Moeders tweede leven
OOK VOOR EEN
PERSOONLIJKE LENING
fijn fietsen dit
In mei 1945 at Schouwse Westhoekbevolking weer chocolade
gametuwtijdmee-gaMardenmb!
ZILRIKZLESCIIE NIET W SHODF Vrijdag 22 mei 1970 Nr. 20405
Vijf en twintig jaar geleden
He! bevrijding werd terecht op 5
mei herdacht omdat toen de capitu
latie werd getekend, maar zoals wel
eens eerder en later voor en na 5
mei 1945, Schouwen-Duive'and een
uitzonderingspositie h d, zo was dat
ook met de Uuitse bezetting van het
toenmalige eiland.
Vcoial de laatste weken van april
had men het nog zwaar in de West
hoek, omdat westelijk Schouwen zo
als bekend bewoond bleef.
Op vrijdag 13 april zette een een-
menstrpedo van Duitse makelij, ach
tervolgd door een Engels vliegtuig,
zich tegen het strand. De Duitser
liet zijn vaartuig, geladen met 900 kg
dynamiet in de lucht vliegen en over
150 meter was het duin één vuurzee
Natuurlijk ging alles gepaard met
een geweldige knal, die vele ruiten
deed springen.
De geruchten nemen hand over
hand toe, maar met de geruchten
ook tevens de granaten die hier en
daar insloegen. De haven van Scha-
rendijke werd door de Duitsers ge
bruikt als afvoerhaven en de boeren
moesten dag en nacht met die gra
naten rijden van de Westhoek naar
Scharendijke, zonder dat men zien
kon dat de voorraad verminderde.
Er was sprake van vernielingstroe
pen die grote gaten in de dijken zou
den moeten maken, maar zover
kwam het gelukkig niet. Wel werden
de havens van Dreischor en Schelp-
hoek onklaar gemaakt (28 april). Óp
27 april lieten de Duitsers de eerste
bunkers in de lucht vliegen.
Op 29 april speelde de blinde orga
nist Clement in de kerk van Noord-
welle het Wilhelmus, maar de kerk
gangers durfden het (nog) niet mee
te zingen.
De voedselvliegtuigen kwamen
overvliegen, in formaties van tien
kwamen ze aanzetten, wipten over
de duinen en draaiden dan met een
grote boog oostwaarts. De bevolking
in de Westhoek was wild enthousiast
en op 1 mei kwamen de kinderen met
vlaggen naar buiten want men ver
telde dat de oorlog geëindigd was.
Op 3 mei liet een voedselvliegtuig
zijn lading gedeeltelijk op Renesse
neervallen. Alles werd netjes bijeen
gegaard, om straks te dienen voor
de streken waar men het harder no
dig had. Maar ja, de chocola en de
thee, die wilde men wel houden. En
zo at men 25 jaar geleden begin mei
overal in de Westhoek chocolade.
De bevrijding
En dan de bevrijding. Op 5 mei
landde jhr. mr. A. F. C. de Casem-
bdoot, later de commissaris der ko-
nigin met een deputatie bij Borren-
damme en in Zierikzee heeft hij wel
met de Duitse bezetters gesproken.
Op 5 mei was het in de Westhoek
nog „avondklok". Op 6 mei werd in
de kerken wel over de bevrijding
gepreekt, werd wel het Wilhelmus
gezongen, maar op 7 mei mochten de
O.D.-ers die langzaam boven de
grond begonnen te komen, niet op de
haven van Scharendijke komen van
de Duitsers, om hun „opdracht" uit
te voeren.
Eerst op 16 mei gelukte het om
van Renesse naar Bruinisse te gaan,
nadat in de week van 7 tot 12 mei de
eeiste geallieerde officieren op het
eiland werden gezien.
En op St. Philipsland werd de
commandant van de O.D. de heer P.
J. Drooger, door de Franse bevelvoe
rende van St. Philipsland belet om
naar Schouwen-Duiveland over te
steken. Zelfs tussenkomst van prins
Bernhard hielp niet. Hij moest in ar
ren moede, om op het eiland te ko
men via Zuid-Beveland en eerst 13
mei zette hij voet op de bodem van
Schouwen-Duiveland.
Kapitein Villiers de Franse edel
man, die hen had tegengehouden
moest daarop spoedig in het huis
van de heer Breetvelt in het Vrije
voor de bevelhebber van Schouwen-
Duiveland van de O.D. verantwoor
ding afleggen. Voor het front van de
t>cep werd hij later gedegradeerd.
Want eerder had hij ook de red
dingsboot van Ouddorp, die van
Tholen kwam, met wapens voor de
G.D. op Schouwen-Duiveland, in be
slag laten nemen en de opvarenden
in arrest gesteld. De bevrijding van
Schouwen-Duiveland we schreven
het reeds eerder, kreeg niet zo maar
zijn beslag.
Duitsers en geallieerden (de Fran
se kapitein) spanden blijkbaar samen
om de bevrijding te vertragen. Zo
werd het b.v. 14. 15 en 16 mei eer
de eerste oorspronkelijke bewoners
van Bruinisse weer een voet in hun
dorp konden zetten. Want ook kapi
tein Kloosterman, met zijn Zuid-
Bevelandse O.D. groep, die via
Noord-Beveland kwam moest enkele
dagen wachten eer hij het eiland op
mocht. S. A. J.
ÜE KERKDIENSTEN VOOR ZONDAG
Ned. Herv. Kerk
Zierikzee: Gashuiskerk: 10 uur ds. J.
van Woerden, Middelburg; 7 uur ds.
Van der Schee. Lutherse kerk: 10
uur ds. Assendorp. Kerwerve: 11 uur
de heer Hartkamp, Rotterdam. Se-
rooskerke: 9.30 uur de heer Hart
kamp. Burgh: 10 uur mej. da. A. A.
van Leeuwen, Gorsel. Haamstede:
9.30 en 7 uur ds. Huizing. Renesse:
9.30 uur ds. De Wit. Noordwelle: 11
uur ds. De Wit. Scharendüke: 10 uur
ds. Van den Berg. Brouwershaven:
9.30 uur ds. Feunekes. Zonnemaire:
11 uur ds. Feunekes, (Bed. H. D.)
9.45 uur zondagsschool. Noordgouwe
11 uur ds. Ommering. Dreischor: 9.30
uur ds. Ommering. Ouwerkerk: 10
uur ds. Faber. Nieuwerkerk: 10 uur
ds. Van der Schee. Oosterland: 10 en
6 uur ds. W. Radstake, Rotterdam.
Sirjansland: 10 uur leesdienst; 2.30
uur ds. Cassander, Middelharnis.
Bruinisse: 10 en 5 uur ds. Post.
Lutherse Kerk
Zierikzee: Geen dienst.
Gereformeerde Kerken
Zierikzee: 10 uur ds. Favier; 6.30
uur ds. P. Schravendeel, Middelhar
nis. Haamstede: 10 uur ds. Van der
Kooy; 5 uur ds. Favier. Scharendij
ke: 9.30 en 2.30 uur ds. G. Warnink,
Slikkerveer. Brouwershaven: 10.30
en 3 uur ds. J. Keizer, Bleiswijk.
Zonnemaire: 10 en 2.30 uur de heer
Lodder, Rotterdam. Nieuwerkerk:
8.45 uur ds. Van der Kooy; 5 uur ds.
Th. de Kok, Meliskerke. Oosterland:
gez. dienst met Nieuwerkerk; 3 uur
de heer Blokland, Roosendaal. Brui
nisse: 10 en 5 uur de heer Blokland,
Roosendaal.
Geref. Kerken (Vrijgemaakt)
Brouwershaven: 9 uur ds. Teunis,
Pernis; 7 uur ds. Van der Hoeven,
Drachten.
Chr. Geref. Kerken
Zierikzee: 10 en 6 uur ds. J. van Dij
ken jr., Dedemsvaart. Kerkwerve:
10 en 6 uur ds. C. v. d. Weele, Hui
zen, (voorber. H. A.). Haamstede: 10
uur godsdienstoefening; 3 uur ds. C.
v. d. Weele. Nieuwerkerk: 10 uur
leesdienst; 3 uur ds. J. van Dijken jr.
Gereformeerde Gemeenten
Haamstede: 10 en 2.30 uur leesdienst
Nieuwerkerk: 10 en 3 uur leesdienst.
Oosterland: 10, 2.30 en 6 uur lees
dienst.
Gereformeerde Gemeenten
in Nederland
Zierikzee: 10 en 6 uur leesdienst.
Renesse: 10 en 2.30 uur leesdienst.
Nieuwerkerk: 9.45 en 3 uur leesdienst
maandag 25 mei: 7.30 uur ds. Zwij-
nenburg. Gouderak.
Bruinisse: 10 en 5 uur leesdienst.
Oud-Gereformeerde Kerken
Oosterland: 9.30, 2 en 6 uur, de heer
A. van der Meer. Bruinisse: 10 en 5
uur leesdienst.
Remonstrants Ger. Gemeente
Sommelsdljk: 10 uur ds. Palmboom,
Dordrecht.
Leger des Heils
10 uur heiligingsdienst, 12 uur jeugd-
samenkomst, 19.30 uur verlossings
samenkomst.
Rooms-Katholieke Kerk
Zierikzee: zaterdag 19 uur; zondag
10 uur. Haamstede: zondag 10 uur.
Pinkstergemeente
Zierikzee: Geen dienst.
Advertentie
leder mens staat wel eens voor
onverwachte uitgaven. Oplossing?
Een persoonlijke lening bij de NMB.
Dat gaat zonder veel pape
rassen of plichtplegingen.
U leent bijvoorbeeld
3000,—. U lost af 18 x
ƒ185,94. Rente en kos
ten zijn daar al bij iin
begrepen. Stap even
naar de NMB. Binnen
enkele dagen is alles
voor elkaar.
nederlandsche
middenstandsbank
de bank waar óók u zich
thuis voelt!
LONDEN. Twee mensen zijn om
het leven gekomen toen een van de
wagons van de trein van Manchester
naar Hatfield in Derbyshire nabij
Manchester uit de rails liep. Twaalf
reizigers wei-den gewond, van wie
twee zeer ernstig.
MEXICOSTAD. De 40-jarige guer
rillaleider Marco Antonio yon Sosa,
de man achter de schermen zou zijn
geweest bij de ontvoering van de FEUILLETON
Westduitse ambassadeur in Guate
mala, graaf Von Spreti, is tijdens
een gevecht met Mexicaanse militai
ren gedood.
„Flitsen"
uit het buitenland
NEWARK (New Jersey). De repu
blikeinse gouverneur William Cahill
van New Jersey heeft aan een diner
verklaard, dat de regering-Nix on
heeft besloten geen Amerikaanse
troepen meer naar Zuid-Vietnam te
zenden, zelfs als de Vietnamese-po-_
gingen schipbreuk lijden.
MOSKOU. Aardbevingen in het
afgelegen berggebied van Daghestan
in de Kaukassas hebben vorige week
doden geëist, zo blijkt uit een bood
schap die het Kremlin aan de ge
troffen bevolking heeft gestuurd.
WASHINGTON. Ex-bondskanse
lier Kiesinger van West-Duitsland
heeft in het Witte Huis besprekingen
gevoerd met president Nixon. Ook
Nixons adviseur inzake buitenlandse
politiek Henry Kiesinger was daar
bij aanwezig.
TEL AVIV. Israëlische straalja
gers hebben anderhalf uur lang mili
taire doelen in het middendeel van
het Suezkanaal aan Egyptische zijdë
aangevallen, aldus een militaire
woordvoerder in Tel Aviv. Alle
vlegtuigen keerden onbeschadigd te
rug.
PEKING. Partijvoorzitter Mao
Tse Toeng van China heeft officiéél
zijn steun betuigd aan de afgezette
president van Cambodja, prins No
rodom Sihanoek.
VERENIGDE NATIES, New York.
De voormalige Amerikaanse ambas
sadeur bij de Verenigde Naties,
Athur- Goldberg, heeft de toelating
tot de Ver. Naties bepleit van de
Chinese Volksrepubliek en Noord-
Vietnam.
LEEDS. Voor een rechtbank in
Leeds is verklaard, dat twee inbre
kers uit ergernis een pakhuis in
brand gestoken hebben omdat zij
slechts een buit van drie pond ster
ling hadden. De brand veroorzaakte
een schade van 358.000 pond ster
ling-(ruim drie miljoen gulden).
ROME. De Italiaanse regering
heeft besloten een aantal maatrege
len te nemen om de prijsstijgingen
te beteugelen, de woningbouw te be
vorderen, de sociale zekerheid uit te
breiden, het stedelijk vervoer te re
organiseren en het belastingstelsel
te herzien.
ANGERS. Op het paleis van justi
tie in de Westfranse stad Angers is
een bomaanslag gepleegd. De ont
ploffing heeft ernstige schade aan
gericht aan het gebouw, waarvan al
le ruiten werden vernield. Er heb
ben zich geen persoonlijke ongeluk
ken voorgedaan.
SAOE DOC. Ongeveer 5.500 Viet
namese vluchtelingen, voornamelijk
vrouwen en kinderen, zijn bij de
grensplaats Saoe Doe uit Cambodja
Zuid-Vietnam binnengekomen. Het
totale aantal vluchtelingen dat in de
Mekong-Delta zijn toevlucht heeft
gezocht is nu tot 32.000 gestegen.
WASHINGTON. De Israëlische
minister van buitenlandse zaken,
Abba Eban, heeft in Washington een
onderhoud gehad met zijn Ameri
kaanse collega, William Rogers.
HANNOVER. Veei aandacht trok op de dit jaar gehouden Messe te Hann
over een versterker, die de transmissiekapaciteit van telefoqnkabels wet hel
viervoudige verhoogt. Voor de eerste maal ter xuereld kunnen thans 10.800
telefoongesprekken via een enkele kabel gevoerd worden. Welke betekenis
deze nieuwe ontwikkeling toekomt, blijkt uit de volgend cijfers: Met onge
veer zeven procent neemt hel aantal telefoonaansluitingen op de wereld
thans elk jaar toe. Onder de bijna 240 miljoen telefoonabonnees in salle
landen van de wereld worden dagelijks ongeveer een miljard verbindingen
tot stand gebracht. De tot nu toe gebruikelijke draaggolffrequentie-systemen
maakten het gelijktijdig tot standbrengen van 2.700 telefoongesprekken mo
gelijk.
MADRID. Premier Marcello Cae-
tano van Portugal is in Madrid aan
gekomen voor een officiëel bezoek
van drie dagen, tijdens hetwelk hij
door generaal Franco zal worden
ontvangen.
GENEVE. De Brit Wilfred Jenks
is gekozen tot directeur-generaal
van de Internationale Arbeidsorga
nisatie (I.L.G.). Hij volgt in deze
functie de Amerikaan David Morse
op.
Advertentie
Wilt u een fiets winnen? Kijk dan
naar de advertentie in uw damesblad
of vraag uw fietsen-handelaar een
deelname-biljet.
WEEKEINDE-
ARTSENDIENST
Zaterdag 23 en zondag 24 mei
Dokter W. Bontkes, Zierikzee, tel.
(01110) 2280, neemt waar voor
dokter v. d. Waarden en dok
ter Van Hoorn.
Dokter G. A. M. Stenger, Haamstede,
tel. (01115)—280, neemt waar
voor dokter Terpstra en dok
ter Simons.
Dokter H. Speelman, Oosterland,
tel. (01114)-280, neemt waar
voor dokter Van Leeuwen.
Dokter L. J. v. d. Zande, Nieuwer
kerk, tel. (01114)-388, neemt
waar voor dokter Vleugels
Schutter.
Zuster M. Kunst-Visser, Scharendijke,
tel. (01117)-280, neemt waar
voor geheel Schouwen.
DIERENARTS
Dierenarts T. VAN ROON, Zierikzee,
tel. (01110)2180, neemt waar
voor dierenarts Bergsma.
De weekeinddiensten vangen aan op
zaterdagmorgen om half tien.
Die eerste namiddag arriveerde ze
in een klein dorp voorbij Charleroi,
dicht bij de Franse grens. Op het
eerste oog leek het plaatsje interes
sant, dus besloot ze hier te over
nachten, als ze een geschikt hotel
kon vinden. Het eerste hotel was vol,
doch enkele honderden meters ver
der vond ze een groter hotel, dat be
schikte over een vrije kamer. Ze
liet zich inschrijven en werd door
een jongen naar haar kamer ge
bracht. Daar verfriste ze zich om
vervolgens beneden, in het restau
rant, wat te eten. Toen trok ze het
dorp in, om de winkels te bekijken
en rekende ze de Belgische prijzen
om in Nederlandse, om het verschil
te constateren. Ze schreef een paar
kaarten voor thuis en voor Hans en
Janneke, want dat had ze Lettie
moeten beloven. „Schrijf ons ten
minste iedere dag, zodat we tekenen
van leven krijgen. Als je één dag
ARAM EN DE BROEDERS DER KUST
30. Gebonden en machteloos wachtte Aram
op de opkomende vloed. Maar meer nog
dan de gruwelijke dood die hem hier be
dreigde, verontrustte hem het lot van Ta-
mahia. Wat had Seewart de Handelaar pre
cies met haar voor? De Handelaar had ge
zegd dat hij haar ontvoerde, om een groot
losgeld voor haar bij Tudor te bedingen.
Maar de Handelaar was verraderlijk en
het was zeker niet ondenkbaar dat hij op
het laatste ogenblik al zijn plannen zou
wijzigen.
Terwijl Aram op een middel zon om zich
uit z'n benarde positie te bevrijden, ston
den niet ver van hem af een groep man
nen grimmig op de kade bijeen. „Daar gaat
het schip van Tudor", mompelde Seewart
de Schuimer. „Mijn broeder heeft mij op
een dwaalspoor geleid. Ik heb er onver
standig aan gedaan zijn aanwijzingen op
te volgen. En Tjudor kan thans gemakkelijk
naar open zee komen, want de vloed komt
op".
Inderdaad, de vloed kwam op. En nie
mand bemerkte dit beter dan Aram. Lang
zaam steeg het water om hem heen. Maar
juist toen hij alle hoop om dit avontuur te
overleven had opgegeven, voelde hij plot
seling achter zich een zware, scherpe spij
ker uit het hout steken. Haastig haakte hij
het touw, dat zijn handen bond, er achter
cn rukte verbeten
overslaat, schakelen we meteen In
terpol in".
Aan de ene kant vond ze de zorg
van haar kinderen om haar hartver
warmend. Doch anderzijds irriteerde
het haar wel een beetje, hoewel ze
er thuis nooit wat van had laten
merken. Tenslotte ben ik bijna drie
en veertig en weet ik wel, wat ik
doen en laten mag.
De ongewone lange autorit had
haar vermoeid en slaperig gemaakt,
zodat ze zich al vrij vroeg op haar
kamer terugtrok. Ze nam een bad,
dat haar heerlijk verfriste, waarna
ze in bed dook en bijna meteen in
een diepe slaap verzonk.
's Morgens was ze vroeg bij de
hand en voelde zich heerlijk uitge
rust. Ze at met smaak haar ontbijt
en bekeek de kaart, die ze voor haal
verdere reis in het dorp had gekocht.
Om kwart voor negen reed ze het
dorp uit, had een half uur later wat
moeilijkheden met de Franse doua
niers, omdat ze haar koffer helemaal
moest uitpakken en men zelfs onder
de zitting in haar auto keek. Heb ik
zo'n ongunstig uiterlijk, dacht Wil-
lèmien, toen ze eindelijk het fiat
kreeg en ze de koffer weer inpakte.
Wat wrevelig verliet ze het grens-
plaatsje. Maar rijdend in het vlakke
Franse land, met de stralende zon
aan haar linkerhand en betrekke
lijk weinig verkeer op de weg, ver
dween de wrok en betrapte ze er
zich een poos later op, dat ze een
liedje zat te neuriën.
Nu kan ik wat van het leven gaan
genieten, wist ze met zekerheid. Ei
genlijk had ik al veel eerder m'n
rijbewijs moeten halen. Ondanks
Bram's tegenstand. In dit opzicht
deed ik altijd alleen maar, wat Bram
wilde. Mezelf heb ik geleidelijk weg
gecijferd. Nu ja. Bram is dood en
hij was op zijn manier lief voor me.
Al was het de laatste jaren niet he
lemaal goed tussen ons. We waren
vervreemd van elkaar. Omdat we elk
onze eigen wil hadden, die op elkaar
botsten. Tenslotte koos ik maar de
weg van de minste weerstand en
zweeg ik. Als het tenminste niet te
gek was. Overigens, Bram was ze,l-
den een vurige minnaar. Dat lag
niet in zijn aard. Misschien de eer
ste maanden van ons huwelijk, toen
alles nog een verkennen was van
elkanders mogelijkheden.
door Henk van Heeswijk
Goed, ik zal ook mijn fouten, wel
gehad hebben. Ik weet het. Mis
schien ben ik niet altijd zo geweest
als behoorde. Ik was ook dikwijls
kwaad, al liet ik het zelden merken.
Omdat ik in feite een hekel heb aan
ruizie. Daar blijft altijd iets naars
van hangen. En uiteindelijk leef je
samen en wordt het steeds moeilij
ker om het weer te doen worden als
het eens was. Door je idiote trots wil
je niet toegeven en Bram was hele
maal de man- niet om ongelijk te
bekennen dus moest het doorgaans
van mijn kant komen, al was het
meestal niet eens waar. Je deed het
om de vrede in het gezin te herstel
len. Voor de opvoeding van de kin
deren is het ook niet goed, als vader
en moeder immer ongenoegen heb
ben met elkaar. Lettie was toch al
veel te vroeg wijs.
Ja, Lettie het veel te vroegrijpe
vrouwtje, met hetzelfde willetje als
haar vader. Die gelukkig een man
heeft, welke genoegen neemt met
haar wil om zelf in alles te beslissen.
Misschien passen zij beter bij elkaar
dan Bram en ik. Wij waren beiden
teveel zelfstandig. Eigenlijk hadden
we nooit met elkaar moeten trouwen,
maar toen al. in onze zogenaamde
verkeringstijd, kon ik niet tegen
hem op. Ik was op het laatst immers
helemaal innerlijk aan hem gebon
den? Hij verlamde gewoon mijn wil.
Ik wist het, maar ik kon er deson
danks niets aan doen. Het leek wel
een soort hypnose.
Enfin, van de doden geen kwaad.
Willemien, dat past niet. Bram had
ontegenzeggelijk vele goede eigen
schappen. Zorgzaam was hij in elk
geval. Weet je nog, Willemien, toen
je hem vertelde in verwachting te
zijn van Lettie? Hij uitte zich in
zulke dingen doorgaans niet erg.
maar de volgende morgen stuurde
hij meteen Tootje naar je toe. Omdat
hij niet wilde, dat je onder dezo om
standigheden alleen het huiswerk
moest doen. Toen vond ik je een
schat. Bram, en voelde ik me een
gelukkige vrouw". Ach ja. ik heb
toch ook geluk gekend? De op laatst
zeldzame momenten van zijn harte
lijkheid hij heeft nooit geweten,
hoe ik soms /hunkerde naar een lief
kozing van hem, een warme kus. een
strelende hand. Maar dat zegt een
vrouw nu eenmaal niet
(wordt vervolgd)
