HET LIDTEKEN
VIJFTIG JAAR GELEDEN VIELEN BOMMEN OP ZIERIKZEE
In de nacht van 29 op 30 april 1917
Niet minder indruk dan in 1953
Vergadering oud-leerlingen tuinbouwwintercursus Zierikzee
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Maand»! 8 mei IW Nr. 19789
Geslaagde festiviteiten bij Koninginnedag te Renesse
Zij zullen hun woordje hebben kunnen doen en kregen dan ook uit han
den van de burgemeester briefjes, waarop levensmiddelen e.d. werden ver
strekt. Dit geschiedde op voorschot. Daklozen werden verwezen naar het
burgerlijk armbestuur, politiebureau of ziekenhuis. Van het uitbetalen van
schadevergoeding was geen sprake. Het gemeentebestuur vreesde, dat bij
het geven van geldelijke voorschotten niet alleen de getroffen bewoners,
maar ook de huiseigenaren hun vorderingen zouden indienen. Alleen de
wethouder L. Koopman Czn. achtte het nodig directe steun te verlenen en
desnoods geld van het grootboek op te nemen 30).
Nakomend douceurtje
Daadwerkelijke steun van buiten de gemeente is weinig verleend, hoewel
de belangstelling in den lande voor het gebeurde zeer groot was. Dankzij
de ruime schadevergoeding door de Britse regering kwam uiteindelijk een
ieder aan zijn trek. Vanzelfsprekend trokken de huiseigenaren bij de ver
deling van het schadebedrag aan het langste eind. De burgemeester kon in
1927 nog een douceurtje - geheel verantwoord - zijnde het wel wat lang
bewaarde kassaldo van een plaatselijk hulpcomité, voor de aankoop van
het stadhuiscarillon op tafel leggen, 't Was ter aanvulling van de ontbrekende
pecunia. Laten we eraan denken bij het horen van ons welluidend klok
kenspel.
30. Not. geh. raadsverg. 2 mei 1917.
Mr. A. J. F. Fokker, de toenmalige burgemeester van Zierikzee.
(door C. Postma, archivaris van Zierikzee)
(slot)
Een halve eeuw na „het bommen-onheil" kunnen we niet nalaten zowel
de omvang van de ramp als de daarna verleende hulp te vergelijken met
de ramp van februari 1953. Het gebeuren van 1917 heeft echter toen niet
minder indruk op de bevolking gemaakt dan de watersnood van 1953.
De hulp, die dcor de overheid direct ma het vallen van de bommen werd
geboden, zal vooral door de jonge lezer vam geen betekenis worden geacht.
We kunnen en mogen hier geen kritiek daarop geven. De plaatselijke brand
weer, die in de middeleeuwen reeds functioneerde, was ook in 1917 het
enige apparaat, dat direct hulp kon bieden. Zonder verwijt aan de mannen
van teen herinnert hun houding ten opzichte van de getroffen medemens
aan die van een dame in Tolstoj's Oorlog en Vrede, die met een snelle
blik naar een troep gewonde soldaten zegt, dat daarvoor de regering maar
moet zorgen. Tenslotte was het de minister van buitenlandse zaken, die de
Engelse regering aan haar plichten herinnerde.
Jammer is evenwel, dat er zo weinig directe hulp werd geboden. Waar
schijnlijk was de afstand tussen de verschillende bevolkingsgroepen toen
nog te groot om begrip voor eikaars ellende te hebben. De getroffenen vie
len in twee groepen uiteen. De meergegoede bewoners vaai de Oude Haven,
die niet bij de overheid aanklopten en de mindergegoeden uit de achter
liggende buurt. Deze wendden zich direct tot de burgemeester.
Speciaal de huismoeders hebben de heer Fokker benauwde ogenblikken
bezorgd by het stellen van hun eisen. Het zien van deze vrouwen in hun
gesteven witte schorten op de foto's, zegt ons genoeg.
GEMEENTE MIDDENSCHOUWEN
Burgerlijke stand
en loop der bevolking
over de maand april
Geboren: geen
Gehuwd: 7 april Christiaan Hu-
brecht Kurvink, 24 jaar (Brouwers
haven) en Adriana Pieternella Hui-
gens, 20 jaar (Kerkwerve).
Overleden: 13 april: Cornelis Pad
mos, 82 jaar (Eikerzee); 23 april:
Adriaan Willem de Glopper, 83 jaar
(Ellemeet).
Vertrokken: G. F. Tomey en gezin
van Scharendijke naar Westerschou-
wen (Renesse). C. C. Feijtel van
Kerkwerve naar Duiveland (Ooster-
land). A. P. Kurvink-Huigens van
Kerkwerve naar Heemstede. J. M.
Dalebout en echtgenote van Ellemee*
naar Westerschouwen (Haamstede).
M. Kloet van Kerkwerve naar Brou
wershaven (Dreischor). N. C. Fontei-
ne en echtgenote van Ellemeet naar
Bruinisse. J. Eleveld en gezin van
Eikerzee naar Noordoostpolder
(Marknesse). G. Zonneveld en gezin
van Kerkwerve naar Valkenburg.
Ingekomen: J. J. Bil van Zierikzee
naar Kerkwerve. L. Simonse-Mat-
thijsse van Mariekerke naar Kerk
werve. S. Simonse van Valkenisse
naar Kerkwerve. J. F. Minnik en ge
zin van Brouwershaven naar Scha
rendijke. G. Minnik en' echtgenote
van Brouwershaven naar Scharen
dijke. J. P. van Splunter van Zierik
zee naar Ellemeet.
WASHINGTON. President John
son heeft op een persconferentie ge
zegd er niet aan te twijfelen dat zijn
militaire adviseurs zullen aanbevelen
meer Amerikaanse militairen naar
Vietnam te zenden.
SCHIEDAM. Bij vlotjevaren op
een waterplas nabij de vuilnisstort
plaats op het industrieterrein te
Schiedam raakten de elfjarige Adri
aan Louws met eentienjarig vriend
je te water. De jongens kwamen
juist in een diepe geul terecht en
Adriaan, die niet kon zwemmen, ver
dronk.
Eén der uitgeworpen bommen maak
te een krater in de tuin van een per
ceelaan de Oude Haven.
ALEPPO. In Syrië zijn 38 dorpen
door het water van de Euphraat
overstroomd na hevige regenval in
het noorden van het land. Drie dis
tricten, Euphraat, Rakka en Aleppo,
zijn ernstig getroffen.
SAIGON. Het Zuidvietnamese
ministerie van buitenlandse zaken
heeft laten weten dat de Zuidviet
namese regeringstroepen en hun
bondgenoten op 23 mei een bestand
van een volle dag in acht zullen ne
men ter herdenking van Boeddha's
geboortedag. Het bestand zal 24 uur
duren.
WASHINGTON. President John
son heeft gezegd ernstig bezorgd te
zijn over de tijdnood waarin de on
derhandelingen over internationale
verlagingen van invoerrechten in
Genève, de zogenaamde Kennedy-
ronde, dreigen te geraken.
ORANJESTAD. Een worsteling
om een pistool van een politieman,
die een schot in de lucht afvuurde,
heeft tijdens volksspelen ter gele
genheid van Koninginnedag in Santa
Cruz, op Aruba, een dode en vijf ge
wonden tot gevolg gehad.
NICE. Drie met pistolen gewa
pende mannen hebben een bank in
Nice van 31.000 francs beroofd. Zij
zijn nog spoorloos.
Ter gelegenheid van de verjaardag
van H.M. de Koningin werden te
Renesse feestelijkheden georgani
seerd. Het programma werd om 8.15
uur geopend met koraalrauziek, ge
bracht door leden van het fanfare
corps „Luctor et Emergo". School
kinderen brachten om 9.00 uur een
aubade by bet voormalige gemeente
huis, afgenomen door burgemeester
H. P. Everwyn, die vervolgens de
aanwezigen toesprak.
Voor de schooljeugd was ditmaal
een prestatie-wandeltocht georgani
seerd over afstanden aangepast aan
de leeftijd van de kinderen. Na af
loop kregen alle deelnemertjes een
traktatie en een herinneringsvaantje.
Verder was er 's morgens een oriën-
tatierit voor bromfietsen.
Veel belangstelling trok 's middags
de optocht met versierde wagens en
fietsen. Het aantal wagens was min
der dan vorig jaar maar gelet op de
kwaliteit kan het geheel zeker ge
slaagd worden genoemd. Met „Luc
tor et Emergo" voorop werd een uit
gebreide route door Renesse afge
legd. Na afloop vonden nabij de Zee-
distelweg wielerwedstrijden plaats.
Deze wedstrijden konden voor de
jeugd bijzonder attractief worden
gemaakt door de f 150,aan pre
mies, die door de middenstand bij
eengebracht was. Met medewerking
van een aantal instructeurs van de
Outward Boundschool wist de heer
J. H. Ranft het geheel in goede ba
nen te leiden. In verschillende leef
tijdsgroepen streed de jeugd met
volle overgave om de premies en
prijzen. Voor de wedstrijd op race
fietsen verschenen slechts drie deel
nemers aan de start. Dit onderdeel
kwam niet tot zn' recht toen twee
van hen „de pijp aan maarten" ga
ven.
Tot besluit van de festiviteiten
vond op het Dorpsplein ringsteken
te paard plaats. De houder van de
wisselbeker, de heer A. Padmos,
moest ditmaal genoegen nemen met
de zesde plaats. Winnaar werd Joh.
Hoogenboom te Noordwelle, die de
meeste ringen wist te bemachtigen.
Prijsuitreiking
De prijsuitreiking vond 's avonds
plaats in het Dorpshuis. De voorzit
ter van de Oranjevereniging, de heer
J. A. Kouman, bracht hier allen dank
die hadden medegewerkt om deze
dag weer te doen slagen. Burgemees
ter Everwijn overhandigde met een
toepasselijk woord de prijzen aan de
winnaars.
De uitslagen van de verschillende
onderdelen zien er als volgt uit:
Ringsteken: 1. Joh. Hoogenboom;
2. Klaas Steur; 3. N. Beije; 4. mevr.
Beije-Figee; 5. mevr. Voskuilen; 6.
A. Padmos.
Wielrennen (t m 13 jaar): 1. K.
Moelker; 2. S. Hart; 3. A de Meij;
4. W. Janse; 5. J. Tiggelhoven; (14
jaar en ouder): 1. M. Verseput; 2.
Kees Hoogerhuis; 3. Daan Duinhou
wer.
Oriëntatierit: 1. W. Kostense2. J.
Everwijn; 3. L. Lemsom; 4. Bakker.
Optocht wagens: 2. Meisjesclub
met „Onder de Oranjeboom voelen
wij ons veilig"; 2. Bona-Fide met
„Zwaan kleef aan, zo moet het ook
in de Oranjevereniging gaan; 2. Fam.
v. d. Hoek en De Feiter met „De
gouden roos"; 3. Jongensclub N.H.
kerk met „Indianenspel".
Kleine wagens: 1. Gebr. v. d. Velde
en Tiggelhoven met „Lang leve ons
prinsje"; 2. Bert en Leon Verseput
met „Bloesemwagen".
Versierde fietsen: 1. Leo Verseput;
2. Leo Wandel; 3. Tonny Hanse; 4.
Kees v. d. Boogert; 5. Janneke Hart;
6. Ko Kooman en Dick Verboom.
Lopende kinderen: 1. Evelijn Beek
mans; 2 de kinderen van Jac Lem
som.
Troostprijs: Mario van Dongen,
Aadje Breeman, Johan Tieleman,
Loes Goedbloed, Ronny Kooman,
Jaap Verboom en Simon Hart.
Aan het slot bracht de burgemees
ter de Oranjevereniging dank voor
het vele werk w.at zij op deze dag
had verzet.
FINANCIEEL NIEUWS
Ontsparing bij R.P.S.
i» april
DEN HAAG. 5-5. Bij de Rijlcspost-
spaarbank is in april 7,5 miljoen gul
den meer opgenomen dan ingelegd.
In de afgelopen maand werd inge
legd 104,2 miljoen (april 1966: 97,9
miljoen) en opgenomen 111,7 miljoen
(april 1966: 110 miljoen). Het inleg
gerstegoed bedroeg op 30 april j.l.
4.520,5 miljoen tegen 4.241,3 miljoen
ultimo april 1966.
Een Zweedse arts, dr. Takman,
heeft voor het ..Tribunaal" van Ber-
trand Russell in Stookholm ver
klaard eens te hebben gezien, hoe
Amerikaanse vliegtuigen 6.000 tot
8.000 lichte bommen, gevuld met Wz
tot 2 min. splinters, op een Noord-
vietnamees dorp lieten vallen.
ZIERIKZEE, 6-5. Dezer dagen
vond in het Huis van Nassau een
vergadering plaats van de vereniging
van Oudleerlingen van de Tuinbouw
wintercursus. Deze vergadering stond
in het teken van de afzet en werd
bijgewoond door de directeur van de
Rotterdamse veiling der Z.H.E. de
heer Van Kampen, de voorzitter de
heer Roskam en de bestuursleden de
heren Van der Valk en Van Herk.
Aanwezig waren ook de expediteurs
Rademaker uit Haamstede en Hart
uit Renesse, die zo efficiënt mogelijk
de sneldienst verrichten voor de
tuinbouwprodukten van tuinder naar
veiling. Voor hun medewerking wer
den de heren Rademaker en Hart
dank gebracht door de directeur. De
leden stemden met de waarderende
woorden van de directeur van harte
in.
Ter sprake /kwamen enige actuele
zaken. Daarbij bleek clat de kerst
veiling, zoals die andere jaren was,
geen doorgang zal kunnen vinden.
De oorzaak is hierin gelegen dat vo
rig jaar bij het opzetten van deze
veiling - waar zeer veel organisa
tie aan voorafgaat - te weinig deel
name uit deze streek bestond. Als
de belangstelling dit jaar niet gro
ter is zal de kerstveiling niet kun
nen door gaan. De heer Van Kam
pen was van mening de kwekers
zich meer zouden kunnen toeleggen
op een zo groot mogelijke pool. Een
pool wil zeggen het bijeenbrengen
van partijen appels van uniforme
"kwaliteit van de gezamenlijke fruit
telers. Voor deze grote partij appels
is een deskundige poolcommissie
aangesteld waaraan de fruittelers
hun zeggenschap over het fruit dele
geren.
Op deze wijze kan aan aanvragen
voor grote uniforme partijen voor
'bijv. groot-winkelbedrijven en het
leger direct worden voldaan. Dit sei
zoen kwam de veiling Z.H.E. in aan
merking, vóór Frankrijk en Italië,
voor twee leveranties van zestig ton
aan het Amerikaanse leger in Duits
land. Door deze en nog andere di
recte leveringen lag de gemiddelde
prijs van de Golden Delicious én
tot twee dubbeltjes hoger dan an
dere jaren. Wat dit betreft zijn de
verwachtingen dus gunstig.
Er zal 'dit jaar weer naar gestreefd
worden om de James Grieve in teles
coopdozen te verhandelen en aan te
bieden. Dit hangt wel af van de
vraag of er genoeg geld aanwezig
zal zijn om dit fust te bekostigen.
De pruimen zullen aangeboden wor
den in meermalig fust, met een mooi
dekvel er in op dezelfde manier zo
als kasdruiven worden aangeboden,
Amerikaanse verkoping
Bij de Oudleerlingen van de Tuin-
bouwver. is het een goede gewoonte
om zodra een lid een produkt heeft
dat ter veiling gaat hiervan ook een
kistje in de vergadering te brengen.
Het produkt wordt met punten ge
waardeerd door de heren C. Hen-
drikse en J. Rentier en deze punten
gaan in het archief.
Dan volgt een Amerikaanse ver
koping. Dit keer waren het asper
ges van de heer J. v.d. Velde, to
maten van H. ten Haaf en een gro
te bloemkool van K. Vermunt.
Op 2 juni a.s. wordt een dagex
cursie georganiseerd naar de veiling
in Venlo. Gegadigden kunnen zich
opgeven bij 'de heer J. V.D. Velde
(voorzitter) of bij de heer T. Herij-
gers, Gouweveerseweg 3. Inmiddels
hopen de fruittelers op een goede
oogst, ondanks de zware vorstschade
die de afgelopen weken ook dit ge
bied getroffen heeft.
Feuilleton
door
Maartje Zeldenrijk
38
Met het gas vrijwel constant op
de plank reed Map Lakeman in zui
delijke richting. Het was toch nog
later geworden als ze zich voorge
nomen had. Voor alle zekerheid was
ze nog even naar de garage gegaan
om 'de Daf na te laten kijken. Met
een goed uurtje zou hij 'klaar zijn,
werd beloofd, en van dat uurtje
had ze gebruik gemaakt om Gerdien-
tje naar de Beemster te brengen,
waar ze tevens van haar plan ver
telde om Wieg op te zoeken. Moe^
der Ruizenaar had er maar half open
naar: zo ver weg en dan een vrouw
alleen. En als je nou es wat krijgt
met de auto? Maar Map had haar
vrees weggelachen. Ik neem voldoen
de geld mee, en als ik pech krijg,
ga ik met de trein verder. Hoe ik
er kom, kom lik er, maar ik zal Wieg
zelf feliciteren met z'n verjaardag.
Het was toch nog half elf gewor
den, voor ze kon wegrijden. Maar
nu had ze dan ook een bepaalde ze
kerheid, dat de wagen berekend was
op zo'n lange rit. Naast zich lag haar
tasje met enkele briefjes van hon
derd en wat Belgisch en frans geld,
dat ze en passant even op de Bank
had 'gewisseld. Plus haar pas en de
autopapieren.
Gelukkig, dat het niet 20 druk
op de weg was. Ze 'keek naar de
snelheidsmeter, die net over de hon
derd wees. Zo hard had ze misschien
nog nooit gereden en zeker niet zo'n
lange afstand. Meestal deed ze het
kalm aan, als ze Wieg naar de boot
had gebracht. Ze had immers de tijd
voor zichzelf? En Gerdientje was
thuis goed verzorgd, dat wist ze. Oma
en de ooms en tantes waren alle
maal even gdk op de 'kleine meid.
Misschien verwenden ze haar wel te
veel, maar dat moest ze maar op de
koop toe nemen. Wieg ging nu vooi*,
want hij was vandaag jarig. Happy
birth day, mij darling
Toch maar fijn, dat ik met m'n
achttiende jaar al kon rijden. Nu
beschik ik over de nodige routine en
vaardigheid, die komt me vandaag
prachtig van pas.
In *de boekwinkel in de stad had
ze in de gauwigheid nog een toeris
ten kaart gekocht. Die lag onder haar
tasje, opengevouwen. Ze wist nu,
hoe ze moest rijden. Eerst naar Ant
werpen, daar de tunnel door en dan
richting Gent. Tot zover wist ze het
nu; Tegen de tijd, dat ze daar was,
ging ze vlug ergens eten en dan
vooruit, de laatste tweehonderd ki
lometer. Maar zover was ze nog niet.
De wagen snorde over de autoweg.
Het geluid van de motor klonk haar
als muziek in de oren. Ze naderde
een file wagens op de i*echtse rij
baan en 'keek in de spiegel, of de
weg vrij was om te gaan inhalen.
O ja, laat ik van nu af aan m'n
richtingwijzer niet vergeten, want
dat is in België en Frankrijk ver
plicht, als ik ga inhalen. Nee, er
kwam niets aan, dus ging ze naar de
inhaalbaan over. In de verte zag ze
Rotterdam al. Daar kon ze nu om
heen rijden, scheelde alweer. Als ze
naar de haven ging om Wieg weg te
'brengen, moest ze altijd dwars dooi
de stad. Die kon ze nu laten liggen.
De verschillende circuits gaven
haar geen moeilijkheden. Ze tuurde
alleen maar naar de borden als Dor
drecht en Antwerpen. De rest in
teresseerde haar niet.
Voor twaalven had ze Rotterdam
al achter zich en bevond zc zich op
de brede weg weg naar Breda. Ook
Dordrecht ging ze langsheen, had ze
op de kaart, gezien, doch bij Breda
moest ze rechtsaf in de richting Zun-
dert. Daar was de grens.
De snelheidsmeter wees constant
hondervijf. Snel genoeg, dacht ze. Ik
schiet lekker op. Als ik geen tegen
slag heb met files of wegomleggin-
gen, ben ik binnen het uur bij de
grens.
Dwars over de Moerdijkbrug stond
een stevige bries. Ze voelde het aan
het stuur en matigde even haar snel
heid. toen ze de wagen voelde weg
trekken. Brokken maken heeft ook
geen zin. En ginds is de afrit alweer.
Over de brug verhoogde ze haar
vaart weer; zo gaat het lekker. Links
van 'de weg zag ze de lange trein
gaan voor België. Dat had ik ook
kunnen doen, dacht ze, maar ik ben
niet zo sterk in Frans en wie weet,
welke moeilijkheden ze gehad zou
hebben ibij het overstappen. Wieg
sprak wel tamelijk goed Frans, die
kende van alle talen voldoende om
zioh verstaanbaar te maken. Zelfs
sprak hij een mondje Japans. Nou,
wat dat voor apetaal was. Ze her
innerde zich uit haar eerste huwe-
lijkstijd, dat hij eens een demon
stratie had gegeven, hoe een Japan
se opzichter commandeert. Ze had
krom gelegen van de slappe lach.
Wieg kon toch zo kostelijk verschil
lende mensen imiteren. Mij dunkt,
aan boord zullen ze ook wel eens om
hem lachen.
De weg naar de grens was smal
ler en telkens zat ze achter lange,
hoog opgeladen, trailers, terwijl van
de andere kant ook een druk ver
keer was. Daar heb ik op gerekend,
dacht ze. Ik ben een klein half uur
tje voor op m'n tijdschema, dat ik
nog gauw even heb uitgerekend.
(Wordt vervolgd)
k
