vaste paasdatum? Getuigen van het grote wonder wie is er voor wereldraad van kerken Bloesemroutes op wegwijzers Dr. Visser 't Hooft over ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Vrydag 24 maart 1967 Nr. 19766 De Werelraad van Kerken heeft in een brief aan alle aangesloten kerken gevraagd of zij zich willen bezinnen op het instellen van een vaste datum voor Pasen. De rooms- katholieke kerk heeft er geen be zwaar tegen, zo is gebleken tijdens het tweede Vaticaanse concilie, mits ook de andere christelijke kerken er mee instemmen. De hervormde synode stelt voor, Pasen elk jaar te vieren op de zon dag die tussen de tiende en de 16de april valt. Dit impliceert dan, dat Pinksteren „vast" komt te liggen tussen de-29ste mei en de vierde juni. Komt het tot invoering van een vaste datum voor Pasen, dan zal daarmee het laatste restje heer schappij van de maan over onze ka lender verdwijnen. Tot nu toe valt Pasen op de eerste zondag na de eerste volle maan na het begin van de lente. Concilie Dit is zo vastgesteld door het con cilie van Nicaea (Klein-Azië) in het jaar 325. De koppeling van het paas feest aan de schijngestalte van de maan had het grote praktische voor deel dat de pelgrims die op weg wa ren ter viering van het paasfeest, zeker zouden zijn van verlichte nachten. Het gevolg hiervan is echter, dat de paasdatum tot nu toe op grilli ge manier heen en weer schuift in onze kalender. Ons kalenderjaar van 365 dagen (eens in de vier jaar 366) telt namelijk niet een geheel aantal z.g. synodische maanomlopen. Een synodische maanomloop is de tijd die de maan nodig heeft om weer de zelfde schijngestalte te be reiken. Deze tijdsduur bedraagt ge middeld 29,5306 middelbare zonneda gen (De toevoeging „synodisch" is nodig omdat er ook andere definities van 'het begrip maanomloop bestaan, zoals b.v. de „siderische"; dit is de tijd die de maan nodig heeft om, uitgaande van een bepaalde positie tussen de sterren, dit punt opnieuw te bereiken. Dat duurt gemiddeld 27,3217 middelbare zonnedagen). Maand speling Deze afhankelijkheid van de maan leidt er toe dat de paasdatum kan variëren tussen 22 maart en 25 april, een periode van 35 dagen. Dit jaar valt Pasen vroeg (26 maart), maar in de komende tien jaar zul len de meeste paaszondagen in april vallen; in 1973 pas op 22 april. Pink sterzondag valt In dat jaar dus op 10 juni. Onze moderne tijd heeft de maan niet meer nodig als bron van ver lichting tijdens nachtelijke reizen. Het lag dus voor de hand dat er voorstellen zouden komen om Pasen los te koppelen van de schijnge stalte van de maan en een (min of meer) vaste paasdatum in te voeren. Geheel vast kan deze niet worden, althans niet zolang wij de nu in ge bruik zijnde kalender blijven han teren. In deze Gregoriaanse kalen der valt een gegeven weekdag elk volgend jaar op een andere datum (vandaar „tussen 10 en 16 april" in het Paasvooretel van de hervorm de synode). Werelilkaleiider Een werkelijk vast liggende paas datum zou er pas kunnen komen na een. vrij ingrijpende heivorming van de kalender, bijvoorbeeld in de zin van 'het ontwerp dat een aantal ja ren geleden ter tafel heeft gelegen bij de Verenigde Naties. Dit ontwerp verdeelde het jaar in vier kwartalen van onderling gelijke duur (elk 91 dagen, samen dus 364) met aan het einde een dag-zonder datum, een z.g. blanco dag. In schrik keljaren zou een soortgelijke blanco dag worden ingelast na de laatste zaterdag van juni. In dit ontwerp begint elk nieuw jaar op een zondag en ook elk nieuw kwartaal (91 is namelijk een veel voud van 7, zodat elk kwartaal een geheel aantal weken telt). De eerste maand van elk kwartaal krijgt 31 dagen, de twee volgende elk dertig Afwijkingen Op die manier ontstaat er een ge lijkmatig ritme (31-30-30. vier maal herhaald) waarin elke datum voor taan steeds op de zelfde weekdag valt (kerstmis bijvoorbeeld voorgoed op maandag en dinsdag!). Dit jaar, 1967, zou een goed jaar zijn geweest om deze herziene ka lender in te voeren, omdat 1 januari dit jaar inderdaad op zondag viel. Er leven echter bij sommige gods dienstige groeperingen bezwaren te gen dit ontwerp, omdat het met zijn „blanco dagen" het door velen als heilig beschouwde zevendaagse rit me verstoort. (Tussen de laatste zondag van het oude jaar en de eerste van het nieuwe komen dan zeven dagen te liggen in plaats van zes zoals nu). Voorlopig zal de paasdatum toch nog blijven schuiven. GERTON VAN WAGENINGEN. In deze tijd plaatst de A.N.W.B. weer de extra bordjes met verwijzingen naar de mooie bloesemroutes op de wegwijzers. Het duurt niet lang meer, of de boomgaarden pronken weer in volle pracht. i Als ook u behoort tot de categorie twintigste-eeuwse schatgravers die geregeld de antiekwinkels en veilin gen afstroopt op zoek naar buit en avontuur, dan zult u inmiddels tot althans écn conclusie gekomen zijn, namelijk dat cp dit terrein de echte vondsten de laat ste tijd bijzender dun gezaaid zijn. En „kapitaalschaar- ste" werkt bovendien in de hand dat de gemiddelde amateur-jager niet by machte is de prijs te betalen wel ke de kunstvcorwerpen momenteel moeten opbrengen, hetgeen tevens het opkopen door buitenlandse geïnte resseerden, die in gunstiger omstandigheden verkeren, in de hand werkt. Daarbij kemt, dat echt antiek en met name de vroege stukken uiteraard steeds zeldzamer worden en „van nature" flink prijshoudend zijn. Gelukkig hebben onze musea financieel meer mogelijkheden en blijkt er altijd een bepaalde clan draagkrachtige collectioneurs in ons land te zijn die, zoals onlangs bij de veiling van de Jaarsma-collectie bij Mak van Waag te Amsterdam naar voren kwam, in staat blijft unieke stukken voor Nederland te behou den. Het vooral de laatste jaren zo enorm aangegroeide leger van kleine kopers echter, heeft op dit moment helaas weinig kans meer op een voordelige uitbreiding van zijn schatten. Het hierbij afgebeelde paneel kun nen we dan ook het beste zij het met enige weemoed beschouwen als een herinnering aan voorbije tij den en zulks nu in dubbele zin. Nog geen vijf jaar geleden voor krap tweehonderdvijftig gulden door zo'n kleine verzamelaar verwor. ven, behoort het nu tot die catego rie kunstvoorwerpen waar het - voor deze prijs vergeefs naar speu ren is. Kast of kerk? Hoewel de herkomst onbekend is, mag worden aangenomen dat dit fraaie, zeventiende-eeuw se stuk houtsnijwerk van Engelse of Schot se origine is en eens deel heeft uii- gemaakt van een groter, niet meer te achterhalen geheel. Een monu mentale kast lijkt hier gezien orna ment en vorm het meest voor de hand liggend, alhoewel snijwerk uit een kerkinterieur eveneens mogelijk is. Het uitgebeelde onderwerp maakt het paneel, speciaal in deze dagen, belangwekkend. Weergegeven is na melijk Christus' Opstanding uit het graf, een in vergelijking met andere episoden uit de Heilige Schrift vrij weinig in beeld gebracht onderwerp. Dit is ook wel te verklaren. Het ge beuren op zichzelf levert de kunste naar immers zeker de nodige tech nische en artistieke moeilijkheden op, waar mindere grootheden aan stonds in kunnen vastte Met name de aan het graf ont stijgende Christusfiguur bleek vaak lastig op harmonische wijze in de compositie te verwerken. Sommige kunstenaars volstonden dan ook met het weergeven van de nog net zicht bare voeten in de bovenhoek van de voorstelling, hiermede de hemel vaart aanduidend, weer andere beeldden het gebeurde uit met al leen het geopende graf waarbij Christus geacht werd reeds naar de hemel te zijn opgestegen. Verkeerd effect Een naïeve uitbeelding, waarbij hel lichaam rechtstandig uit het graf opkwam terwijl de soldaten in vaak dierlijk slaapgrimas verstard lagen, kreeg soms zelfs bijna een onbedoeld potsierlijk effect. Ook het graf zelve tenslotte bood enige moeilijkheden bij de weerga ve. Een rots met sluitsteen is het meest bekend doch tevens zijn er tal van voorstellingen die een tom be uitbeelden. Soldaten slapend bij zo'n nuchtere tombe bleek soms ook minder dankbaar te realiseren dan bij een zoveel meer romantischer en dus spectaculairder grot. En nu staat daar dan dit een voudig paneeltje en van deze hele problematiek blijkt ineens geen sprake meer. Toch hetzelfde gebeu ren en toch de zelfde figuratie. Schrik De soldaten zijn net ontwaakt, één kijkt er opeens omhoog en zie: hij is getuige van het grote wonder: Christus komt overeind uit het graf. Hij zweeft niet. Hij stapt als het ware zegevierend tevoorschijn. Er zijn geen engelen als getuigen, geen treurende vrouwen, beiden ge liefde illustratieve nevenverschijn selen kortom geen enkele poging om het mysterie van het moment uit te beelden met behulp van extra toegevoegde dramatiek of aangezet sentiment die het doel alleen maar kunnen schaden, alleen maar een oersimpele weergave van het won der. Het is alsof de anonieme kunste naar heeft willen zeggen: kijk zó eenvoudig is het allemaal. Maak er verder niets omheen, dat is niet no dig om het te kunnen begrijpen. Dit is het. Regelmatige lezers van artikelen op kunstgebied zouden kunnen on derschrijven dat hier nog alinea's lang en vellen vol achter doorge schreven zou kunnen worden. Ik ge loof echter niet dat dit meer van belang is daar we aan de hand van onze notities slechts die ene con clusie kunnen onderschrijven welke er uit naar voren komt, namelijk dat het waarlijk een gave is om in die geest het paasfeest te mogen uit beelden en bovenal: te kunnen zien, een gave die men iedereen zou wil len toewensen in deze dagen. H. G. du Vieux-Rhin. 217 kerken aangesloten Dr. Visser 't Hooft (66) heeft na achttien jaar oecumenische arbeid in Genève zijn functie overgedragen aan de Amerikaanse Presbyteriaan Eugene Carson Blake, die zes jaar jonger is dan zijn Nederlandse voor ganger. Blake heeft, om zich goed voor te bereiden op zijn veel tact vragende functiezelfs enige tijd Frans aan de universiteit te Greno ble gestudeerd. Dr. Visser 't Hooft zal nu eindelijk de tijd hebben om zijn memoires te schrpven, waarin uit de aard der zaak het zoel en wee van de Wereldraad van Kerken een belangrijke plaats zal krijgen. Onder zijn geduldige, tactvolle lei ding is de Wereldraad van Kerken uitgegroeid tot een machtige orga nisatie, een wereldwijde broeder schap, waar liefst 217 kerken bij zijn aangesloten. En dank zij een uitvoe rige uitwisseling r>an gedachten met het Vaticaan is zelfs de rooms-kat- holieke toetreding tot de Wereldraad een mogelijkheid geworden, die ho pelijk in de naaste toekomst gereali seerd zal kunnen worden. Niet „onzichtbaar" Dr. Visser Hooft, die als auteur veel eer inlegde met zijn studie over Rembrandt's hunkering naar de ze kerheid van het Evangelie, meent dat de oecumene niet alleen de sa menwerking tussen de kerken be vordert, maar ook alle kerken af zonderlijk nieuwe impulsen geeft. „Juist deze eenheid in verscheiden heid maakt ons sterk, wekt ook hel vertrouwen van degenen die tol dusver de weg naar' de kerk niet hebben kunnen vinden. Wij als christenen moeten bedenken, hoe veel mensen juist door onze ver deeldheid van de kerk werden af geschrikt. Een van de opvattingen, die dooi de Wereldraad van kerken is ge creëerd is, dat protestanten hun verdeeldheid niet langer dienen te rechtvaardigen door zich er op te beroepen toch uiteindelijk te beho ren tot de zogenaamde „onzichtbare kerk", de grote conceptie van de band die christelijke broeders bindt in hun geloof. Want duur deze redenering, hoe zijn de Kerken bang voor de sprong waardig ze ook schijnt, blijft de ver deeldheid bestaan. Men erkent dan wel de een of andere band, maar is bang om ook eens met een anders denkende te gaan pratenAngst en vrees stijven de kerken in hun iso lement en wij zijn blij dat wij dit isolement, voor een groot deel heb ben kunnen opheffen." Meer „soldaten" Volgens deze Nederlandse theo loog is het niet langer aan te ne men dat het Westeuropese type Van Christendom de absolute en „norma- le"' vorm van Christelijk leven en geloof is. „Wij zijn ons bewust ge worden, dat geen enkel lid zich kan pretenderen de .enige en gehele waarheid in zich te dragen." Vol gens dr. Visser 't Hooft hebben de kerken nog slechts de eerste stap op weg naar de christelijke een heid gezet. „De kerken zijn nu al jaren bezig aan een boeiende en ongetwijfeld vruchtbare dialoog, maar zij durven veelal de sprong naar een meer hechte eenheid niet te wagen. Vaak geven zij als motief dat die tijd voor een grotere eenheid nog niet is aangebroken, omdat iedere kerk afzonderlijk zich eerst zal moe ien vernieuwen. En vele kerken zit ten nog zo vast in hun door de tra ditie gegroeide structuren, dal deze innerlijke vernieuwing dikwijls heel moeizaam tot stand- komt. Een andere moeilijkheid is dat de oecumenische boodschap vaak op veel weerstand stuit bij de gemeen te, dus de gelovigen zelf. Wij zijn tot de ontdekking gekomen, dat we genoeg klerken hebben die de oecu menische samenwerking op papier voorbereiden, maar wij hebben meer „soldaten" nodig om onze boodschap te verbreiden en Ingang te doen vinden. Sommige theologen twijfe len er zelfs aan of het ooit moge lijk zal zijn de oecumene op gang te brengen binnen hel ingewikkelde netwerk van kerken, dat wij thans hebben. Die mening deel ik niet. Er is wel degelijk een mogelijkheid om, tot een betere samenwerking te komen. Dat is toch na 1945 wel bewezen. Wy moeten niet naar de andere kant doorslaan. Het prijsgeven van het instituut kerk is het prijsgeven van dc lump up eenheid." Sinds de tijd van reformatie cn contra-reformatie is de verdeeldheid bin nen dc christelijke wereld een feit, dat eeuwenlang als volstrekt onvermijde lijk werd gezien. Maar in deze eeuw, en eigenlijk pas na de tweede wereld oorlog, is dc. oecumenische geest vaardig geworden over de kerken. Men heeft, anders dan voorheen, nu vooral de nadruk gelegd op datgene, wat allen bindt en dat maakt het dc leden der verschillende kerken aan zienlijk gcmakkelykcr om andersdenkenden tc accepteren en te respecteren. De zc bitter noodzakelijke tolerantie mag hier cn daar nog een moeilijk te verhelen reserve tonen, dc oecumenische relatie tussen de kerken is nochtans een feit geworden. Het is de in Genève zetelende Wereldraad van Kerken geweest, die de geïsoleerde positie van de verschillende kerken heeft door broken. Achttien jaar lang was dc Nederlandse dominee dr. Willem Visser t Hcoft algemeen secretaris van deze organisatie. Hii heeft van deze Wereld raad een gezaghebbend instituut gemaakt.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1967 | | pagina 9