DAF
HEEFT
ALLES
PLUS
Gereedschap gebruikende
verstandige dieren
ONZE PUZZELRUBRIEK
at
mm LhJ (M57- 46
rzezerziiz"
»*n i
CADEAU
l»Md44
plus het pienterste pookje ter wereld: variomatic-automatic
DE KERKDIENSTEN VOOR ZONDAG
DE TERUGKEER VAN ARAM
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Vr(jdae 1 september 1967 Nr. 1985S
In zelden bezochte gedeelten van
Afrikaanse oerwouden zijn ronde
dans-en waargencmen van vrouwelij
ke chimpansees, die met zelfgevloch-
ten kransen op het hoofd en stam
pend met de voeten in de maat dan
sen. Een grote Australische vogel die
zijn nest in het struikgewas bouwt,
versiert het met meetkundige figu
ren, samengesteld uit bloemen en
glinsterende voorwerpen. Verandert
men zo'n versiering door tijdens af
wezigheid van de vogel een figuur
om te draaien dan merkt de vogel dit
by zijn terugkomst onmiddellijk en
herstelt de fout.
Er zijn sterke aanwijzingen dat
zelfs ratten in aanleg een eigenschap
bezitten die de grondslag lijkt van
een georganiseerde maatschappij.
En meer verstand
dan u denkt
De ontwikkeling van het menselijk
denken gedurende deze eeuw is ver
anderd. Nog niet zo lang geleden
meende men dat de aarde het mid
delpunt van het zichtbare heelal
was, tegenwoordig weet men dat on
ze wereld een uiterst nietig stofje in
de onmeetbare kosmos is. Men dacht
ook dat alleen die zelfde aarde le
vende wezens herbergde, dat geen
van de ongetelde miljarden andere
werelden in het heelal leven kende.
Tegenwoordig komt men ook hier
van terug, het zou te onwaarschijn
lijk zijn.
Maar, zeggen velen, in ieder geval
is de mens het enige wezen op aarde
dat met verstand of rede begaafd is.
En ook deze stelling begint de tot
nu toen zo vaste grond onder de voe
ten te verliezen. Te vaak vergeet
men dat de mens in biologisch op
zicht een zoogdier is, een van de vele
soorten die we 'kennen. En het is wel
zeker dat buiten de mens ook andere
dieren intellect vertonen.
Een van de kenmerken van het
met rede begaafde wezens noemde
men altijd het 'gebruiken van werk
tuigen, iets wat andere dieren im
mers niet doen, omdat ze geen ver
stand hebben. Wat dacht u dan van
een klein soort papegaai die met be
hulp van een stukje hout zijn oor
schoon maakt? Het klinkt onwaar
schijnlijk, maar het is door zeer be
trouwbare deskundigen meermalen
waargenomen.
Superieur
Wanneer men de mens even als
zoogdier wil bekijken, zien we dat
hij ondanks het voorkomen van le
ven in de algemene zin van het
woord (dus in alle vormen) sinds en
kele 'honderdduizenden jaren, pas
enkele eeuwen rechtop loopt en zich
is gaan ontwikkelen. Aanvankelijk
in een traag tempo (denk aan de ho-
lenmensen, wier rotstekeningen he
den ten dage nog bewaard zijn ge
bleven). Bovendien leven in diverse
afgelegen gebieden op aarde nog zeer
primitieve volksstammen die niet
verder zijn gekomen dan het stenen
of bronzen tijdperk.
Momenteel is de mens superieur
aan de andere zoogdieren, maar mis
schien is het slechts een kwestie van
tijd, weliswaar in honderden of dui
zenden jaren gerekend, dat een an
dere soort zich eveneens verder ont
wikkelt. Bepaalde soorten insekten,
Afrikaanse mieren beveiligen hun
nesten door de takken die er voor
liggen te bestrijken met een lijm
soort waar iedere vijand machteloos
in is. Maar een andere soort sleept
met veel moeite steengruis aan,
plakt dat op de lijm en trekt zo het
nest toch binnen
Het zijn allemaal voorbeelden van
momenteel laag ontwikkelde dier
soorten die toch iets meer schijnen
te bezitten dan dat wat wij gemaks
halve „instinct" noemen. Het is lang
niet zeker of dat instinct niet zal
blijken intellect te zijn!
Bijen
De hoogst vernuftige manier
waarop bijen aan hun soortgenoten
duidelijk maken waar zij honing
kunnen vinden (door een soort dans
die niet alleen de richting maar ook
de afstand en de hoeveelheid aan
duidt) schijnt eveneens weinig met
instinct te maken te hebben. Zij lij
ken dit systeem, dat uitmunt door
zijn vernuftigheid, zelf bedacht te
hebben. Bovendien is dat systeem
geen enkele bij aangeboren, maar
ze zijn in staat het binnen enkele
dagen aan te leren.
Er is ook een soort specht die be
hept is met een 'korte snavel, onge
schikt om zijn eter. op de gebruike
lijke manier 'tussen 'de schors en het
hout te vinden. Daarom, en ook dat
is geen fabeltje, neemt hij een doorn
tussen de nagels van een poot en
gaat zo te werk! Opnieuw een dier
dat een werktuig bewust gebruikt
zonder dat iemand het hem leerde.
Zo zijn er vele voorbeelden van 'die
ren te noemen die 'dergelijke onver
moede vermogens hebben ontwik
keld die men niet meer af kan doen
met de zo weinig zeggende bewering
dat het instinct hiervoor verant
woordelijk is.
Want wanneer men de zaak om
zou draaien, en een andere diersoort
dan de mens zou diens plaats inne
men, dan zouden zij misschien de
niet ontwikkelde mens dingen zien
doen waarvan hij zou zeggen: kijk
eens wat een vreemd beest, verstand
heeft hij niet, alleen maar instinct.
A. C. J. Flantua.
Het aantal inzendingen was deze
week minder groot: mogelijk was de
puzzel moeilijker. Dat zou ook ce
foutjes verklaren in de oplossingen
die we ontvingen. Toch was er nog
een behoorlijk aantal inzenders die
de puzzel foutloos wisten op te los
sen, zodat voor de toekenning van
3e prijzen zoals gebruikelijk werd ge
loot.
De eerste prijs gaat deze week naar:
mevrouw M. M. van Dop-
Vermecr,
Nieuwstraat 10,
Oude Tonge.
De tweede prijs is bestemd voor:
mevrouw L. Kosten-Verhage,
Noord weg 175,
Middelburg.
Horizontaal: 1. brompot; 6. brussel:
11. ra; 12. serie; 14. l.o.; 15. liaan; 18.
lot; 19. kolom; 21. ja; 22. nul; 24. tak;
25. bm; 27. tin; 28. ook; 29. use: 30.
walm; 33. kenner; 34. a.p.; 35. hand
vol; 38. er; 39. sr; 40. ga; 41. ei; 42.
v.s.; 43. dr; 45. poetsen; 49. Ie; 50.
reiger; 51. borg; 53. rem; 54. leb; 58.
lea; 57. ut; 59. wel'; 61. les; 63. nr; 6-i.
zwaan-, 66. dom; 68. linda; 70. ar; 71.
toren; 73. r.o.; 74. luister; 75. ellende.
Verticaal: 1. baljuw; 2. ora; 3.
maan; 4. os; 5. tel; 6. bit; 7. re; 8.
slok; 9. sol; 10. lemmer; 13. rok; 16.
ia; 17. nut; 19. 'kakelen; 20. observe
rend; 23. lila; 24. toko; 26. elp; 29.
une; 31. aarde; 32. d.d.; 35. haperen;
36. nee; 37. vos; 44. rib; 46. orel; 47.
t.t.; 48. edel; 49. lol; 50. reuzel; 52. ga
rage; 55. bel; 58. t.w.; 59. wars; 60.
oor; 62. sire; 65. aai; 66. dor; 67. mee;
69. non; 71. te; 72. nl.
'Jf JS
Si
'Hl' 7
71 I /s WÊ^~
mm# mmTó
jy j/
p| Uv mÉvT
TO f/ ft
fs WKfT~ sy
ss 6' TTm
S6V ■J77
~yö
yé yy yy
De nieuwe puzzel
De nieuwe puzzel luidt als volgt:
Horizontaal: 1. omroepvereniging;
4. slede; 6. behoeftige omstandig
heid; 10. afgestompt; 11. zonder ge
zelschap; 14. het zij zo; 16. onmeet
baar getal; 17. meisjesnaam; 18. deel
van Amerika (afk.); 19. zoals de ak
ten getuigen (Lat. afk.); 20. voorzet
sel; 21. elke; 23. pers. vnw.; 25. af
beelding; 28. betaald zetten; 30. Eng.
telwoord; 32. maanstand (afk.); 34.
bijwoord; 35. wrede keizer; 37. he
vigheid; 42. uitroep; 44. loot; 45. se
lenium (afk.); 46. deel van Amerika;
47. koor; 48. Chin, maat; 49. onhan
dig mens; 53. rekening; 55. water in
Friesland; 56. maanstand (afk.); 58.
jongensnaam; 59. uitheemse boom;
63. gezichtsopmaak; 65. vreemde
munt; 66. nobel; 68. verlaagde toon;
70. dubbelklank; 71. zangnoot; 73.
vis; 75. meisjesnaam; 76. venster;
78. titel; 80. snijwerktuig; 81. slop;
82. naschrift; 83. zwijn.
KORTE BERICHTEN
UIT HET BINNENLAND
UTRECHT. De grootste mobiele
kraanwagen van Nederland komt
binnenkort in actie bij de bouw van
het nieuwe hoofdgebouw van de
Koninklijke Nederlandse Jaarbeurs
aan de Croeselaan in Utrecht, waar
mee eind vorig jaar een begin werd
gemaakt. Hij moet vijf stalen reuze
portalen met een gewicht van 161
duizend kg. per stuk op hun plaat
sen hijsen.
DEN HAAG. Zondag a.s. zullen de
5,3 miljoen geregistreerde stemge
rechtigden in Zuid-Vietnam ter
stembus kunnen gaan om een presi
dent, een vice-president en de 60 le
den van de senaat- - een van de
twee bij de nieuwe grondwet inge
stelde kamers - te kiezen.
LUNTEREN. De generale synode
van de Gereformeerde Kerken heeft
deze week o.m. aandacht besteed
aan de noodsituatie van de Ambo-
nese kerken in Nederland. Gepoogd
zal worden tezamen met de Neder
landse Hervormde Kerk en Christe
lijk Gereformeerde Kerken tot
steunverlening te komen. In afwach
ting daarvan voteerde de synode een
steunverlening van f 5.000.
GRONINGEN. In het academisch
ziekenhuis te Groningen is overle
den de 77-jarige heer Ph. Vorsten-
berg uit Groningen aan de verwon
dingen die hij bij een ongeval heeft
opgelopen.
DEN HAAG. De minister van eco
nomische zaken heeft de Tenneco
Oil Company te Houston, Texas, de
Monsanto Company te Saint Louis,
Missouri, de Ethyl Corporation te
Richmond, Virginia en de in Lim
burg werkende kolenmijnmaatschap
pij Laura en Vereeniging te Brussei
vergunning verleend voor het instel
len van een verkenningsonderzoek
op het continentaal plat.
HAARLEMMERMEER. De 55-ja-
rige 'boekhouder E. A. K. uit Am
sterdam is door de gemeentepolitie
van Haarlemmermeer gearresteerd.
De man bekende f 10.000 te hebben
verduisterd ten nadele van zijn
werkgever, een drukkerij in Zwa
nenburg.
UTRECHT. Op het kruispunt Za-
menhofdreef-Rhonedreef in Utrecht
is de 53-jarige mevrouw A. Attekun
-Steenhof te Utrecht met haar brom
fiets door een personenauto aange
reden. Zij is later in het academisch
ziekenhuis aan haar verwondingen
overleden.
OORSCHOT. De 29-jarige mej. M.
W. C. P. Otten uit Oorschot is in
'haar woonplaats om het leven ge
komen toen zij door nog onbekende
oorzaak met haar bromfiets van, de
Eindhovense dijk de berm in reed,
een boom' raakte en vervolgens met
het hoofd op het wegdek viel. Op
weg naar het ziekenhuis overleed
zij aan haar verwondingen.
DEN HAAG. De in uitzicht gestel
de staatscommissie van advies inza
ke de grondwet en de kieswet is
thans bij K.B. van 26 augustus 1967,
op voordracht van de minister van
binnenlandse zaken ,medè namens
de minister-president, minister vaji
algemene zaken, en de minister van
justitie, tot stand gekomen, zo deelt
het ministerie van binnenlandse za
ken mede.
BORKUM. Met een geweerschot
is een einde gemaakt aan het leven
van een. zwaardwalvis, die eerder
op het strand van het Duitse Noord-
zee-eiland Borkum terecht was ge
komen.
HAARLEMMERMEER. De 23-ja-
rige student uit Zandvoort, B. G. E.
L. Nieberg, kwam om het leven toen
hij met zijn auto, rijdende over de
Venneperweg in Haarlemmermeer,
vermoedelijk tengevolge van een
verkeerde manoeuvre in een sloot
terecht kwam. Hij werd uit de auto
geslingerd en was op slag dood. Een
21-jarige medepassagier werd licht
gewond. u
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
dit Irish Coffee glas
WINKEL-
WAARDE
FL.2.-
IMPORT: SCHAEFÉRS WÜRDEMANN N.V., A'DAM
OPNIEUW TRIOMF VOOR SNELLE DAF 44
Marathon de la Route: een 84 uur durende De 8e klinkende klasse-overwinning van
monsterrit op de berucht-bochtige
Nürburgring; verplicht gemiddelde
90 km uur. 43 wagens aan de start,
slechts 13 aan de finish. Daf le, 3e en
4e in klasse tot 850 cc.
In 84 uur legde elke Daf ongeveer
8000 km af; een grandioze prestatie!
Daf in 1967.
Daf zegevierde reeds in de Rallye de
Monte Carlo, Rallye dei Fiori, Rallye de
Picardie, Rallye des Routes du Nord,
Rallye de Bordeaux, Tulpenrally en
Acropolis Rally.
Tnfnrm afio-r\rf\afrit De sneIste manler om te ontdekken wat
ilIiUiUlallv JJlUclllt intelligentscherp autorijden is.
A - stuur mij zonder enige verplichting nadere
informatie over de Daf personenauto''s
NAAM Bifc wil w'jbkJvend een test-'m-zelf rit maken
m onderstreep wat u wenst
STRAAT
pt a atc In envetoppe zenden naar DAF, Eindhoven
DP603* Frankeren als brief
ƒ6250,-
af fabriek
Ned. Herv. Kerk
Zierikzee: Grote kerk: 10 uur ds. W.
Leerink, Soest. Gasthuiskerk: 10 uur
ds. D. Goudzwaard, IJsselmonde, 7
uur ds. B. Balks, Kruiningen. Kerk-
werve: 11 uur ds. Roodenburg, 9.30
uur zondagsschool. Serooskerke:
9.30 uur d!s. Schoneveld, 11 uur zon
dagsschool Burgh: 10 uur ds.. Flink,
bed. H. D. Haamstede: 10 en 7 uur
ds. Huizing. Renesse: 11 uur ds. Van,
Liere (H. D.). Noordwelle: 7 uur ds.
Van Liere. Scharendijke: 9.30 uur
ds. Roodenburg. Brouwershaven: 9.30
uur ds. Fêunlekes. Zonnemaire: 11
uur ds. Feunekes (bed. H. D.), 9.45
uur zondagsschool. Noordgouwe: '7
uur ds. SdhoneveLd. Dreischor: 11
uur ds. SchoneveM. Ouwerkerk: 10
uur dS. Fafoer. Nieuwerkerk: 10 uur
ds. Kloosterman, Goes. Oosterland:
9.30 uur d!s. Van' Liere, 6 uur ds. Roo
denburg. Sirjansland: 10 en 6.30 uur
ds. Bouman, Katwijk. Bruinisse: 10
en 5 uur ds. Jagersma.
Gereformeerde Kerken
Zierikzee: 10 en 6.30 uur ds. Na wijn.
Haamstede: en 5 uur dr. Becker.
Scharendijke: 9.30 en 2.30 uur ds. T.
Boes, Nieuw Loosdrecht. Brouwers
haven: 10 en 2.30 uur ds. Wentsel.
Zonnemaire: 9 en 2.30 uur de heer
Jansma. Oosterland: 10 en 3 uur ds.
Soholiing. Bruinisse: 10.30 uur de heer
Jansma, 5 uur ds. v. d. Stoel, Bergen
op Zoom. Nieuwerkerk: 10 uur dr. J.
Becker (oogstcoilliecte), 5 uur ds. J.
Noordhof, W'emeld'inge.
Gereformeerde Kerken
(Vrijgemaakt)
Brouwershaven: 10 en 3 uur ds. Kei
zer.
Chr. Geref. Kerken
Zierikzee: 10 en 6 uur ds. Verhage,
Den Haag. Kerkwerve: 10 uur dienst
des woords, 6 uur ds. Westerink.
Haamstede: 10 en 3 uur ds. Weste
rink. Nieuwerkerk: 10 uur dienst des
woords, 3 uur ds. Verhage, Den Haag
Gereformeerde Gemeenten
Haamstede: 10, 15.00 en 19.00 lees-
dienst. Nieuwerkerk: 10 en 3 uur
leesdienst. Oosterland: 10, 2.30 en 6
uur leesdienst.
Geref. Gemeenten in Nederland
Zierikzee: 10, 2.30 en 6 uur leesdienst.
Renesse: 10 en 3 uur leesdienst.
Nieuwerkerk: 9.45 en 6.30 uur lees
dienst. Bruinisse: 10 en 5 uur ds. F.
Miallaii, Veenendaal.
Oud-Geref. Kerken
Oosterland: 9.30, 2 en 6 uur lees
dienst. Bruinisse: 10 en 5 uur lees
dienst.
Remonstrants Geref. Gemeente
Scmmelsdyk: 10 uur ds. L. Schenck.
Leger des Heils
Zierikzee: 10 uur heiligingsdienst,
12 uur jeugdsamenkomst, 19.30 uur
verlossingssamenkomst.
Rooms-Katholieke Kerk
Zierikzee: Eucharistieviering zater
dagavond om 19.00 uur, zondag
morgen 8.00 en 10.00 uur. Haamstede:
Eucharistievieringen, zaterdagavond
19.00 uur, zondag 8.30, 10.00 en 19.00
uur. Renesse: (Tentkerk, Oude Mool-
weg), Eucharistievieringen, zondag
8.00, 9.30 en 11 uur.
Verticaal: l. smerig; 2. klaar; 3.
aanhaling; 4. reeds; 5. hond; 6. meis
jesnaam; 7. hemellichaam; 8. voor
zetsel; 9. lidwoord; 10. graafwerk-
tuig; 12. minne; 13. geest (Fr.); 15.
akelige; 17. vrucht; 19. beoefening
v.e. bep. sport; 22. Chin, maat; 24.
heldendicht; 26. zangnoot; 27. insect
29. daad; 31. edele; 33. middel tegen
koorts; 36. Fr. voegwoord; 38. deel
van de bijbel (afk.); 39. nieuw (Lal.),
40. beetje; 41. meisjesnaam; 43. tan
deloos zoogdier; 44. stofmaat.; 47.
zangnoot; 49. heilige (afk.); 50. plaats
in Gelderland; 51. tuingereedschap;
52. bode van een universiteit; 54.
deel van het hoofd; 57. gevaarte; 58.
gelooide huid; 60. maanstand (afk.);
61. land in Azië; 62. jongensnaam;
64. plaats in Italië; 67. gast; 69. sluis
72. persbureau (afk.); 74. leeftijd
(Fr.); 77. Eng. voorzetsel; 78. gewicht
(afk.); 79. bestaat; 80. pers, vnw.
45. Bij het horen van deze woorden begon
Arain plotseling een licht op te gaan. De
kooplieden, of het stadsbestuur van Vene-
da hadden dus een soort bondgenootscap
met de Barbadoren gesloten!
Het antwoord van Guilliano's bezoeker
bevestigde zijn vermoeden.
„Natuurlijk, mijn waarde/' sprak de
man. „Ge kent onze overeenkomst. Zolang
gij de Hertog van Pomplina geen enkele
hulp verleent, is Uw stad veilig en daarna
hebben wij recht op een vijfde gedeelte
van alle havengelden!"
Nu had Aram genoeg gehoord. Alles
werd, hem ineens duidelijk! Het stadsbe
stuur, dat voornamelijk uit rijke kooplie
den bestond, speelde onder een hoedje met
de indringers en waarschijnlijk werd de
Doge, die een rechtschapen man moest
zijn, overal buiten gehouden! Een ogenblik v
voelde Aram het heftige verlangen in zich
opkomen om de twee samenzweerders te
lijf te gaan, doch bijtijds zag hij in, dat or
grotore belangen op het spel stonden.
„Ik begrijp niet dat die stomme Veneda-
nen op het woord van de Barbaren ver
trouwen," dacht Aram, die er zeker van
was, dat de schurken, zodra Pomplina in
hun handen gevallen was, zich tegen Ve-
neda zouden keren en dat eenzelfde lol
doen ondergaan! Voorzichtig begon hij zich
terug te trekken Het was nu echter bijna
donker geworden en plotseling struikelde
hij over een boomwortel Met een kreet
sprongen de beide mannen op, toen zij in
eens een gerucht achter zich hoorden
