GILIJAMSE verzorgt uw ontdekkingsrit
in de nieuwe generatie van Mercedes-Benz
TT
ONZE PUZZELRUBRIEK
Tl
Geref. Kerk Bruinisse werd 100 jaar geleden geïnstitueerd
Fa.
Joh. den Boer
KOREAN DE VERSCHRIKKELIJKE
ZIER1KZEESCHE NIEUWSBODE Vrijdag 8 november 1S68 Nr. 20094
DODELIJKE
ONGELUKKEN
AMSTERDAM. In het ziekenhuis
Zonnestraal in Hilversum is de heer
G. Davelaar, die op 2 augustus j.l.
op de Goof.seweg in Amsterdam met
zijn bromfiets in botsing was geko
men met een auto. aan de gevolgen
overleden.
AMSTERDAM. De 20-jarige
bromfietser Th. Rauch, die in de
nacht van -zondag op maandag j.l.
op het Waberlooplein in Amsterdam
met zijn bromfiets ten val kwam. is
in Het Wiihelminagasthuis aan zijn
verwondingen bezweken.
AMSTERDAM. Maandag j.l. viel
van het balkon van de ouderlijke
waning in de 2e Jan van der Heij-
denstraat in Amsterdam d 14 maan
den oude Carmen Achthoven naar
beneden. Met zware verwondingen
werd1 het kind in het Wilhelmina
gasthuis opgenomen, waar het don
derdag is overleden.
AMSTERDAM. De 60-jarige K.
L.M.-monteur J. van de Brand is bij
een botsing op de Geerban in Am
sterdam zo ernstig gewond, dat hij
kort na het ongeluk overleed. De
man werd gegrepen door een achter
hem rijdende auto toen hij met zijn'
bromfiets zonder richting aan te ge
ven plotseling links afsloeg. De
bromfiets vloog in brand, de auto
kwam in een sloot terecht.
Weekeinde
ARTSENDIENST
Zaterdag 9 en zondag 10 november
Dokter G. J. v. d. Waarden, Noord-
gouwe, tel. (01112) 480, neemt
waar voor de artsen Bontkes
en Van Hoorn.
Dokter G. A. M. Stenger, Haamstede,
tel. (01115) 280, neemt waar
voor de artsen Simons en
Terpstra.
Dokter K. van Leeuwen, Bruinisse,
tel. (01113) 280, neemt waar
voor dokter Speelman.
Zuster Rissec-uw, Bruinisse, telefoon
(01113) 367, neemt waar voor
zuster Campagne.
Zuster A. K. werkman, Kerkwerve,
tel. (01110) 2309, neemt waar
voor zuster Steutel en zuster
Van Beveren.
DIERENARTS
Dierenarts T. van Roon, Zierikzee,
tel. (01110) 2180, neemt waar
voor dierenarts Kalkman.
De weekeinde-diensten vangen aan
op zaterdagmorgen om half tien.
Zeer veel inzendingen bereikten
deze week het redaktiekantoor. De
puzzel was kennelijk niet zo moei
lijk als de vorige want het aantal
foutloze inzendingen was belangrijk
groter. De twee prijzen werden ook
d'eze week dus weer verloot.
De eerste prijs gaat naar:
mevr. K. de Witte-Verboom,
Hoge Kerkstraat 18,
Nieuwerkerk
De tweede prijs is bestemd voor:
mevr. M. Zülstra-Steur,
Prof. Pullelaan 14,
Utrecht
De oplossing luidt als volgt:
Horizontaal: 1. ria; 4. eikel; 8.
maan1; 11. bordes; 13. relaas; 15. r.o.;
16. dapper; 18. pet; 20. emoe; 22. rat;
23. spleet; 25. prei; 27. ate; 29. or; 30.
kwu; 32. etc.; 34. wrange; 36. eiser;
38. amor; 40. deuk; 42. n.t.; 43. n.t.s.;
45. ede; 47. v.a.; 48. sjek; 50. trio; 53.
onder; 55. elegie; 56. n.o.c.; 58. olm;
60. el; 61. pet; 63. theo; 65. regent;
68. iet; 70. graz; 72. era; 73. sahara;
75. dij; 76. noemer; 79. waaien; 81.
arts; 82. scala; 83. lam.
Verticaal: 1. room; 2,. ir; 3. adder;
4. esprit; 5. kreta; 6. eer; 7. 1.1.; 8.
ma; 9. asperge; 10. netto; 11. bres-
kens; 12. e.a.; 14. aap; 17. pa; 19. ee;
21. opus; 23. serre; 24. londen; 26.
eert; 28. two; 31. witje; 33. ca; 35.
euvel; 37. enkele; 39. mei; 41. karmo
zijn; 44. stipt; 46. dooh; 49. elegant;
51. ree; 52. on; 54. door; 57. ottawa;
5S. arena; 62. tiara; 64. egaal; 66. er;
67. nee; 69. eh; 71. adem; 73. sec; 74.
ra; 77. os; 78. ms; 80. ia.
De nieuwe puzzel
De nieuwe puzzel luidt als volgt:
Horizontaal: 1. brievenbesteller; 4.
bloem; 8. hoefdier; 12. knaagdier; 13.
drinkgerei; 14. huidblaasje; 16. bid
(Lat.); 17. uitroep; 19. boom; 21. mas
ker; 23. vrucht; 25. laan; 27. vrese
lijke ziekte; 29. vogel; 31. jongens
naam; 33. verplaatste personen
(alk.); 34. scout; 37. als eerder (afk.);
39. rivier in Nederland; 40. film
maatschappij; 41. mannelijk zoog
dier; 43. jongensnaam; 44. aanzien;
45. boog (Eng.); 46. boom; 47. secon
de; 49. aanw. vnw.; 51. water in
Utrecht; 53. de onbekende (afk.); 55.
land in Europa; 58. meisjesnaam; 59.
vette vloeistof; 61. slang; 63. verbin
ding over water; 64. voorzetsel; 67.
meisjesnaam; 69. deel v. d. hals; 71.
lidwoord; 72. steen; 73. aanw. voor
naamwoord; 75. meisjesnaam; 77,
deel v. h. hoofd'; 79. schelle kreet; 81.
delfstof; 82. meubel; 83. man.
Perfektie is een belevenis. Dat ontdekt u tijdens een proef
rit in een Mercedes-Benz. De wagens staan bij ons tot uw
beschikking: rijden en informeren verplicht u uiteraard tot
niets. Maar u bent wel aan uzelf verplicht om nu kennis te
maken met de nieuwe generatie van Mercedes-Benz. En
straks met onze perfekte service.
AUTOMOBIELBEDRIJF
FA. W. GILIJAMSE
Renesse, Lange Reke 2, tel. 01116-370
OVERDENKING STREEKNIEUWS
De foto- en dia-wedstrijd „Folklore 3", georganiseerd door de Stichting
Amateurfotografie, is afgesloten. De jury beoordeelde enkele honderden
foto's en dia's. Kwalitatief stond het ingezonden werk op hoog peil. Het
hierbij afgedrukte „meisjeskopje", werd gemaakt op de Westfriese markt
te Schagen. Het is een dia-reproduktie van het bekroonde dia, vervaairdigd
door de heer Metzelaar te Bussum.
„Wie ben ik"
Exodus 3 11.
Wie ben ik, is een vraag die de
mens tot nadenken aanzet. Een
vraag welke hij zichzelf stelt. Wie
ben ik? Optimist of pessimist of mis
schien ieen progressief mens, het kan
ook conservatief zijn. Maar allemaal
horen we ergens 'bij. In onze wereld
met haar vragen en onopgeloste pro
blemen, waarin de een de ander niet
begrijpt en we allemaal strijden om
nog meer te worden, hebben we alle
maal 'in onze eigen kring met onze
instelling een bepaalde invloed. Wie
ben ik wordt dan: Wat stel ik voor?
Dat is van groot 'belang. In onze wed
loop naar een steeds maar weer be
ter wordende wereld, die toch nooit
goed genoeg kan zijn, hebben wij
onze inbreng. U en ik, zoals we zijn
bouwen zelf aan deze wereld en ook
wij maken er van wat we willen.
„Wie ben ik" zegt: Kan ik zo mee
bouwen aan de nieuwe aarde? Als.
en vul zelf dan maar in.
Ik hoop dat deze vraag u iets zal
zeggen, dat het u klein maakt als u
uw taak ziet. Mozes werd klein toen
hij hoorde wat zijn levenstaak was.
Want als we klein worden in ons
zelf kunnen we veel meer bereiken.
Dan kunnen we namelijk een realist
worden. Realist wordt men pas als
God Zelf Zijn werk aan ons doet. Ja
zeker, om realist te worden moet
God eerst iets aan ons doen. Alleen
zó kunnen we de wereld en de pro
blemen, waarin we staai'n, de om
standigheden en de gebeurtenissen,
die ons wedervaren, met Hem de
'baas worden. En God doet dat, wan
neer iemand de vraag' van onze tekst,
voor zijn aangezicht stelt en zich
door God een nieuwe naam laat ge
ven, en nieuwe kracht valn waaruit
gehandeld kan worden. Dan handelt
hij niet meer als geboren optimist
of pessimist; ook niet als iemand, die
'aanleg of ervaring genoeg heeft om
optimist te zijn. Neen .dan handelt
hij ails iemand die door God her
schapen iis tot realist. Want hij heel't
Gods antwoord gehoord: Ik zal met
u zijn.
Heeft u de kracht ontvangen? God
wil u die geven. Hij wil dat we niet
tin eigen maar in zijn naam hande
len. Zo kunnen we iets tot stand
brengen. Zo kunnen we werkelijk
van het leven gaain genieten zoals
velen 'het van ons graag zouden wil
len. Realist genoeg zijn om te kun
nen zeggen: „Wie ben ik?" Ik ben
een tevreden en dankbaar mens. Te
vreden met ons leven, dankbaar voor
elke dag die ons wordt gegeven. Als
u zó 'kunt leven is uw leven een
groot feest. Lt. M. KNOT.
ZIERIKZEE
Gecombineerde ouderavond
Openbare lagere school
De ouderavond van de openbare
Theo Thijssenschool, die zoals aan
gekondigd gehouden wordt op vrij
dag 15 november a.s., wordt gecom
bineerd met de ouderavond van de
openbare school Nieuwe Boogerd-
straat. Beide scholen hebben dus op
genoemde avond hun ouderavond. De
bijeenkomst wordt gehouden in het
Huis van Nassau.
Chr. Plattelandsvrouwen bijeen
De afdeling Schouwen-Duiveland
van de Chr. Plattelandsvrouwen
komt bijeen op woensdag 13 novem
ber a.s. in het Ned. Herv. vereni
gingsgebouw. In deze avondbijeen
komst. zal het onderwerp „Levens
kunst door levensstijl" besproken
worden door mevr. A. M. Amelink-
Berg uit Den Haag.
RENESSE
Opbrengt NOVIB-collecte
De te Renesse gehouden collecte
voor de NOVIB heeft opgebracht de
som van f 348,31.
BRUINISSE
Aanbesteding
In het gemeentehuis van Bruinis
se werd woensdagmorgen in het
openbaar aanbesteed door gemeente
werken het aanbrengen van vlotten
en verhardingen etc. voor de jacht
haven in de voormalige werkhaven
van de Deltaidienst te Bruinisse. De
drie laagste inschrijvers waren: Fa.
A. W. Wandel, Nieuwerkerk f 66.000;
Aannemingsbedrijf H. Stouten, Brou
wershaven f 65.500. Laagste: Aanne-
mingsbedrij f Schouwen-Duiveland
N.V., Zierikzee f 65.000.
Een blik in de kerkhistorie
t
Voor uw
woonvertrekken
vloerbedekking;
die
mooi
sterk
doelmatig én
niet duur is!
1 Dus
TRETFORD
Telefoon 2345 - ZIERIKZEE
U BENT VAN HARTE WELKOM!
(Slot).
De volgende dag verzocht zijn
gastvrouw hem te blijven, daar het
toch geen weer was om verder te
gaan. (Van een verdere reis naar Zie
rikzee schijnt geen spraike meer te
zijn geweest). Maar van Dijke wilde
terug naar St. Philipsland en weiger
de „een woordje te spreken" voor
vrienden en bekenden, zoals toen
door zijn gastvrouw werd verzocht.
Maar de veerman weigerde hem over
te zetten, gezien de storm en het ru
we water, dat de overtocht tot een
groot gevaar zou maken. Tevergeefs
zat van Dijke d gehele dag op Zijpe
te wachten en er zat 's avonds niets
anders op, dan naar Bru terug te
gaan en opnieuw onderdak te vra
gen op het adres van de vorige
avonid.
Eerste preek
Toen kwamen vreemden en be
kenden van de vrouw des huizes, en
toen was het ook dat oefenaar van
Dijke zijn eerste preek op Bruinisse
hield in de kamer van het huis, waar
later burgemeester Hage woonde.
Want genoemde vrouw was de groot
moeder van 'burgemeester S. Hage
en er vormde zich een 'nieuwe kring
van mensen die de Hervormde Kerk
verlieten. Janna Zeyler, zoals de
vrouw bij haar meisjesnaam het
meest op Bruinisse bekend was, ver
gaderde eerst die vriendenkring in
halar huiskamer. Later werd er naar
meer ruimte gezocht en ook geven-
den.
Maar dat zal toch alles wel de aan
leiding zijn geweest dat er in 1843
gesproken werd van een gerefor
meerde 'kring te Bruinisse, die min
of meer zelfstandig was van die van
Nieuwerkerk, later die Dijkse kerk
van Oosterlalnd.
Ds. Buddingh zat in die tijd gevan
gen, waarschijnlijk omdat hij de hem
opgelegde boetes niet kon of niet
wilde betalen (boetes opgelegd om
dat 'hij preekte terwijl de overheid
dat niet wilde), terwijl waarschijn
lijk ds. Budding en zijn volgelingen
geen vrijheid van godsdienst wilden
vragen. Van Dijke deed dit wel en
hij kreeg van koning Willem II vrij
heid om als leraar voor de gemeente
te St. Philipsland op te treden. Ook
hij had intussen bijna al het geld
van de hofstede die hij aan zijn broer
verkocht, aan boeten moeten beta
len.
Toen hij die vrijheid om te preken
eindelijk had (oktober 1844), wilde
hij natuurlijk graag als predikant
bevestigd worden. De mak die dat
doen moest was ds. Ledeboer uit
Benthuizen, geen onbekende naam
in de geschiedenis van de afschei
ding, maar ds. Ledeboer weigerde
pertinent om van Dijke in het d'omi-
neesambt te bevestigen, zolang' hij
de vrijheid van godsdienst die hij
met veel moeite gekregen had, niet
herriep. Het hem door de koning
verleende stuk was voor ds. Lede
boer een doorn in het oog, zodat ds.
van Dijke maafr besloot naar Ameri
ka te gaan. Maar ook dat sprong op
het laatste ogenblik af. In 1849 ten
slotte bevestigde ds. Ledeboer ds. P.
van Dijke in het ambt.
Tot aan zijn dood in 1884 bleef ds.
van Dijke te Bruinisse komen en te
Bruinisse preken, wat eerst samen
gevoegd wais scheidde zich in die
tijd vaneen. Er kwam een kerk van
Gereformeerden, die het bleven zoe
ken in de richting van de eerste af
scheiding in Nieuwerkerk, de kerk
die nu zijn 100-jarig bestaan viert,
maar er kwam ook een kerk van ds.
van Dijke 'die een eigen gebouw
kreeg, enige jaren nadalt de Gerefor
meerde Kerk in 1868 was opgericht.
Natuurlijk zullen er in de jaren 1850
-1870 velen geweest zijn, die zowel
de diensten in Oosteland bezochten,
maar die ook kwamen als ds. van
Dijke to Bruinisse preekte, want een
duidelijke scheidslijn was er in het
begin niet.
De kerkenbouw
Terwijl eer de definitieve kerken
werden gebouwd, er op den duur
toch wel een duidelijke afscheiding
kwam. De ene groep hield' dienst in
een huis tussen de Oudestraat en de
Kerkstraat( waamu de heer Joh. van
den Bos, rijwielhandel, zijn werk
plaats heeft), de andere groep in de
schuur van Jacob Rokus. die ouderen
nog wel gekend hebben eer de heer
Joh. Niieuwersteeg zijn zaak ver
grootte.
Deze laatste groep was het. die
'b eerst een kerk kreeg, op de plaats
waafr nu nog de Gereformeerde Kerk
slaat. Deze kerk werd gebouwd dooi
de metselaar Capelle, overgrootva
der van de tegenwoordige metselaar
-aannemers, die nu nog hetzelfde be
roep te Bruinisse uitoefenen. De kerk
stond echter anders dan het gebouw
dat we nu kennen, het liep in zijn
richting zo gezegd met de dijk mee,
dus oost-west.
Ouderling dn 1868 was onder meer
de heer D. van den Berg, samen met
de heer Joh. van As. De naaim Leen
Witte komt al vroeg in de kerke-
raadsnotulen voor, evenals die van
Adr. Jumelet (Arjoan van de kaoie).
De geschiedenis van de Gerefor
meerde Kerk van de laatste 100 jaar
is niet denkbaar zonder de leden
van de familie van den Berg, die de
kerkeraad een dominerende plaats
hebben ingenomen.
Predikanten die de Gereformeerde
Kerk hebben gediend zijn: ds. J. A.
Klercq, 25 juli i869-26 april 1874; ds.
W. Groeneveld, 2 aug. 1874-10 febr.
1887; ds. A. van Bueren, 13 januari
1889-15 sept. 1902; ds. G. de Jager,
19 juli 1903-27 nov. 1'910; ds. A. Taal,
12 mei 1912-8 april 1917; ds. D.
Brommer, 7 dec. 1924-17 febr. 1929;
ds. J. P. Unger, 7 december 1930-1
oktober 1945; ds. D. Bremmer (twee
de maal) 22 dec. 1946-8 mei 1955; ds.
C. A. Wielemaker, 16 juni 1957-20
nov. 1960; ds. G. den Heeten, 8 maart
1962-26 juni 1966.
Een gevelsteen herinnert aan de
bouw van de tegenwoordige kerk in
1904. „De eerste steen is gelegd door
D. van den Berg Wz., 13 mei 1904. De
korkeraad, G. de Jager, voorz., N. J.
Bastmeijer, secretaris". De heer
Bastmeijer was vele jaren lang hoofd
van de chr. school.
Deze tweede 'kerk werd wat het
metselwerk betreft gebouwd door
Jac. Deurloo. aannemer van het tim
merwerk was de heer Bax, uit Zie
rikzee, smid de heer Salomon Krij
ger.
De Gereformeerde Kerk was de
enige kerk die in de oorlog bleef
gespaard. Enige jaren geleden ech
ter werd de kerk verbouwd, de
eigenlijke kerkruimte werd kleiner,
de consistorie werd weggebroken, en
op een andere plaats gemaakt, even
als de inganlg. Het aantal tot de kerk
behorende personen wals en bleef al
tijd in de buurt van 200, het strekt
de gemeente daarom tot eer, dat zij
zo lange tijd (bijna een eeuw lang)
toch telkens weer een dominee wist
aan te trekken en deze, ondanks het
geringe „zielental" ook wist te on
derhouden, want bezittingen die ren
te opbrengen, zoals in kleine plaat
sen soms het geval is, heeft de kerk
niet. Ook nu wordt nog wel omge
zien naar een (nieuwe predikant,
maar men realiseert zich wel, dat de
ze als hij komt, naast het predik
ambt te Bruiniisse toch nog wel an
dere werkzaamheden op het eiland
zal moeten doen.
Veel steun wordt nu ondervonden
door de rustend predikant ds. D.
Bremmer, die vorig jaar voor de der
de maal naar Bruinisse kwefcn en die
in raad en daad ;de kerkeraad van
zijn vroegere gemeente bijstaat.
De tegenwoordige kerkeraad be
staat uit de heren: L. bij de Vaate,
praeses; L. S. Abrahamse, scribal; M.
Kempe (kassier)A. Kik, ouderling
en de diakenen L. van der Spek, S.
Beekman en J. G. de Waal-Otte.
In de herdenkingsdienst op 13 no
vember zal de predikatie worden ge
houden door ds. D. Bremmer; de
praeses van de kerkeraad zal een
welkomstwoord spreken, terwijl de
heer W. valn: den Berg, oud-ouder
ling, de herdenkingsrede zal houden.
Kinderen zullen met zang de dienst
opluisteren. Het slotwoord wordt ge
sproken door de consulent dr. Becker
uit Nieuwerkerk. S. A. J.
Verticaal: 1. dot; 2. onder andere
(afk.); 3. optocht; 4. water in Bra
bant; 5. vorm van ontspanning; 6.
mcesplent; 7. ambtshalve (Lat. afk.);
9. jaargetijde; 10. bijwoord; 11. niet
vroeg; 13. Noord-Holland (afk.); 15.
afstandsmaat (afk.); 18. soort stof; 20.
glad neerliggend (van haar); 22. mu
zikaal drama; 24. boom: 25. Engels
voegwoord; 26. gelofte; 28. bevel; 30.
opporren; 32. teveel van het goede
ontvangende hebbende; 33. zwerven;
35. toestand van rust; 36. edel; 38.
plaats in Drente; 39. loterijbriefje;
42. masker; 48. enkel'e; 50. meisjes
naam; 52. jongensnaam; 54. gevan
genis; 56. vallei; 57. lokspijs; 58.
boos; 60. verdedigingswerk; 62.
unieke; 63. verzoek; 65. tijdperk; 66.
uitheems zoogdier; 68. verharde
huid; 70. gewicht (afk.); 72. vreem
de munt (afk.); 74. titel (afk.); 76.
Frans voegwoord; 78. geogr. aandui
ding (afk.); 80. voorzetsel.
72. Aram slaakt een zucht van verlichting
als Allsandra de deur van de werkplaats
bereikt heeft. Ieder ogenblik verwacht hij
achter zich een schreeuw te horen, doch
Allsandra is reeds naar binnen geglipt en
haastig volgt Aram haar, terwijl hij de
deur achter zich sluit. Niemand heeft hen
gezien en vcor het ogenblik zijn zij ten
minste veilig. Bezorgd vraagt Aram zich
echter af voer hoe lang. Wat zal Korban
doen, wanneer hij ontdekt dat het meisje
verdwenen is. Zal hij zijn woede koelen
op Grubalt?
Een plotseling rumoer buiten maakt een
einde aan zijn overpeinzingen. Hij heel'1
zich met Allsandra in een duistere hoek
van de werkplaats teruggetrokken, doch
door een der vensters heeft hij een goed
gezicht op het binnenplein, dat zich nu
langzaam begint te vullen met Korban's
mannen.
Plotseling verschijnen Korban en Ramar
in de poort van het hoofdgebouw. Er valt
onmiddellijke stilte en de rovers staren in
afwachting naar hun hoofdman. Korban's
gezicht is vertrokken van woede. „Eén van
mijn gevangenen is verdwenen! Maar zij
kunnen niet ver weg zijn! Ramar blijft
hier met een paar man! Alle anderen gaan
met mij mee om de schurken te achter
halen!" schreeuwt hij over het binnenplein.
