Hoe ontstond het Nederlands
Onze taal is meer dan 20 eeuwen oud
Van rauwe kreet
tot literatuur
De bemanning
van de „Pueblo"
2)« (Tuiaalf
Apostelen
Bomaanslagen
in Parijs
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Donderdag 21 maart 1968 Nr. 19965
Ons Nederlands is een nationaal
bezit. „Die geen taal heeft is geen
naam weerd, waar geen taal leeft is
geen volk!", dichtte Guido Gezelle.
De taal is de ziel der natie. Doordat
wU één taal spreken, voelen wjj ons
verbonden tot één volk. De roem
ruchte geschiedenis van het Neder
lands bewijst wel, hoe door de al
gemene verbreiding van eenzelfde
taal in deze gewesten de samenhang
en daaruit weer de samenwerking Is
ontstaan.
Hoe komen wij aan het huidige
Nederlands? Dit is gegroeid, lang
zaamaan gegroeid sinds onheuglij
ke tijden, dat wilde volksstammen
zich vestigden aan de Rijndelta en
zich met rauwe kreten verstaanbaar
maakten. Ook die eerste kolonisten
hadden van hun voorouders een (zij
het beperkt) aantal woorden en be
grippen geleerd, dat ze zelf ivel eens
met nieuwe vondsten uitbreidden.
Verder had men alles „van horen
zeggen", want schrijven kon er niet
één.
L&ter, veel later werd de woor
denschat vastgelegd. Nog veel later
verbreidde de boekdrukunst het Ne
derlands op ruime schaal. En onder
tussen deden buitenlandse inmeng
ingen hun invloed in ons taalgebied
terdege geldenVreemd genoeg
doen verscheidene rauwe kreten nu
weer opgeld in onze moderne lite
ratuur.
Om iets van de oudste Nederland
se taalvormen terug te vinden, moe
ten we iets zien terug te vinden van
de op schrift gestelde uitingen, want
de mondeling overgeleverde ivoor-
den zijn door de eeuwen heen zo
drastisch gewijzigd, dat de spelling
een totaal ander beeld vertoont.
Wanneer zijn nu de oudste Neder
landse woorden opgetekend?
Niet klassiek
De kunst van het schrijven is hier
gebracht door de Romeinen. Maar
de legioenen, die tot ver in deze
streken doordrongen, gebruikten
niet het klassieke Latijn van Cicero
en Virgilius maar een ruw solda
tentaaltje met termen als „testa"
(potscherf) voor caput (hoofd), „gam
ba" (paardepoot) voor crus (been) en
„spatha'* (lat) voor gladius (zwaard).
Precies zoals onze soldaten onder
elkaar van hun kop. hun poot en
hun spuit spreken! Dat zelfde woord
test voor hoofd gebreken wij nu nog
wel
Veel woorden afkomstig van de
binnengedrongen legers, kooplieden
en kolonisten, zijn omstreeks 50 jaar
voor Christus reeds in ons oudste
taalgebied opgenomen. Een taalge
bied. gevormd door de gewesten
waar voornamelijk Batavieren, die
een bongenootschap met de Romei
nen sloten, woonden. In deze Ger-
mania Romana" (het Romeinse Ger-
manenrijk) ontstonden bijvoorbeeld
woorden als zaterdag naar- Saturni
dies) en offeren (uit off ere) recht
streeks uit het hier gesproken vul
gair Latijn.
De Duitsers, die wel eens beweer
den dat wij onze gehele beschaving
aan hun invloed uit het oosten te
danken zouden hebben, vinden hier
de weerlegging van hun theorie.
Men vergelijke slechts ons oogst met
het heel anders gevormde Duitse
woord Ernte; ons lint met hun Band;
ons lemmet met hun Klinge; ons
mus met hun Sperling enz. Zelfs
hebben de Batavieren wél nieuwe
ontleningen doorgegeven aan hun
buren: uit „aeguari" bijv. maakten
zij ijken en doorgegeven naar het
oosten werd dat in het Duits eichen.
Volksverhuizingen
De volksverhuizingen van de eer
ste eeuwen na Christus hebben
evenwel ons eerste taalgebied niet
ontzien. Toen de toestand zich later
consolideerde, bleken grote groe
pen Friezen en Angelsaksen over
gestoken te zijn naar Engeland,
waar zij de Kelten verdrongen.
Daarom klinken ons Fries en het
hedendaagse Engels vrijwel gelijk
(bread, cheese, butter!) en kan een
Engelsman de afstammelingen der
Kelten in Wales niet verstaan. Daar
door komt het ook, dat het Engels
en het Nederlands nauw verwante
talen zijn.
AMSTERDAM. In het redactielo
kaal van ANP-Foto is een enorme
chaos ontstaan doordat de storm
een van de grote ramen in het nieu
we pand deed bezwijken. De glas
scherven kwamen in de telexmachi
nes terecht. Ook een deel van het
plafond is naar omlaag gekomen,
zodat de regen vrij spel had.
MUSSELKANAAL. In Musselka-
naal heeft een felle brand een poot-
aardappelenbewaarplaats in de boer
derij van de familie F. J. Munneke
aan de Schoolstraat verwoest. De
schade wordt voorlopig op ruim
twee ton geschat, en wordt door de
verzekering gedekt.
NEW YORK, 18-3. Het Ameri
kaanse weekblad „Newsweek" weet
te melden dat de door de Noordko-
reanen gevangen genomen beman
ning van het Amerikaanse verken
ningsschip „Pueblo" niet voor de
presidentsverkiezingen in de V.S., in
november van dit jaar, vrijgelaten
zullen worden.
Hierdoor, aldus 'het blad, ontgaat
president Johnson de kans om zijn
positie voor de verkiezingen te ver
sterken door te wijzen op. de vrij
lating van de gevangenen.
In West Duitsland en oost-Neder
land vestigden zich de Saksen; in
het westen van ons land tot in
noord-Frankrijk huisden de Fran
ken, terwijl aan de kust kleine Ing-
waeoonse stammen nederzettingen
vestigden. Al deze mensen spraken
een zelfde Germaans, maar ieder op
zijn eigen manier. Men heeft drie
dialecten kunnen vaststellen, doch
het waren uitingen van één taal.
Van die drie dialecten bezat het
Frankisch de sterkste invloed. Dit
volk onderwierp de kustvolkjes en
breidde zich sterk naar alle zijden
uit. Beïnvloed door het opgeslorpte
Ingwaeoons en de taal der oude Ba
tavieren met de vele Romeinse ont
leningen, vermengde dit Frankisch
zich met het Nedersaksisch tot ons
Oudnederlands.
Naar Nieuw
Die Saksen gaven aan dit Oudne
derlands de verwantschap met het
oudste Duits dat van meer oostelijk
gevestigde Saksen mede afkomstig
is. Maar onmiskenbaar is toch de
eigen vorming met het oorspronke
lijke karakter binnen de grenzen van
het toekomstige Rijk der Nederlan
den: het Oudnederlands is een fran-
kische taal!
Nieuwvormingen zijn door alles
eeuwen heen ontstaan. Het zijn van
die plotseling opkomende en soms
even snel weer verdwijnende vond
sten. Zo groeit een taal voortdurend
verder. Het Nederlands wortelt in
een vruchtbare bodem, ontwikkelde
zich voorspoedig en bloeide schoon.
Eerlijk gezegd hebben de vele in
sluipsels en verscheidene vereenvou
digingen vooral in de laatste jaren
onze taal er niet fraaier op gemaakt,
doch los van deze dikivijls mode
franje, is ons Nederlands een mooie,
zuivere en oorspronkelijke taal, een
nationale schat waar we niet trots
genoeg op kunnen zijn.
Flitsen
uit het buitenland
CAIRO. De Egyptische universi
teiten die enige tijd gesloten zijn
geweest als gevolg van heftige stu
dentenbetogingen, zijn weer open
gegaan.
AKEN. Met vlugschriften en leu
zen als „Kielmansegg-Judenschreck"
hebben demonstranten de opperbe
velhebber van de Navo-strijdkrach-
ten in midden-Europa ontvangen,
die uit zijn hoofdkwartier in het
Limburgse Brunssum naar Aken
was gekomen voor de opening van
de „Week van de broederschap".
IRONWOOD (Michigan). In een
vlaag van waanzin heeft een man
in Ironwood zes mensen doodgescho
ten en drie gewond. Dit heeft de
politie van Michigan bekend ge
maakt.
TRIER. Het huis waarin Karl
Marx op 5 mei 1818 werd geboren
zal een centrum worden voor de
studie van zijn leven en werk. Het
zal dit jaar officieel geopend wor
den door de Westduitse minister van
buitenlandse zaken, Brandt, op de
dag dat het anderhalve eeuw gele
den zal zijn dat Marx werd geboren.
ALGIERS. Tengevolge van het
optreden van Afrikaanse guerilla's
zijn in Rhodesië 20.000 personen in
concentratiekampen geraakt, waar
door het aantal politieke gevangenen
in dat land op 57.000 is gekomen.
PARIJS. In verscheidene Franse
provinciesteden zijn betogingen te
gen de oorlog in Vietnam gehouden.
SAIGON. De dagbladuitgevers te
Saigon hebben de regering verzocht
de vorige maand ingestelde pers-
censuur onmiddellijk op te heffen,
aldus het Zuidvietnamese persbu
reau.
NEW ORLEANS. Minstens zeven
mensen zijn omgekomen en 38 ge
wond geraakt toen het Amerikaan
se vrachtschip „African Star" op de
Mississippi tegen een boot voer die
twee schuiten met olie voortduwde.
15 mensen worden vermist.
SAIGON. Amerikaanse en Zuid
vietnamese troepen hebben in de
eerste zes dagen van de grote zui
veringsoperatie rond Saigon meer
dan 600 opstandelingen gedood, al
dus
eei^
Amerikaanse woordvoerder.
HAVANNA. Cubaanse functiona
rissen hebben bekend gemaakt, dat
een gekaapt Mexicaans vliegtuig op.
de opleidingsbasis San Julian in
west-Cuba is geland. Nadere bijzon
derheden wilde men niet geven.
WARSCHAU. Richard Dacy, spe
ciaal verslaggever van de Londense
Times in Polen is uit dit land gewe
zen. Het Poolse ministerie van bui
tenlandse zaken zou hem hebben
laten weten dat zijn berichten geen
objectief beeld geven van de toe
stand irr Polen.
GRENN BAY. De democratische
senator McCarthy, die zo'n mooi suc
ces heeft behaald bij de „primaries"
in New Hampshire, heeft te Green
Bay in de Amerikaanse staat Wis
consin laten weten dat hij zijn eigen
campagne zal blijven voeren voor
de kandidatuur van de democrati
sche partij voor het presidentschap.
NEW DELHI. Op de tweede we
reldhandelsconferentie is tussen de
diverse groepen een eerste overeen
komst bereikt. Dit akkoord betreft
het wereldvoedselvraagstuk en is
opgesteld door een werkgroep uit de
conferentie van 55 landen waaron
der Nederland.
NEW YORK. Senator Robert Ken
nedy heeft in een verklaring een
felle aanval gedaan op president
Johnson en zijn medewerkers, die hij*
van misbruik van vertrouwen en
verdraaiing- van de feiten beschul
digde.
Een
foto
weg
fraaie antieke
van Bouman's
te Haamstede.
De foto dateert van
vóór 1914. De har
monie van het beeld
wordt in sterke mate
bepaald door het ge
prononceerde groen
en de door de kerk
beheerste achter
grond.
Een prachtig verzilverd room»
stelletje of bonbonschaaltje
geeft gezellige uurtjes extra
glans. Maakt een gastvrouw
een tikkeltje trots misschien.
Op hem die het gaf.
roomstelletjes vanaf 35,—
bonbonschaaltjes vanaf 15,—
FIRI&to C. VAN TILBURG DEN BOER
Havenplein 6 - Zierikzee - Tel. 2738
Kon. Julianastraat 35 - Bruinisso
Een foto van de recentelijk plotse
ling in het nieuws gekomen Varre-
put aan de Weststraat. Recentelijk
geschoond ligt de put er thans rede
lijk bij. Wellicht zullen de muren
nog een opknapbeurt moeten heb
ben. Deze historische put op deze
historische plaats moet behouden
blijven; een zaak waarover wellicht
niet iedereen het eens is, maar
waarvoor we hier wel warm willen
pleiten.
(Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode).
Domburg II 17 8 2 7 36-34 18
Luctor II 16 7 3 6 41-49 17
Jong Ambon II 18 5 2 11 43-79 12
Zierikzee 111 18 5 0 13 49-82 10
DFS II 17 2 5 10 29-49 9
Goes III 17 4 1 12 27-66 9
Lewed. Boys II 18 2 2 14 23-89 6
In de 3e klas D behaalde SVOWK
te Ouwerkerk een klinkende 9-0
overwinning op Kruiningen III.
Dreischor II schoot voor eigen pu
bliek net iets tekort tegen de reser
ves van Kruiningen (2-3). Patrijzen
III stuurde Volharding II met een
7-1 nederlaag naar huis, terwijl
Kwadendamme II het bezoekende
's Heer Arendskerke III met de buit
zag vertrekken (1-5). Robur III bleef
met 3-0 de baas over Robur IV.
Patrijzen III
15
12
1
2
62-
-30
25
'sH.Arendsk. III
15
10
3
2
60-
-26
23
Robur III
15
10
2
3
50-
-23
22
SVOWK
15
9
2
4
75-
■36
20
Kruiningen II
15
9
1
5
54-
■31
19
Volharding 11
14
6
1
7
39-
-45
13
Kw.damme II
15
3
2
10
30-
-71
8
Dreischor II
15
3
1
11
37-
-59
7
Kruiningen III
15
3
1
11
31-
■78
7
Robur IV
14
2
0
12
30-
■69
4
AMSTERDAM. Een op zichzelf
weinig spectaculaire brand in een
zolderverdieping van het pand O.Z.
Voorburgwal 97 in Amsterdam,
heeft het leven gekost aan een en
kele maanden oude baby.
PARIJS, 18-3. De Franse politie
heeft meegedeeld dat de voorgevels
van een drietal gebouwen in Parijs,
waar Amerikaanse bedrijven zijn
gevestigd, maandagmorgen vroeg als
gevolg van bomaanslagen bescha
digd zijn. De ontploffingen deden
zich kort na elkaar voor bij de kan
toren van de „Chase Manhattan
Bank", de „Bank of America" en het
bureau van „Trans World Airlines",
alle drie dn dezelfde wijk gevestigd.
KERKNIEUWS
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Heinenoord: kand. J.
G. Barnhorn, Sassenheim; te Mon
ster (vac. D. van dei- Ent Braat): G.
van Estrik, Genemuiden.
Aangenomen naar Woerden (4de
pred.pl.) (toez.): J. Bogaard, Ernst
(Gld.), die bedankte voor Vlaardin-
gen (vac. G. iBesbroek).
Bedankt voor Westenhaar: J. H.
de Vree, Sleeuwijk; voor Hallum c.a.
(vac. L. A. Eijgenraam) (toez.): A.
Sturm, Pesse.
Ger. Kerken
Beroepen te Rotterdam-Hillegers-
berg (vac. J. van Reeven): J. C. de
Moor, Saskatoon (Canada), die dit
beroep heeft aangenomen.
Ger. Kerken (vrijgemaakt)
Beroepen te Den Haag-Oost: A.
Kooij, Emmen-West.
Schouwen-Duivelandse Sportspiegel
Zierikzee verloor met gering verschil van HVV '24 Renesse
behaalde 5-1 overwinning op Patrijzen DFS moest meerdere
erkennen in Noormannen Zonnemaire behaalde keurige over
winning op Cortgene (5-3) SVOWK zorgde voor klinkende 9-0
overwinning op Kruiningen III
Advertentie
Voor 40 jaar....
ZIERIKZEE. Deze maand is het
300 jaar geleden dat de Staten van
Zeeland aan Zierikzee octrooi ver
leenden om tegen het zomerseizoen
het „Gouweveersche Gors" in te dij
ken.
ZIERIKZEE. De toneelvereniging
„O.K.G." vierde haar 10-jarig be
staan en gaf ter gelegenheid daar
van in het Huis van Nassau haar 22-
ste uitvoering.
BROUWERSHAVEN. Door de
naaikrans van de Ned. Herv. Kerk
is een verloting op touw gezet waar
van de opbrengst dient voor ver
nieuwing van het meubilair in de
consistorie.
ZIERIKZEE. De Concertzaal-bios
coop geeft deze week een zeer goede
film: „De straf der zonde'* met in de
hoofdrol de beroemde Asta Nielsen.
ZIERIKZEE. Vanmrgen luidde
de zware brandklok voor een brand
uitgebroken in een schuur in Den
Hem. De schuur brandde bijna ge
heel af.
ZIERIKZEE. Evenzo als in de rest
van Europa brachten maartse buien
hier sneeuw zodat de wereld er weer
winters bij lag.
BROUWERSHAVEN. De zangver
eniging „Euphonia" gaf ter gelegen
heid van het 20-jarig bestaan een
uitvoering in hotel Jacob Cats.
KERKWERVE. Donderdag en
vrijdag gaf het fanfarecorps „Con
cordia" haar tweede uitvoering in
dit seizoen.
ZIERIKZEE. Voor de R.K. Propa-
gandaclub werd gesproken over „De
Katholieke oplossing der problemen
van de tegenwoordige tijd".
VOETBAL K.N.V.B. In de 3e klas
D is Zierikzee er in de wedstrijd te
gen HVV '24 niet in geslaagd verbe
tering 'in haar positie op de ranglijst
te brengen. Voor de zoveelste maal
in dit seizoen verloor Zierikzee met
één doelpunt verschil (1-0). Het was
nog een meevaller voor Zierikzee dat
ook Vogelwaarde en ODIO beide
met een nederlaag genoegen moes
ten nemen. ODIO verloor met 5-1 te
Nispen by NSV, terwijl Vogelwaarde
te Putte bij Grenswachters met 4-1
ten onder ging. MOC '17 en Steen
stelden zich, door een 2-2 punten
verdeling, praktisch in veiligheid.
Alliance, dat te Roosendaal met 2-0
van Hontenis.se won, heeft nu aan
één puntje genoeg om zich kampioen
te mogen noemen. Bij de vastgestel
de ontmoeting tussen METO en
Steenbergen liet de scheidsrechter
verstek gaan.
Alliance
18
13 3
2
50-19
29
NSV
19
9 5
5
38-28
23
Grenswachters
19
9 3
6
34-42
21
Hontenisse
29
8 5
7
34-33
21
Steenbergen
20
7 6
6
39-33
20
METO
18
6 7
5
28-23
19
MOC '17
19
6 6
7
30-36
18
HVV '24
19
8 2
9
21-27
18
Steen
20
5 8
7
39-30
18
Zierikzee
18
4 7
7
24-24
15
Vogelwaarde
20
4 6
10
30-40
14
ODIO
19
3 6
10
30-52
12
AFD. ZEELAND. ZONDAGCOM
PETITIE. Ondanks de 5-1 overwin
ning welke Renesse op het zwak
spelende Patrijzen wist te behalen
bleek in deze wedstrijd duidelijk dat
de rood-witten de goede kadans nog
steeds niet hebben teruggevonden.
DFS moest na een spannende strijd
te Westkapélle met 3-2 haar meer
dere in Noormannen erkennen. Door
deze uitslag is de strijd voor de bo
venste plaatè weer geheel open ge
worden. Domburg zag kans om
Hoofdplaat in eigen omgeving met
3-1 te verslaan. Kruiningen zorgde
voor een verrassing door Lewedorp-
se Boys in eigen omgeving met 1-0
te verslaan. Luctor kwam bij Groede
maar net met de hakken over de
sloot (2-3), terwijl Robur én Zeelan-
dia te Goes de inzet eerlijk deelden
(1-1).
Noormannen
18
14
0
4
60-
37
28
DFS
17
13
1
3
66-
28
27
Renesse
18
13
1
4
76-
21
27
Lewed. Boys
18
10
3
5
34-
27
23
Zeélandia
17
8
4
5
59-
21
20
Domburg
17
9
2
6
53-
32
20
Robur
18
7
3
8
36-
45
17
Hoofdplaat
17
7
2
8
36-
42
16
Luctor
16
6
3
7
40-
37
15
Jong Ambon
16
6
2
8
45-
45
14
Patrijzen
16
4
2
10
21-
71
10
Kruiningen
18
3
0
15
21-
71
6
Groede
18
0
1
17
15-,
108
1
In de reserve 3e klas C had het
nog al verzwakte Zierikzee II op het
sportpark Bannink niet de minste
moeite om hekkesluiter Corn. Boys
II met 6-0 te kloppen. RCS II bleef
te Souburg met 4-0 de baas over
HVV '24 II, terwijl Steenbergen II
met lede ogen moest toezien dat ME
TO II de 'volle buit mee naar Hoo-
gerheide nam (2-3).
Rood Wit W II
Alliance II
Zierikzee II
Middelburg III
Vlissingen III
Steenbergen II
METO II
RCS II
HVV >24 II
Corn. Boys II
16
13
1
1
45-13 29
15
12
0
2
53-15 24
16
10
2
4
53-29 22
16
7
2
7
30-30 16
14
6
3
5
20-28 15
13
5
3
5
27-24 13
17
4
4
9
29-39 12
16
5
2
9
35-50 12
15
2
1
12
14-40 5
12
0
2
10
12-51 2
In de 2e klas B 'behaalde Zonne
maire voor eigen publiek een keu
rige 5-3 overwinning op Cortgene.
Zierikzee III stelde haar positie wat
veiliger door op het sportpark Ban
nink met 3-1 van hekkesluiter Le-
wedorpse Boys II te winnen. Leider
Renesse II moest zich bij Luctor II
met een 1-1 gelijk spel tevreden
stellen. Door de overwinning van
Zonnemaire op Cortgene konden de
duinbewoners desondanks nog één
punt op haar naaste concurrent uit
lopen. Kwadendamme had niet de
minste moeite met Jong Ambon 11
(1-13).
Renesse II
Cortgene
Dreischor
Kwa dendamme
Zonnemare
18 15 2
18 12 3
17 11 2
17 11 1
17 11 1
1 94-27 32
2 94-38 27
4 54-37 24
5 77-42 23
7 68-43 23
