Rente tot 7%
Rijkspost
spaarbank
altijd safe!
ONS SNOEPDUIVELTJE
Dit jaar bij P.T.T. geen tariefsverhogingen postdiensten
Tweeduizend hectare grote industrie
terrein Moerdijk van nationaal belang
Politie schiet twee
brandstichters dood
Advertentie.
DEN HAAG, 5-1. By de P.T.T. zul
len dit jaar geen tariefsverhogingen
voor de postdiensten plaatsvinden.
Men verwacht dat de post mede
daardoor in 1970 heel wat werk te
wachten staat. De directeur-generaal
van de P.T.T., de heer H. Reinhoud,
zei dit maandagmiddag in zyn
nieuwjaarsrede tot het personeel.
In 1970 zullen de tarieven voor het
internationale telefoon- en telexver-
keer per saldo aanmerkelijk worden
verlaagd. Met deze verlaging zijn
miljoenen gemoeid die bijna geheel
ten laste van de exploitatierekening
komen. Wanneer het verkeer verder
toeneemt, zoals de trend is, zal dit
bedrag nog belangrijk hoger worden
zo deelde de heer Reinoud mee. Op
grond van internationale overeen
komsten is een beperkte tariefsver
hoging nodig (per 1 juli 1970) van
de tarieven voor de telegrafie. De
heer Reinoud liet doorschemeren dat
er belangrijke ontwikkelingen in de
telecommunicatietechniek voor de
deur staan. Binnenkort komen daar-
Jaarlijks worden
3.000.000 tanden en kiezen getrokken
Is het na kennisname van dit sta
tistisch gegeven nog overdreven, om
van „Ons Snoepduiveltje" te spre
ken?
Zeker niet. Vooral niet als we be
denken, dat het trekken van een ele
ment van het gebit als uiterste maat
regel wordt toegepast, wanneer na
verscheidene restauraties de tand of
kies reddeloos verloren is en dan ge
trokken wordt om een eind aan het
p(jn lijden te maken.
Dat pijn l(jden is nog maar één as
pect van deze droeve zaak. De in
vloed van een slecht gebit op de
gezondheid is zeer groot, hoewel he
laas niet zo duidelijk in cijfers uit
te drukken, want het schijnt wel of
wij dan alleen worden opgeschrikt
uit onze „zoetsappige" houding ten
aanzien van het steeds maar uitbrei
dend tandbederf.
Schrikwekkende cijfers
Er is nog een ander statistisch ge
geven, dat er niet om liegt: het Ne
derlandse kind van 6 jaar heeft nl.
gemiddeld 2 ontstekingen met pus-
vorming in de mond.
Dat wil zeggen dat dit kind dus
dat pus met bacteriën inslikt, terwijl
bij het kauwen grote hoeveelheden
bacteriën rechtstreeks in de bloed
baan worden geperst. Het behoeft
geen nader betoog, dat een kind met
een dergelijk misvormd, ontstoken
en vies gebit geen gezond kind ge
noemd kan worden, en dan nog
maar gezwegen van de maagklach
ten die een slecht gebit vroeg of
laat ten gevolge heeft.
Beschavingsziekte
In het zuidelijk gedeelte van de
Atlantische Oceaan ligt de Britse
eilandengroep Tristan da Cunha. Op
de kustvlakte rondom de vulkaan
kegel op het hoofdeiland worden
aardappelen, appels en groenten
verbouwd, terwijl de visserij over
vloedig vis oplevert. In 1942 werd
daar een vismeelfabriek gesticht.
Daardoor steeg het welvaartspeil
aanzienlijk en kwamen ook de pro-
dukten der westerse beschaving on
der bereik van de bewoners.
Als eerste aanwijsbare gevolg
daarvan wezen de statistieken aan,
dat binnen enige tientallen jaren het
tandbederf vertienvoudigde! De be
langrijkste oorzaak van dit toene
mend tandbederf was onder meer
het toenemend gebruik van suiker.
Geen wonder, dat in de genees
kunde de diverse tandziekten ge
rangschikt worden onder de bescha-
vingsziekten.
1 ons per dag
In Nederland bedroeg in 1900 het
gebruik van suiker gemiddeld per
hoofd van de bevolking per jaar 12
kg. In 1969 steeg 't gebruik tot 42 kg,
hoofdzakelijk tengevolge van 't ver
ergerde snoepen.
In overeenstemming hiermee wa
ren de 12-jarige kinderen in 1913
voor 37 °/o vrij van tandbederf, ter
wijl in 1967 dit percentage slechts 1,4
bedroeg. Kunnen er nog sprekender
cijfers vermeld worden? Laten we er
nog één aan toevoegen: de gemid
delde Nederlander (oud en jong) ge
bruikt per dag 75 gram snoep, waar
uit veilig afgeleid kan worden dat
dit gewicht aan snoep voor kinderen
wel ver bóven het ons zal liggen.
Hoe ontstaat cariës?
Cariës is een soort corrosie, waar
bij de harde bovenlaag van de tand
of kies door bijtende stoffen wordt
opgelost. Die bovenste laag bestaat
uit email, ook wel glazuur genoemd,
welks bijzondere hardheid te danken
is aan een kalkzout, hydroxylspatiet,
waaruit het voor 97 bestaat.
Het grote gevaar waaraan deze
prima deklaag ten prooi valt, be
staat uit de activiteit van ontelbare
bacteriën van een bepaalde soort, nl.
streptococcen, bolvormige bacteriën,
die na deling in snoeren bijeenblijven
Deze zetten suiker, dat zich in ons
voedsel bevindt, en zetmeel dat door
het speeksel in suiker wordt omge
zet, in melkzuur om, waarin het
kalkbestanddeel van het glazuur op
lost. Bovendien stapelen deze bac
teriën suiker als reservevoedsel op
in de tandplaque, dat is het laagje
etensresten, dat zich aan het gebit
hecht totdat het daarvan afge
schuurd wordt bij het kauwen van
stevig voedsel (als appel) en bij
grondig tanden poetsen.
Na elke maaltijd krijgt het gebit
al een „zuurstoot" te verduren,
maar als daar tussendoor nog al
eens gesnoept wordt, komen daar
even zovele zuurstoten bij, die van
10 minuten tot een half uur kunnen
duren. En dit leidt dus tot steeds
dieper gaand tandbederf.
Wat te doen?
Zodra het melkgebit van uw kin
deren voltallig is, dus op ongeveer
2-jarige leeftijd, dient de regelmati
ge tandheelkundige behandeling al
te beginnen. Cariës en voortijdig
verlies van de melkkiezen leidt na
melijk door opschuiving van de blij
vende kiezen tot een onregelmatige
stand van de wisselementen, waar
door het gebit moeilijk te reinigen is.
Liefst na elke maaltijd, maar in
elk geval 's avonds voor het naar
bed gaan, dienen de tanden goed ge
poetst te worden. Onder goed wordt
verstaan vooral in verticale richting
daar in de ruimten tussen de tanden
en het tandvlees de voedselresten
zich het gemakkelijkst opeenhopen.
Niet te veelvuldig laten snoepen,
want ieder snoepje veroorzaakt een
nieuwe zuurstoot.
Kalf verdronken
Restauratie en trekken van reeds
aangetaste gebitselementen komt
neer op het „dempen van de put als
het kalf verdronken is". Op de
laatstgehouden vergadering van de
Nederlandse Vereniging voor Sociale
Tandheelkunde werd dan ook zeer
benadrukt dat men meer dient te
voorkomen dan te genezen.
Op consultatiebureaus en bij de
schooltandverzorging dienen hulp
krachten te worden aangesteld of
bijgeschoold te worden als kinder-
tandverzorgsters, mondhygiënistes of
andere assistentes, die door hun in
dividuele voorlichting de preventie-
ve tandv er zorging kunnen realiseren
De kosten van een dergelijke organi
satie werden geraamd op een bedrag
van circa 7.000.000,
Maar als de ouders het alleen zou
den laten afhangen van wat anderen
voor hun kinderen doen, dan zouden
alle activiteiten maar weinig helpen.
Zij zelf moeten allereerst zorgdragen
voor een verminderd suikergebruik.
Het eten van bijvoorbeeld een appel
inplaats van snoepen levert boven
dien nog het voordeel op, dat hier
door het gebit door de schurende
werking nog gereinigd wordt. An
dere niet dure vervangingen van het
zoete snoepgoed zijn o.a. een klein
blokje kaas, een crackertje, omdat
dit in onderscheid met andere bis
cuitjes geen suiker bevat, verder
pinda's en allerlei soorten noten,
maar dan weer niet te veel, vanwege
hun bestanddeel aan vet.
Het snoepduiveltje kan werkelijk
wel aan banden worden gelegd.
O'ROCK
over nadere mededelingen.
Het rendement op het totale net
to-bedrijfsvermogen van de P.T.T.
ad ongeveer 4200 miljoen gulden, be
draagt 333 miljoen ofwel 7,9 procent,
dus bijna de huidige kapitaalrente.
Het rendement werd door de heer
Reinoud berekend door de exploita
tiewinst ad 190 miljoen te tellen bij
de 143 miljoen gulden aan rente be
taald aan het door de staat en de
giro geleende geld. Buiten beschou
wing blijven daarbij de rente ad 43
miljoen op vroeger gevormde reser
ves die buiten het bedrijf zijn be
legd en de winst van 18 miljoen van
de Postcheque- en Girodienst. De
omzet van de P.T.T. (exclusief de
Rijkspostspaarbank) steeg van f 1900
miljoen in 1968 tot bijna f 2150 mil
joen in 1969, waarvan f 96 miljoen
door tariefsverhogingen.
Het bedrag van de inkopen over
schreed het miljard. Met de loon
kosten voor het ruim 65000 employ-
het telecommunicatienet een integre-
es tellende personeel is rond 1200
miljoen gemoeid.
De heer Reinoud wees erop, dat
rend deel van het automatiserings
systeem van het bedrijfsleven is ge
worden. Daardoor is een wachtlijst
voor telefoonaansluitingen thans een
euvel en uit de tijd, aldus de heer
Reinoud, die daaraan toevoegde de
hoop te hebben dat de wachtlijst
over enige jaren vergaand is gere
duceerd.
Nederlands-Indonesische
expeditie naar Celebes
DEN HAAG, 5-1. In de tweede
helft van dit jaar zal een geologisch-
paleontologische en archeologische
expeditie van Nederlands-Indonesi
sche origine naar Celebes vertrekken
om de fossiele resten van oermensen
te vinden. Tot nu toe werd hun aan
wezigheid alleen maar verraden door
stenen werktuigen die zij op de ri
vierterrassen hebben achtergelaten.
De Nederlandse expeditieleden zijn
de oud-conservator van het Rijks
museum voor Volkenkunde in Leiden
dr. H. R. van Heekeren en de we
tenschappelijke medewerker van het
museum voor natuurlijke historie in
Leiden dr. D. A. Hooijer, terwijl van
Indonesische zijde zullen deelnemen
prof. Sartono en drs. Soejono met
hun assistenten.
Geen plaats meer voor
de doden in West-Berlijn
BERLIJN, 5-1. In West-perlijn
wachten duizenden doden op hun
laatste rustplaats. De begrafenis-
dienst heeft verklaard dat er geen
vierkante meter grond meer te vin
den is voor begrafenissen in deze in
gesloten stad.
De toestand is sinds het begin van
het jaar acuut geworden. Tegen het
einde van het afgelopen jaar is het
sterftecijfer bijna verdubbeld.
Uitkeringen
aan Cambodjaanse
slachtoffers
WASHINGTON, 5-1. De Verenigde
Staten hebben coulance-uitkeringen
tot een totaal bedrag van ruim zes
duizend dollar verricht aan Cam-
bodjanen of hun nabestaanden, die
bij grensincidenten door Amerikaan
se strijdkrachten zouden zijn gewond
of gedood. Dit is maandag door het
Amerikaanse ministerie van buiten
landse zaken bekend gemaakt.
Advertentie
Voorzitter K. van K.:
Ditishetrecept:
Kaasfonduevan
Nederlandsekaas.
Caquelon inwrijven met knoflook.
Dan 4 dl halfdroge witte wijn in
de pan verwarmen tot de wijn
gaat bruisen. Vervolgens 500 gr
fijngesneden jong belegen Goudse
toevoegen, goed roeren en weer
aan de kook brengen. Binden met
maïzena, op smaak
afmaken met
zout, peper,
nootmuskaat
en wat kirsch.
igen. Binden me
lk ro.
BREDA,, 5-1. Het 2000 hectare gro
te industrieterrein, dat aan de Moer
dijk ontgonnen gaat worden, is een
project van nationale betekenis.
Daarom spreekt het welhaast van
zelf, dat de regering in het finan
ciële vlak daadwerkelijk aan dit
project moet meewerken.
Moerdijk biedt mogelijkheden om
elementen van onverenigbaarheid in
het nationaal planologisch beleid
anderzijds met elkaar te verzoenen.
Het Ministerie van Economische Za
ken zou in de exploitatie daarom
Nederlandse emigrant in
de V.S. kreeg nieuw hart
STANFORD, 5-1. (Van de ANP-
correspondent). De 40-jarige voorma
lige Rotterdammer W. G. van Buu-
ren heeft in de nacht van zaterdag
op zondag het hart ontvangen van
een niet geïdentificeerde Amerikaan.
De heer Van Buuren maakt het goed
aldus een mededeling van de Stan
ford universiteit, waar de harttrans
plantatie is verricht. De operatie
werd uitgevoerd door dokter Nor
man Fhumway, de chirurg die twee
jaar geleden de eerste harttrans
plantatie op een volwassene in de
Verenigde Staten verrichtte. De hart
operatie van de heer Van Buuren
duurde vier en een half uur. De
naam van de donor is niet bekend
gemaakt.
De heer Van Buuren emigreerde
zes jaar geleden met zijn vrouw Corry
en drie kinderen naar Millvalley, 20
km. van San Franscisco gelegen. 16
maanden geleden kreeg hij zijn eer
ste hartaanval. Sindsdien werd zijn
gezondheidstoestand steeds slechter.
ARAM VAN DE EILANDEN
42. Voor Tudor echter meer dan drie
passen had gedaan stortten Lowis' krijgers
zich van alle zijden op hem. Vuisten ont
wrongen hem zijn zwaard; een arm slin
gerde zich om z'n hals. „Los!" brulde de
reus, wild worstelend om zich te bevrij
den. „Laat mij! De lafaard!...." Hij deed
een laatste poging om de grijnzende Sataria
te bereiken. Toen sleurden ze hem neer
en zijn stem stierf weg. „Tudor!" hijde het
meisje, Aram's arm grijpend. „O help hem!
Ze zullen hem doden.... Doch ook wan
neer de jonge krijger niet had ingezien
dat iedere hulp onmogelijk was, zou hij
niets hebben kunnen uitrichten.
„Hij is een majesteitsschender!" gilde
Lowis verontwaardigd. „Hij trachtte zich
te vergrijpen aan Satarin de Wijze, die
onder speciale bescherming staat van mij,
Lowis de Rechtvaardige! Voert hem weg!
Brengt hem daar, waar geen ontsnappen
mogelijk is. Ketent hem vast in de Gan-
gen-der-Slaven! Daar zal hij arbeiden in
de duisternis. Hij zal leren dat men Lowis
de Rechtvaardige niet straffeloos bele
digt
Ruwe handen trokken Tudor mee naar
de deuropening. Aram drukte bemoedigend
de arm van Tamahia en deed fier een stap
naar voren.
„Ik heb nog nimmer een vriend alleen
gelaten!" sprak hij met stemverheffing.
„En indien ge even rechtvaardig zijt als
ge voorgeeft, o Lowis, moet ge toegeven
dat ik even schuldig ben als hij. Laat mij
dan mijn vriend vergezellen. Laroet de
Prater slaakte een kreet van vertwijfeling
bij het horen van die woorden. In de ogen
van de dwaze koning van Pareh verscheen
echter een nadenkende uitdrukking. Reeds
knikte hij instemmend toen Satarin plot
seling naar voren trad. „O nee, vreemde
ling", zei hij glimlachend en legde met
sinistere vriendelijkheid zijn hand op
Aram's schouder. „Gij zult uw domme
vriend niet vergezellen naar de armzalige
plaats waar dom vee in onderaardse gan
gen wroet. Ik heb te lang naar U uitge
keken, mijn vriend. Met U heb ik héél
andere plannen
meer dan platonische belangstelling
kunnen opbrengen. Tot deze uitspra
ken komt dr. ir. F. A. M. J. Smits
van Waesberghe, voorzitter van de
Kamer van Koophandel en fabrieken
voor West-Brabant. In zijn nieuw
jaarstoespraak besteedde hij ruime
aandacht aan de industriële ontwik
keling rond Moerdijk. De infrastruc
tuur en de situatie rond het open
baar vervoer. Het industrieterrein bij
Moerdijk acht hij om verschillende
redenen van nationaal belang. Het
terrein is in zijn nuttige, industriële
oppervlakte 1400 hectare groot. Bot
lek en Pernis samen komen op 1200
tot 1300 netto hectaren. „Mag de re
alisering van deze gigantische onder
neming blijven drukken op de ten
gere schouders van drie kleine ge
meenten tezamen hooguit 20000 in
woners?", vroeg de heer Smits van
Waesberghe zich af.
MARKTBERICHTEN
Paardenmarkt Utrecht
UTRECHT, 5-1. Op de paarden
markt in Utrecht werden maandag
420 dieren aangevoerd. De prijzen
waren voor: luxe paarden 1200-1625;
wei-kpaarden 1200-1525; oude paar
den 850-1450; 3-jarige paarden 900-
1125; 2-jarige paarden 700-925; veu
lens 300-650; hitten 700-925.
Slachtpaarden per kg geslacht ge
wicht 2,70-3,60. Jonge slachtpaarden
per kg geslacht gewicht 3,60-3,95. De
handel was vlug.
UTRECHT. Het treinverkeer tus-
maandagavond met aanzienlijke ver-
sen Amsterdam en Den Haag is
tragingen verlopen ten gevolge van
een treinontsporing op het station
in Haarlem. De vertragingen vari
eerden van 20 minuten tot een uur.
MONTGOMERY (Alabama), 5-1. -
De politie in Montgomery, in de
Amerikaanse staat Alabama, heeft
maandag bij een achtervolging van
enkele negers, die twee gebouwen
in brand hadden gestoken, twee
brandstichters doodgeschoten. Twee
anderen werden gearresteerd.
Westduitse douane
ontdekt
wapenopslagplaats
HAMBURG, 5-1. De Westduitse
douane heeft in Hamburg een ge
heime bergplaats ontdekt van wa
pens en munitie, die bestemd zijn
voor verscheping naar Libanon. De
geheime bergplaatsen waren water
verwarmingsapparaten voor indu
striële doeleinden, die in de V.S. zijn
gemaakt. Deze verwarmers waren
enkele dagen geleden met een Duits
schip uit New York aangekomen en
zouden naar Libanon worden ver
scheept, aldus is van de zijde van
de Westduitse douane gezegd.
De wapenvondst is gedaan na een
anoniem telefoontje.
Tsjechen in Zwitserland
BERN, 5-1. Sinds de bezetting van
hun land in augustus 1968 hebben
meer dan 13.000 Tsjechoslowaken in
Zwitserland asiel gevraagd, zo wordt
officieel in Bern meegedeeld. Som
migen zijn van daar geëmigreerd,
vooral naar Canada, Australië en
Afrika. Rond 10.500 besloten in
Zwitserland te blijven.
Engeland-Nederland
op de t.v.-beeldbuis
HILVERSUM, 5-1. De NOS-televi
sie zal op woensdag 14 januari een
rechtstreekse reportage uitzenden
van de voetbalwedstrijd Engeland-
Nederland, die die avond in het
Wembley-stadion in Londen wordt
gespeeld. De reportage wordt uitge
zonden van 19.15 tot 21.30 uur via
Nederland I. Commentaar Koen
Verhoef.
Loonwerkersbedrijf
door brand verwoest
HAARLEMMERMEER, 5-1. Om-
streeks 21 uur brak maandagavond
door onbekende oorzaak brand uit
in het loonwerkersbedrijf van de
heer M. Onos jr. aan de Lisserdijk
in Lisserbroek (Haarlemermeer). De
schade wordt voorlopig geschat op
circa f 60.000. Het pand ging geheel
verloren. Enkele machines konden
tijdig in veiligheid worden gebracht.
Een woonhuis dat direct achter het
bedrijf stond, liep waterschade op.
Ontslag secretaresse
prinses Christina
DEN HAAG, 5-1. Hare Majesteit
de Koningin heeft mevrouw N. M.
Albarda-De Vlieger op haar verzoek
in verband met haar huwelijk op de
ineest eervolle wijze ontslag ver
leend als partikulier secretaresse
van Hare Koniniklijke Hoogheid
prinses Christina, zulks met ingang
van 1 januari 1970 en onder dank
zegging voor de goede diensten door
haar in die funktie bewezen.
Het partikulier secretariaat van
prinses Christina zal worden waar
genomen door de partikulier secre
taresse van Hare Majesteit de Ko
ningin, jonk vrouwe C. E. B. Roëll.
HONGKONG. Het persbureau van
de Vietcong heeft de eerste lijst ge-
plubiceerd van de slachtoffers van
de massamoord in het Zuidvietna-
mese dorp My Lai, waar in maart
1968 door de Amerikanen meer dan
500 mensen zijn gedood. Deze eerste
lijst bevat de namen en leeftijden
van slachtoffers uit 25 gezinnen. De
leeftijden varieren van één tot tach
tig jaar.
BUENOS AIRES. Drie mannen en
twee vrouwen hebben in de Argen
tijnse hoofdstad een speelgoedwin
kel overvallen en de gehele inhoud
in een vrachtauto geladen, waarmee
zij door de achterbuurten reden, al
waar zij de speelgoederen uitdeelden
en tegerlijkertijd de lof verkondig
den van de voormalige Argentijnse
dictator Juan Peron.
AMERSFOORT. Ongeveer drie
kwart van het personeel van de af
deling ketelbouw van Bronswerk
Amersfoort heeft maandagochtend
gedurende een uur het werk stilge
legd. 162 Personeelsleden staakten,
42 bleven er aan het werk, terwijl
een nog onbekend aantal zich tevo
ren ziek had gemeld.
i
