MAHALIA JACKSON De jeugd en de kerk Gevierd gospelzangeres ■Qen jeeótelyke tajei <8<2*OK8eSoK0C 9 Movin' on up is de titel van een van de meest beroemde liederen, die Mahalit Jackson heeft gezongen. Movin' on up of te wel „Verder gaan omhoog". Deze titel zou een religieuze strekking doen vermoeden en dit vermoeden is inderdaad juist. Mahalia Jackson is wereldvermaard geworden door haar vertolkingen van gospelsongs, de religieuze liederen die sedert de twintiger jaren in de Ame* rikaanse negerkerken ten gehore ivorden gebracht, maar die door hun by- zonder ritme en kleurrijke expressie ook in andere landen tienduizenden muziekliefhebbers wisten te boeien. De platen van Mahalia Jackson vliegen ook in ons land de winkels uit en in het genre van de gospelsong heeft zij een even grote naam als haar voormalige stadgenoot Louis Armstrong in de wereld van de jazz. Kleindochter van negerslaaf Toen op een zonnige augustusdag in 1963 meer dan tweehonderdduizend negers in een indrukwekkende op tocht door de straten van Washing ton liepen, bevond Mahalia Jackson zich in het voorste gelid. En nadat Martin Luther King op de trappen van het Lincoln-gedenkteken zijn beroemde rede had uitgesproken had uitgesproken tégen de rassendis criminatie en vóór de rechten van de Amerikaanse negerbevolking zong Mahalia een oude negerspiritual. De zangeres werd massaal toegejuicht. Mahalia Jackson's geloof in de mu ziek is groot. Met het zingen van vrijheidsliederen, waaronder het glorieuze „We shall overcome", pro beert zij de verdrukte negerbevol king bewust te doen worden van zijn eigenwaarde en zij hoopt met het zingen van gospelsongs de mensen nader tot God te brengen. „Het zin gen van liederen berust bij mij steeds op een beginsel" zo heeft zij eens gezegd en ieder die haar heeft zien zingen weet dat deze uitspraak geen holle frase is. Zij zingt met een overgave, die zeldzaam is en in feite indrukwekkender is dan haar zang kunst zelf. De religie heeft altijd een centrale plaats in het leven van deze vrouw ingenomen. Het geloof werd haar als het ware met de paplepel ingegeven, want de vader van deze in 1911 te New Orleans geboren zangeres was niet alleen sjouwer en kapper, maar ook evangelist. Zondags besteeg hij de preekstoel en wijdde de negers uit de buurt in in de geheimen van Gods Woord. Roem in 1946 Mahalia Jackson, wier grootouders nog als slaaf op een plantage hadden gewerkt, groeide op in een van de armste buurten van New Orleans, dezelfde stad van waaruit de jazz zijn zegetocht over de wereld zou beginnen. Mahalia ging na de lagere school werken in een wasserij, verhuisde op 16-jarige leeftijd naar Chicago, waar zij de kost verdiende als wasvrouw en leerling-verpleegster. Zij werd Reeds in het begin van deze eeuw verschenen er statistieken die aantoonden, dat het aantal praktiserende kerkleden onder de arbeiderbevolking sterk te rugliep. Maar de meeste gelovi gen accepteerden deze teleur stellende cijlers met koele gela tenheid, alsof hel in feite buiten hen omging. Maar nu constate ren zij tot hun schrik, dat hun ei gen kinderen ook al niet meer naar de kerk gaan en dezelfde godsdienstigheid afwijzen, die hun ouders altijd een gevoel van veiligheid had gegeven. Deze twijfel van hun kinderen berooft zelfs menig ouder van zijn eens zo vertrouwde zekerheden. En voorzover hun kinderen nog wel door het christelijk geloof wor den geïnspireerd dan, verschil len hun religieuze voorstellingen op vele essentiële punten van wat voor een oudere generatie als de heilige en onvervalste waarheid had gegolden. Toch blijft het woord van de Onbekende tol de ontgoochel den op de weg naar Emmaüs ook voor talloze jongeren zijn actualiteit behouden, maar zij zijn niet meer bereid zich kri tiekloos neer te leggen bij het kerkelijk leefgezag en zij heb ben ook minder interesse voor allerlei binnenkerkelijke proble men, die in hun ogen de aan dacht alleen maar afleiden van de grote problemen in de we reld. Een groot deel van de jeugd vereenzelvigt de kerk met in stituut, gezag en macht, en wel proberen de kerken tot een an dere plaatsbepaling in de we reld te komen, maar dit proces verloopt soms vrij moeizaam. Willen de kerken ook in de toe komst hun profetischkritische laak kunnen vervullen ,dan zal men een open oog moeten heb ben voor deze mentaliteitsveran dering, onder de jongeren. Ontmoeting met vernieuwende kerk mogelijk Het is nog niet zo heel lang geleden, dat de kerk een institu tie was, een door zede en ge woonte aanvaarde gemeenschap, waarvan men lid behoorde te wezen. Nu leveren verschillende kerken reeds achterhoedege vechten in milieus, waar men zich een halve eeuw geleden nog op zijn kerkelijke gebon denheid liet voorstaan. Het schijnt dat ook veel jongeren toegankelijker zijn voor de ge neugten van onze welvaartsstaat dan voor de symboliek van het kruis. Toch is dit in zekere zin maar schijn. Het ligt natuurlijk voor de hand dat de jonge ge neratie haar interesse richt op de kansen, die onze welvaart biedt, maar anderzijds zijn het ook de jongeren, die rechtvaardigheid en menselijkheid op alle niveaus eisen. Die zich verzetten tegen een strakke* reglementering, die de menselijke creativiteit te wei nig mogelijkheden biedt. En dit verzet mag dan dikwijls dogma tische en onverdraagzame trek ken vertonen, de inspiratie is er en deze inspiratie opent de weg naar een ontmoeting met een vernieuwende kerk. Maar waarom komt deze ont moeting zo dikwijls niet tot stand? Waarom keert een jonge generatie, die toch kennelijk bereid is mee te denken met wat in onze samenleving gebeurt zich van de kerk af? Wenden zij zich af van het christelijk geloof of richten zij zich alleen tegen de kerk als instituut, dat in hun ogen niet meer de draagster is van de evangelische boodschap? Inspiratie Het is een opvallend feit, dat het vooral de jongeren zijn, die streven naar een vernieuwde maatschappij, die gebaseerd is op rechtvaardigheid en gerech tigheid. Zij interesseren zich voor de fundamentele sociale en economische vraagstukken (ar moede, honger, onderontwikke ling) en zij pleiten voor de ge lijkwaardigheid van alle rassen, volkeren en standen. Kortom, zij geloven in een toekomstideaal, zij willen de aarde weer leef baar maken, zoals eertijds Abra ham bereid was op weg te gaan naar een nieuw land. Het valt niet te ontkennen dat vele jongeren bij het verkondi gen van hun idealen vervallen in nieuwe slogans, die de oude leuzen vervangen, maar dacht Het zijn vooral de jongeren die streven naar een vernieuwde maatscfiappij. een oudere generatie op een andere manier vaak niet even rechtlijnig? In elk geval worden vele jongeren gedragen door een nieuw geloof in dé mede menselijkheid en bij deze inspi ratie zouden de kerken geen ernst maken met de sociale kon- sekwenties van de evangelische boodschap. Het geloof in Chris tus laat zich niet losmaken van de problemen van vandaag, zo- menen zij. Getuigt juist de be lijdenis van het geloof in Jezus Christus niet van een geweldige radicaliteit Weinig visie De jeugd interesseert zich niet zo voor binnenkerkelijke vraag stukken en structuurproblemen, waarmee nog altijd een groot deel van de kerkelijke vergade ringen worden gevuld. En men paait de meeste jongeren ook niet met nieuw liturgische vorm gevingen. Door middel van jeugddiensten tracht men de jongeren hier en daar wel meer bij het werk en de boodschap van de kerk te betrekken. Zo heeft de hervormde kerk een aantal jeugdpredikanten in dienst. Maar hoe is de positie van deze predikanten? Het weekblad „Hervormd Neder land" van 24 oktober 1970 ont hult dat sommige jeugdpredi kanten gepest worden door col lega's die een jeugdpredikant niet naast zich kunnen verdragen omdat ze bang waren dat hij „hun" jeugd, „hun" catechisan ten zou afnemen. In hetzelfde blad wordt vermeldt dat er jeufcjddienktcommissies werden gecreëerd. „De leden van zo'n commissie hadden tot taak de dominee naar de preekstoel te brengen en de collecten te tel len. Maar in al te weinig ge meenten had men de moed deze diensten werkelijk aan de jonge ren te geven om met hen nieu we vormen te vinden voor het vieren van de dienst." Gevreesd moet worden dat deze angst om de jongeren als mon- digen op te nemen niet alléén in hervormde kringen heerst. Hoeveel jongeren, zelfs als we de leeftijdsgrens op 30 stellen, zullen in een kerkbestuur zitten? Vroeger nam de jeugd dat, nu echter niet meer. En er is bij de kerken te weinig visie op deze mentaliteitsverandering onder de jonge generatie. Men zal de jeugd meer ruimte moeten ge ven voor een eigen inbreng. En de kerken zullen daarmee niet te lang mogen wachten. Want de negatie van de jeugd zal zich dan ongetwijfeld tegen de kerk keren. De tekenen daarvan zijn helaas nu al duidelijk zicht baar. lid van een kerkkoor, waar haar ko lossale stem die van andere koorle den overstemde. Zij raakte diep on der de indruk van de kerkelijke mu ziek, die in de negerkerken werd uitgevoerd. Slechts begeleid door de cimbaal en de tamboerijn zongen al le kerkbezoekers mee, ze stampten met hun voeten en zongen met hun hele lichaam. Met enkele anderen vormde Mahalia een gospelzang groep. Alles wat de groep verdiende, werd afgedragen aan het kerkbe stuur om de hoge schulden af te be talen. Mahalia viel in deze groep sterk op. Zij nam zanglessen en trouwde met de postbode Ike Hoc- kenhull. Langzaam maar zeker steeg haar bekendheid als zangeres. Maar pas na de tweede wereldoorlog zou haar naam een begrip worden. In 1946 werd haar vertolking van het oude lied „Movin' on up" op de plaat vast gelegd. Er werden twee miljoen ex emplaren van verkocht! Van toen af droeg de zwarte bevolking van Ame rika haar op handen en beschouwde haar als zijn muzikale woord voerd- ster. Maar ook voor de blanken bleef Mahalia's talent niet verborgen. Zij werd reeds spoedig een vaste gast in de televisieshows van de toenmalige grootheden als Bing Crosby, Steve Allen en Dinah Shore. Sinds Hitler Vooral door de grammofoonplaat raakte Mahalia Jackson nu ook in het buitenland bekend. Haar gos pelsongs bereikten een miljoenen omzet en zij ging ook op tournee. Tijdens een concert in het Berlijnse Spprtpaleis werd zij zó toegejuicht, dat een van de toeschouwers zei: „Sinds Hitler is er nooit meer zo lang voor iemand geapplaudisseerd Financieel ging het Mahalia, die ja renlang op een minimumbestaan was teruggeworpen, nu voor de wind. Haar gage was f 20.000 a f 25.000 per avond Sommigen hebben hoar ver- weten'dat zij de gospelsong heeft ge commercialiseerd. maar een derge lijke aantijging heeft zij altijd met verontwaardiging van de hand ge wezen. Zij heeft nooit willen optre den in nachtclubs en andere dubieu ze uitgaansgelegenheden. En zij mag dan een Cadillac gekocht hebben, deze vrouw met het gezicht van een blij, argeloos kind heeft haar minder bedeelde zwarte lotgenoten nooit vergeten en zij heeft een groot deel van haar royale verdiensten afge staan voor het bouwen van kerken. Ook als gevierd zangeres heeft zij ondervonden, dat zij vanwege haar huidskleur niet geaccepteerd werd door de blanken. Zij wilde een huis kopen in een der buitenwijken van Chicago. Maar in deze buurt woon den alleen blanken. Dezen wilden niet, dat een^ negerin in de wijk kwam wonen. Men trachtte eerst de dokter te bewegen van de verkoop af te zien. Toen dat niet lukte, begon men Mahalia te intimideren. Maar zij zette de koop door en ging in het huis wonen. De eerste avond sneu velden haar ruiten en zij werd zelfs door de buurtbewoners bedreigd, zodat de politie een jaar lang haar woning moest bewaken. En wat ge beurde er toen? De blanke bewoners trokken uit deze buurt weg en hun huizen werden gekocht door neger families. Zo blijven in het land van de vrijheid de ghetto's bestaan. Bij het Kerstfeest hoort een kerstdiner en bij een kerstdiner hoort een kersttafel. Elk jaar weer zijn de huiskamers tijdens de kerstdagen versierd met stukjes dennegroen, brandende kaarsen en vaak ook met een echte kerstboom. In sommige gezinnen wordt ook de tafel tijdens het toch al zo feestelijke diner versierd met extra mooie kaarsen en wat takjes dennegroen. Dat er nog veel meer mogelijkheden zijn om uw tafel een kersttintje te geven, zult u ongetwijfeld wel weten, maar niet zo gauw op het idee kunnen komen hoe u dat dan wel het beste kunt doen. Daarom zullen wij u hier enkele leuke ideetjes aan de hand doen. Een eigen vakje Als u een vierkante of langwerpige tafel hebt, waarover een wit damasten tafellaken ligt, kunt u heel leuk te werk gaan met rood lint. Over de lengte van de tafel legt u twee linten op een afstand van ongeveer dertig centimeter evenwijdig aan el kaar. De uiteinden slaat u een paar centimeter naar binnen over de zoom van het tafelkleed en speldt ze daar vast. Dan gaat u na hoeveel personen zich tijdens het diner aan tafel zul len begeven. Dwars over de tafel legt u dan nog enkele linten, zodat er voor iedere aanzittende een eigen vakje ontstaat, waarin zijn bord, mes, vork en lepel kunnen liggen. Op enkele kruisingen van de linten kunt u kleine leuk opge maakte kerststukjes zetten of een brandende kaars. Een zilveren sparappel, wat noten of een mandarijntje zullen het feestelijk gezicht nog verhogen. Maar overdrijf het nietZorgt u er wel voordat de tafel niet te vol wordt, want zoals bij allesover daad schaadt. Niet te bont Bij een ronde tafel kunt u ook leuk rood lint gebruiken en wel door de tafel er mee vanuit het midden als het icare in parten te delen. Op de plaats waar de linten bij elkaar komen kunt u dan een wat groter .kerststukje zetten en boven ieder part een kaars. Ook hier geldt Weer: maak het niet te druk, vooral niet op kleinere tafels. Te bont moet u het ook niet maken, want bij een zo stil feest als dit passen niet veel en vooral geen felle kleuren. De echte kèrètkleuren zijn eigenlijk rood en groen op een witte onder grond. Denkt u er ook om de gerechten, vooral deze keer, niet in een pan of bontgekleurde schaal op te dienen! Gebruikt u voor deze keer uw mooiste tafellaken, de kristallen wijnglazen én de kostbare schalen en juskommen die altijd diep in de kast staan. Ook voor het zilveren bestek dat u jaren geleden als hu welijkscadeau hebt gekregen, is dit de beste gelgenheid om het eens uit de dozen te halen. Menukaarten Vast en zeker hebt u wel ook eens die leuke kerstlopertjes ge zien. Wist u, dat u die zelf ook kunt borduren? Zo'n lopertje op de tafel tijdens het diner zal bijzonder gezellig staan. Wat tl ook kunt doen om het kerstdiner een echt evenement te laten worden is zelf kleine menukaarten ontwerpen. Op de bui tenkant van een aantal dubbelgevouwen kaartjes schrijft u de naam van uw tafelgenoten. Binnenin vermeldt u de gerechten die u zult opdienen met toepasselijke betitelingen. Het geheel beplakt u met bijvoorbeeld uit glacépapier geknipte figuurtjes. Zo zal het kerstdiner een waardig onderdeel vormen van dit grote feest in deze donkere tijd van het jaar.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1970 | | pagina 4