voor
reisdeviezen
kant a bi)
ons terecht...
Willibrorduskerk te Zierikzee herdenkt liet 200-jarig bestaan
RAIFFEISENBANK
OP SCHOUWEN-DUIVENLAND
Zuidelijk Flevoland voor de helft droog
STREEKNIEIJWS
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Vrijdag 10 mei 1908 Nr. 19992
ZIERIKZEE, 9-4. Toen de Spaan
se veldheer Mondragon de 3e no
vember 1576 Zierikzee moest verla
ten en op de 7e november de bur
gerij opnieuw de eed van trouw aan
Willem van Oranje had afgelegd,
werd hiermede officieel de katholie
ke eredienst over heel Schouwen-
Duiveland afgeschaft.
Hot is wel zeker, dat priesters hier
en daar voor familie en een kleine
kring van bekenden de godsdienst
op de oude wijae zijn blijven uitoe
fenen. Om een enkel voorbeeld te
noemen: mr. Maarten Amandt, bij
genaamd Coninches of Regius, werd
is 1583, omdat hij heimelijk de Room
se religie enerceerde" en „over sulks
met celebreren van de Misse, binnen
8 dagen verbannen uit het graaf
schap Zeeland „op peyne van aen
den lijve gestraft te worden".
Ten huize van zekere Wouter
Jansze waren op 4 mei 1618 verga
deringen van personen van de Room
se religie gehouden, waarbij 40 per
sonen tegenwoordig waren. Wouter
Jansze werd daarom veroordeeld tot
een boete van 200 gulden en elk der
aanwezigen tot 25 gulden. Dit was
een gezamenlijke boete van 1200 gul
den, een groot bedrag voor die da
gen.
Geregelde zielzorg
Toch kwam in 1619 de eerste vaste
pastoor naar Zierikzee in de persoon
van Willem de Jonge (alias Junius).
Deze moet in het diepste geheim in
Zierikzee verbleven hebben. Want
van de pastoor van Oude Tonge in
deze tijd is bekend, dat hij nooit
daglicht zag en achter een gordijn
verbleef en van Goes i9 bekend, dat
de eerste pastoor 16 jaren lang ie
dere week op een ander adres lo
geerde en alleen 's nachts de H.
Dienst verrichtte. Die eerste pastoor
was een Jezuïet van de Zuid-Neder
landse provincie. Lange tijd te voren
had ook Pater Alexander Harinck-
man, wiens voorouders het ambt van
burgemeester in Zierikzee hadden
beoefend, zijn familie en bekenden
(zijn vader woonde in de Meelstraat)
verzorgd. Dit was mogelijk, omdat
hij bij zijn familie gratis logeerde.
Deze priester was Augustijn. Bij zijn
dood hield deze „statie" op.
uit leperen, en werd in 1744 werk
zaam in Zierikzee. In het jaar 1764
richtte hij tot e magistraat van Zie
rikzee zijn eerste verzoek om verlof
te krijgen tot de bouw van een kerk
en wel op grond van het feit, dat de
oude kerk zó bouwvallig geworden
was, dat de dienst niet zonder gevaar
gehouden kon worden.
Men gaf hier op geen antwoord.
Twee jaar later schreef hij opnieuw.
In zijn brief stond, dat de kerk uit
3 verdiepingen bestond (als O. L.
Heer-op-Solder"), waarvan de mid
delste diende om de eigenlijke dienst
te verrichten en dat de galerijen
dcor het gewicht der menigte op in
storten stonden.
Bovendien wijst hij er de magi
straat op „dat voortaan de gemelde
godsdienstoefening op een stiller en
min-ergerlijke wijze voor de belij
ders van den Openbaren Eredienst
zullen kunnen worden genomen. Dat
de ingang zou vallen in een achter
straatje, dat het gaan naar de ver
melde kerk niet meer langs de Oude
Haven van de stad zou behoeven te
geschieden, en dat de ramen zouden
uitkomen in de tuin van de aanvra
ger" (dus niet aan de straat).
Toestemming onder voorwaarden
Eindelijk in mei kwam de toestem
ming op deze voorwaarden, dat het
gebouw niet de minste gelijkenis zou
hebben met een kerkgebouw, dat de
bestaande kerk weer in een ordente
lijk woonhuis veranderd moest wor
den en „dat de roomsgezinden zonder
verdere steun van de gemeente voor
hun eigen armen zullen gaan zorgen"
De trcts van Zierikzeo
De energieke pastoor zat niet bij de
pakken neer. Twee jaar later op 8
mei 1768 werd de kerk ingewijd. Aan
de bepalingen was streng de hand
gehouden. De voorgevel vertoonde
vier raamkozijnen, z.g. kruisramen,
waarvan de bovenste helft van glas
was en de, benedenhelft voorzien was
van luiken, die nooit geopend zijn.
Kerkelijk jubileum
|i ZIERIKZEE, 1U-5. Zondag
li 12 mei a.s. viert gelijk gemeld
de St. Willibrorduskerk te
I» Zierikzee het 200-jarig be
staan. In verband met dit ju
bileum schreef zijn eenvaarde
fi C. P. M. Holtkamp, pastoor te
,i Goes, bijgaand artikel, waar-
,i in talrijke interessante bij-
zonderheden staan vermeld uit
I» de historie van deze kerk.
(De tegenwoordige gevel is van 1842)
Tussen de ramen was de toegang
„met het voorkomen van een pak
huisdeur".
Toch ruime kerk
Toch kreeg Zierikzee voor die tijd
een ruime kerk, de mooiste van de
Zeeuwse eilanden. In Goes waar de
gemeente veel kleiner was, bleef b.v.
het oude kerkhuis met galerijen, tot
dat koning Lodewijk zich over die
van Goes ontfemde en hun de oude
Gasthuiskerk „toewees".
Bü de vele sieraden, welke de kerk
bezat, kwam ook een kunstig taber
nakel en wel op een heel eigenaar
dige manier.
In die tijd stonden de gilden niet
toe. dat voorwerpen, die elders ver
vaardigd waren, hier geplaatst wer
den. Er was een schoon oud taber
nakel aangekocht in Brabant. Maar
van de gilden moest het terug.
Daarom werd het in 1789 te koop ge
zet in een kraam op de kermis, want
op de kermis wat de handel vrij.
Daar werd het door het kerkbestuur
zogenaamd gekocht en met goedkeu
ring van het stadsbestuur in de kerk
geplaatst. Dit tabernakel stond latei-
vele jaren in St. Cornelia.
in deze kerk hebben de Zierikzee-
ers nu twee eeuwen gekerkt en hun
kerk doet het nog altijd goed.
C. P. M. HOLTKAMP.
Et-u kerkelijk jubileum
Advertentie
51. Als Aram bijkomt staart hij in het ge
laat vap prinses Indra, die bij hem ge
knield ligt en zijn slapen bet met een voch
tige doek. Daarboven ziet hij dc gezichten
van dc keizer en dat van Tarai. „Ge hebt
hem gedood"! fluistert de prinses hem toe.
„Ge zijt een held!"
Langzaam komt Aram overeind. Op een
paar pas afstand ligt het levenloze lichaam
van dc tijger. Enige drijvers maken reeds
aanstalten het dier weg te dragen.
Dan komt dc keizer op hem toe, met uit
gestoken hand. „Ge hebt het leven gered
van keizer Saladin! En dat, terwijl gij gis
teren nog mijn gevangene waart en ik u
had kunnen doden! Ik weet, dat deze hel
dendaad niet te belonen is, maar toch wil
ik u mijn dankbaarheid tonen!"
„Het was niets bijzonders wat ik deed",
weert Aram af. Doch de keizer vervolgt:
„Go moogt één enkele wens doen, hoe deze
ook luiden zal, ik beloof u dat zij vervuld
zal worden Spreek slechts!"
ROTTERDAM. De 26-jarige Duit
se matroos E. O. Spielmann is in de
St. Laurenshaven te Rotterdam te
water geraakt en verdronken.
spaarbank en alle bankzaken
Kantoren te: Bruinlsse - Brouwershaven -
Dreischor - Haamstede - Kerkwerve - Nieuwerkerk -
Noordgouwe - Oosterland - Ouwerkerk -
Renesse - Scharendijke - Schuddebeurs - Serooskerke -
Sirjansland - Zierikzee en Zonnemaire
want uw Raijfeisenbank is
niet alleen spaarbank,
wij doen alle bankzaken,
daarom kantten wij u
reisdeviezen leveren,
reischeques of vreemd
geld.
zo begint uw buitenlandse
reis bj ons!
OVERDENKING
Groeien als
een Palmboom
Psalm 9213
Weet U nog wat we de vorige keer
hebben gezegd over ,.De Rechtvaar
digen"? Dat waren immers die men
sen, die met al hun ellendigheden
toch niet van den Heere af, maar
naar Hem toe wilden staan. Ze wil
len zich laten redden door de Redder.
Hun wordt beloofd, dat ze zullen
groeien. Maar.... als de Palmboom.
Hoe groeit de Palmboom? Langzaam.
Hij is geen wonderboom. Hij groeit
tegelijk naar de hoogte en de diepte.
Hij vindt alleen maar de hoogte, als
het hem gelukt de diepte te vinden.
Hij moet het dus ook niet anders
verwachten. Dat is hem niet beloofd.
Hoe groeit de Palmboom? Onder
druk. De Arabieren leggen daarom
ook in de top van de jonge Palm
boom een steen. Deze steen maakt
hem sterk en zijn stam recht. Zon
der steen is de groei te welig. Dan
groeit hij krom, knoestig en ver
draaid. Maar de Oosterling kiest wel
de juiste steen. Niet te licht en niet
te zwaar. Wij moeten daarom ook
maar voorzichtig zijn, met wèg te
bidden, wat groei-stenen zijn. Hoe
groeit de Palmboom? Verwachtend.
Niet afwachtendde bui. Ver
wachtend. Wat is verwachtend wach
ten? Het is hopend op het beloofde,
wachten. Eeuwige liefde laat immers
groeien. Maar om zo te kunnen
wachten, moet De Barmhartige wel
gekend worden. Als nu de palmboom
naar belofte, zó groeit, wat gebeurt
er dan? Dan gaat hij vruchten dra
gen. Die worden er door hem niet
aangehangen, cm er mee te pronken.
Dat gebeurt aan dode bomen. B.v.
een Kerstboom. Die is niet nuttig.
Aan de Palmboom is alles nuttig.
Een Hindoe heeft berekend dat hij
voor 360 dingen kan worden ge
bruikt. Hij is dan ook geen sierplant
voor een tentoonstelling, maar wèl
een sierlijke plant. Tenminste, dat is
de bedoeling. Waar zijn z'n vruchten
te vinden? ALLEEN BOVEN IN
ZIJN KRUIN. Hij kan er beslist niet
mee pronken als een appelboom. Hij
verbergt zijn vruchten tussen z'n
blèren. Ze behoeven niet opgemerkt
te worden, ze worden wel gevonden.
Hij groeit, dat is z'n opdracht. Hoe
lang draagt hij vruchten? Tot in ho
ge ouderdom. De beste vruchten
worden voortgebracht als de boom
tussen de dertig en honderd jaar oud
is. Denk hier maar eens over na.
Wanneer groeit de palmboom? Als
hij krachten put uit de bodem, waar
in hij geplant is. Hij heeft zich daar
niet zelf neergezet. Hij is er geplant.
Hij groeit het heerlijkst onder de
felle gloed van de Oosterse zon. Hier
zit pok wel weer het een en ander
in, om over na te denken. Het blad
ven de palmboom is altijd groen.
Het valt niet af. Hij heeft dus altijd
hetzelfde pak aan. Hij doet zich nooit
mooi voor. Altijd in het vruchten-
dragerspak. Hij maakt geen reclame.
Hij komt dan ook nooit in de mode.
Wie met Jezus is geweest kan niet
staan bij zijn vruchten, luidruchtig
reclame te maken. Hij weet veel te
goed dat het is: genade.
Brouwershaven J. Keizer
HET OOG VAN S1VA
Maar de Jezuïeten zijn het geweest
die zich met veel opoffering hebben
gehandhaafd en die de katholieken
hebben verzorgd, ondanks herhaal
delijke boete, gevangenisschap en
verbanning.
Zij waren meest Vlamingen en zij
hebben in Hollend, waar zij met
meer vrijheid werkten, het geloofs
leven tot grote bloei gebracht.
•Vast punt
Eerst na 1681 is er sprake van een
vast punt voor de godsdienstoefe
ningen op de plaats van de tegen
woordige pastorie. Dit was het huis
van de familie De Vagei\ In deze tijd
werd ook algemeen bekend, dat dit
huis „de vergaderplaats der rooms
gezinden was". Jaarlijks werd toen
ook een aanzienlijke som voor vrij
heid van godsdienst betaald. Het al
taar stond op de zolder tegen de
muur van het Mosselstraatje. Gezien
het groot getal katholieken in die
dagen moeten in het benedengedeelte
ook wel gelovigen gezeten hebben,
die alleen docr middel van de schel
de voornaamste handelingen konden
volgen. Cok door het Paardenstraatje
kon men er binnenkomen, om zo min
mogelijk ergernis te geven door een
grote toeloop.
Judocus Cardinael
DEN HAAG, 9-5. In de periode
van 23 oktober 1967, de dag waarop
het gemaal „De Blocq van Kuffeler"
door H. M. koningin Juliana in wer
king werd gesteld, tot 3 mei j.I. is
circa 1.236.000.000 kubieke meter wa
ter uit de polder Zuidelijk Flevoland
geslagen.
Dit komt overeen met een water
schijf met een dikte van 309 cm.
Hierbij is inbegrepen 168.000.000 ku
bieke meter neerslag, met een wa
terschijf van circa 39 cm dikte. Op
23 oktober is men het malen begon
nen bij een stand van 25,5 cm min
N.A.P. Op 5 mei was een waterstand
bereikte van drie meter min N.A.P.
Op dat moment was circa 20.000 ha
land drooggevallen, dat is ongeveer
de helft van de totaleoppervlakte.
Hiermee is ongeveer negentig pro
cent van het uit te malen water (zon
der neerslag) uitgemalen.
Verwacht wordt dat de polder eind
juni droog zal zijn gevallen er zal
dan een waterstand bereikt 2ijn van
4,20 meter min N.A.P. Er zal dan nog
een strook van ongeveer 8.000 ha op
nadere ontwatering moeten wachten.
Deze strook ligt iets dieper en is voor
de nu gebruikte kanalen en gemalen
niet bereikbaar.
Hoewel Den Haag in 1719 en vol
gende jaren strenge plakkaten tegen
de Jezuïeten uitvaardigden bleven
de Jezuïeten in Zierikzee tot 1781!
In dat jaar sterft de medewerker en
opvolger van Judocus Cardinael, die
in 1776 gestorven was.
Judocus Cardinael wes een pastoor
van formaat. Hij leefde in Zierikzee
onder de schuilnaam van pastoor
De Man (de naam van een der vroe
gere eigenaars van het huis „De Mos
sel", wat later zou worden de St.
Cornelia-Stichting. Waarschijnlijk
vond hij de naam Cardinael' in Zie
rikzee niet representatief. Hij kwam
Foto boven: gezicht op de Willibror
duskerk vanuit de Cornelia-stich-
ting. Onder: hel fraaie altaar van
de jubilerende kerk.
(Foto's: Zierikzeesche Nieuwsbode).
Schoolmeisje verongelukt
TERSCHELLING, 9-5. Op weg
van de huishoudsdhool in Midsland
naar haar huis in Westerschelling is
de 13-jarige Grietje van der Goot
verongelukt. Zij liet zich op de fiets
voorttrekken door een vriendinnetje
met bromfiets over 'het fietspad
langs de grote weg. Op zeker mo
ment raakte zij de macht over het
stuur kwijt, kwam daardoor op de'
rijweg en werd overreden door een
autobus. Zij is overleden in het zie
kenhuis in Leeuwarden, waarheen
zij per helikopter was overgebracht.
AMSTERDAM, 9-5. „Naast ver
pleegsters, is er een dringende be
hoefte aan zieken verzorgsters en aan
jongens en meisjes die in zwakzinni
geninrichtingen en bejaardenoorden
willen werken", zo schrijft dr. Krui-
singa, staatssecretaris van sociale
zaken en volksgezondheid, in een
speciaal, aan de dag van de verple
ging gewijd, krantje.
Deze dag wordt gevierd op de ge
boortedag van Florence Nightingale,
12 mei.
Voorts verschijnt in het kader van
de dag van de verpleging in Neder
land een speciaal nummer van het
„Nederlands Tijdschrift voor Medi
sche Studenten", met als hoofdthe
ma de noodzaak van een betere sa
menwerking tussen medici en ver-
pl-agenden. Verder wordt aandacht
besteed aan het verschijnsel van de
Weekeinde
ARTSENDIENSTEN
Zaterdag 11 en zondag 12 mei
Dokter G. J. v. d. Waarden, Noord-
gouwe, tel. (01112) 480, neemt
waar voor de artsen Bontkes
en Van Hoorn.
Dokter W. J. Terpstra, Brouwersha
ven, tel. (01119) 280, neemt
waar voor de artsen Stenger
en Simons.
Dokter H. Speelman, Oosterland. tel.
(01114) 280, neemt waar voor
dokter Van Leeuwen.
Zr. W. C. Steutel, Haamstede, telef.
(01115) 226, neemt waar voor
zr. Van Beveren en zr. Werk
man.
Zuster Rissceuw, Bruinissc, telefoon
(01113) 367. neemt waar voor
zuster Compagne.
DIERENARTS
Dierenarts T. van Roon, Zierikzee,
tel. (01110) 2180, neemt waar
voor dierenarts Kalkman.
De weekeinde-diensten vangen aan
op zaterdagmorgen om tien uur.
medische student als verpleeghulp
en het oprichten van een verpleeg
kundige academie.
SEROOSKERKE
Afsluiting bejaardenseizoen
Met een gezellige bijeenkomst in
de grote zaal van het Dorpshuis heeft
woensdagmiddag de bejaardensocië
teit van Serooskerke het seizoen af
gesloten.
Zoals gewoonlijk werden er op de
ze laatste bijeenkomst weer enkele
prijzen beschikbaar gesteld, waarom
gespeeld werd. Aan het eind van de
middag wenste de leidster, mevr. W.
Linders-Tangeman alle bejaarden
een goed zomerseizoen toe en sprak
de wens uit het komende najaar weer
allen op desociëteit te kunnen be
groeten. De heer M. Geluk sprak na
mens de bejaarden een dankwoord
tot het bestuur. Inmiddels zijn er
plannen in voorbereiding voor de
jaarlijkse reis. welke vermoedelijk
op 6 juni a.s. zal plaats Vinden. Dank
zij de aktiviteit van enkele bejaarden
is er voor dit doel al een bedrag bij
eengebracht door middel van een oud
pa pierinzameling.
Verder zal een lijstkollekte worden
gehouden in het dorp zodat van elke
deelnemer aan de reis een minimum
aan reisgeld zal worden, gevraagd.
Advertentie
