Een pannetje kookte over
Rubber werd de dood
Het gaat nog niet vlot met de aanbiedingen van mosselen Wedstrijden om Nederlandse titel in Smit Bolnes-kantine
DE TERUGKEER VAN ARAM
Schaakinatadoren aangetreden
Het „eigenaardige schelpdier"
zierikzee-bruinisse. 2-7. Het
Prcduktschap voor Vis en Vispro-
dukten, afdeling kantoor mosselza
ken te Bergen cp Zoom zou graag
beginnen met de export van mosse
len, maar de aanbiedingen van de
kwekers blijven uit, or als ze al wor
den gedaan blijkt de aangeboden
partij (het monster) niet te voldoen
aan de daarvoor in het leven geroe
pen voorwaarden.
Reeds twee keer werd daarom het
begin van het seizoen naar een Ja-
tere datum verschoven. Men heeft
nu weer 10 juli als openingsdatum en
17 juli als begindatum van de ex
port gesteld, maar insiders menen
dat nog wel een week uitstel zal vol
gen. De kwekers hebben het vorige
seizoen hun voorraden zo grondig
opgeruimd, dat geen mosselen meer
gereed staan, zoals in sommige an
dere jaren.
De te leveren mosselen moeten dus
komen van het „jonge goed". Nu is
echter gemeld, dut dit voorjaar an
nex de nu reeds begonnen zomer
weinig groei is geconstateerd. Noch
in de Waddenzee, noch op de Zeeuw
se Stromen is sprake van goede
groei van de halfwas mosselen. De
laatste week echter beginnen betere
berichten door te komen. Het kilo
gewicht neemt op de Grevelingen
snel toe en sporen van groei begin
nen te komen. Nu is een mossel, een
zeer eigenaardig schelpdier, als groei
en toeneming van de'kwaliteit een
maal goed doorzetten, dan kan het
bijzonder hard gaan.
Toegenomen wereldgraanproduktie in 1966-1967
ROME, 3-7. Volgens de Voedsel-
en Landbouworganisatie (F.A.O.) van
de Verenigde Naties is de wereldpro-
duktic van tarwe en andere granen
van de oogst 1966-'67 belangrijk toe
genomen maar betrof dit vrijwel uit
sluitend de cntwikkelde landen. De
deskundigen van de organisatie ver
wachten niet dat de oogst 1967-'68
grote veranderingen te zien zal ge
ven, hoewel de vooruitzichten voor
de ontwikkelingslanden beter schij
nen te worden
DRONTEN. De bevolking van Oos
telijk Flevoland herdenkt deze week
het feit, dat de polder tien jaar ge
leden droog viel. In de dorpen Dren
ten, Biddinghuizen en Swifterlant
wordt deze hele week op^bescheiden
schaal feest gevierd.
Een en ander werd zaterdag in Ro
me ip een bijeenkomst van de uit ne
genentwintig landen bestaande
graa'nstudiegroep van de F.A.O. be
kendgemaakt door de adjunct direc-
teuif-generaal voor economische en
sociale zaken van de organisatie,
Mekki Abbas. Hij zei dat de toene
ming van de produktie zich in de
hoofdzaak heeft voorgedaan in enige
graanexportlanden, vooral in de
Sowjet-Unie. In grote gebieden van
Azië en Afrika is de produktie voor
het tweede achtereenvolgende jaar
verminderd, voornamelijk tengevolge
van de ongustige weersomstandighe
den. De recente crisis in het Midden-
Oosten heeft volgens Abbas een na
delige invloed gehad op de wereld-
graansituatie. De besprekingen van
de graanstudiegroep zullen ongeveer
een week in beslag nemen. Als voor
zitter van de groep fungeert S. Clau
de Hudson van het Canadese minis
terie van landbouw.
Een eenvoudig pannetje stond er
op de potkachel van Charles Good
year, een Amerikaan, die voor zich
zelf wat experimenteerde met het
vreemde goedje dat Braziliaanse in
boorlingen uit bomen tapten. Hij had
wat zwavelpoeder in het latexsap ge
daan, maar hij vergat het mengseltje.
Toen zijn brouwsel overkookte en
in aanraking kwam met de gloeiende
kachel, ontdekte de chemicus plotse
ling hoe uit die onhandelbare kleve
rige massa een bruikbaar produkt
gefabriceerd ken worden. Goodyear
werd de uitvinder van de gevulcani-
seerde rubber. Zijn naam is onver
brekelijk verbonden aan de auto
band.
Maar Goodyear heeft niet veel ple
zier van zijn uitvinding beleefd. En
duizenden stierven er cm die rubber.
Handelaars zaaiden
dood en verderf
De tam-tam. klonk in die dagen in
de dichte oerwouden van midden-
Afrika. De inboorlingen roerden hun
trommels met stokken van geheim
zinnige samenstellingBelgen, die
voor hun maatschappijen in de Con
go kwamen, kochten dat materiaal
van die stokken op in ruil voor gla
zen kralen en oude koperen munten.
De negers tapten deze stof uit de
bomen, de blanken waren er blij
mee en vroegen steeds meer.
Maar gebruiken kon men het
goedje eigenlijk niet
Columbus bracht destijds van zijn
ontdekkingsreizen al veerkrachtige
ballen mee uit Amerika, dat hij toen
nog voor India aanzag. Hij schonk
enkele van die „toverballen" aan
koningin Isabella, die ze als curiosi
teit beschouwde. Meer niet
In 1770 ontdekte Joseph Priestly,
een Engelse dominee die meer voor
scheikunde voelde, dat deze stof
potloodstrepen kon wegvegen. Hij
noemde het „India-rubber" „In
dische wrijver". Sindsdien spreekt
de gehele wereld van „rubber".
Maar gebruiken deed men het
toen nog niet.
Van regenjas tot autoband
U vindt het misschien heel ge
woon, dat tegenwoordig algemeen
rubber gebruikt wordt voor regen
kleding. In vroeger jaren bleek het
materiaal vrijwel onbruikbaar voor
dat doelMac Intosh, een Schot,
probeerde om in terpentijn opgeloste
rubber te gebruiken als drenkings-
middel voor allerlei weefsels. De
Engelsen kennen nu nog het woord
Macintoshvoor regenjas, maar de
eerste mantels volgens dat procédé
werden kleverig in de zomer en
hard als hout in de winter.
Nee, praktisch gebruiken kon men
de rubber niet.Nóg niet.
Allerlei uitvinders probeerden
hun geluk met dat vreemde goedje.
Zij mengden het. kneedden het,
kookten hetNiets lukte. Tot Good
year per ongeluk zijn pannetje op
de kachel liet staan en het vergat.
De overgekookte latexmelk met
zwavel vulcaniseerde op de gloeien
de plaat. Als in een vulkaan ge
mengd met zwavel en blootgesteld
aan vuur. De onhandelbare stof
kreeg andere eigenschappen. De ca
outchouc van toen werd échte rub
ber. Elastisch onder alle omstandig
heden. Taai en hard. Men kon er
autobanden van maken. Bruikbare
regenkleding, die niet kleefde en
niet stijf werd. Luchtballonnen. Iso
latie-materiaal in allerlei vormen.
Brandslangen en st oomleiding en.
Koppelingen voor machines en trei
nen. Sluitringen op plaatsen, die
luchtdicht moeten worden afgeslo
ten. Gummi-artikelen.
Zonder de uitvinding van Good
year zou de auto een onbruikbaar
monster gebleven zijn. Zonder de
machtige rubberbanden zou geen
behoorlijk vliegtuig meer kunnen
landen. Zonder gummi-isolatie had
de elektrotechniek niet zo'n enorme
vlucht kunnen nemen. Zonder rub
ber waren bvm de luchtdrukrem, de
stoommachine, de stratosfeerballon
en de lopende band onbekend ge
bleven.
Als alle uitvinders
In 1S44 nam Goodyear patent op
zijn uitvinding. Helaas bleek hij zelf
niet meer in staat zijn kans te grij
pen. Hij had reeds te veel besteed
aan zijn experimenten. Hij raakte
in de schulden, werd gegijzeld en
week uit naar Europa. Daar ging hij
opnieuw failliet, kwam in de gevan
genis en keerde gebroken naar zijn
geboorteland terug. Hij stierf in
1S60 als een arm man in een uithoek
van Amerika.
Toch staat op miljoenen autoban
den zijn naam.
De rubber was bruikbaar - dank
zij hem.
Maar veel rubber bestond er toen
nog niet
Drie drama's
De tam-tam klonk nog in de oer
wouden van midden-Afrika. Blanke
mannen kwamen naar de Congo en
vroegen naar het materiaal voor de
trommelstokken. Zij gaven kralen
en waardeloze dingen in ruil. En de
negers tapten.
Steeds meer blanke mannen kwa
men naar de donkere bossen der
Congo. Steeds meer tapten de ne
gers. Steeds meer bomen sneden zij
aan. De handelaars dreven de in
boorlingen verder en verder de oer
wouden in, om nog meer rubber te
tappen .Zij gaven dan niet eens kra
len meer in ruil. Zij namen de ne
gers hun koopwaar af zonder beta-
ling. Er kwam een leveringsplicht
en wee de dorpeling, die het waagde
zich te vertonen zonder rubber.
De tam-tam klaagde door de Con
go: botofé bo le iwa. De trommel
verbreidde de roep door de bossen:
rubber is de dood! Want vredige
dorpen werden uitgemoord of ver
brand. Botofé bo le iwa rubber is
de dood!
De roofbouw putte de bomen uit;
duizenden inboorlingen vonden de
dood omdat mensen van een andere
kleur handelden in rubber; twintig
jaren lang richtten onverantwoor
delijke blanken een ravage aan on
der mens en plant.
Rubber is de dood!
Want de rubber bleek bruikbaar!
De groene hel
Wat een halve eeuw geleden in
Afrika gebeurde, herhaalde zich tij
dens de eerste èn de tweede wereld
oorlog in Brazilië. Och, de mens is
zo goed. De christen predikt naas
tenliefde en zendt missionairssen
naar de negers. Maar als die zelfde
neger in het bezit is van rubber of
goud, dan vlucht de inboorling weg
van de beschaving, die hem ver
volgt en doodt.
Britten en Amerikanen zonden
tegen hoge beloningen duizenden
kleurlingen naar de oerwouden van-
Zuid-Amerika. Zij gingen er heen
om rubber te planten en rubber te
tappen. Zij kregen 25 dollar hand
geld, maar wat koopt een mesties
voor dollars in de „Groene Hel" van
Brazilië, waar hem alleen vergiftige
slangen, wilde dieren, giftige pijlen,
malaria, honger, onlesbare dorst en
koortsen omringen?
Rubber is de dood. Rubber wérd
de dood. Van duizenden en duizen
den, die de Groene Hel" binnen
trokken om „plantages" te stichten
en door hun opdrachtgevers verge
ten werden. Vergeten in 1918. Ver
geten in 1945.
Want. het ging niet om hen, maar
om de rubber
De berichten van de Waddenzee en
uit de Oosterschelde zijn echter voor
het grootste deel nog in mineur. De
vis" zit er nog niet in maar ook hier
hoopt men op een spoedige omme
keer. Het zou niet de eerste keer
zijn, dat wat het begin van het sei
zoen betreft de Grevelingen de toon
aan gaf. om dan half augustus, dooi
de Oosterschelde te worden inge
haald en spoedig te worden over
vleugeld.
KORTE BERICHTEN
I TT HET BINNENLAND
DEN HAAG. In verband met de
komende zomer-verlof periode bij
de koninklijke marine zal de viering
van het 50-jarig jubileum van de
marine luchtvaartdienst d.d. 18
augustus niet op deze dag. maar op
5 en 6 juli a.s. gevierd worden.
ROOSTEREN. Op de provinciale
weg Susteren-Maaseik (België) vond
een verkeersongeval plaats, waarbij
de 60-jarige Gertrudes Ramakers,
afkomstig uit Roosteren om het le
ven kwam.
AMSTERDAM. Een of meer rui
tentikkers hebben bij de juweliers
zaak Richard Holland N.V. in de
Kalverstraat in Amsterdam twee
ruiten ingegooid en voor ca. f 43.000
aan gouden sieraden uit de etalages
geroofd. Een deel daarvan, ter waar
de van f 15.000 werd op straat te
ruggevonden, zodat uiteindelijk voor
f 28.000 aan horloges, armbanden,
broches en ringen wordt vermist.
DOORN. Op de splitsing rijksweg
25-Beukenlaan in Doorn is de acht
jarige Wilhelmina Weerman uit
Doorn op haar fiets aangereden door
een personenauto. Het meisje dat
plotseling de weg overstak, werd op
slag gedood.
DRIEBERGEN. In de vorige nacht
is er ingebroken in het garagebe
drijf „Sanato" aan de hoofdstraat in
Driebergen. Men wist zich toegang
tot de garage te verschaffer, via een
tuimelraam. De buis was f 10.000.
HORST. De 17-jarige J. G. H. Wil-
mer uit Grubbenvorst is overleden
in het ziekenhuis te Horst, waarin
hij vrijdagavond was opgenomen,
nadat hij met zijn bromfiets te Horst
in botsing was gekomen met een
personenauto.
AMSTERDAM. De Amsterdamse
binnenstad heeft een hausse in zak
kenrollerij beleefd. In totaal deden
21 vrouwen bij de politie aangifte
dat zij tijdens het winkelen bij de
Bijenkorf, de Hema en C. en A. be
dragen variërend van f 4 tot f 280
door de activiteiten van een of meer
oneerlijke medeburgers waren kwijt
geraakt.
TIEL. Op de grens van de ge
meenten Echteld en Tiel heeft
maandagmorgen een verkeersonge
luk plaats gehad waarbij de 19-jari-
ge J. D. van Ommeren uit Wadden-
oijen om het leven kwam. Hij kwam
met zijn bromfiets in botsing met
een personenauto.
DE MEERN. Op de Zandweg in
De Meern is de 61-jarige heer C.
Coenders uit Utrecht met zijn brom
fiets frontaal tegen een vrachtauto
gebotst. Hij overleed tijdens het ver
voer naar een ziekenhuis.
OUDER-AMSTEL. Op de rijksweg
Amsterdam-Utrecht onder Ouder-
Amstel is een personenauto geslipt
en over de kop geslagen. Een van de
inzittenden, de 62-jarige heer G. E.
G. C. Strum uit Westzaan, is hierbij
om het leven gekomen.
DEN HAAG. Het tweede interna
tionaal koorfestival, dat deze week -
in het kader van het Holland-Fes
tival - in Scheveningen werd ge
houden, is gewonnen door een
jeugdkoor uit het Amerikaanse
plaatsje Battle Creek.
HILVERSUM. Een ernstige val
partij in de op de banen te Hilver
sum gehouden draverij om de gou
den zweep heeft de dood ten gevolge
gehad van de draver Alice van Ha-
gheweyde, terwijl drie pikeurs: M.
Bouhuis, C. Gerwig en J. Ham, van
wie laatstgenoemde met een hersen
schudding, naar het ziekenhuis ver
voerd moesten worden om hun ver
wondingen te laten behandelen.
DRACHTEN. De 20-jarige onge
huwde bouwvakarbeider D. Wester
hof uit De Tike, bij Drachten, is in
het Drachtster ziekenhuis overleden
aan de gevolgen van een auto-onge
luk. W. liep schedelletsel op, toen
hij met zijn auto onder Oostermeer
uit een bocht vloog, waarbij de wa
gen enkele malen over de kop sloeg.
ZIERIKZEE, 3-7. Met een eerste zet op het bord van internationaal
grootmeester J. II. Donner (d2-d4), heeft loco-burgemeester mr, K. A. Keu-
ning maandagmiddag het schaaktoernooi om het kampioenschap van Ne
derland 1967 officieel geopend. Gedurende twaalf dagen zullen in de kantine
van Smit Bolnes N.V. twaalf schaakmatadoren tegen elkaar in het
strijdperk treden. Het zijn de internationale grootmeester J. H. Donner, de in
ternationale meesters H. Bouwmeester, F. Kuijpers, K. Langeweg, T. D. van
Scheltinga en C. Zuidema en de hoofdklassers: P. G. Bakker, J. Boomgaardt,
T. Krabbé, H. Ree, M. Rosenthal en E. C. Scholl. De titel is in handen van
de schaker Lcdewijk Prins, die eohter niet present is, zodat in een open,
vrije wedstrijd om de beschikbare kampioenstitel wordt gestreden.
De opening ging gepaard met de
nodige toespraken en handelingen,
waarvan de voornaamste was de lo
ting, handig en smakelijk gepous
seerd door toernooidirecteur de heer
M. Enzlin, die een mand met ver
pakte palingbroodjes bet aanrukken,
in elk waarvan het nummer zat ver
pakt. Een zeldzaam staal van gastro
nomische keuzebepaling.
In zijn tevoren gehouden toespraak
bracht de loco-burgemeester de Kon.
Ned. Schaakbond dank voor het in
de schaakvereniging Zierikzee ge
stelde vertrouwen, in wiens handen
de organisatie van het toernooi werd
gelegd. Blijkens een artikel in de
(Zutphense) krant was de schaak-
top „er stil van" te vernemen, dat
de wedstrijden om het kampioen
schap te Zierikzee zouden worden
gehouden. Mr. Keuning herinnerde
er aan dat belangrijke schakers uit
deze streek stammen, o.w. dit J. Ba-
rendrecht en de heer J. J. v. d. Ende.
Het gemeentebestuur van Zierik
zee gaf met groot enthousiasme ge
volg aan het verzoek het toernooi
hier te ondersteunen en heeft met
veel genoegen daar geld voor gefoer-
neerd, wel wetend dat deze wedstrij
den voor Zierikzee niet onbelangrijk
zijn.
„U zult hier w,at rust vinden en
oude schoonheid en het is de wens
van het gemeentebestuur, dat u zich
niet alleen de wedstrijden straks zult
herinneren, maar ook nog eens zult
terugdenken aan deze stad", zo voeg
de de loco-burgemeester de spelers
toe, die nadien nog een uurtje ge
duld moesten hebben, voordat de
strijd op de borden losbrandde. „Tot
slot wens ik al'len het kampioenschap
van Nederland toe", aldus mr. Keu
ning.
Overdracht kantine
Tevoren was nog het woord ge
voerd door de toernooidirecteur de
heer Enzlin, die een hartelijk dank
woord sprak tot allen, die bijdroe
gen om de kampioensstrijd hier mo
gelijk te maken, Inzonderheid de spe
lers, want zonder hen valt niets te
bereiken. Hij wenste hun een goede
tijd in Zierikzee. Namens de directie
van Smit Bolnes N.V. sprak de
heer G. van Weelden ing„ die vertel
de dat „alle dingen gereed zijn" voor
de wedstrijden in de kantine. Hij
hoopte dat de spelers hier de nodige
rust zullen kunnen vinden. Hij riep
ieder een welkom toe en droeg daar
na de kantine symbolisch - voor de
tijd van het toernooi - over aan de
heer Enzlin.
Zilveren kemphaan
De vice-voorzitter van de K.N.S.B..
ir. H. J. van Donk te Dordrecht, vond
het een goede gedachte de wedstrij
den dit jaar eens te spelen in een
wat minder grote stad. Voorheen
waren de kampioenschappen altijd
in Amsterdam of Den Haag, krach-
Mr. Keuning zette d2 - d4 op ver
zoek van Donner.
(Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode).
tig gesteund door de Caltex, die des
tijds de zilveren kemphaan ter be
schikking stelde, ook nu weer be
schikbaar voor de winnaar.
De kantine van het Caltexbedrijf
was altijd beschikbaar voor deze
wedstrijden, maar de maatschappij
was graag bereid die gelegenheid te
laten schieten voor Zierikzee. Op het
punt van de schaakpropaganda in
tussen is het niet ongunstig dat deze
plaats in de belangstelling komt.
Ir. Van Donk was dankbaar met
deze kantine Hij dankte de Smit
Bolnes-direktie, de schaakvereniging
Zierikzee, de Zeeuwse Schaakbond,
de gemeente (tegenwoordig met beide
wethouders en de secretaris) en de
provincie. In het vertrouwen dat de
spelers goede gasten zullen zijn van
Zierikzee, wenste hij hun prettige
wedstrijden en een dito tijd te Zie
rikzee toe.
Om drie uur gingen daarop de
wedstrijden van start in de volgende
ir delingDonner (wit)-Kra bbé; Kuij-
pers-Langeweg (wit)Bouwmeester
(wit)-Van Scheltinga; Scholl (wit)-
Boomgaardt; Zuidema (wit)-Ree; Ro
senthal (wit)-Bakker.
M.C. „Sparta" had weer geslaagde oriënteringsrit
ZIERIKZEE, 2-7. De M.C. „Spar
ta" heeft weer een geslaagde oriën
teringsrit achter de rug. Aan de
start, die plaats vond bij de spuite-
rij Kort, verschenen dertig deelne
mers. De rit was uitgezet door de
heer L. Dorst en diens echtgenote
te Sirjansland. De rit leidde over
wegen in de gemeenten Zierikzee,
Brouwershaven en Nieuwerkerk en
had een lengte van plm. 60 km. De
finish was bij hotel „De Drie Scha
pen" te Dreischor, waar bijna alle
deelnemers weer verschenen.
De volgende prijswinnaars kwa
men uit de bus: 1. J. L. Stoel te
Zonnemaire met 151 strafpunten; 2.
L. M. Moermond te Dreischor met
198 strfp.; 3. M. van Langeraad te
Duivendijke met 202 strfp.; 4. C. H.
Kuijper te Zonnemaire met 207
strfp.; 5. K. Goedhart te Maassluis
met 208 strfp.; 6. W. A. de Jonge te
Eindhoven met 279 strfp.; 7. L. M. J.
van Oeveren te Ouwerkerk met 284
strfp.; 8. J. L. Schoof te Oosterland
met 287 strfp.; 9. J. J. v. d. Linde te
Dreischor met 291 strfp.; 10. M. J.
Zeijler te Oosterland met 292 strfp.
Als poedelwinnaar de heer L. v.
d. Linde te Goes met 393 strfp.
De volgende rit zal plaats hebben
op zondag 6 augustus a.s. Start bij
spuiterij Kort te Zierikzee, om 14
Indonesisch schip
met man en muis vergaan
DJAKARTA, 3-7. Een Indone-
sisch schip met 45 opvarenden is vo
rige maand bij Celebes met man en
muis vergaan, zo heeft het Indonesi
sche persbureau Antara maandag
meegedeeld. Vorig jaar zonk op de
zelfde plaats, de Golf van Tomini,
een schip met 61 passagiers, van wie
eveneens geen enkele de schipbreuk
overleefde. De bevolking meent dat
de schepen werden aangevallen dooi
de „geest" van de Golf van Tomini.
10. Aram was maar blij dat hij een reis
gezel had. De eenzaamheid begon hem
reeds te drukken. Maar Jaspo, zo had het
boertje zichzelf voorgesteld, was een druk
prater en hoewel al zijn verhalen over de
Barbadoren gingen en over de wreedheden
die zij hadden bedreven, gaf het de jonge
krijger toch enige afleiding.
Jaspo had niet willen scheiden van zijn
dorsvlegel. „Je kunt nooit weten, hoe je
zo'n dingetje nog eens nodig kunt hebben",
verkondigde hij.
Nu Aram zijn baard kwijt was, waardoor
zijn uiterlijk minder schrikaanjagend was
geworden, viel het hen gemakkelijker hiel
en daar berichten over de woeste horden
der Barbadoren te weten te komen. Zij
schenen zich rovend en plunderend naar
het oosten terug te trekken. Aram zette
Jaspo voortdurend tot grotere spoed aan
Met iedere dag groeide zijn angst. Reeds
twemaal waren zij langs de overblijfselen
van vroegere burchten gekomen en het ge
zicht van dezo troosteloze ruïnes had een
verlammende uitwerking op de jonge krij
ger. Steeds bekender werd de omgeving.
Af en toe kwamen zij groepen vluchtelin
gen tegen en gretig ondervroeg Aram hen
naar nieuws over zijn burcht. Doch do
arme mensen schudden vertwijfeld het
hoofd. Zij kwamen uit het oosten en waren
dikwijls te versuft en te bang om te spre
ken. Vervuld van de somberste gedachten
ging Aram verder.
