Het dramatisch verhaal van de Renesse-meester Pompoene
Meningsverschillen
over het Nabije Oosten
De veilige
manier
van sparen
Rijkspostspaarbank
altijd safe!
10 I
1 1
17
18
i
1
BOUW+VERWARMING 10 t/m 19 APRIL
1
T met show LEEFBAARHEID BINNEN DE SCHAALVERGROTING
Snufje Schouwse historie
Wat gaat de nieuwe censuur
in Tsjecho-Slowakije inhouden?
BLIK DOOR HET WERELD
Nederlandse sterrenwacht ingeschakeld bij maanvluchten
Advertentie
UUIMDERDAG
april
VHIJDAG
11
APRII
mJ ^A rERDAG^I
^^^L_APRIL
mJ MAANDAG
L april I
f" dinsdag
15
aprii 1
f~VUENJDAG™^J
f UUIVUERDAG^
APRii
I VRIJDAG
april J
ierdag
19
aprii
ZONDAG IITDCPU
GESLOTEN U 1 riHUn
1 GEOPEND VAN 9-17 UUR VOORDELIGE TREIN/TOEGANGBIUETTEN OP DE STATIONS VERKRIJGBAAR
Dat in het verre verleden de
schoolmeesters niet altijd een voor
beeld waren van goed gedrag bewij
zen de notulen van de kerkeraud van
Renesse.
Op 19 augustus 1725 komt deze
kerkeraad bijeen om „na gedane be
de rede te geven van deze ex trat-
ordinaire bijeenkomst, vermist mees
ter Gerbrandt Jacobsz. Zanddijk op
den 22-sten mei, vergetende eer,
godvrucht en plicht, zich niet alleen
in een aanhoudende dronkenschap
had te buiten gegaan, met Pieter
Rentier handgemeen was geweest en
aan het huis van de weduwe Dinge-
man Vijverberg had geklopt, zeggen
de die te willen zoenen".
Meester Zandijk, schoolmeester en
voorzanger te Noord welle, wordt
voor drie maanden geschorst. Zijn
füncties zullen door Pieter Pompoe
ne, die dezelfde ambten te Renesse
bekleedt, worden waargenomen,
„zullende (daarvoor) een wedde er
langen" van 25 gulden.
„Ten tijde van het Pinksterfeest"
zal meester Zandijk „in dejeerk ko
men en voor de gemeente zijn leed
wezen betonen". Gepreekt zal wor
den uit Efezen 5 vers 18: En bedrinkt
u niet aan wijn, want daartoe ver
valt gij tot losbandigheid
Meester Pompoene lijkt zich aan
vankelijk tot een eerzaam burger te
ontwikkelen en verre te staan boven
zijn collega Zandijk van Noordwelle,
die in 1733 overlijdt en wordt opge
volgd door zijn zoon Jacob Ger-
brandtsz. Zandijk. Maar helaas, de
ontwikkeling ten goede houdt niet
aan. Reeds het volgend jaar moeten
we gaan twijfelen aan de onkreuk
baarheid van Pieter. In de kerke-
raadsvergadering van 7 oktober 1734
beschuldigt „Cornelia Udemans den
secretaris Pieter Pompoene van haar
te hebben bezwangerd". Hij is dan
geen diaken meer, wat ook te den
ken geeft, maar bewezen is er nog
niets, daar Cornelia het avondmaal
wordt ontzegd, zodat men kan gelo
ven dat zij de meester valselijk heeft
beschuldigd. Edoch, diezelfde kerke
raad laat het aan Pompoene zelf
over te oordelen of hij zich goed ge
noeg vindt om aan het avondmaal
deel te nemen!
Het duurt tot 7 januari 1741 eer
we zekerheid krijgen dat de ondeugd
van meester Zandijk ook collega
Pompoene in haar macht heeft. Ook
hij geeft zich aan dronkenschap over
en niet zo'n beetje!
Op de eerste januari 1741 heeft
Pieter Pompoene het grootste deel
van de nacht in de herberg van Jan
Brootmans gezeten en zoveel gedron
ken dat hij deerlijk beschonken bij
het kerkelijk avondmaal verscheen.
De dienstdoende predikant gelast
hem naar huis te gaan en uit te sla
pen. De meester is echter door het
dolle heen en wil even later de kerk
weer in, maar kan, nog volop bene
veld, de deur niet vinden! Omstan
ders roepen hem daarenboven terug,
zodat hij inplaats van de kerk de
herberg weer binnenstapt. Daar be
drinkt hij zich zo, dat hij uit de her
berg naar huis geleid moeste wor
den".
Hij is blijkbaar zo'n liefhebber van
spiritualiën dat hij zelfs de avond-
maalwijn aanspreekt. De verleiding
was dan ook groot, want er moet
nogal wat in voorraad zijn geweest.
Het wijngebruik was n.l. terugge
bracht tot 6 stoop, dat is 15 liter
Spaanse wijn per avondmaal, zodat
er toch wel minstens 50 liter in voor
raad zal geweest zijn. Nu, het „ton
netje" was haast geheel leeg bevon
den. Er was nog maar nauwelijks
genoeg voor één dienst.
Pompoepe wordt als voorzanger
geschorst en meester Zandijk van
Noordwelle neemt nu \yaar te Re
nesse. Op 23 april belooft Pieter P.
beterschap en als hij de kwitantie
overlegt ten bewijze dat hij zijn ver
vanger heeft betaald, mag hij weer
aan het vverk.
Helaas, het gaat bergafwaarts met
meester Pompoene. Op 25 juni 1741
wordt Pieter opnieuw geschorst we
gens permanente dronkenschap en
C. van Schuylenbyrg, de ambachts
heer, laat beslag leggen op mees
ters goederen „wegens malversatie
en kwade administratie". Al enige
tijd deed hij zijn plicht niet meer
„latende alles varen en drijven".
Hij is nu zwervende en men weet
niet waar hij uithangt en of hij nog
ooit terug zal komen. Toch keert hij
terug van „zijn pelgrimagie en om
zwerving door het land van Walche
ren en Staats Vlaanderen en uit den
dorpe Nieuwvliet" en op het eind
van het jaar houdt hij weer school
en zingt hij weer voor. Met hem mee
gekomen is jfijn „ware of gewaande
dienstmaagd Charlotte en als deze
voor acht dagen naar-de stad trekt,
kan Pieter. déze scheiding niet best
verdragen.
Hij drinkt zich een stevig stuk in
de kraag en is geen dag nuchter.
Op de zondag vóór de kerstdagen
heeft hij bij het uitgaan van de
„namiddagpredikatie reeds zijn der
de puntje jenever op". Na de kerst
dagen is hij steeds in de olie, „komt
dan eens zonder schoenen, dan weer
zonder muilen thuis, tot hij 's woens
dags de herberg smoordronken ver
laten hebbende „in de visbank het
haar is afgesneden, op de rug ge
sleept en op het blote gat deerlijk
getijsterd en geslagen". Dit doen zijn
eigen dorpsgenoten hem aan. De ker-
deraad keurt dit eigen rechter spe
len piet goed, maar kan het wel be
grijpen. Zij meent dat het dorp en
de kerk van zo'n vent, zo'n „uit-
spouwsel van God en mensen" ge
zuiverd moet worden. Zij verzoekt
de ambachtsheren meester Pompoe
ne tot het schoolmeesterschap „inha-
biel" te verklaren en hem te depor
teren, zodat Renesse „van dit kaf ge
zuiverd en dit wichtig ambt van
schoolmeester en voorzanger door
een bekwamer en stichtiger subject,
tot eer van God en tot roem van u
hoog edele en stichting van plaats en
kerk in het vervolg bekleed worde".
Pompoene smeekt dit vonnis niet
uit te voeren „zich dan verloren ach
tende, maar als hij zich weer be
drinkt en zelf verklaart „nooit te
zullen beteren" wordt de censuur
over hem uitgesproken.
Zo eindigt zijn rol, die hij zo goed
was begonnen, in een jammerlijke
mislukking. Het laatste wat we van
de beklagenswaardige man horen is
zijn vertrek als soldaat naar Oost-
Indië,
Naar de diepere oorzaken van zijn
levensdrama kan men slechts gissen.
In de notulen van de kerkeraad van
Renesse staan ze niet.
Ellemeet, april 1969.
A. C. DE JONGE.
In de veiligheidsraad van de Ver.
Naties is Israël veroordeeld wegens
een luchtaanval op een plqatsje in
Jordanië. Dat is dan de veertiende
veroordeling, die voorbestemd lijkt
om de weg te gaan van alle dertien
voorafgaande: Israël zal er zich niets
van aantrekken.
Dit vooruitzicht maakt het een vrij
zinloze bezigheid alsmaar aan het
veroordelen te blijven. En men krijgt
ook sterk de indruk dat de veroorde
lingen minder een conclusie zijn over
de voorgelegde feiten dan wel een
demonstratie van de gezindheid der
diverse leden van de raad. En dan
weet men het al van tevoren: de
sowjet-vnie en Frankrijk zijn de
Joodse staat niet en de Arabische
Advertentie
Ërzïjn 2200 vestigingen. Op de postkantoren kunt u de hele dag terecht
Eon aantal daarvan is zelfs ook op vrijdagavond of de plaatselijke koopavond
geopend. Voor de postagentschappen gelden aparte openingstijden.
landen wel goed gezind, wat ze dan
weer hebben doen blijken. Alsof men
het al niet wist.
Overleg
Opmerkelijker is in deze dat deze
veertiende veroordeling samenvalt
met het begin van een viermogend-
hedenberaad over een oplossing van
de problemen rond Israël. Hoewel
het al moeilijk is om in te zien welk
heil een overeenstemming tussen de
ze vier kan hebben voor de toestand
- Israël en zijn buren maken even
tuele moeilijkheden of ze leggen ze
bij - nog somberder worden de voor
uitzichten nu blijkt dat twee van de
vier geheel andere uitgangspunten
hebben dan de rest.
Amerika en Engeland hadden er
wet begrip voor dat de guerrilla-
aanvallen van de zogenaamde feday-
een toch ook beschouwd mogen wor
den als een soort uitlokking.
Raadsel
Of om het anders te zeggen: het
gelijk ligt niet helemaal aan de ene
en het ongelijk aan de andere kant.
En men kan niet laken dut de Israë
li's officieel en goed georganiseerd
vergelden wat van de andere kant
onofficieel en minder goed georgani
seerd gebeurt.
Tenslotte kunnen de regeringen
van Jordanië, maar ook Syrië en
Egypte met name, wel degelijk ver
antwoordelijk geacht worden voor
het feit dat van hun grondgebied se-
mi-militaire acties worden onderno
men op een buurland.
Hoe met een zo verschillend uit
gangspunt het viermogendheden-
overleg tot iets kan leiden, blijft
voorshands een nieuw nabij-oostelijk
raadsel.
MARKTBERICHTEN
Uienveiling Middelliamis
Veiling van 4 april
Nadat er enige veilingen geen aan
voer van uien was, werd er vrijdag
morgen weer aangeboden. Een kleine
partij voor klasse I en 9% ton van
klasse II. De laatste dagen was de
prijs voor klasse I wat aangetrok
ken, hetgeen ook thans weer het ge
val was. Voor de middel I was de
laatste veilingnotering f 17,vrij
dag was dit f 22,47. De grove waren
met f 24,92 het hoogst genoteerd.
Middel II werd afgemijnd voor
f 15,de laatste veiling was dit
f 12,58. De prijsverbetering was hier
dus niet zo groot. Drielingen bleken
moeilijk te plaatsen; klasse I no
teerde f 10,08 en klasse II f 6,De
picklers 'vonden een koper voor
f 13,30.
De uitvoer loopt thans sterk terug.
In de laatste verslagweek was deze
4200 ton, waarvan 1446 ton naar
West-Duitsland. Frankrijk bleef met
ruim 1.000 ton eveneens een grote
afnemer. Verder kunnen nog ge
noemd worden Afrika en Oost-Duits-
land met respektievelijk 450 en 360
ton. Van geringe betekenis was de
export naar Engeland, West-Indië
en de Beneluxparfners, terwijl ook
nog kleine hoeveelheden naar diver
se landen werden verzonden.
PRAAG, 5-4. Jaroslav Havelka,
voorzitter van de staatscommissie
voor de voorlichting en de pers, heeft
in een vraaggesprek met een verslag
gever van „Rude Pravo", het blad
van de Tsjechoslowaakse communis
tische partij, nader uiteengezet wat
de na de jongste anti-Russische rel
len weer in Tsjecho-Slowakije inge
voerde perscensuur in feite inhoudt.
Er zal voortaan op worden toege
zien, aldus Havelka, dat er in de
pers geen opvattingen en standpun
ten worden weergegeven die gericht
zijn tegen de Tsjechoslowaakse com
munistische partij, haar vertegen
woordigers en haar leidende rol in
de samenleving.
De pers mag ook geen aanvallen
of „schimpscheuten" publiceren, ge
richt tegen de Sow jet-Unie en de
andere landen - leden van de ver
dragsorganisatie van Warschau of
tegen het bondgenootschap van Tsje-
„Flitsen"
uit het buitenland
DAR-ES-SALAAM. Het front voor
de bevrijding van Mozambique heeft
laten weten dat het verraad van La-
zaro Ka vandame van geen enkele in
vloed is op de bevrijdingsstrijd, daar
Kavandame nimmer een militaire
functie in het front heeft vervuld.
Bericht was dat Kavandame met
60.000 verzetsstrijders naar de Por
tugezen was overgelopen.
PRAAG. Volgens een communiqué
van het Tsjechoslowaakse ministerie
van binnenlandse zaken zijn twee
buitenlandse monteurs, werkzaam bij
een fabriek in Bohemen, uit Tsje
cho-Slowakije uitgewezen.
ADDIS ABEBA. In de Ethiopi
sche hoofdstad is een 20-jarige stu
dent om het leven gekomen, doordat
hij uit een truck viel, waarmee de
politie jongelui naar een kamp bui
ten de stad bracht voor een verhoor.
Enkele honderden studenten woon
den zijn begrafenis bij.
WASHINGTON. Dr. Meitin Eisen
hower, die vorige week maandag in
stortte tijdens een plechtigheid ter
nagedachtenis van zijn broer oud
president Dwight Eisenhower, heeft
zaterdag het Walter Reed-ziekenhuis
in Washington verlaten.
OEMOEAHIA. In een officieel Bia-
fraans communiqué wordt gezegd dat
een Iljoesjin-28 van de Nigeriaanse
luchtmacht, die op 2 april Oemoea-
hia had gebombardeerd, door het
Biafraanse luchtdoelgeschut is neer
geschoten. Wrakstukken van het toe
stel zijn op meer dan 40 km van
Oemoeahia gevonden.
GENUA. Door een bomontploffing
is het kantoor van de gemeentelijke
gas- en waterleiding van Genua ver
woest, De bom was geplaatst in het
raamkozijn. Vele ruiten in de om
geving sneuvelden. In Italië zijn vo
rige week verschillende bomaansla
gen gepleegd op openbare gebouwen.
MOSKOU. De Roemeense minis
ter var; buitenlandse zaken, Manes-
co, brengt van 7 tot 9 april een of
ficieel bezoek aan de Sowj et-Unie.
LISSABON. Premier Caetano van
Portugal zal de tweede helft van deze
maand de Portugese gebieden in
Afrika bezoeken. De reis zal volgens
een officiële bekendmaking twaalf
dagen duren. Om veiligheidsredenen
worden de precieze tijdstippen ge
heim gehouden. Caetano gaat naar
Guinee, Angola en Mozambique.
CAIRO. De Egyptische minister
van buitenlandse zaken, de heer Mah-
moud Riad, zal in juni een bezoek
brengen aan Nederland. Aldus meldt
het Egyptische blad „Al Ahram".
CANNES. In zijn woonplaats Can
nes is op 73-jarige leeftijd Gabriël
Chevallier, schrijver van „Cloche-
merle", overleden, welk boek in 27
talen is vertaald en ook verfilmd is.
Tot zijn andere werken behoren
„Sainte Colline" en „La Ravageur".
DJAKARTA. In Kiboeng Toen-
doeng Joengoen, in zuid-Lampong
(zuid-Sumatra) zijn tot nu toe 200
immigranten van honger omgeko
men. Dit meldt het blad van het le
ger „Berita Yoedha". Vier maanden
geleden waren ongeveer 600 gezin
nen naar dit gebied geïmmigreerd.
Volgens het blad heeft gebrek 'aan
planning tot de hongersnood geleid.
cho-Slowakije met deze landen.
Ook aanvallen en gescheld op mi
litaire eenheden van de bondgenoten
die in Tsjecho-Slowakije zijn gele
gerd, op de president van de repu
bliek en andere regeringsleiders en
op de politiek van het nationale front
zijn verboden, evenals het verstrek
ken van inlichtingen die gevaarlijk
kunnen zijn voor de binnenlandse
veiligheid.
BONN. Dc- met Kerstmis door een
aantal Westduitse gevangenisdii*ec-
teuren genomen proef om gevange
nen met verlof te zenden als zij hun
erewoord geven na afloop daarvan
naar hun cel terug te keren, is met
Pasen herhaald. In Hamburg konden
daardoor 300 gedetineerden tijdelijk
naar huis, in Beieren 66 en in West-
Berlijn 87.
DURGAN (noord-Ierland). In Lur-
gan is het opnieuw tot gevechten ge
komen tussen demonstranten voor,
gelijke burgerrechten en militante
protestanten.
LONDEN. De 84-jarige lady Spen
cer Churchill, de weduwe van de
Britse staatsman sir Winston Chur
chill, is in haar woning gevallen. Zij
is naar een ziekenhuis vervoerd.
TEL AVIV/CAIRO. Bij het artil-
lerieduel aan het Suezkanaal zijn
vrijdag Egyptische grensstellingen
ernstig getroffen en in Suez werd
een tanker in brand geschoten, zo is
van Israëlische zijde gezegd.
Auto in watergang;
bestuurder verdronken
BIERVLIET, 5-4. Op de provin
ciale weg van Hoek naar Biervliet is
vrijdagavond een dodelijk ongeluk
gebeurd, waarvan de 69-jarige F. D.
uit Biervliet het slachtoffer is ge
worden. Hij wilde met zijn auto een
andere auto inhalen en geraakte in
een slip, waardoor hij in de berm
van de weg terechtkwam. De wagen
sloeg over de kop en kwam in een
langs de weg lopende watergang te
recht. De man is in de wagen ver
dronken.
Twents bedrijf
zet prodüktie stop
ENSCHEDÉ. 5-4. De N.V. Twent-
sche Textielmaatschappij heeft be
sloten het in haar bedrijf te Enschedé
nog resterende gedeelte van de de-
ker.produktie voor de Engelse en
Italiaanse markt stop te zetten. Ter
verbetering van de liquiditeitsposi
tie wordt voors een saneringsproject
ter hand genomen. Als gevolg van
deze maatregelen zou aan 26 werk
nemers ontslag worden aangezegd.
Met de vakorganisaties is een rege
ling getroffen ten aanzien van de af
vloeiingsprocedure.
KERKNIEUWS
Hervormde gemeente Zierikzee
Bevestiging eu intrede
ds. J. van der Schee
De bevestiging en intrede van ds.
J. van der Schee uit Hoogeveen zal
plaats hebben op zondag 20 april a.s.
Bevestiger is ds. A. W. Kranenburg
te Hoogeveen, die voorgaat in de
morgendienst. In de middagdienst
verbindt ds. Van der Schee zich aan
de Zierikzeese Hervormde gemeente.
Beide diensten vinden plaats in de
Gasthuiskerk.
Na afloop van de intreedienst vindt
een ontvangst plaats voor genodig
den in het Hervormd verenigingsge
bouw.
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Komerik: C. van den
Bosch, Gorinchcm.
Geref. Kerken
Benoemd tot staffunctionaris bij
het Gerei', maatschappelijk werk te
Rotterdam: A. J. Janssens, em.-pred.
te Rolterdam-Zuidwijk.
Beroepen te Ermelo: drs. R. van
dén Berg, Bodegraven.
Geref. Kerken Vrijgemaakt
Beroepen te Schiebrook-Hillegers-
berg: D. Nooit, Tiel-Zaltbommel
Chr. Geref. Kerken
Beroepen te Hoogeveen: A. W.
Drechsler, 's-Gravenhage-zuid.
Free Chr. Ref. Church
Bedankt voor Londen (Ontario): J.
Overduin, Mitchell (Ontario), (Ca
nada), voorheen pred. bij de Chr.
Geref. kerk te Almelo.
Geref. Gemeenten
Beroepen te Lethbridge (Alberta),
(Canada): A. W. Verhoef, Barneveld.
Bedankt voor Benthuizen en voor
Hendrik-Ido-Ambacht: J. C. West
stra te, Meliskerke; voor Rijssen: P.
Blok, Dirksland.
Oud-Geref. Gemeenten
in Nederland
Beroepen te Kampen: J. W. Slager,
Rijssen.
Twee Zweedse jongelui
verongelukt
HARLINGEN, 5-4. Twee 19-jarige
Zweedse jongelui zijn vrijdagavond
in het ziekenhuis te Harlingen over
leden, nadat zij 's middags op rijks
weg 9 (Leeuwarden-Harlingen), ter
hoogte van Zurich, betrokken waren
geweest bij een aanrijding. De Bul
gaarse bestuurder van een Mercedes
kwam net voorbij een kruising uit
een file en reed frontaal tegen de
Citroën Deux Chevaux van de Zwe
den. De slachtoffers zijn de heren
Lars Gamiar Casserstedt en Greger
Anders Malawski, heiden uit Stock
holm. Een derde Zweedse inzittende
van de aangereden auto werd niet
ernstig gewond in het Harlinger zie
kenhuis opgenomen.
In de Sporthal te Oude Tonge speelde het SDKB-microachttal tegen een
achttal van de Flakkeese Korfbalbond. De SDKB verloor deze ontmoeting
met 4-3.
De ruimtevaart
DEN HAAG, 5-4. Dc volkssterrcn-
wacht Simon Stevin te Oudenbosch
zal haar medewerking verlenen bij
de komende bemande Amerikaanse
maanvluchten, in het kader van het
Lunar International Observers Net
work. De eerstvolgende bemande
maanvlucht is gepland op 18 mei.
De sterrenwacht is verzocht tijdens
de Apollo-vluchten de maan te ob
serveren met de grote Maksutov-kij-
ker. Dit verzoek is ook gericht aan
30 andere professionele sterrenwach
ten en 70 privé sterrenwachten over
de gehele wereld.
Het is de bedoeling dat elk ver
anderlijk verschijnsel, dat op de maan
wordt waargenomen tijdens de be
mande maanvlucht direct wordt
doorgegeven naar Amerika.
In Amerika draagt men er dan
zerg voor dat dit bericht direct naar
dc astronauten in de Apollo-capsulc
wordt doorgegeven, die dan het ver
schijnsel ook trachten te observeren
en te bevestigen.
Dit soort waarnemingen is ook al
verricht tijdens de Apollo-8-vlucht
om de maan. Er werden tijdens deze
vlucht in totaal 121 meldingen ont
vangen. Alle meldingen kwamen
binnen vanaf 21 december 21.00 G.
M.T. lot en met 25 december 22.00
G.M.T. 1968. Van deze meldingen be
troffen 81 een mogelijk maanver-
schijnsel op 23 december 02.00 G.M.
T. in de krater Aristarchus. In deze
krater waren heldere blauwgroene
flitsen te zien, elke 5 tot 7 seconden,
aldus de verschillende waarnemers.
Ook in do krater Grimaldi heeft men
veranderlijke verschijnselen waar
genomen.
