iMf mm In het land van de molens zijn meer soorten molens, dan men vermoedt IX STAALTJE De zesdaagse oorlog DEN BOER Beroemde ridder van de Mancha na 350 jaar nog steeds in het nieuws ONZE PUZZELRUBRIEK TRICOT NYLON DUSTER ZIERIKZEESCIIE NIEUWSBODE. Vrjjdag 15 september 1967 19863 Nederland en molens zijn syno niem, althans voor de buitenlandse toerist. Een land zonder molens is voor hem geen Nederland. Het is merkwaardig, maar de molen is en blijft Nederlands symbool, alhoewel ze eigenlijk door de kruisvaarders uit Azië werden geïmporteerd en al vinden we er nog maar weinig in ons landschap. In vroeger tijden bezat ons land er duizenden en duizenden, elke stad en elk dorp had er meer dan één en dit zal wel de reden zijn, dat men in het buitenland ons land beschouwt als een molenland. De werkelijkheid is momenteel wel iets anders. In de laatste eeuw zijn de molens bij honderden gesloopt als gevolg van de ontwikkeling van de moder ne techniek, die ons machines bracht die sneller en efficiënter het werk doen dan de windmolens. Wij be hoeven slechts te denken aan de poldermolens, die vervangen wer den door stoomgemalen en daarna door elektrische pompen en zo is het over de gehele linie gegaan, met als gevolg, dat Nederland momenteel over niet meer dan duizend molens beschikt, die over het gehele land verspreid staan. Bij een tocht door ons land zal de buitenlandse toerist dus wel opvallen, dat Nederland niet zo dicht met molens bezaaid is als h{j dacht. De oudste typen Voor velen is een molen een mo len, maar dan is men abuis, want er bestaan verschillende soorten, die onderling in bouw nogal wat verschillen. Wie bij een tocht langs de molens goed oplet, zal ze zo kun nen herkennen. Zo hebben we de standerdmolens, het oudste windmolentype in Ne derland. Bij dit bouwwerk wordt de molen op de wind gezet door het gehele molenlichaam om een stan derd of spil te draaien. Aan de ach terzijde van deze molen ziet men de staartboom en het kruiwiel, waar de molen mee gedraaid kan worden. Dan is er de paltrokmolen, die ook geheel om een spil draait. Het is een houtzaagmolen, waarvan men er vroeger vele op vlotten vond. De ze molens zijn geheel van hout op getrokken en er zijn er nog slechts drie van in ons land. Deze oude molentypen bleken in de praktijk niet zo handig en later verbeterde men de molen, waardoor de „bovenkruier" ontstond. Het mo- Irnlichaam staat hierbij in zijn ge heel vast op de grond en alleen de kap met wieken en staart (het bo vengedeelte) werd draaibaar ge maakt. Hoge exemplaren Als een molen hoog moet worden opgetrokken om voldoende wind te vangen, omdat zijn omgeving bij voorbeeld door bebouwing de wind tegenhield, werden dit hoge molens. Het draaien van kap en wieken kan hierbij niet op de begane grond ge schieden, maar op een speciaal daar voor gebouwde omloop of stelling. Daarom heten deze molens „stelling molens". Veelal wordt de ruimte gelijkvloers gebruikt als pakhuis. Een andere naam voor deze molens is „hoge bovenkruiers''. t Op het hiervoor genoemde type zijn verschillende variaties, die eigen namen dragen .Zo hebben we nog de „bergmolen of beltmolen". Dit is een molen, die ook hoog moet staan om de wind te vangen, doch die hiertoe op een heuvel of bergje is gebouwd. Het type dat op deze heuvel staat is echter een gewone „bovenkruier". In oude steden vinden we dikwijls stellingmolens, die bovendien op een der vestingwallen zijn geplaatst, om ze extra hoog te maken. Deze molens noemt men „waltnolens". Een type molen, dat we slechts wei nig in ons land vinden, Is de zoge naamde „torenmolen", waarvan het ronde molenlichaam kort en ge drongen is en niet zoals bij de an dere taps toeloopt. Deze molens hebben geen staart en de wieken kunnen van binnen uit op de wind gesteld worden. Daarom heten ze ook wel „binnenkruiers". De watermolens Al de genoemde typen zijn be- drijfsmolens. Doch er is nog een tweede categorie en wel de polder- of weidemolens. Daar hebben we ten eerste de „wip-watermolen", een geheel houten geval, eigenlijk een klein molenhuis op een piramide achtig onderstel. Dit huisje is in zijn geheel draaibaar met wieken en al. De kleine uitvoering van de ze molen heet wel „spinnekop". De „Zuidhollandse watermolen" is een dikwijls houten met riet bedekte optrek op een gemetselde voet en in wezen niet anders dan een bo venkruier die als watermolen ge bruikt wordt. Het watertransport vindt plaats door een scheprad of schroefbeweging van een vijzel. Dit type komt in weerwil van zijn naam ook in Friesland voor. Een beroemd type is de „Noord hollandse binnenkruier"een acht kantig molentype, dat geen staat- balk en toebehoren heeft en van binnen uit op de wind gesteld kan worden. Door de wieken wordt een scheprad vijzel of pomp in bewe ging gebracht. Het is een eenvoudige molen op houten onnderbouw zon der stelling, die een grote rol heeft gespeeld bij vele droogleggingen in ons land. Zo zien we dat alle molens nog niet gelijk zijn en tevens, dat wij er goed aan doen deze schaarse monu menten, die symbolen van Neder land, te bewaren als een historische schat en door te geven aan ons na geslacht. Want wat zou Nederland zijn zonder molens? De bekende korenmolen „De Graanhalm" te Burgh. LAND- EN TUINBOUW Prijsvraag „Land- en tuinbouvvmechanisatie' De eerder aangekondigde prijs vraag „Land- en tuinbouwmechani- satie", die ter gelegenheid van de komende tentoonstelling Het Land bouwwerktuig 1968 is uitgeschreven, heeft goede reacties opgeleverd. Een groot aantal particulieren, bedrijven en scholen vroeg reeds het prijs- vraagreglement aan, waaruit blijkt dat velen zich intensief bezighouden met de mogelijkheden tot verbetering van de efficiency in land- en tuin bouw. In totaal is een bedrag van f 12.000 aan prijzen beschikbaar gesteld. I)e daelname staat open voor een ieder, hetzij individueel, hetzij in groepen Ingezonden dienen te worden eigen ontwerpen van hulpmiddelen (machi nes, werktuigen, installaties e.d.) die in brede kring toepasbaar zijn, en kunnen bijdragen tot nieuwe, betere resp, arbeidsbesparende werkmetho den in land- en tuinbouw. De Amerikaanse delegatie op de ontwapeningsconferentie in Gcnèvc heeft donderdag te kennen gegeven, dat bü haar geheime besprekingen met de Russen geen nieuwe gezichts punten zijn gerezen. Volgens „Fortune" is de Brits- Nederlandse groep Koninklijke Shell in 1966 wederom de grootste niet- Amerikaanse maatschappij geweest. Zij, die alsnog wensen deel te ne men, dienen het pi-ijsvraagreglement aan te vragen bij „Prijsvraag Land en Tuinbouwmechanisatie", RAI Ge bouw N.V., Europaplein 8, Amster dam (ted. (020) 73 06 41, toestel 315). Dit bevat de voorwaarden waaraan bij deelneming moet worden voldaan. Er zij nog op gewezen dat de ter mijn waarbinnen .de ontwerpen kun nen worden ingezonden sluit per 15 november a.s. FINANCIEEL NIEUWS Dejjosi to-proinessen Overzeebank N.V. AMSTERDAM. 14-9. Met ingang van 15 september zal de Nederland se Overzeebank N.V. deposito-pro- messen afgeven met de volgende looptijden en rentevergoedingen. 3 maanden 5% pet. per jaar, 4 en 5 maanden 5:,/x procent per jaar, 6 tot en met 9 maanden, 5Vè procent per jaar, 10 en 11 maanden 5-Vx procent per jaar, 12 maanden 5% procent per jaar,, zo wordt van deze bank vernomen. De wijzigingen die in de sedert 14 augustus geldende looptijden en ren tetarieven zijn aangebracht, houden verband met de verdere verruiming van de geldmarkt en de daarmee sa menhangende daling van de geld markt (aricven. LONDEN. 14-0. De Arabische lan den hebben tijdens de „zesdaagse oorlog" in juni van dit jaar 430 vliegtuigen en 800 tanks Verloren. Dit zegt het Britse „instituut voor strategische studies" in zijn jaarver slag „The Military balance 1967-68". Egypte leed de zwaarste materiele verliezen met 600 tanks en 340 vlieg tuigen. Jordanië komt op de tweede plaats met 150 tanks en de gehele uit 20 vliegtuigen bestaande luchtmacht Daarna komt Syrië met 50 vliegtui gen en 50 tanks en tenslotte Irak met 20 vliegtuigen. „Bierkoning" overleden LONDEN, 14-9. De „Ierse bierko ning" Rupert Guiness. graaf van Iveagh, is vandaag in zijn woning te Woking in Surrey overleden. Hij was 94 jaar. Hij werd als een van de rijk ste mannen van Engeland be schouwd. Zijn vader liet hem bij zijn dood in 1927 140 miljoen gulden na. In 1962 legde de overledene het pre sidentschap 'van het Gui ness-concern neer. Een kleinzoon volgde hem op. APELDOORN. De 44-jarige verte genwoordiger J. Krone uit Arnhem is op rijksweg Arnhem-Apeldoorn, nabij de Woeste Hoeve, tijdens een inhaalmanoeuvre verongelukt, toen hij met zijn auto in frontale botsing kwam met een truck met oplegger. FA. JOH. VEILIG GEKOCHT BIJ DE VAKMAN De suelschuakwedstrijri van <le Zierikzeese schakers (Van een medewerker) Zoals reeds gemeld vormde het jaarlijkse snelschaaktoemooi maan dag j.l. de hoofdschotel van de jaarvergadering der Zierikzeese Schaakvereniging. De strijd ging om de fraaie wisselbeker, die werd ver dedigd door ds. Nawijn. Voorzitter en topspeler J. J. v. d. Ende kon he laas niet aan de strijd deelnemen, zodat de schakende predikant wel wat meer wind in de zeilen kreeg, maar niettemin deden Enzlin en Be velander al het mogelijke om hem de beker afhandig te maken. Het luk te ds. Nawijn echter de titel te pro longeren en Bevelander en Enzlin werden resp. 2 en 3. Intussen is ds. Nawijn dus opnieuw snelschaker nummer één van Zierikzee. Dat hel predikantenambt verband houdt met christendom is alom bekend, dat het christendom ongeveer 2000 jaar oud is is iet9 minder bekend, maar dat ook het schaakspel 2000 jaar oud mort zijn, zou dat er iets mee te ma ken kunnen hebben??? Maandagavond aanstaande om acht uur wordt in het Huis van Nassau een aanvang gemaakt met de club competitie. Alle schaakliefhebbers, die er niets van kunnen maar in teresse hebben zyn bijzonder wel kom. Jonge talenten kunnen rekenen op de steun en medewerking van al le sterkere spelers. Voor 25 jaar.... ZONNEMAIRE. De Reizende Bi bliotheek is hier gearriveerd. Ze be vat een aantal prachtige boeken. ZIERIKZEE. Nu de tabak slechts op de bon verkrijgbaar is kweken velen tabaksplanten in hun tuin. Sommige kwekers behalen aardige resultaten. ZIERIKZEE. Op het Havenplein had een openbare vergadering plaats van de nat. soc. beweging. Spreker was dr. Werther. RENESSE. Ook in deze gemeente zijn de eerste slachtoffers van de nieuwe verduisteringsvoorschriften gevallen en dat betekende drie da gen afsluiting van het lichtnet. RENESSE. Voor de 'vakature van klokkenluider in deze gemeente heeft zich geen enkele sollicitant aangemeld. ZIERIKZEE. In de vergadering van „Stad en Lande" is met belang stelling kennis genomen van de in stelling van een centrale bouw- en woningtoezicht op het eiland. RENESSE. In deze gemeente is een damvereniging opgericht. Men is reeds begonnen met wedstrijden om het club kampioenschap. ZIERIKZEE. Het gemeentemuse um werd verrijkt met een ruim één meter brokstuk van de stoottand van een mammoet. Het fragment is in de Westerschelde opgevist. BRUINISSE. De moselzaad-vis- serij is op de Westerschelde op een teleurstelling uitgelopen. In totaal zijn deze week slechts ongeveer 1000 tonnen mosselzaad aangevoerd. Niet van alle onsterfelijken uit de wereldliteratuur kan gezegd worden dat zij springlevend zijn. Veel van die „Zeer Groten" leiden een tame lijk stoffig bestaan in boeken, die maar zelden meer gecpend worden dcor iemand, die voor-zijn-plezier leest. Maar een van de oudsten van die onsterfelijken, Don Quichot van de Mancha, is beslist wél springle vend! Hij is zo levend, dat nog steeds iedereen zijn avonturen kent, over „tegen windmolens vechten" spreekt en zonder één aarzeling uit tiental len verschillende afbeeldingen de portretten van Don Quichot en zijn befaamde schildknaap Sancho Panza zal weten te kiezen. Daar is natuurlijk een verklaring voor. In het meesterwerk van de Spanjaard Miguel de Cervantes Saa- vedra, dat al ruim drie en een hal ve eeuw bestaat en dat met recht de eerste Europese roman genoemd kan worden - zijn twee typische ka rakters tot leven gebracht. En die karakters. De bekende schrijver G. H. M. van Huet heeft over deze twee karakters in De geestrijke ridder Don Quichot van de Mancha het volgende ge schreven: 'Het geheim van de Don Quichot is, dat wij in de beide hel den een deel van onszelf herkennen. Zij verpersoonlijken twee princi- Consternatie na kantelen van tankwagen ROTTERDAM, 11-9. Eeu gekantelde tankwagen beeft vanmorgen op een rotonde in Hoogvliet bü Rotterdam voor hevige consternatie gezorgd. Politie en brandweer spoedden zich ra de melding van het ongeluk uit de Maasstad naar de plaats van het ongeluk, waar on middellijk strenge voorzorgsmaatregelen werden getroffen. Deze waren vooral noodzakelük omdat men in eerste instantie niet wist wel produkt de tankwagen, die op de rotende in een slip raakte en omsloeg, vervoerde. Omdat men er rekening mee heeld dat de tank wagen het gevaariyke, uiterst giftige en explosieve acrylnitriel transporteerde, werden de hele rotonde en een aantal wegen in de buurt afgezet. Voor rioolputten in de buurt van de gekantelde tank wagen legde men z&nd-dykjes aan om daarmee te voorkomen dat de inhoud van de tank in de rioolbuizen zou vloeien. Voorts moest men rekening houden met het feit dat in de on- middellijke omgeving van de gekantelde auto een markt werd ge houden, waar vele honderden mensen aanwezig waren. Tit opluchting van brandweer en politie bleek later dat de wagen geen acrplnitriel of een ander giftige vloeistof bevatte, maar 9.000 liter benzine, een produkt dat overigens onder deze omstandigheden cok met de grootste voorzichtigheid behandeld moest worden. Aan het eind van de morgen slaagde men erin de benzine zonder onge. lukken over te pompen in een andere tankwagen. SPORTBERICHTEN VOETBAL Zierikzee I-Hontcnisse I Zondag a.s. ontmoet Zierikzee we derom een Zeeuwsch-Vlaamse derde klasser op eigen terrein en wiel Hon- tenisse. Hontenisse speelt sterker als 14 dagen geleden. Vogelwaarde op het sportpark liet zien. Beide ploegen deden hef. tot nu toe uitstekend, zowel H. als Z. hebben 3 punten uit 2 wedstrijden en beho ren tot de leider.de groep. Geen enkele ploeg heeft 4 punten, uit 2 wedstrijden weten te behalen. We verwachten a.s. zondag een technisch behoorlijke wedstrijd, die zeker ook de nodige spanning met zich zal brengen. Verliezen in Vietnam SAIGON, 14-9. De Amerikaanse verliezen in Vietnam zijn de afgelo pen week sterk gestegen als gevolg van de zware strijd die in de omge ving van Quang Tri ten zuiden van de gedemilitariseerde zone heeft ge woed. Irr die week verloren 242 Ame rikaanse militairen het leven terwijl er 1490 werden gewond en 7 worden vermist. Het grootste aantal slachtoffers viel onder de^ mariniers die in de noordelijke provincies zijn gelegerd. De meeste Amerikanen sneuvelden tot nog toe in de week van 2 lot 8 augustus toen 282 Amerikanen wer den gedood en 1170 gewond. MARKTBERICHTEN De eicrveilitigen BARNEVELD. 14-9. Coöperatieve Veluwse eierveiling Ede. Aanvoer 803.746 stuks, stemming redelijk, prij zen in guldens per 100 stuks. Eieren van 52-53 gram f 11,62-11,79; 56-57 gram f 13,29-13,50; 60-61 gram f 14,04 -14,27; 64-65 gram f 14,30-14,63. Eierveiling Barneveld. Aanvoer 924.420 stuks, stemming redelijk. Eie ren van 42-59 gram f 7,59-9.35; 52- 58 gram f 11,45-13.62; 62-66 gram f 14,11-14,47; 66-72 gram f 14,61-16,11. Kruishouten (België). Aanvoer 247.680 stuks, stemming redelijk. Eie ren van 52-53 gram f 11,09-11.26: 57 -58 gram f 13,14-13,48; 62-63 gram f 14,00-14,11. Eiermarkt Barneveld Aanvoer ca 2.000.000 stuks, handel x^edeLijk. Eieren van 49-58 gram f 10,25-13.85, kg-prijs f 2,09-2,39; 59-65 gram f 14,00 -15,10, kg-prijs f 2,37-2,31. In deze Zierikzeese kennis week hebben velen het hoofd gebogen over de wekelijkse puzzel en dat resul teerde in een flinke stapel inzendin gen. Over het algemeen werd er „goed werk" geleverd en werden er heel wat foutloze oplossingen gese lecteerd. Ook deze week werden de twee prijzen dus weer verloot. De eerste prijs is bestemd voor: de heer P. C. Willemse, Marisstraat 16, Zierikzee Da tweede prijs gaat naar: de heer S. Overbeeke, Poststraat 24, Nicuwerkerk. De oplossing luidt als volgt: Horizontaal1. eg; 2. kar-does; 7. riet; 10. pok; 11. aal; 12 .bon; 13. harpoen; 16. beetje; 19. ora; 20. let sels; 22. urk; 24. kloenen; 26. storen 29. eli; 30. e.k.; 32. ali; 33. pari; 35. sela; 37. niest; 39. o.a.; 40. ferm; 42. rede; 44. et; 45. tiran; 47. mand; 49. bate; 51. ent; 52. ar; 53. vol; 54. ekster; 57. treiler; 61. nat; 62. res sort; 64. tee; 66. talent; 68. naasten; 71. non; 72. end; 74. lea; 75. rots; 76. belonen; 77. ik. Verticaal: 1. echo; 2. kop; 3. ake lei; 4. dante; 5. o.a.; 6. elbe; 7. rot; 8. injurie; 9. tij; 10. praler; 12. be stand; 14. ark; 15. een; 17. els; 18. ere; 21. snel; 23. knotten; 25. olifant 27. oliebol; 28. spotten; 31. karn; 34. aai; 35. sr.; 36. emma; 38. set; 41. entei'en; 43. e.d.; 46. restant; 48. arts; 50. aletta; 53. vitale; 55. kat; 56. ren; 58. rondo; 59. era; 60. ree; 63. stee; 65. enak; 67. los; 69. sen; 70. jr.; 73. nl. De nieuwe puzzel pes, die in elke sterveling bestaan. Al trachten wij hem ook nog zo vaak het zwijgen op te leggen, de rid dei' Don Quichot is de nobele dwaas, die in ons leeft. Hij leeft in de koudste zakenman, hij woont in het hart van de meest verstokte grutter. Maar naast hem is er ook nog plaats voor Sancho Panza. Die vertegenwoordigt ons lagere ik, die neemt het niet zo nauw, die heeft geen idealen, die ge looft alleen in de rondom tastbare realiteit. Nooit echter zijn wij igeheel en al de een, nooit, vereenzelvigen wij ons helemaal met de ander. Zij leven naast elkander dn ons voort, zoals zij ook in het verhaal elkaar gezelschap houden, en het is de ver beelding van deze associatie, de meesterlijk vertelde opeenvolging van de verheffingen en vernederin gen, waaraan die twee-eenheid on derworpen wordt, wat ons in dit gro te boek zal blijven fascineren. Aan het eind zijn de twee helden nader tot elkaar gekomen. Sancho is zijn common sense en zijn hebzucht kwijt en is zowaar in het ideaal van de gi'otste tochten gaan geloven. En Don Quichot verzaakt zijn roem; op het sterfbed legt hij zijn naam af en noemt zich simpelweg Alonso de Goede. Misschien hoort zo de weg van elk mens te zijn.' Voor de Nederlandse lezer, voor wie het Spaans toch een vreemde taal blijft, is het een gelukkige om standigheid, dat twee uitmuntende vertalers zich over de Don Quichot gebogen hebben. Door de samenwer king van de beroemde dichter J. W. F. Werumëus Buning en hispano- loog C. F. A. van DAm is er van dit grandioze boek een vertaling ont staan, die anno 1967 een maximum aan leesgenot, aan duidelijkheid én aan betrouwbaarheid gai-andeert. Bovendien is Querido, uitgever van deze volledige vertalling, erin ge slaagd de hand te leggen op een on berispelijk exemplaar van de i*uim honderd jaar oude eei'ste druk met de illustraties van Doré! Daardoor is er nu sinds kort een monumenta le nieuwe uitgave beschikbaar van de complete Don Quichot met alle 377 illustraties van Gustave Doré. Het is een boek van blijvende waarde geworden, dat ook in gezin nen met opgroeiende kinderen een zeer belangrijke plaats in de boe kenkast zal innemen. 3 f 7/ /j WÊÊ/v~ De nieuwe puzzel luidt als volgt: Horizontaal: 1. gebak; 4. plaats in Italië; 8. onvermengd; 11. bijwoord; 12. bovenlipversiei'sel; 14. in zee stekende landpunt; 16. jongensnaam 17. goud (Fr.); 18. deel v.d. dag (af kort.); 19. bekende motorraces (afk.) 21. cirkelvormig; 23. nobel; 25. hei lige (afk.); 26. melkklier; 28. op leer tijd; 30. geen prijs; 32. onbewoon bare woning; 33. niets uitgezonderd; 35. onvriendelijk; 37. voegwoord; 38 water in Utrecht; 40. zangstem; 42. voorzetsel; 43. graafwerktuig; 44. Friese jongensnaam45. en dcx'ge- lijke; 47. godheid; 49. boom; 51. N.V. (Franse afk.); 52. stuur v.e. schip; 54. adreskaartje; 57 .godheid; 59. verdedigiragsorganisatic; ?1. netto (afk.); 62. koud en kil; 63. bestaat; 64. gerecht; 66. grote plaats; 68. go- tij; 70. eei'waai'de heer (Lat. afk.); 71. water in Brabant; 72. laatstleden (afk.); 74. plan, gedachte; 76. deel v. e. schip; 78. bevestiging; 79. beves tiging; 80. niets; 81. bakkerijgrond stof. Verticaal: l. munt; 2. wintervoer- tuig; 3. verlaagde toon; 4. losse naad; 5. plaats der oudheid; 6. keur 7. verbinding; 8. muziekterm; 9. klein pei"soon; 10. schoorsteenzwari 13. Europeaan; 15. het zij zo; 20. brandstof; 21. hennepbraak; 22. ra zend; 23. plaats op de Veluwe; 24. smalle strook stof; 25. gedroogde halmen; 27. in opdi'acht (afk.); 29. soort onderwijs (afk.); 31. en omge keerd (afk.); 32. metaal; 33. breed voerig; 34. wapen; 36. houtschilfer; 39. Eui'opcaan; 41. steensoort; 46. kleine veertjes; 47. geneesheer: 48. kloostervoogd; 50. fris; 51. titel; 53. en andere (afk.); 55. persbureau; 56. godheid; 58. Duits pers. voornaamw. 60. plaats; 62. metaal vlechtwerk; 63. dunne; 65. paradijs; 67. spreek wijze; 69. verpakking; 73. Chinese maat; 74. hetzelfde (afk.); 75. vogel- produkt; 76. zangnoot; 77. tot en met (afk.); 78. pers. voornaamw. verkrijgbaar in verschillen de charmante dessins, 3A model met 3/4 mouw. En- zo* gewassen, mm zo droog! B_75 ADVERTENTIE

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1967 | | pagina 9