0*OC
VIJFTIG JAAR GELEDEN VIELEN BOMMEN OP ZIERIKZEE
Nog slechts enkele dagen
een naaimachine kopen,
ongeacht welk merk en dui
zend gulden in contanten
ontvangen Koop vooral geen naaimachine
fi
Të/denka?
Marathon
I
In de nacht van 29 op 30 april 1917
Vereniging voor Onderwatersport
organiseert Pinksterkamp te Dreischor
Amerikanen liepen
in Vietcong-hinderlaag
da's goede
lichaamsbeweging
Wat biedt de
BEELDBUIS?
menko
i
SMILLEGANGE
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Ditisdag 25 april 1967 Nr. 19783
ADVERTENTIE
Verslag van de eerste fase
ui)
(Door C. Postma, archivaris van Zierikzee)
Uit een artikel van de hand van. ds. J. Gouverneur, dat niet lang na het
bombardement door hem werd geschreven voor het jaarboekje „Onesimus",
weten we nog enige bijzonderheden van de eerste fase van de ramp lü). Ds.
Gouverneur woonde Oude Haven 34. Hij schrok wakker door de eerste ex
plosie. Deze was van de bom die op het pakhuis in de Molenstraat viel.
Onmiddellijk daarna volgden twee explosies en braken de ruiten van zijn
slaapkamer, terwijl een deel van het dak van het aangrenzende huis op het
balkon van zijn studeerkamer viei. Volgens hem was op dat ogenblik dui
delijk „het helsch zoeklicht" van het vliegtuig te zien en het ronken van de
motor, „benevens 't fluiten der bommen" te horen. Bij het vallen van de
volgende bom braken honderden ruiten in de omtrek van de pastorie. Gelij
kertijd weerklonk het angst geschreeuw van de buurtbewoners en van de
opvarenden in de Belgische vissersschuiten, die in de Oude Haven lagen
gemeerd. Volgens het boekje duurde „het bommenstrooien" 8 a 10 minuten,
waarin zes „knallen" werden gehoord u).
Na zijn huisgenoten wat tot rust te hebben gebracht, liep ds. Gouverneur
de Oude Haven op en ging naar het huis van mr, H. Potvliet (Oude Haven
50), dat een voltreffer had gekregen en waar een hoop puin voor de gevel
op straat lag. HU tref daar mevrouw Polvliet-Wesseling geheel overstuur
alleen In de huiskamer aan.
In haar overspannenheid dacht zij, dat de gehele bevolking van Zierikzee
was gedood, behaLve zij. Dit is te verklaren aan de hand van het feit, dat
haar man en kinderen op dat ogenblik nog niet tevoorschijn waren gekomen.
Weer buiten gekomen, hield een vrouw ds. Gouverneur aan en vertelde
hem, dat op het erf van haar huis een dode lag. Het bleek later W. Leydek-
kers te zijn. Verder vroeg zij hem de politie te waarschuwen. Toen de domi
nee even later door de Pottebakkersstraat liep, die werd verlicht door de
brandende pakhuizen in de Molenstraat, zag hij om de hoek van de St. Do-
musstraat het lijk van de vrouw van Leydekkers op straat liggen iU). Tot
zover de eerste impressies van de ramp uit het verslag van ds. J. Gouverneur.
Hulp en bijstand door de plaatselijke overheid direct na de ramp.
Van enige vorm van luchtbescherming was hier ter stede in de periode
waarin de bommen vielen geen sprake. Toen na het bombardement de brand
weer was uitgerukt om de brand in de Molenstraat te blussen, spoedden de
burgemeester en de commissaris van politie zich bij het horen van, de brand
klok van het stadhuis direct naar het rampgebied. Beide autoriteiten bleven
ter plaatse tot 4 of 5 uur in de morgen.
De tijdige en langdurige aanwezigheid van het hoofd van het gemeente
bestuur mr. A. J. F. Fokker ,:1) werd in de Zierikzeesche Nieuwsbode van
4 mei uitdrukkelijk gememoreerd, omdat iemand, die „krachtens zijn be
trekking in ambtsverhouding tot de burgemeester stond" had gezegd, dat hij
was weggebleven. Gezien ook de belangstelling en het medeleven, dat de
heer Fokker in het verdere verloop der gebeurtenissen toonde, staat vast,
dat hier slechts sprake was van het wei-pen van een smet op het gedrag van
de eerste burger van Zierikzee l4)
Teneinde de daklozen en gewonden direct onderdak te kunnen verschaffen,
werden in het politiebureau en in het schoolgebouw aan het Kerkhof ZZ
enige lokalen ontruimd.
Ook had de biu-gemeester briefjes afgegeven, waarop voor rekening van
het Burgerlijk Armbestuur goederen en levensmiddelen konden worden
afgehaald.
Zierikzee na de ramp in de publiciteit
Maandagmorgen - 30 april - kwamen de commissaris van de koningin
en de schout bij nacht van Zeeland met de spoorboot te Zierikzee aan. In
KI
de avonduren arriveerde ook de afgevaardigde van het stemdistriet mi*.
R. J. H. Patijn i:'), die zich in de komende maanden intensief met de zaak
zou bezighouden. Tevens werden deze dag telegrammen ontvangen van
koningin Wilhelmina en koningin-moeder Emma.
De ramp trok veel journalisten, persfotografen en vreemdelingen naar de
stad. De krant van 7 mei meldde zelfs, dat er een film van de ramp was
gemaakt, die reeds in Amsterdam en Arnhem was getoond. Enige onder
nemende drukkers en boekverkopers brachten series prentbriefkaarten van
de ramp in de handel.
Reportage „Het Leven"
„Het Leven" gaf in zijn nummer van 8 mei een uitvoerige fotoreportage
van het rampgebied. De onderschriften geven iets weer van de sensatielust
van de lezers van dit geïllustreerde weekblad. Speciaal werd de aandacht
gevestigd op de Iedikantjes waarin de kinderen van het echtpaar Polvliet-
Wesseling hadden liggen slapen Door twee van deze bedjes waren stukken
ijzer gevlogen, terwijl de kindex*en eruit werden geslingerd. Slechts een twee-
jai*ig meisje zou „een paar onbeduidende schrammen" hebben gekregen. De
gezusters Douw waren, volgens „Het Leven", onder de puinhopen vandaan
gehaald. Er is zelfs een foto waarop de commandant van Schouwen-Dui-
veland, de eerste luitenant J. P. Louwers - te hei-kennen aan een kruisje
boven zijn kepi - poseert met enige militairen voor de geruïneex-de snoep
winkel van de zusters in de Molenstraat.
Uiteraard ontbreekt ook de foto van de vex-nielde woning van het gezin
Leydekkers niet. De pox-tretten van de slachtoffers zijn ei-bij geplaatst. Enige
vrouwen uit de buurt hebben gefigui-eerd als bui-en „die ternauwernood aan
den dood ontsnapten (en die) zoeken in de puinhopen naar wat er eventueel
nog van hun bezitting te redden mocht zijn". De ramp wordt in dit blad „het
bommen-onheil" genoemd.
Jan Smit, bewoner van St. Domusstraat 114. een belendend pand van het
verwoeste huis van Leydekkers, is met de pijp in de hand tussen het puin
gefotografeerd. Volgens het cndei-schrift vertelt hij de mannen van „Het
Leven" op dat moment „hoe hij 's nachts onder de balken vandaan gekropen
is". Bijzonder sterk geënsceneerd is een opname van het vei-woesto huisje
van deze Jan Smit waarvoor steunend op een stok Elizabeth de Jonge, alias
Betje Does, poseert.
Het Fi-anse tijdschrift „La Victorie" gaf een geheel vei-minkt verslag van
de aanval, waarbij ook Middelburg was betrokken geweest!
11. Het waren ongetwijfeld harde knallen! Dr. A. van der Hoeven, huisarts
te Zierikzee en in 1917 tevens officier van gezondheid bij het garnizoen
alhier, sprak in 1925 over „vijf zware slagen als kanonschoten in dien
nacht". A. van der Hoeven. Geschiedenis van de mobilisatie te Zierikzee,
aug. 1914-nov. 1918, Zierikzee, z.j. (1925).
12. We veronderstellen, dat ds. Gouverneur van de Oude Haven 50 terug
liep langs zijn eigen huis naar de Potteb akker straat, die de Oude Haven
met de St. Domusstraat en het Karsteil verbindt. Dr. A. van der Hoe
ven geeft in zijn Geschiedenis van de Mobilisatie te Zierikzee op blz.
12 de indruk, dat ook het stoffelijk overschot van een inwonend neefje
van Leydekkers door het vallen van de bom buiten het huis terecht was
gekomen.
13. Abraham Jacobus Frederik Fokker, heer van Crayestein en Rengers-
kerke, geb. Zierikzee 5 aug. 1857, burgemeester van Zierikzee 1916-1929,
lid van de Eerste Kamer der St.-Gen., voorzitter van het Bestuur der
Visserijen op de Oosterschelde en de Zeeuwse stromen en van hel Wa
terschap Schouwen, overlZierikzee 6 maart 1929.
14. Voorzover de burgemeester, die op het Havenpark woonde, de brandklok
van het stadhuis niet heeft gehoord, zal hij wel door iemand zijn gewekt.
15. Mr. Rudolf Johan Hendrik Patijn, geb. 1863 en overl. 1956, was o.m. lid
van de Tweede Kamer der St.-Gen.
ZIERIKZEE, 24-4. Blijkens me
dedelingen in het maandorgaan „De
Kikvors" van de Ned. Vereniging
voor Onderwatersport „Baracuda",
zal Schcuwen-Duiveland in de ko
mende maanden weer volop betrok
ken werden in de vele activiteiten
van deze vereniging. Overigens wa
ren de beoefenaars van de onderwa
tersport reeds met de Paasdagen ac
tief in deze omgeving. Als uitgangs
punt van deze dagen met volop slecht
weer diende toen camping „Vierban
nen" te Ouwerkerk.
Gp 23 en 24 april, het afgelopen
weekeinde dus. kwamen de duikers
opnieuw bijeen ep de Vierbannen
voor een groepleidersweekeinde. Dit
weekeinde was bedoeld als voorbe
reiding op het Pinksterkamp dat op
13, 14 en 15 mei gehouden zal wor
den te Dreischor. Op 11 juni, zo
meldt het programma verder trekken
de „Baracuda"-leden naax- Box-ren-
damme bij Zierikzee, op 9 juli naar
Dreischor en Flaauwers, 6 augustus
Schelphoek, 20 augustus Zuidbout, 3
september Hoek van Bommenee en
17 september Flaauwers.
Pinksterkamp
Het Pinksterkamp te Dreischor is
voor „Baracuda" een jaarlijks terug
kerend evenement waarbij gekam
peerd wordt in tenten die worden
opgeslagen op het gemeentelijk sport-
tei-rein. Overigens neemt gedurende
deze kampdagen hotel „De Drie
Schapen" een centrale plaats in,
want daar wordt om te beginnen za
terdagochtend 13 mei het Pinkster
kamp officieel geopend. In verband
met het feit dat de burgemeester
van Brouwershaven hiervoor ver
hinderd is zal het openingswoord ge
sproken worden door de voorzitter
van de Ned. Ondex'watersport Bond,
de heer H. F. van der Meulen. Be
halve ds opening worden in „De Drie
Schapen" gehouden: de feestavonden
op zaterdag en zondag, bestaande ó.a.
uit een filmprogramma en een geza
menlijke maaltijd. Voor dit kamp zijn
alle Nederlandse sportduikers uitge
nodigd, terwijl ook enkele Belgische
clubs zullen deelnemen.
SAIGON, 24-4. Veertig km ten
zuiden van Da Nang zijn Ameri
kaanse mariniers in een hinderlaag
gelopen, zo is zondag van Ameri
kaanse zijde in Saigon meegedeeld.
46 Amerikanen zijn gesneuveld en
105 werden gewond. Aan de kant van
de Vietcong sneuvelden 96 mensen.
Verwoeste en verbrande huizen in
de Molenstraat.
BAARN. Zodra op „Drakensteyn"
een prinsje of prinsesje wordt gebo
ren, zal in Baarn de tentooxistelling
„Hondei'dvijflig jaar ox-anjejeugd"
worden geopend.
ADVERTENTIE
voordat u inlichtingen heeft ingewonnen bij het Pfaff
Naaimachinehuis W. Rikken N.V., Kortemeestraat 17,
Bergen op Zoom, tel. (01640) 58 78.
WOENSDAG 26 APRIL.
NED. 1: Na Pipo en het journaal
de tweede aflevering van „Vakantie
in Lipiza", de Joegoslavische serie
over het meisje Julka dar bif haar
oom logeert. Het agrarisch journaal
en e^n Socuterafilmpje over de
Hartstichting vullen de tijd tot acht
uur. Na het journaal eerst tien minu
ten met D '66 en vervolgens een
speelfilm en wel „Geen tijd voor tra
nen" („Forunat"), een Franse come-
die met de bekende komiek Bourvil
en met Michèle Morgan, Gaby Mor-
ley. Rosy Varte en Freddy Bilis.
Bourvil speelt de rol van een een
zame zonderling, die tijdelijk moet
doorgaan voor de echtgenoot van een
voor de Duitsers gevluchte dokters
vrouw. De film duurt bijna twee
uur. Na afloop nog een kort natuur-
filmpje over marmotten, die hoog in
de Alpen hun winterslaap houden
NED. II: De KRO begint het twee
de net-programma met een uitzen
ding van de gedanste hitparade
Waauwgepresenteerd door Theo
Stokkink en met de bekende mede
werkenden. „Leven aan de zelfkant"
is een documentaire van de Austra
lische televisie over het leven in de
achterbuurten van Sidney. „Hazel",
de bazige huishoudster, is ook weer
paraat. George Baxter heeft een as
sistent nodig. Hazel weet wel iemand
maar er zijn meer gegadigden. Het
programma wordt afgesloten met
een reportage over het werk van de
Vlaamse schilder Rogier van der
Weyden, die vijfhonderd jaar gele
den leefde. Na het laatste journaal
nog een Teleac-uitzending met de
herhaling van de elfde les uit de
cursus „De detailist als ondernemer"
met als ondenverp: verbouwing in
de winkel.
DONDERDAG 27 APRIL.
NED. I: Tussen zeven en acht uur
het internationaal jeugdjournaal „De
Verrekijker", van Gewest tot Gewest
en Mensen in de SportNa het jour
naal een TROS programma: „Een
beetje lente in huis". In het Circus
theater in Scheveningen wordt van
avond Miss Holland gekozen Gast
vrouw Karin van Wamelen ontvangt
ook nog enkele artiesten. De jury
wordt gevormd door Toni Boltini,
Adèle Bloemendaal, Rita Reys, Geza
Frid en Pim van Meeuwen. Daarna
de VARA met „Koning Klant",
waarin de consument nu eens niet
wordt „opgelicht" maar voorgelicht.
Vervolgens het Peleton Anderson,
een unieke reportage van de strijd
in Vietnam. De Franse televisie zond
een cameraploeg naar het strijdto
neel en cineast Pierre Schöndorfer
heeft zich met mannenmoed van zijn
taak gekweten. Na het journaal gaan
we nog even naar Montreux waar de
Gouden Roos wordt betwist. Hoe zal
het de Nederlandse inzending, de
Dorus show, vergaan zijnHelemaal
aan het slot van de avond Teleac
over Automatisering
NED. II: „Geen beter leven dan
het buitenleven" vormt de start van
het NCRV programma. Het wordt
opgevolgd door de Nederlandse be
werking van een Franse serie geti
teld „Jong-leren". Een aantal vaders,
moeders en kinderen gaan van ge
dachten wisselen over alledaagse ge
beurtenissen in de familiekring. Ver
volgens de tioeede aflevering van de
serie „Van nul uur een tot midder
nacht". Hoofdpersoon is de Interpol-
detective Mark Lissen, die tijdens
een vakantie allerlei vreemde dingen
beleeft. Na het journaal een kerke
lijke uitzending. In de reeks „Dich
terbij'' vandaag ats onderwerp: De
Duivel.
WOENSDAG 2G APRIL.
NED. 1: 17.00 Kinderprogramma;
18.45 Pipo; 18.50 Journaal; 18.55 Ster
19.00 Vakantie in Lipiza; 19.25 Int.
agrarisch nieuws; 19.51 Soculera;
19.56 Ster; 20.00 Journaal. 20.16 Ster
20.20 Politieke partijen20.30 Geen
tijd voor tranen; 22.25 Marmotten
in de Alpen; 22.40 Jouraat.
NED. II: 20.00 Nieuws; 20.01 Ster;
20.05 Waauw; 20.35 Leven aan de
zelfkant; 21.15 Hazel; 21.40 Rogier
van der Weyden; 22.10 Ster; 22.15
Journaal; 22.30 Teleac.
DONDERDAG 27 APRIL.
NED. I: 18.45 Pipo; 18.50 Journaal;
18.55 Ster; 19.00 De verrekijker; 19.10
Van gewest tot gewest. 19.30 Mensen
in de sport; 19.56 Ster; 20.00 Journaal
20.16 Ster; 20.20 Een beetje lente in
huis; 21.20 Koningin Klant; 21.50 Het
peleton Anderson; 22.40 Journaal;
22.45 Montreux23.00 Teleac.
NED. 11: 10.00 Nieuws; 20.01 Ster;
20.05 Geen beter leven dan buiten
leven; 20.35 Jong-leren; 21.45 Van
nul uur één tot middernacht; 22.10
Ster; 22.15 Journaal; 22.30 Dichterbij
ADVERTENTIE
Machtig, zo'n jack.
Sportief, modieus.
De sterke stof is
en
creëerde het model.
PEKING. Enkele honderden rode
Gardisten hebben maandag betoogd
voor de Indonesische ambassade in
Peking. Zij blokkeerden de nauwe
straat waaraan de ambassade ligt,
zodat niemand er in of uit kon
DJAKARTA. Mevrouw Sdhiff,
echtgenote van de Nederlandse am
bassadeur in Indonesië heeft in Ban
doeng een Nederlandse bibliotheek
geopend. De tweede In Indonesië.
LAND- EN TUINBOUW
Demonstratie grondbewerking voor aardappelen
ZIERIKZEE, 24-4. De Federatie
van Verenigingen voor Bedrijfsvoor
lichting van het Landbouwcentrum
Zeeland organiseert op donderdag 27
april a.s. te Kcrtgcne een demonstra
tie grondbewerking voor aardappe
len. De organisatie vindt plaats in
samenwerking met de Rijksland-
bouwvooriichtingsdienst op de
Zeeuwse Eilanden.
Op het gebied van de grondbewer
king in het algemeen en voor aar
dappelen in het bijzonder, zijn de
laatste jaren talrijke nieuwe werk
tuigen ontwikkeld. De praktijk toont
hiervoor zeer veel belangstelling en
terecht.
Zo kan bijvoorbeeld met eggen
die door de aftakas worden aange
dreven veelal in één bewerking een
uitstekende verkx'uimeling tot een
behoorlijke diepte worden bereikt.
Reden waarom deze machines voor
al interessant zijn voor het poot-
klaar maken van aardappelland.
Verder zijn er een aantal zg. kombi-
natiewerktuigen ontwikkeld. Deze
hebben - in vex'gelijking met gewone
eggen - eveneens tot doel om het
aantal werkgangen te verminderen.
De capaciteit van deze combinatie-
werktuigen is dikwijls vrij hoog om
dat met een relatief hoge slnelheid
kan worden gex-eden.
Het doel van de demonstratie is
om al deze en andex'e belangwekken
de werktuigen en machines bijeen
te brengen en onder soortgelijke om
standigheden te laten werken. Op het
programma staan: kombinatiewerk-
tuigen, aangedreven eggen, hulpmid
dellijn aan pootmachines en trekkers,
gx'ondbewerking en poten in één
werkgang, werktuigen voor rijenbe-
werking.
De toelichting tijdens de demon
stratie zal worden vex-zox*gd door de
heer J. T. Andringa, specialist voor
landbouwwerktuigen en arbeids
vraagstukken te Goes.
ADVERTENTIE
«x-x*
Een gewone onderjurk me-
vrouw, kunt u overal kopen.
Maar stelt u hogere eisen,
komt u dan onze kollektie
uit le klas binnenen bui
tenlandse huizen eens zien
en passen. U zult vèrsteld
staan en de prijzen zullen
u meevallen.
liet domein voor de Vrouw X
X
