Caissonslot op laatste opening
noordgeul Br.havense Gat
TEGENSTELLING
„JUICHDAG" SLUITING BROUWERSHAVENSE GAT
WERD TOT EEN ROUWDAG VOOR DE VISSERIJ
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Maandag 3 mei 1971 Nr. 20869
Nam
een regio nieuwe
(Van onze redakteur)
SCHARENDIJKE, 1-5. Zaterdagmiddag vijf voor 2
loeiden van alle boten en dat waren er, inclusief de
zware zeeslepers, nogal wat - de scheepsfltiiten, ten
teken dat de laatste slniteaisson (van 'n reeks van 14)
in liet noordelijk sluitgat van het Brouwershavense
Gat was afgezonken en zich had „neergevleid". Niet
op een stenen bruidsbed, maar op de opgezonken
drempel waarop reeds twee landhoofdcaissons en elf
andere broertjes van 68 meter lengte in de vooraf
gaande weken waren neergezet.
Er gingen heel wat handjes op elkaar, vooral RAV.S.-handjes, want al lij
ken sluitingen routinewerk geworden, er zit toch nog een stuk risico in. Fraai
zij het wat winderig, lenteweer begeleidde deze operatie waarmede men een
mijlpaal bereikte in het projekt, dat in 1966 van start ging. Een slot kwam
op weer een zeearm en het gaat 1972 worden, voordat de rybanen over de
dammen gereed zyn. Er zal dan ongeveer 300 miljoen gulden aan dit gigan
tische projekt ten koste zijn gelegd. Caissons en betonblokken vormden het
materiaal om de 6,2 km brede zeearm af te sluiten. Met het afzinken van de
sluitcaisson werd met name voor Schouwen-Duiveland weer een waterstaat
kundige mijlpaal gepasseerd, die de regio in het algemeen en het betrokken
gebied in het bijzonder sterk zal veranderen, zo niet een geheel nieuw ge
zicht geven.
Vandaag (maandag) gaan in de
caissons, inclusief de laatste, de
schuiven omlaag, want tijdens het
weekeinde spoelde nog zeewater
door het mazennet van deze gigan
ten, die met hun 16 meter hoogte en
18 meter breedte drijvende woonflats
zouden kunnen verbeelden. Open,
maar niet zo heel erg meer open, is
dan nog het zuidelijke sluitgat, aan
de kant van „Schaerendieke", een
opening van 900 meter, die echter al
overal de sporen vertoont van het
blokkenbombardement, dat met de
precisie van een uurwerk wordt uit
gevoerd door een kabelbaan. Er zijn
al zoveel blokken van de in totaal
benodigde 200.000 omlaag gesuisd,
dat men de „zware jongens" op el
kaar hoort dreunen. De breed uit
waaierende stroom- en schuimopper-
vlakte aan de zeekant bewijst zicht-
Gat dicht
(Foto's: Zierikzeesche Nieuwsbode).
baar, dat het definitieve „halt" aan
de zee ook hier op handen is.
Op laagwaterkentermg
Spektakulair karwei voor de zater-
dkgmiddag was dan de sluitcaisson,
die althans op het oog - feilloos werd
ingepast in het voorheen nog open
gat van het rechtlijnig caissongebit.
Getrokken door acht zeeslepers
voer de laatste der Mohikanen naar
zijn eindbestemming, een operatie
zich voor het kijkpubliek, onzicht
baar afspelend tegen een achtergrond
van heel ingewikkelde berekeningen,
getijstudies, tijds- en stroommetin
gen, die grafieksgewijs voor de tech
nisch diep stekenden zo fraai zijn
„ge-digest" in het „Driemaandelijks
Bericht".
Hier er alleen uitgelicht dat men
in de „Kous" (noordelijk sluitgat) de
caissons heeft geplaatst op de laag-
Gat {nog) open
waterkentering, daar by hoog water
een caisson 2.50 dieper zou moeten
zinken, hetgeen een toename van de
zinktijd tengevolge zou hebben ge
had.
Bovendien (de stroomsnelheden
"zijn bepalend voor deze operaties), is
de periode met betrekkelijk lage snel
heden-omstreeks de laagwaterkente
ring aanmerkelijk langer dan om
streeks de hoogwaterkentering en
„dat moet men nu juist hebben".
Door Hoinpelgeul
De caissons werden - gelijk bekend
- gebouwd in het dok te Zonnemaire;
werden daar een voor éen leegge
pompt eiï zochten hun weg naar de
afzinkplaats door de zuidelijke geul
van het Brouwershavense Gat. en
dan door de Hompelgeul, een diepte
die er voorheen niet was, maar spe
ciaal werd gegraven om caissontran
sport „überhaupt" mogelijk te maken
De laatste caisson dan; we hebben
er met vele anderen naar gekeken
aan boord van de salonboot „Pieter
Caland'V een geriefelijk scheepje, dat
sandwiches aan boord had en meer
dan één oorlam. Het leek nogal erg
waaierig (schuimkopjes op het wa
ter van het, nog even open, Brou
wershavense Gat, maar het komma-
Iiewant schoof toch niet van de ene
kant van de tafel naar de andere. Er
was dus op dat punt niets aan de
hand en op het bovendek was het
- zonnetje in de rug - gewoon lekker.
Aan boord iedereen, die in de techni
sche „natte" sector belangrijk is en
de bestuursautoriteiten, o.w. minister
Bakker van Waterstaat, Zeeland's
commissaris mr. J. van Aartsen, le*-:
den van G.S. en provinciale staten en
de burgemeesters van de diverse ge
meenten van Schouwen-Duiveland
en Goeree-Overflakkee.
„Zandmannetjes"
In de roes van gillende fluiten,
wapperende vlaggen en snel wegdrij
vende ballonnetjes, mocht niet ver
geten dat straks de „zandmannetjes"
komen, de loonsverhoogde bagge
raars, die verschrikkelijk in de weei
gaan met zand. Mét „afsluiters open"
caisson zinkt is niet alles gedaan.
Loodslakken en stenen komen er
tussen de naden tussen sluitcaisson
en de aan hun toestand gewende col
lega's. Verder: een aanstorting van
steen aan de binnenzijde van de cais
sons en iets later nog: zand in de
lastbakken en van boven afdekken
met hoogovenslakken, want men
moet al dadelijk een provisorische
rijbaan hebben voor allerlei tran
sport. De definitieve stap is daarmee
gezet op de aanleg van de rijbaan,
waarover straks de duizenden wa
gentjes van Nederland zullen snor
ren.
Licht en schaduw
Licht en schaduw intussen ook op
deze dag. Van het laatste getuigde
de Bru 3, een schip temidden van de
schepen, dat de spreuk voer: „Aan
deze prestatie kleeft de smet van de
onvoltooide Schadewet".
De demissionaire minister drs. J.
A. Bakker, sprak van de „amputatie
van weer een zeearm", waarbij de
veiligheid belangrijkste motivatie is
geweest. Een dankwoord bracht de
bewindsman aan de zwoegers, ploe
teraars en baggeraars, zowel werkge
vers als werknemers. Hij typeerde
de sluiting als een nationaal gebeu
ren en wees er op dat het Deltapro-
jekt tot de „wereldwonderen" wordt
gerekend.
Intussen gaat het er niet om de
ge-amputeerde invalide te laten,
maar hem hogere overlevingskansen
te geven.
„De bel is thans gegaan voor de
laatste rondf", maar - erkende de
minister - er kleven ook pijnlijke
kanten aan deze zaak, doordat er
mensen rechtstreeks in hun brood
winning worden getroffen.
„Via een regeling wordt getracht
hen zo goed mogelijk schadeloos te
stellen, zij het kennelijk nog niet tot
ieders genoegen."
Het Grevelingenbekken
Belangrijk wordt straks het inrich
ten van het Grevelingenbekken, dat
één der recreatieve bijverdiensten
wordt van het Deltaplan. Het Greve-
lingenrapport is als eerste schets
verschenen en de Stichting Recrea-
tieplan Grevelingenbekken partici
peert in een stuurgroep. Tien a vijf
tien jaar zullen nodig zijn en de in
richting gaat een bedrag van. f 15
miljoen eisen. Voor bebossing van de
platen wordt Staatsbosbeheer inge-
1 schakeld. Men moet - aldus de be
windsman - de recreatie als duide
lijk pluspunt zien en gebleken is ook
is als ze was". Aan deze opmerking
als ze was". Aan deze opmerking
knoopte de heer Bakker een be
schouwing vast over de vervuiling
van de zee, er op wijzend dat een
werkgroep van deskundigen van alle
departementen is ingesteld, om de
vervuiling van de zee te bestuderen.
Doorslaggevend zal zijn of in de ko
mende periode in internationaal
overleg betere afspraken tot stand
zullen komen. De Vierlandenconfe-
rentie in Engeland en een conferentie
van de kustlanden van de Noordzee,
in Duitsland, moeten de ontwikke
lingen in die richting in gang zetten.
In de jaren daarna staan nog confe
renties op het programma van de ge
bundelde scheepvaartlanden. „Het is
noodzakelijk dat al dit overleg con
crete resultaten oplevert", aldus drs.
Bakker.
Flitsen
uit het buitenland
ANKARA. Een Egyptisch-Israë-
lisch akkoord over de heropening
van het Suezkanaal kan het gevaar
van nieuwe vijandelijkheden in het
Midden-Oosten verminderen, zo
heeft de Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken, William Rogers,
verklaard.
MADRID. De R.K. vakbonden in
Spanje hebben in een boodschap ter
gelegenheid van de eerste mei ervoor
gepleit, dat in de nieuwe wet ter re
geling van arbeidsconflicten het sta
kingsrecht wordt verankerd.
PARIJS. China heeft in Parijs ge
protesteerd tegen de „ontvoering"
van een Chinese, landbouwadviseur,
woensdag op het vliegveld Orly.
BONN. De Westduitse luchtmacht
heeft haar 137ste Starfighter door
een ongeluk verloren. Het toestel
stortte neer bij Noervenich op rond
40 km ten westen van Bonn. De pi
loot kon zich met behulp van zijn
schietstoel redden.
TRAPANI. In West-Sicilië is op de
rivier de Mazaro een veerboot door
een vissersboot geramd en gezonken
Negentien schoolkinderen werden
met lichte verwondingen in een zie
kenhuis opgenomen.
DUSSELDORF. De 47-jarige foto
graaf Heinz Sütterlin uit Bonn is in
Düsseldorf tot 6 jaar gevangenisstraf
veroordeeld wegens landverraad en
spionage.
WASHINGTON. De politie in
Washington heeft 200 anti-oorlogs
betogers gearresteerd, die in een re
geringsgebouw een houten schot
hadden afgebroken en met stukken
daarvan naar het Witte Huis waren
gemarcheerd. Zij werden later tegen
borgtocht vrijgélaten.
PNOM PENH. De teruggetreden
Cambodjaanse premier Lon Nol
heeft om gezondheidsredenen gewei
gerd een nieuwe regering voor het
land te vormen. In zijn plaats heeft
het Cambodjaanse staatshoofd
Tsjeng Heng nu generaal Sirik Ma-
tak verzocht formatiepogingen in het
werk te stellen.
BRUSSEL. De Europese Commis
sie. in Bnjssel heeft de ministen*aad
voorgesteld gedroogde eiprodukten
op te nemen in het voedselhulppak
ket van de Europese Gemeenschap.
Het gaat om een hoeveelheid van
50 ton, die gratis ter beschikking
van het Wereldvoedselhulpprogram
ma zal worden gestéld.
ALGIERS. In Algerije zijn zes
meisjes omgekomen en meer dan
honderd gewond toen in O ran hun
school instortte, vermoedelijk als ge
volg van een gasontploffing.
Nimmer tevoren hebben wij in
een kwart eeuw regionale journa
listiek een scherper tegenstelling
op éen dag meegemaakt dan zater
dag, toen het laatste gat in de
noordelijke geul van het brouwers
havense Gat, werd afgesloten inet
een caisson. Dat was de voorzijde
van de medaille; op de keerzijde
stonden de onthutste vissers, die in
feite niet meer tegen de sluiting
als zodanig ageerden, maar wel
schande spraken van het feit dat
het met de vergoedingsregeling ex
Artikel 8 Deltaschadewet nog niet
veel voorstelt.
Uitspraak van de minister: er
zijn er kennelijk, die vinden dat de
overheid niet genoeg doet. De vis
sers: wij zijn nog geen steek wijzer
geworden en weten helemaal niet
waaraan toe te zijn.
beide visies verschillen nogal
wat. We zullen het maar niet als
„nieuwtje" beschouwen, maar feit
is - uit vele gesprekken is ons dat
gebleken - dat men in kringen van
Rijkwaterstaat over de vergoe
dingsregeling en met name over
liet traineren van deze zaak. ook
niet tevreden is. Het zou heide
partijen van een traumatische aan
doening verlossen, als er zekerheid
was: we (ze) zijn gedupeerd, maar
we (ze) worden niet op krenterige
wijze schadeloos gesteld.
Bij elkaar blijft dat dan nog
maar een pleister op de wonde,
maar alleen op deze wijze kan het
verdichten tot een lidteken. De vis
serij zal dit met zich meedragen,
maar het .is heter dan een open
wond, zonder de zalf van een cu
ratieve zekerheid.
Tegenstellingen dus op deze
wonderlijke zaterdag, die een over
drukke en bijna sensationele week
afsloot.
Tegenstellingen fel tegenover
elkaar geplaatst: het triomferend
juichen van de scheepsfluiten en
de in mineurtonen in een zaal vol
vissers, die hun gram kwamen ha
len.
Het ware te wensen dat het ka
binet van straks aan de gevolgen
van deze sluiting voor de gedu
peerden, de hoogste prioriteit geeft
want ook een excellentie, opgebor
gen achter een onzichtbare micro
foon op een salonscliip, kan wel
beweren dat het allemaal goed zit,
maar dat betekent nog niet dat het
allemaal goed zit.
NEW ORLEANS. Peter Davis, de
man die Louis Armstrong de trompet
leerde bespelen is op 90-jarige leef
tijd overleden in New Orleans, de
stad waar hij zijn hele leven heeft
gewoond.
MOSKOU, In Moskou is zaterdag
de traditionele 1-mei parade gehou
den.
„Zevibel" luidt de noodklok
ZIERIKZEE, 1-5. Wat tot juichdag werd voor Rijks
waterstaat, werd rouwdag voor dé vissers van Schou
wen-Duiveland, inzonderheid voor die van Bruinisse.
De gehele Zeeuswe visserü, georganiseerd in „Zevibel", bleek begaan met
de lotsbestemming van deze vissers en onder voorzitterschap van de lieer
A. S. L. Lockcfeer werd uiting gegeven aan de gevoelens van vcrohtrusting
door de stelselmatig verder gaande ontwikkeling van de Deltawerken en
inzonderheid over het uitblijven van een redely-ke uitvoering van de Delta
schadewet ex art. 8. Het waren bekende klanken, die in voorafgaande jaren
veel zyn gehoord.
De heer Lockef eer tijdens een persconferentie in „Mondragon": „Het is de
begrafenisdag van mosselen, garnalen en zeevis".
Het is in het verleden al frekwent
gezegd: de vissers willen niet tomen
aan het veiligheidsprincipe. Zij we
ten wat er aan de hand kan zijn.
tenslotte waren de vissers de eerste
redders in het rampgebied van 1953.
Maar gewezen dient te worden op
het kolossale verlies aan mosselen,
garnalen en vis „nu het Brouwers
havense Gat is geworden tot rouw-
gat".
Een verlies is het: want de thans
afgesloten zee-arm was kweekkomer
voor vele soorten vis en al worden
enkele vissers gepaaid met de mo
gelijkheid tot palingvissen, deze
„compensatie" valt weg tegenover
hetgeen verloren gaat.
Experimentele percelen
Weliswaar zijn door Domeinen per
celen uitgegeven in het Volkerak,
maar de cultures daar krijgen een
experimenteel karakter. Men moet
maar afwachten wat er van komt.
Verder zijn er onderzoekingen naar
vervangende percelen in dc Wad
denzee, maar deze compensatie is
feitelijk nauwelijks nog aan bod ge
komen.
De Deltaschadewet is voor de ge
dupeerde vissers één groot vraagte
ken op het punt van uitvoering en
toepassing.
In Zeeland komt er een „toepaè-
singsvergadering" en er wordt ge
dokterd in een tweetal commissies,
maar de 100 120 percelen worden
feitelijk gehalveerd en de vrees voor
een koude sanering is gegrond, het
geen betekent: uitschakeling van be
drijven, wat indruist tegen het prin
cipe dat iedere zelfstandige recht
heeft op de uitoefening van zijn be
roep.
Vijfde akte'
Het vooruitzicht dat ook de Ooster-
schelde zal moeten worden afgeslo
ten is desastreus voor dc Zeeuwse
visserij. Weliswaar - aldus de heer
Lcckefcer - zijn er vage beloften,
maar we gaan toch toe naar de vijfde
akte in het drama van het Delta
plan. geschreven door regering en
parlement en opgevoerd onder regie
van Rijkswaterstaat.
De secretaris van de Bruse visse-
rijvcreniging „Algemeen Vissersbe-
lang". de heer H. Schot, haakte in op
dc woorden van de „Zevibel"-voor-
zitter, opmerkend dat 300 percelen
verloren gaan, waar 100 vervangende
percelen tegenover zullen staan. Nog
altijd is inderdaad de Deltaschade
wet (14 jaar na 1957) een gesloten
boek voor betrokenen, „want nie
mand weet waaraan toe te zijn". Dc
uitvoeringsbesluiten zijn nog in por
tefeuille. Zeventig bedrijven zouden
mogelijk in de Waddenzee rendabel
te maken zijn, maar afgetrokken van
de 120 blijven er nog vijftig over,
waarover niets staat omschreven.
Aangedrongen wordt daarom een
op een royale uitkoopregeling. Er
zyn mogelyk wel kwekers die willen
stoppen, maar ze doen het niet om
dat de uitkeringen onbekend zijn.
Bovendien wordt de gemeente Brui
nisse getroffen door een hoge ge-
meenschapssbhade, waar geen ade
quate vergoeding tegenover staat.
Menselijk aspect
De heer L. de Waal te Bruinisse
wees op het menselijk aspect van het
gebeuren, „want veel is niet in geld
uit te drukken", 't Belangrijkste was
dat men zijn brood verdienen kon op
levend water cn dat is onvervang
baar cn uniek. Men heeft thans voor
Zeeland al een andere naam „uitge
vonden: „Mercnland".
Tijdens een uitvoerige diskussie werd
gewezen enerzijds op het wettelijk
„onherroepelijk" karakter van het
Deltaplan, anderzijds op dc alterna
tieve oplossing door middel van dijk
verhoging. Heden (maandag) - zo
deelde dc voorzitter mede - vindt
een gesprek plaats lussen.de minister
en de Studiegroep Oosterscheldc. De
voorzitter gelooft nog altijd dat een
correctie op de voorgenomen sluiting
mogelijk is. De Eerste Kamer begint
in brede lagen alles te voelen voor
een hernieuwd onderzoek. Ook dc
mogelijkheid van oen geperforeerde
dam is - krachtens uitlatingen op po
litieke vergaderingen - nog niet ge
heel uitgesloten. Vele vissers intus
sen moeten „op één poot verder",
maar zeker is wel dat de Waddenzee
geen absolute compensatie kan bie
den. Voor de vijftig „uitvallers" van
Bruinisse is geen alternatieve oplos
sing mogelijk. Een uit koopregeling
c.q. strukluureverbetering van de
branche blijkt een zaak te zijn, die
ressorteert onder het ministerie van
landbouw en visserij.
Tot slot werd teruggegrepen naai
de oorzaak van alles, de ramp, die
volgens de voorzitter - ontstaan is
door dat tevoren Rijkswaterstaat zich
van de dijken in het toenmalig ramp
gebied, le weinig heeft aangetrokken.
