HET LIDTEKEN
Doe uzelf
rieem niet
HOOFDSCHOTEL
niet tekort terwijl u slaapt,
zomaar 'n matras
neem 'n moderne
Röntgen was Apeldoorner
keuze uit spaarvormen met
n NEDERLANDSCHE
mD MIDDENSTANDSBANK
kapokmatras
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Donderdag G april 1967 Nr. 19772
ADVERTENTIE
r~
GRATIS BOEKJE
Vraag per briefkaart
gratis gezellig boekje
"Rozegeur en
Maneschijn*. Vol tips
voor uw slaapkamer.
Adresseer aan:
Stichting
Kapok-Bureau,
Joh. Vermeerstraat 19,
Amsterdam-Z.
In de tijd dat de stralen nog X waren
Nederland eert groot geleerde
De ontdekker van de zogenaamde
X-stralen. Wilhelm Conrad Röntgen,
zal door de gemeente Apeldoorn ge-
eerd worden met een straatnaam, een
ex pc? it ie en een permanente, aan
zijn leven en werken gewijde, afde
ling in het gemeentemuseum te
Apeldoorn. De tentoonstelling wordt
van 29 aprl.» tot 31 oktober 1967 ge
houden. De opening van deze expo
sitie valt samen met het in de
schouwburg Orpheus te houden con
gres van de Nederlandse vereniging
voor radiologie.
Met de Crookes-buis
Het was in november 1895, dat
Wilhelm Conrad Röntgen, een terug
getrokken bescheiden geleerde, tot
verdriet van zijn echtgenote nog
meer tijd in zijn laboratorium door
bracht dan anders. De Wiirzburger
hoogleraar in de natuurkunde hield
zich reeds lang bezig met onderzoe
kingen over kathodestralen, zoals o.a.
Lenard en Hertz vóór hem hadden
gedaan. Röntgen werkte daarbij met
een elektrische stroom, die door een
nagenoeg luchtledige buis, een zo
genaamde Crookes-buis ging.
Telkens weer kon hij toen een
verschijnsel vaststellen, dat aan zijn
voorgangers blijkbaar was ontgaan,
namelijk het optreden van een don
kere vlek op de kathode, steeds op
de zelfde plaats. Bovendien had hij
het lichtspectrum aan het violetge-
kleiirde uiteinde van de buis bestu
deerd nadat passage door fluoresce
rende materialen had plaats gehad.
Het was bij 't doen van deze laatste
soort proeven, dat hij de voordien ge
heel onbekende stralen ontdekte, die
van zulk een revolutionaire beteke
nis voor de geneeskunde en andere
takken van wetenschap zou worden.
Een scherm dat met de fluoresce
rende stof barium-platina-cyanide-
bestreken was en zich op enkele me
ters afstand van de Crookes-buis be
vond, ging helder licht uitzenden zo
dra Röntgen een elektrische stroom
door de buis leidde. Maar het vreemd
ste door Röntgen waargenomen ver
schijnsel moest toch nog komen.
Ook de beenderen
Toen de onderzoeker, bij pogingen
om met bepaalde middelen het flu
oresceren van het scherm te ver
sterken, zijn hand over de luchtle
dige buis heen en weer bewoog, aan
schouwde hij tot zijn verbluftheid
de vage omtrek van zijn hand op
het scherm.
De eerstvolgende stap was het
herhalen van de proef, maar nu met
een fotografische plaat in plaats van
het scherm. Bij het ontwikkelen
bleek er een foto te zijn gemaakt,
die niet alleen de contouren, maar
ook de beenderen van zijn hand ver
toonde!
Ook nu nog achtte de Beierse ge
leerde het overbodig om zijn vreem
de vondst bij gebrek aan een be
tere term hield hij het maar op X-
stralen in een of andere vorm te
publiceren. De anders zo nuchtere
en evenwichtige fysicus was door de
wonderlijke vinding toch wel zo ge
boeid, dat hij de buitenwereld met
zijn alledaagse beslommeringen
steeds meer ging vergeten.
Schrobbering
Op zekere dag, toen zijn echtge
note tevergeefs wachtte op een com
plimentje over een heerlijk diner
dat zij speciaal voor hem had aan
gericht, werd het haar toch te bar.
Zij veegde hem geduch de mantel
uit over zijn verregaande afwezig
heid en naar het verhaal gaat -
deze schrobbering bracht hem toen
op gelukkige wijze naar de werke
lijkheid terug.
Geamuseerd nam Röntgen zijn
vrouw mee naar zijn wefkverlrek en
daar herhaalde hij voor zijn lief
hebbende en verstandige wederhelft
de proef, die de basis zou worden
voor een van de grootste veroverin
gen in de strijd die de mens sedert
de aanvang der beschaving tegen ve
lerlei ziekten voert.
Het heeft daarna nog jaren geduurd
voordat de natuurkundigen gingen
begrijpen wat het wezen der door
Röntgen ontdekte stralen is.
Tegenwoordig weet men dat ze af
komstig zijn uit het inwendige van
atomen, in tegenstelling tot stralings
verschijnselen als licht en ivarmte,
die van de buitenzijde van het atoom
uitgaan. Röntgenstralen zijn in zover
met licht en warmte en ook met een
gedeelte van de radiumstralen ver
want, dat ze berusten op elektromag
netische trillingen, die onderling al
leen verschillen in golflengte en
frekwentie.
Ultra korte golf
De trillingen van rood licht bij
voorbeeld hebben een twee maal zo
grote golflengte als die van blauw
licht; de naar Röntgen genoemde
stralen hebben echter een golflengte
die tienduizend maal kleiner is dan
de kleinste golflengte van zichtbare
lichtstralen.
Het röntgenonderzoek berust er op,
dat voorwerpen, die in de gang der
stralen worden geplaatst, zich als
schaduwbeelden op een fluoresce
rende scherm, of fotografische plaat
aftekenen.
Röntgenstralen bezitten een groot
doordringingsvermogener zijn maar
weinig stoffen waardoor ze volko
men worden tegengehouden. Wel
worden röntgenstralen bij het passé,
ren van verschillende stoffen „ver
zwakt'' en al naar de aard der stof
fen is deze verzwakking groot of
klein. Het doordringingsvermogen
van röntgenstralen is dus niet voor
alle materialen en voor alle iveef-
sels en organen van het lichaam
éven sterk.
Zodoende krijgt men op doorlich-
tingsscherm en fotografische plaat
gedifferentieerde schaduwbeelden te
zien. Hiervan wordt gebruik gemaakt
voor de meest uiteenlopende doel
einden in techniek, industrie en ge
neeskunde.
Er is geen beter en sneller middel
om te controleren of alle onderde
len van een radiobuis goed zijn ge
monteerd, of er zich in dozen bon
bons of andere fijne versnaperingen
geen ongerechtigheden bevinden, of
bij het lassen van metalen de ge
maakte hechtingen deugdelijk zijn,
of zich onder de verflaag van een
schilderij nog een ander schilder
stuk bevindt, e.d.
De toepassingen in de geneeskun
de zijn van tweeërlei aard, name
lijk diagnostisch en therapeutisch.
Tot de diagnostiek behoort niet al
leen het overbekende periodiek mas
sale onderzoek van de borstorganen,
maar ook het opsporen van gezwel
len, van maagzweren, van galen
nierstenen, het onderzoeken van een
fractuur in het beenderstelsel en
nog veel meerBij doorlichting en
röntgenfotografie van het lichaam is
het soms nodig een krachtiger con
trastwerking op te wekken dan van
nture aanwezig is.
Bariumpap
Zo maakt men de vorm van maag
en darmen zichtbaar door de pa-
ADVERTENTIE
VLEES
'Smakelijk eten'tip no. 17 van
chef-kok HENRI EKSTEEN:
VLEESWARENSCHOTEL
Doe eens wat anders met vlees
waren. Maak een vleeswaren-
schotel! Rangschik op een platte
schaal gelardeerde kalfslever, ham,
rosbief, fricandeau, ossetong en
cervelaatworst. Garneren met au
gurk en een schijfje tomaat. Ser-
veren met ravigotesaus, aardappel-
sla en knolsetderijsla. KostelijkI
PubIMa van Voorlichtingsbureau Vlata, Vleeswaren en Vleeaconserven
ttënt vóór het röntgenonderzoek ba
rium bevattende pap te laten slik
ken barium laat zeer weinig rönt
genstralen door en geeft dus een
duidelijke schaduw). Vertakkingen
van de luchtpijpen, alsook de ruim
te van het wervelkanaal rondom het
ruggemerg maakt men zichtbaar door
er vooraf lipiodol, een jodiumhou-
dende stof, in te brengen, die even
eens veel schaduw geeft.
Zyn er zwellingen, afsluitingen of
insnoeringen in de genoemde holten
aanwezig, dan kunnen deze een wij
ziging in het kunstmatig te voor
schijn geroepen contrastbeeld mee
brengen. In de holten die zich in de
hersenen bevinden, wordt soms lucht
ingebracht, wat eveneens een ver
sterkte contrastwerking verwekt, in
dit geval doordat die licht de rönt
genstralen, in tegenstelling met de
omgevende weefsels, vrijwel geheel
doorlaat.
In de therapie
Wat de behandeling van ziekten
met röntgenstralen betreftdeze be
rust op de eigenschap dat röntgen
stralen levend weefsel kunnen be
schadigen of zelfs doden, een invloed
die een 50 jaar geleden een aantal
argeloze onderzoekers helaas aan
den lijve moesten ondervinden.
Langzamerhand heeft men geleerd
de destructieve invloed precies te
beperken tot de weefsels die men
tot verdwijning wil brengen. De ge
zonde gedeelten van het lichaam
worden dan tegen bestraling be
schermd door afdekking met platen
van lood.
Waarom nu die bijzondere aan
dacht voor Wilhelm Conrad Röntgen
in Apeldoorn? Dat is omdat deze ge
leerde aldaar heeft gewoond van
1848 tot 1862. Zijn vader had in
Apeldoorn een lakenhandel in de
Hoofdstraat, die in die dagen nog de
Dorpsstraat heette. Hel gezin Rönt
gen was ten tijde van de trans-
Pruisische oorlog uit Duitsland naar
Nederland gekomen.
Op de tentoonstelling zal de be
tekenis van Röntgens ontdekking zo
wel voor de medische loetenschap
als voor de techniek worden belicht.
Het reeds bestaande Röntgenmuseum
te Gennep (gemeente Remscheid)
heeft alle medewerking aan het
Apeldoomse initiatief toegezegd.
dr. ALFREDA BRIEDé.
7 i.ï
VISSERIJBERICHTEN zj
Mosselaaiivoêr
loopt ten einde
Vorige week mocht het aan het
MosseLkantoor (onderdeel van het
Produktschap voor Visserijproduk-
ten) nog gelukken de aanvoer van
mosselen zodanig te regelen, dat nog
enigszins aan de vraag kon worden
voldaan, maar deze week zal dit ze
ker niet meer gaan.
Uit Bruinisse vertrok maandag
morgen nog slechts één vaartuig
(Bru 2) naar de Waddenzee, omdat
er geen verder aanbod meer was.
Ook van de Grevelingen is er geen
aanbod meer, de mosselkwekers gaan
hun percelen klaar maken voor de
mosselzaadvisserij die 25 april be
gint. Tot 12 april kunnen nog mos
selen worden geleverd, tot 17 april
mag de handel nog verzenden. Maar
de export gaat uit als het bekende
nachtpitje, wegens gebrek aan aan
voer .Ondertussen komen berichten,
dat de olie van de „Torrey Canyon"
ook de mossel- en oesterbanken voor
de kust van Bretagne bedreigt. Dit
zou betekenen dat op de Parijse
markt ook de Franse mossel tijdelijk
zou moeten verdwijnen.
GEMEENTE DUIVELAND
Burgerlijke Stand
en loop der bevolking
over maart
Geboren: 1. Marinus Jacobus, z.
van G. Lindhout en J. C. Polderman,
Nieuwerkerk; 4. Willem Nicolaas, z.
van J. Hage en M. P. Pankow,
Ouwerkerk; 17. Marinus Adriaan, z.
van W. de Bruine en M. A. v. d. Bos,
Oosterland; 17. Klazina Huberta, d.
van H. W. Kesteloo en A. J. Heijboer,
Nieuwerkerk; 22. Neeltje Jacoba, d.
van M. C. Dekker en J. J. Louwerse,
Nieuwerkerk; 26. Joost Leendert, z.
van J, B. Manni en P. C. Bakker,
Ouwerkerk; 6. Pieter Anthonie, z.
van W. Flikweert en E Jonker,
Nieuwerkerk.
Overleden: 4. Adriana v. d. Berg,
53 jr. (Zierikzee); 9. Martina Stout-
jesdtfk, 87 jr., wed. van M. v. d.
Linde (Nieuwerkerk); 24. Hendrikus
Kornelis Fondse, 66 jr., echtg. van
K. Verhoek (Ouwerkerk).
Gehuwd; 31. Bernard Herman van
Engen, 22 jr. fs-Gravenhage) en Pie-
ternella Kuijper, 21 jr (Ouwerkerk).
Ingekomen: 1. J. W. Snoeck en gez.
van Rotterdam naar Sirjansland; 5.
C. v. td. Wekken, van Middenschou-
wen naar Nieuwerkerk; 6. W. F. G.
J. Zalm engez. van Westerschouwen
naar Nieuwerkerk; 14. T. P. v. d.
Vlisft en gez van Vlissingen naar
Nieuwerkerk; 16. A. v. d. Wekken en
gez. van Brouwershaven naar Sir
jansland.
Vertrokken; 3. J .P. van Dijk, van
Oosterland naar Bergen op Zoom; 8.
M. Verton, van Oosterland naar Zie
rikzee; 29. G. P. N. Kuijper, van
Ouwerkerk naar Amsterdam; 17. A.
P. v. d Werf, van Ouwerkerk naar
Middenschouwen; 30. C. v. d. Wek
ken, van Nieuwerkerk naar Zuid-
Beijerland.
Burgerlijke stand
Zierikzee
Geboren. 28 mrt. Theodoor Hen
drik Urban, z. van Cornelis Adrianus
Berrevoets en Johanna Helena Ver-
kaart (Zierikzee); 30 mrt. Janna
Adriana Suzanna, d. van Teunis van
Zalm en Adriana Elisabeth van Ham
(Westerschouwen); 2 april Helene
Suzanne, d. van Wubbo Bontkes en
Suzanna Maria Polderman (Zierik
zee); i april Johannes Jacobus, z.
van Dapid van den Berg en Jacomi-
na Catharina Capelle (Bruinisse).
Gehuwd. 28 mrt. Carl Bernard Jo-
han van Klooster, 28 jr. (Utrecht) en
Dirkje Goudriaan, 22 jr. (Zierikzee);
31 mrt. Nicolaas de Waal, 26 jr.,
(Oostflakkee) en Cornelia, van Wes-
tenbrugge, 21 jr. (Zierikzee).
Overleden. 26 mrt. Marinus Adri
aan Vis, 68 jr., geh. geweest met
Kornelia Hoekman (Zierikzee); 3
april Maria Boot, 78 jr. (Midden-
schouwen)
Cassius Clay, de wereldkampioen
in het zwaargewicht, zal op 25 april
drie dagen voor hij in militaire dienst
moet. zijn wereldtitel verdedigen te
gen Flloyd Patterson.
Voor 25 jaar....
OOSTERLAND. De ijsvereniging
„Winterleven" herdacht in haar jaar
vergadering het 25-jarig bestaan der
vereniging.
BRUINISSE. Op de vergadering
van de afdeling Bruinisse van het
Groene Kruis waren niet minder dan
144 leden aanwezig.
RENESSE. Bij de heer S. werden
maar liefst 8 kippen door een hond
doodgebeten, hetgeen in deze tijden
een belangrijk verlies voor de eige
naar betekent.
ZIERIKZEE (Adv.). Op uw gort
bon kunnen wij leveren: gort, gort-
mout gewoon, gortmout vlugkokend,
gemengd meel en kindermeel.
ZIERIKZEE. Voor een volle zaal
gaf de Christelijkè Zangvereniging'
„De Lof stem'' in de grote zaal,van de
Korenbeurseen zdngiLitvoering.
ZIERIKZEE (Adv.). Wij hebben
ontvangen aanneemen trouwhoe-
den. Voor strohoeden zijn geen tex
tielpunten nodig.
HAAMSTEDE. Voor de vacante
betrekking van hoofdonderwijzer der
openbare lagere school hebbëfi zich
14 sollicitanten aangemeld,
ZIERIKZEE. Tengevolge van de
buitengewone omstandigheden wordt
de laatste jaren geen jacht gemaakt
op zeehonden waardoor men deze
dieren in steeds groter wordende
kudden op de zandplaten in de
Zeeuwse stromen ziet liggen.
BROUWERSHAVEN. Met ingang
van 7 mei e.k. is de heer C. Gast op
nieuw tot burgemeester dezer ge
meente benoemd
RENESSE. Verschillende jongelui
hebben het plan opgevat een dam
vereniging op te richten.
De postzegels passen zo op het eerste gezicht niet erg goed in dit
vrolijke vakantie-achtige rijtje van: zomer, zon, zand, zegels,
zwemmen en zonnebaden. Maar velen weten gelukkig dat de Zo-
merpostzegels wel degelijk iets te maken hebben met het warme
en blije seizoenImmers, het geld dat de Zomerpostzegelaktie
jaarlijks opbrengt zorgt voor een straaltje zonneschijn op plaatsen
waar die zon anders niet zou komen. De tweede dinsdag van april -
de He is Zomerzegeltjesdag. Vanaf die dag komen de door gra
ficus Auke de Vries getekende „strandvondsten" in roulatie, p
het strand zijn ze overigens niet te vinden wel op het postkantoor
in de omgeving of het plaatselijk comité. Tussen haakjes: bij het
versturen van vakantiepost kunnen de strandvondstengoede
diensten bewijzen.
ADVERTENTIE
4% tot6%
De bank waar u zich thuis voelt!
Feuilleton
door
Maartje Zeldenrijk
Map dacht aan haar spaarbank
boekje, diep verborgen tussen het
linnengoed in de slaapkamerkast,
waarop ze iedere maand een belang
rijk bedrag bijstortte Wat had ze
voor zichzelf nodig? Ze kwam toch
niets te kort? Zelfs Wieg was ervan
onkundig, dat ze in korte tijd al zo'n
mooi bedrag bij elkaar gespaard had
Wieg had alleen maar belangstelling
voor haar, als hij thuis was. De rest
interesseerde hem niet.
Dus schudde ze haar hoofd. „Hou
den jullie het voorlopig maar, jon
gens, ik heb het gelukkig niet nodig
en jullie kunnen het goed gebrui
ken."
Cor, de oudste van de broers,
zuchtte opgelucht. „Dat scheelt ge
weldig, Map. Alie moest haar deel
hebben, die kan het in haar gezin
best gebruiken. En voor Annie moes
ten we het op de Bank vastzetten,
omdat ze nog minderjarig is. Boven
dien moesten we een flink bedrag
aan sucessierechten betalen. En wij
laten het natuurlijk ook zitten. Fijn,
Map, dank je wel. Je krijgt er ren
te van, hoor, daar zal ik voor zor
gen. Nee, daar sta ik op. En als je
het door omstandigheden eens no
dig mocht hebben, dan krijg je het
zo gauw mogelijk."
Terwijl ze naar huis fietste, dacht
ze: Wat zou ik met al dat geld moe
ten doen? Ik heb tooh genoeg? En
vader krijg ik er niet mee terug. Ge
lukkig heb ik mijn man, ik ben ge
zond en een leuk huisje. Wat wil ik
nog meer?
Langzaam sleet het verdriet. De
eerste mei was Wiechert weer on
verwacht thuis, ditmaal voor drie
dagen. En opnieuw beleefden ze el
kanders grote liefde, waardoor hel
gemis van haar vader op de ach
tergrond kwam. Alleen het feit, dat
ze op de onuitgesproken vraag van
Wiechert iedere keer haar hoofd
moest schudden, dreigde een obces-
sie te worden, al lachte de man de
zorgen van zijn vrouw weg. „Trek
je er niets van aan, mijn godinnetje,
dat heeft bovendien geen haast. Nu
kun je doen en laten, wat je wilt. Als
er eenmaal zo'n handenbindertje in
huis is, moet je een groot deel van
de vrijheid, die je nu nog hebt,
prijs geven."
Maar dat kon haar allemaal niets
schelen. „Verlang jij er dan niet
naar?" vroeg ze verwijtend?"
Hij zat in de keuken aan de ta
fel te roken en dacht even na. „Als
ik nee zeg, ben je natuurlijk kwaad.
Ik ken je," begon hij voorzichtig.
Maar „nee" is het niet. Alleen, ik
ben in dat opzicht wat flegmatischer.
Gemakkerlijker misschien. Komt het
vind ik het geweldig. Iets van jou
en mij, van ons samen.... dat lijkt
me een wonder, he? Maar komt het
voorlopig niet, welaan, wat geeft dat?
We zijn nog jong! Geen zorgen, meid.
Doch toen ze hem in juli afhaalde
in Rotterdam voor drie weken ver
lof en ze met een triest gezicht al
leen maar zei: „Nog steeds niets,
Wieg," dacht hij er in de wagen naar
huis over na. En toen hij haar 's-
avonds in zijn armen hield en ze
haar leed hierover uitsnikte, zei hij:
„We gaan samen van de week naar
een dokter. Nee, niet hier in de
stad. Ik zoek wel een specialist op.
In Amsterdam bijvoorbeeld En la
ten we ons onderzoeken. Dan komen
we misschien meer te weten."
Waarmee Map zich troostte en harts
tochtelijk blij haar armen om zijn
hals strengelde.
Een paar dagen voor stuurman
Lakeman weer naar zijn schip te
rug moest, wisten beiden, dat er
geen enkele afwijking was gecon
stateerd. Een kwestie van geduld en
als mevrouw het volgend jaar om
deze tijd niet in verwachting was,
moest ze nog maar eens terugkomen.
Met deze min of meer schrale troost
moest het echtpaar Lakeman het
doen.
Begin augustus bracht Map hem
weer naar Rotterdam en omdat ze
er toch was, maakte ze van de ge
legenheid gebruik om even bij Rinie
aan te wippen. Haar man was na
zijn laatste reis overgegaan op een
ander schip en Map wist, dat hij op
dit moment ergens in de buurt van
Japan moest zitten.
Tot haar verwondering zag ze een
man in de grote salon zitten. Rinie
stelde hem voor; „Meneer Jakobs,
een employé van de rederij. Wij
hier, in Rotterdam en omgeving hoe
ven niet naar het postkantoor te
gaan. Ons brengen ze het geld thuis"
Map knikte begrijpend. Ze kreeg
kotlie met een gebakje, werd in het
gesprek betrokken en vond de man
niet bepaald sympathiek. In een
spiegel bemerkte ze, dat Jakobs haar
zat te bekijken, als hij zich onbe
spied waande. Na een half uur voel
de Map een zekere spanning en re
aliseerde ze zich: Ik ben op dit
ogenblik niet welkom. Dus bedankte
ze voor het tweede kopje en zei,
dat ze nodig naar huis moest. Rinie
hield haar niet tegen; het afscheid
was even hartelijk als altijd: „Meid.
kom es gauw weer, maar dan 's mid
dags. Gaan we samen gezellig win
kelen Doeg! Rijd voorzichtig, meid.
het is zo druk op de weg tegen-
wooi'dig.
(Wordt vervolgd)
