KIJKJE IN KERNREACTOR
Verrassende proef met smeermiddelen en
van Württemberg's T.H. in Ulm
Evenementenlijst Schouwen-Duiveland
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE 1» juii ist,7 Nr. is>«js
(Van een speciale verslaggever)
„Vijfendertig miljoen mark kostte
de bouw", vertelt Oberbaurat Dpi.
Ing. D. Franke tijdens een rondgang
door het gigantische complex van
de Staatliche Ingenieurschule", de
nieuwe technische hogeschool te Dim
aan de Donau.
Geprefabriceerde betonblokken, die
aan de binnenzijde onbedekte grijze
wanden tonen, vormen een impone
rend studiecentrum met ruime hal
len, grote collegezalen, indrukwek
kende trappenhuizen en ruimten,
waarin voor enorme bedragen aan
machinerieën en beproevingsappara-
tuur staat. Het wordt ens duidelijk
dat in de tegenweordige tijd de tech
nische opleiding van de jeugd enor
me Investeringen vraagt, wil men
„bij" kunnen blijven.
Dat „bij blijven in deze moderne
technische hogeschool, betekent dat
ruim 800 studenten, waaronder ook
vrouwelijke, de collegebanken be
volken en dat 40 a 50 docenten da
gelijks vóór die banken staan. Wa
ren vroeger de „vakken" op een
dergelijke technische school be
perkt, de huidige technische ont
wikkelingen vragen van de toekom
stige ingenieur een verregaande
specialisatie, zodat er nu o.a. afde
lingen zijn voor grote en kleine ma
chinebouw, elektronische techniek,
verbindingstechniek, optiek, hoog-
frekiventtechniek, verbrandingsmo
toren, smeertechniek etc.
Maximum vermogen 0,1 Wati
Maar de Oberbaurat kan ons meer
laten zien van ivat een moderne
technische school vraagt. De kern-
splitsing is niet langer alleen het
terrein van geheimzinnige onder
zoekingen. De toepassingen van
kernsplitsing wordt steeds groter en
dus moet ook de „ingenieur van
morgen" er meer van weten.
„Ten dienste van het stralingson-
derzoek, het onderzoek van metalen
en van kernsplitsing zelf, hebben
wij bij de bouio ook besloten een
ei&en kernreactor te installeren",
vertelt ir. Franke. En inderdaad, tot
onze verbazing blijkt deze school in
een bijgebouw zijn eigen kernreactor
te bezitten. Het is weliswaar maar
een kernreactor met een vermogen
van 0,1 Watt, wat nog minder is dan
een lampje in een zaklantaarn ver
bruikt, maar hij is echt! Zo echt, dat
we ook een uitgebreide verklaring
moeten ondertekenen bij het bezoek
en voorzien worden van een dosis
meter voor de registratie van de
straling die we ondergaan. Zou deze
te veel oplopen tijdens ons bezoek,
dan zouden we uit de circulatie
moeten voor een onderzoek.
Via veiligheidsbuizen en zware
betonnen wanden, komen we aan de
voet van de grote stalen cilinder,
ivaarin de reactor huist en waarin
de atoomdeeltjes worden gebombar
deerd. Grote panelen met tientallen
knoppen en meters staan om de ci
linder. Daarin vindt registratie
plaats van alles wat zich in de rer
actor afspeeltOok van de hoeveel
heid alpha, bèta en gammastralen,
die op kunnen treden. Maar nu
staan alle meters op nul. De reactor
werkt niet. Slechts een onheilspel
lend tikkende geigerteller is actief
en vertelt ons dat er toch nog stra
ling in de ruimte is. Maar de ge
vaarlijke straling in de reactor is
gelukkig van ons gescheiden door
een dikke wand van lood en veel
water.
18 miljoen jaar
Nadat de formaliteiten ons bezoek
aan de reactor hebben besloten,
wandelen we verder door deze ultra
moderne hogeschool.
„U hebt zeker maar weinig urani
um in voorraad", vragen we onze
gastheer.
„Dat huren we", is het verrassen
de antwoord. „We huren het van de
Amerikanen voor 2.000 mark per
jaar en dan krijgen we een voorraad
die voldoende is om onze kernreac
tor 18.000.000 jaar te laten werken".
Ir. Franke laat ons in een college
zaal, waar proeven genomen worden
met smeermiddelen en toevoegingen
van olieën voor o.a. moderne auto
mobielen. Men is juist bezig met
molybdeensulfide, een zg. vast-
smeermiddel, dat in de belangstel
ling staat als toevoeging aan de
smeerolie van auto'sIn een beproe
vingsmachine wordt een staaf ge
plaatst, die sterk tussen twee meta
len houders geklemd ivordt en ver
volgens rond gaat draaien. De staaf
wordt gesmeerd met verschillende
stoffen. Tijdstip van breken als ge
volg van het ontbreken van smering
en wrijvingskracht wordt gemeten.
Molybdeen-disulfide blijkt inder
daad een bijzonder goede toevoe
ging voor smeerolieén. Niet alleen
loopt het staafje bij het gebruik van
dit produkt niet vast, maar de aan-
dr ij f kracht kan vijf maal zo hoog
worden opgevoerd. Dank zij de sme
rende eigenschappen blijkt de wrij
vingscoëfficiënt in vergelijking met
normale motorolie, na een bereke
ning op het bord door ir. Franke, te
zijn gedaald van 0,206 tot 0.062.
Praktijkproeven
Overigens blijkt ook bij deze proe
ven hoe modern van opzet deze
school is. De docent kan door een
simpele druk op de knop van een
schakelpaneel, het bord weg laten
zakken, de projecüe-apparatuur in
werking stellen, lichten doven en
films of dia's gaan vertonen. „We
blijven nog even bij de smeermid
delen", zegt ir. Franke, ,want ik wil
u laten zien dat de proeven die we
nemen niet alleen beperkt blijven
tot de min of meer theoretische in
de school. De Staatliche Ingenieur
schule werkt ook gaarne mede bij
praktijkproeven".
Hij toont ons en de studenten de
kleurendia's, die werden genomen
by een proef met molybdeen-disul
fide in de praktijk, waarbij de school
medewerkte. Men kocht toen vier
nieuwe volkswagens en de fabrikant
van het L M molybdeen-disulfide,
verzocht de school de praktijk-proe
ven te willen controleren, waarbij
twee van de volksivagens met mo
lybdeen-disulfide in de olie en twee
met gewone smeerolie ruim 20.000
km. reden. Het verrassende xuas toen,
dat L M in de praktijk het inrijden
van motoren aanzienlijk bleek te
verbeteren, terwijl men altijd ge
meend had dat molybdeen-disulfide
niet gebruikt moest worden bij het
inrijden van motoren. Ook bleken de
motoren beter te starten, minder
olie en zelfs minder brandstof te
verbruiken, als L M aan de olie was
toegevoegd.
Als de dia's en de proef vertoond
zijn, blijkt men echter toch weer
echt op school te zijn. Want onmid
dellijk worden de praktijkresultaten
theoretisch uitgewerkt voor de stu
denten. Een druk op de knop, het
bord rijst en is al spoedig bedekt
met formules die een verklaring ge
ven voor de bijzondere smeereigen-
schappen van molybdeen-disulfide.
Ook eten
Wij gaan inmiddels verder. Ko
men op onze wandeling door wat
waarschijnlijk een van de modernste
technische scholen ter wereld is, ook
in de mensa. Wie werkt zal ook eten
maar wie werkt zonder nog geld te
verdienen, moet goedkoop kunnen
eten. Groepsgewijs kunnen de stu
denten op een groot blad aan een
soort balie het standaardmenu voor
die dag in ontvangst nemen. We eten
mee. Vandaag blijkt de student voor
slechts DM 1,20 soep, aardappelen,
savoyekool, kalfsvlees en fruitsalade
te ontvangen. Er wordt gegeten aan
vierpersoonstafeitjes en de discussie
is levendig.
Jongens en meisjes bespreken de
colleges en de docenten en de ko
mende uitvoeringen van het eigen
orkest. En zoals overal waar jeugd
bijeen is, wordt er gelachen. Gela
chen bijvoorbeeld over de Beierse
grenspalen die in de Donau zijn ge
plompt. Want dwars door de stad
loopt de grens tussen Württemberg
en Beieren en de Beierse landsrege
ring is bijzonder gehecht aan het
nadrukkelijk vaststellen van haar
grenzen.
En overigens gaat ook hier het ge
sprek over de studentenkamers. Het
blijkt in Ulm een minder groot pro
bleem te zijn dan in de meeste Ne
derlandse studentensteden, ook al is
de stad in de oorlog door bommen
getroffen. Het blijkt dat Ulm nogal
in trek is als studentenstad, vanwe
ge zijn uiterst moderne school en de
rustige en fraaie omgeving aan de
Donau, hoewel die ook hier niet
blauiv, maar erg grauw is.
LANDBOUW EN VEETEELT
Prijzen vette kalveren
nog niet bevredigend
BARNEVELD, 17-7. Op de vet-
te kalvermarkt van Bameveld - de
grootste van ons land was de stem
ming maandagmorgen nog niet erg
optimistisch. Nu de Italiaanse grens
voor kalfsvlees uit Nederland weer
open is, was de verwachting onder
de handelaren dat de prijzen zouden
gaan stijgen. Maandagmorgen was
van een belangrijke stijging nog geen
sprake. Wel stegen in vergelijking
met de laatste weken de prijzen,
maar het grootste deel van de dieren
moest onder de drie gulden per ki
logram levend gewicht van de hand
worden gedaan. De officiële notering
liep van f 2,50 (beginprijs derde kwa
liteit) tot f 3,10 (eindprijs eerste kwa
liteit) per kilogram levend gewicht.
Over de oorzaak van het laagblij-
ven van de prijzen waren de menin
gen onder de betrokkenen verdeeld.
Een koper vertelde „dat er geen ho
gere prijs tot stand kan komen, door
dat er niet meer voor gemaakt kan
worden in het buitenland, met name
in Italië".
ENGELS REKORD
OVER HET KANAAL
DOVER, 17-7. De 21-jarige
p Britse studente Laine Grey
heeft maandag een geslaagde
poging gedaan om het Kanaal
I over te zwemmenZe zorgde
voor een niexiio record voor
,l' dames in de richting Frank-
P rijk-Engeland door na 10 uur
(J 24 min. voet op Engelse bodem
p te zetten. Het oude record
II stond sedert 1958 op de Ame-
l' rikaanse van Deense afkomst
Greta Andersen met 11 uur 1
I1 minuut.
Vreemd voorwerp gezien
voor Nederlandse kust
DEN HAAG, 18-7. Het Britse
schip „Yewdale" heeft vannacht, 10
mijl ten westen van het lichtschip
„Goeree" een lichtend voorwerp in
de lucht waargenomen, dat zich naar
mededelingen van het schip in de
richting van de Nederlandse kust
voortbewoog.
Aanvankelijk werd rekening ge
houden dat het voorwerp een bran
dend vliegtuig betrofmaar op liet
moment van de melding 0.120 uur
werden geen vliegtuigen uit Lon
den, Brussel, Amsterdam of Rotter
dam vermist.
Later werd door de kustwacht van
Dover meegedeeld dat het voorwerp
hoogstwaarschijnlijk een satelliet
was die terugkeerde in de damp
kring en ter hoogte van kaap Gris
Nez (tussen Calais en Boulogne) ver
brandde.
U kimt
niet alles weten
IJSVLEKKEN IN TAFZIJDE. Neem
de vlek voorzichtig af met wat
heet waterals er daarna nog een
vlek overblijft, bet deze dan zacht
met wat alcohol.
IJSVLEKKEN IN WOL worden uit
gewassen in een koud sopje.
IJSVLEKKEN IN GEWONE ZIJDE
ivordeu eerst gebet met lauiv xoa-
ter; daarna wordt eventuele
kleurstof nog met wat alcohol of
tetra bewerkt.
WESPEN IN HUIS VERJAAGT
MEN spoedig, wanneer een scho
teltje wordt neergezet, waarin wat
ammoniak.
GRASVLEKKEN WORDEN WEG
GEMAAKT met water en zeep,
daarna met verdunde ammoniak
en eventueel met wal alcohol na-
gewreven om de kleurstof weg ie
krijgen.
ONKRUID is gauw vernietigd, wan
neer u wat carboliveum op de
planten druppelt.
TOMATEN ONTVELLEN BIJNA
VANZELF wanneer u ze even bo
ven de gasvlam houdt. Het vel
springt dan en is heel gemakke
lijk te verwijderen.
PALMEN WORDEN ELKE WEEK
MET SPONS EN ZEEM AFGE
NOMEN en verder zet u ze één
morgen per week in een emmer
lauiv water.
ZIERIKZEE, 17-7. Ook deze zo
mer zoeken weer vele jachten hun
ligplaats in de haven van Zierikzee.
's Morgens, vaak al heel vroeg, ver
trekken ze om op de wijde Zeeuwse
wateren te zeilen en te spelevaren en
overdag geeft de haven dan ook een
enigszins verlaten indruk. Tegen de
avond arriveren ze dan weer en dat
brengt een gezellige drukte met een
bijzondere sfeer rond het Luitje.
Dit seizoen is het voor het eerst dat
zeilers en andere watersportrecrea-
lanten gebruik kunnen maken van
de toiletten en douches die zij nu aan
de haven kunnen vinden. Het ge-
HAAMSTEDE-BURGH
Woensdag 19 juli - 20.00 uur: Docu
mentaire kleurenfilm „Schouwens
Westhoek" in hotel Bom. Kassa open:
19.15 uur. Alle leeftijden.
10.00 uur: Wandeling door de bos- en
duinbezittingen van het Slot „Haam
stede". Start bij de ingang van het
Slot.
13.30 uur Excursie per autobus
naar diverse landbouwbedrijven.
Oogstmachines in werking. Vertrek
vanaf hotel Bom (te Haamstede.
Kaarten en inlichtingen bij de V.V.
V.-kantoren. Kosten f 3,-. kinderen
f 2,-.
Wandeltocht, georganiseerd door
S.V. „DFS" en V.V.V. start gemeen
tehuis Haamstede, Vertrek 19.00 uur.
Kosten f 1,50. Na afloop uitreiking
herinneringsmedaaHë.
Donderdag 20 juli - 9.00 uur: Mor
genwandeling door de dennenbossen
van het Domein, vanaf de Adr. v. d.
Weijdeweg (60 meter westelijk van
het pompstation). Duur plm. 2 uren.
20.00 uur: Documentaire kleurenfilm
„De bewoners van de inlagen". Kas
sa open: 19.15 uur. Alle leeftijden.
RENESSE
In het komende zomerseizoen zullen
in het Dorpshuis te Renesse elke
maandag- en woensdagavond ver
schillende grote en mooie films ver
toond worden.
Woensdag 19 juli - 19.00 en 21.15 uur
Dorpshuis: James Bond 007 in „Veel
liefs uit Moskou".
Woensdagavond 19 juli: - N.H.-kerk
8.30 uur: filmavond' met als hoofd
film de prachtige religieuze film
„Grazige weiden".
Iedere dag dancing in „Paradiso",
Stoofweg.
ZIERIKZEE
Dinsdag 18 juli 's avonds van 9.00-
2.00 uur wijnfeest en verkiezing Miss
Toerist 1967 in restaurant „Mondra-
gon".
Elke donderdag 20.00 uur diareporta
ge „Zierikzee in kleur". Restaurant
„Mondragon", Oude Haven.
Elke donderdag 15.00 uur: Wandeling
door cud-Zierikzee, onder deskun
dige leiding (vanaf het V.V.V.-kan-
toor op het Havenplein).
Iedere vrijdagmiddag orgelbespeling
in de Gasthuiskerk, van 12.15-13.00
uur. 's Avonds van 20.00-21.00 uur in
de Grote kerk. Organist: Dirk Jansz.
Zwart uit Rotterdam.
OUWERKERK
Tot en met 4 augustus „Scheeps
praat", tentoonstelling over scheep-
vaart, scheepsmodellen, zeekaarten
e.d. in h'cit speellokaal van de kleu
terschool te Ouwerkerk. Geopend ie
dere avond - behalve 's zondags -
van 7.30 tot S uur.
Iedere woensdagmiddag organiseert
Staatsbosbeheer een rondleiding on
der deskundige leiding door hel vo-
gelgebicd. Deze rondleidingen zijn
gratis en worden gehouden tot en
met 13 septcmbnr a.s. Vertrektijden:
Kanselier Kiesinger van W:. L-
Duitsland heeft in beginsel een uit
nodiging tot een bezoek aan Londen
aanvaard, zo is in het Lagerhuis
meegedeeld. De datum moet nog
worden vastgesteld.
bouwtje, waarin ook het kantoortje
van de havenmeester, is sinds enke
le weken in bedrijf en bevat een da
mes- en een herenafdeling, ieder met
een douche en 2 toiletten. Van de ge
boden mogelijkheden wordt een druk
gebruik gemaakt zodat hierin in een
grote behoefte voorzien blijkt te zijn.
Inmiddels schijnen niet alleen de
watersportliefhebbers maar ook vele
andere toeristen die de stad bezoe
ken gebruik te maken van de dou
ches en toiletten, zodat het misschien
geen overbodige luxe zou zijn als
Zierikzee zijn gasten meer van der
gelijke gelegenheden kon bieden.
2.00 uur n.m; Vertrekpunt: 19 en 26
juli, 2, 16 en 30 augustus en 13 sep
tember vanaf de camping; 12 en 26
julii, 9 en 23 augustus en 6 september
vanaf de foods in het bos bij de Stel-
weg.
SCHARENDIJKE
Elke donderdagavond serie kleuren
dia's (17 augustus laatste maal), Ar
beid en rust langs Schouwse kust,
20.00 uur in het Herv. Verenigings
gebouw. De laatste voorstellingen
worden gegeven in de week van 14
tot en met 19 augustus.
Filmvoorstellingen': 18 juli 18.30 uur
kindervoorstelling, 20.00 uur „Whis
key als water".
25 juli 18.30 uur kindervoorstelling,
20.00 uur „Grazige weiden". 1 augus
tus 18.30 uur kindervoorstelling, 20.00
uur „Geen plaats voor wilde dieren".
Het is weer hengeltijd. Hele legi
oenen huisvaders halen opgelucht
adem nu zij hun hobby weer kun
nen uitleven. Voor dag en dauw er
op op uit, de vrije natuur in met
werphengel en aas. Voor vele men
sen een methode om aan hun portie
frisse lucht te komen, frisse lucht
die in onze volle steden steeds
schaarser wordt. Een andere schaar
ste die momentcol steeds meer aan
do dag treedt is het gebrek aan zui
ver water. Dit heeft zijn weerslag
op de visstand. Moderne hengelaars
nemen hun vangst dan ook niet
meer mee naar huis. Dc tijd dat een
„maaltje vis" nog welkom was, is
sinds lang voorbij. Het gaat nu om
de sport. Het avontuur van het van-
Man verdronken
GIETHOORN, 17-7, De 33-jarige
Arend Nagelhout uit Ommen is
maandagmiddag omstreeks twee uur
in Giethoorn bij het zwemmen ver
dronken. Het slachtoffer was de
zwemkunst niet meester en sprong
in een diep gedeelte van het Molen
gat uit een bootje in de veronder
stelling dat hij in ondiep water was.
De heer Nagelhout laat vrouw en
drie kinderen achter.
„Een vreemde man
in mijn slaapkamer"
DEN HAAG, 17-7. Maandagmor
gen in alle vroegte werd de Haagse
politie opgeschrikt. Een 75-jarige
vrouw uit de Regentessebuurt belde
om half vijf in paniek, dat zij een
vreemde man in haar slaapkamer
had aangetroffen. De politie slaagde
er in de man in de kraag te grijpen.
Uit het onderzoek bleek, dat de
vrouw zondagavond in een buurt
café een paar borreltjes had gedron
ken. Ze had er kennissen op gedaan,
die met haar mee naar huis gingen
om na sluitingstijd nog een paar
borreltjes te drinken. Bij hen was
ook een 56-jarige betonwerker uit
Den Haag, die aan het slot van het
feestje bleef logeren.
Ontwaakt uit haar korte, maar
diepe slaap heeft de vrouw zich
niets meer van de voorgaande avond
herinnerd. Zij herkende de beton
werker niet als een van de mensen,
die daadwerkelijk had bijgedragen
het feestavondje te doen slagen.
gen is voldoende. Men heeft een be
tere manier gevonden om aan het
hengcllatijn kiacht bij te zetten. Men
neemt de camera mee en fotogra
feert dc vangst .Wie dan listig wil
zijn, kan de vangst groter doen lij
ken dan ze is. Laat uw kiekje aan
de gestrekte arm voor u uithangen
naar de camera toe. Het zal op
de foto een kanjer lijken. Dat maakt
meer indruk dan het bekende ge
baar van de uitgestrekte armen.
Denkt u er •""1 om. de vis onmidd'
lijk na de foto terug in het water,
we moeien zumig zijn op onze vis.
Veel sukses met uw vangst en mocht
het weer eens niet gelukken, kijk
dan om u heen, ook het landschap
is een foto waardi
Discussie in een hoekje van de mensa der Staatliche Ingenieurschule.
In een beproevingsmachine wordt het verschil in xorijxnngscoëfticiënt tussen
olie en zonder olie met L M molybdeen-disulfide aangetoond.
