De Chinese revolutie
Voorspel tot drama begon in 1911
Confucius
werd afgezworen
INGEZONDEN STUKKEN
Vereniging tot Steun aan het Nederlandse Astma Fonds
Goed gras - goed ruwvoeder
Kleedgebouw tennisclub is vrijwel gereed
Lezing over Zuid-Afrika voor Plattelandsvrouwen
VAN DICHTBIJ
EN VAN VER
Het eten door de eeuwen heen
Circusvoorstellingen op een feestgerecht
Eten een
noodzakelijk kwaad
BLIK DOOR HET WERELD
De dramatische gebeurtenissen in
rcod-China hebben een lange voor
geschiedenis, die al in het begin van
deze eeuw begint. In 1911 brak na
melijk een revolutie uit, die een ein
de maakte aan het eeuwenlange kei
zerlijke bewind.
In feite had de keizerin reeds ja
renlang de grootste moeite gehad om
haar gezag te handhaven en toen zij
in 1909 stierf, stcnd er nog maar wei
nig een revolutie in de weg. De aan
leiding daartoe vond men in de po
gingen om de spoorwegen te natio
naliseren. Hiertegen rees veel verzet
van de zijde der invloedrijke koop
lieden en industriëlen, die de Mand-
sjoe-dynastie niet gunstig waren ge
zind en tamelijk westers waren ge
oriënteerd. Dit wijst er reeds op, dat
de omwenteling van 1911 een bur
gerlij kkarakter droeg. Aan de poli
tieke revolutie ging, zoals steeds, een
geestelijke vooraf en in de val van
de verouderde maatschappelijke in
stelling en sleepte zij ook de staats
vorm mee.
Het gehele Chinese leven was tot
het begin van deze eeuw doortrok
ken met de zedenleer van Confucius.
Deze hield in dat niemand zich ver
zetten mocht tegen de wil van de
keizer en dat een vader de onbe
perkte beschikkingsmacht uitoefen
de over de levens van zijn vrouw en
kinderen. Wie zich durfde te verzet
ten tegen de wil van zijn vader werd
uit de maatschappij gestoten. Noch
een zoon noch een dochter zou het
zich ooit in zijn of haar hoofd halen
om zelf een levensgezellin of echt
genoot te kiezen. Daar zorgden de
ouders en speciaal de vader voor en
er werd niet verder over gesproken.
Ook werd de lichamelijke arbeid als
minderwaardig beschouwd.
Hoezeer deze leer was verlaten
bleek ongeveer tien jaar later in 1919
toen een aantal studenten in Peking
een huis binnendrongen en daar een
drietal ministers een pak ransel toe
diende, waarmee men openlijk te
kennen gaf dat niet alleen de patri
archale verhoudingen in het gezin
hadden afgedaan, maar ook het
staatsgezag niet meer blindelings
werd gehoorzaamd.
Na de proclamatie van de repu
bliek beschikte China zeker over fi
guren die tot regeren in staat waren.
De voornaamste onder hen ivas wel
Soen Yat Sen, die de bekende Kwo
Min Tang heeft opgericht en geleid.
Kwo Min Tang betekent volkspartij
en haar socialistisch programma be
tekende voor China veel vooruit
gang. Het Chinese socialisme was
niet te vergelijken met wat er in
ivest-Europa onder werd verstaan.
De leden van deze beweging waren
geen arbeiders maar aristocraten en
kooplieden, officieren en industri
ëlen. Men wilde een parlement, een
centrale regering, een sociale poli
tiek en vermindering van de invloed
der buitenlanders. Ook de bezitloze
boeren stonden er buiten.
Geachte redaktie
Ik ben het helemaal eens met het
ingezonden stuk van Gerard v. d.
Sa lm in het nummer van 17 februa
ri over de oorlog in Vietnam en ik
vind dat de redaktie zich beter van
kritiek had kunnen onthouden om
dat ze weer met het tot vervelens
toe gebruikte argument op tafel komt
dat als Amerika het communisme
niet tegenhield het zich in Azië
steeds zou uitbreiden. Omdat het
argument dus al zo dikwijls gebruikt
is mag u wel aannemen dat iedereen
die tegen Amerika protesteert het
allang kent en er van een z.g.n. ver-
simpelingsfout helemaal geen spra
ke is.
Verder zegt u dat mensen als de
schrijver van dat stukje met het hart
denken en met de hersens voelen.
Daar kunt u niet over oordelen als
sympathisant voor Amerika en ik
kan u verzekeren dat ze juist met de
hersens denken en met het hart voe
len. Als Johnson en zijn aanhang
enigszins met hun hart voelden zou
den in de eerste plaats de bombar
dementen op Noord-Vietnam niet
plaatsvinden. Dan nog het volgende:
Amerika is inderdaad in Vietnam op
uitnodiging van Ky, maar het is wel
duidelijk dat slechts een klein deel
van de bevolking van Zuid-Vietnam
achter Ky staat. Anti-Amerikaanse
demonstraties mogen niet gefotogra
feerd worden door westerse journa
listen. Washington en Saigon hebben
voor het Zuidvietnamese volk al uit
gemaakt dat het achter het Ameri
kaanse optreden staat.
Ik vind het treurig dat alle Neder
landse politieke partijen, op één na,
min of meer achter het Amerikaan
se optreden staan en omdat de me
ning van die ene partij zo weinig be
kend is wil ik die even geven:
De beëindiging van het conflict
moet gesteund worden door een be
ëindiging van de economische en so
ciale tegenstellingen in Vietnam.
Vervolgens meet o.a. aan de volgende
voorwaarden worden voldaan: De
strijdende partijen sluiten een wa-'
ncnstilstand waarbij de terugtrek
king van alle buitenlandse troepen
wordt geregeld. De interne proble
men van Vietnam worden door de
Vietnamezen zelf opgelost en een in
ternationale vredesconferentie ga
randeert de zelfstandigheid van Viet
nam.
Ik hoop dat iedereen beseft dat
een probleem als dat in Vietnam niet
met geweld is op te lossen; geweld
heeft zelden iets opgelost.
HENK DOUW.
Uitgehold
Ondanks de bezielende leiding van
Soen Yat Sen en de bekwaamheid
van een groot aantal der leiders is
deze Kwo Min Tang er niet in ge
slaagd de beoogde eenheid van Chi
na tot stand te brengen. Daarvoor
heeft men te weinig oog gehad voor
de geweldige sociale nood van de
boeren, die geen grond bezaten
waardoor men spoedig vergeefs
zocht naar de noodzakelijke steun
onder de massa. Zij werd door dit
gebrek aan sympathie echter niet
vernietigd, maar innerlijk uitgehold
door de machinaties van de vreemde
mogendheden.
Geheel west-Europa heeft gedu
rende tientallen jaren in China een
rijk jachtterrein voor haar buiten
landse handel bezeten. Dat was reeds
gedeeltelijk het geval vóór 1911 en
onder Soen Yat Sen is men niet be
reid geweest deze politiek te mati
gen. Men probeerde de verschillen
de stromingen in de Kwo Min Tang
tegen elkaar op te zetten. Overal
vormden zich zogenaamde zelfstan
dige rijkjes onder leiding van gene
raals die door de mogendheden ge
steund werden. Een zwak China be
tekende vrijhandel en de vierhon
derd miljoen Chinezen waarborgden
een ruime klantenkring.
Deze politiek is zeer kortzichtig
geweest, in die eerste jaren na de
val van het keizerlijk bewind waren
bijna alle leidende figuren van de
Kwo Min Tang bereid hun nieuwe
staat naar westers model met Euro
pese hulp in te richten. Men heeft
toen voorzichtige en onbaatzuchtige
staatkunde opgeofferd aan winstbe
jag.
Later, in de dertiger jaren heeft
Japan in China het westen verdre
ven en daarmee dit afzetgebied
overgenomen. Ook Japan heeft Chi
na geëxploiteerd in plaats van ge
holpen, waarmee dit land in zijn on
middellijke nabijheid een vijand ge
kregen heeft, terwijl daar vriend
schap had kunnen groeien. Gelukkig
voor Europa overigens.
De terugblik op de revolutie van
1911 heeft deze zin, dat zij ons de
fouten leert van de Europese poli
tiek uit die jaren. Men heeft de be.
langen van China zonder meer gene.
geerd en daar plukt men nu de
wrange vruchten van. China greep
naar de dictatuur van het proletari
aat omdat langs deze weg zijn een
heid kon worden verwezenlijkt.
De oktoberrevolutie van 1911
bracht China de democratische re
publiek, en de westelijke invloed.
Nog geen veertig jaar later werd de
invloed van deze drie elementen
praktisch uitgewerkt.
Waar en op welke wijze zullen wij
China weer ontmoeten?
Afdeling Sehoiiwen-Diiivelund opgericht
LAND- EN TUINBOUW
Het rundvee staat reeds geruime
tijd op stal en iédere veehouder zal
alweer gaan denken aan het nieuwe
weideseizoen.
Hij zal zich daarbij ongetwijfeld
afvragen: „Kan ik nog iets verbete
ren aan de samenstelling van het
gras, en heb ik wel voldoende aan
dacht besteed aan de mineraalvoor
ziening? Ruwvoer, hooi en kuil
wordt nog gevoerd, maar kan ik in
de minerale samenstelling daarvan
voor de volgende winter ook nog
verbetering brengen?"
Immers, voor goede bedrijfsuit-
komsten dienen de onkosten laag
gehouden te worden en dus ook de
uitgave voor bij te voeren minera-
lenmengsels en kracht voeder.
Uit de resultaten van grondonder
zoek blijkt voortdurend, dat vele
gronden nog grote tekorten hebben
aan 'koper en kobalt. Hoe kan dit
goedkoper en beter voorkomen wor
den dan door het tijdig uitstrooien
van Koperslakkenbloem? Deze ko
per - kobaltmeststof is namelijk zo
samengesteld, dat bij een gift van
300-400 kg per ha. voor tenminste
3-4 jaar voldoende koper en kobalt
aan de grond wordt toegevoegd.
Enige weken voor het melkvee in
de weide komt, dient men dan ook
reeds maatregelen te treffen om in
het a.s. weideseizoen en het komende
najaar van goed gras en goed ruw
voer verzekerd te zijn. Hoe eerder
Koperslakkenbloem gestrooid is, hoe
sneller profijt men daarvan heeft.
Een goede bemesting legt de juis
te basis voor een rendabel bedrijf.
Prinselijk paar
op paleis .,Het Loo"
APELDOORN, 20-2. Prinses Mar-
griet en mr. Pieter van Vollenhoven
zijn maandag aangekomen op het
paleis Het Loo in Apeldoorn. De
aankomst geschiedde in alle stilte
en slechts enkele autoriteiten waren
ervan op de hoogte. Ter gelegenheid
van de aankomst van het prinselijk
paar wappert nu weer de prinsessen
-standaard van Het Loo. Het is de
negende generatie van Oranje's die
zich in Het Loo gevestigd heeft.
ZIERIKZEE, 20-2. In deze tweede
helft van februari wordt de laatste
hand gelegd aan de bouw van het
kleedgebouw voor de Lawntennisclub
„Zierikzee", dat een bijzonder gun
stige plaats heeft gekregen aan de
voorzijde van de baan en gemakke
lijk bereikbaar is via de ingang Lan
ge Blokweg. De bouw van het prak
tische gebouwtje is vrijwel voltooid.
Het ligt dan ook in de bedoeling om
het volgende maand, in maart dus,
in gebruik te nemen.
Tot de werkzaamheden die nog
moeten worden uitgevoerd kunnen
gerekend worden het leggen van te
gelvloeren, aftimmeren, schilderwerk
en sanitaire voorzieningen. Intussen
is thans reeds duidelijk te zien dat
de L.T.C. „Zierikzee" straks de be
schikking zal hebben over een prak
tisch en modern kleedgebóuw, dat
aan al de eisen zal voldoen die van
daag de dag aan dergelijke lokalen
worden gesteld. En dat betekent ui
teraard in de eersite plaats dat er toi
letten beschikbaar zullen zijn en bo
vendien twee douches. De lengte van
het gehele gebouw bedraagt dertien
meter, terwijl de die ote zes meter is.
Van de tennisbaan kunnen de spe
lers en speelsters straks via een te
gelterras het gebouw betreden. Zij
komen dan via ruime toegangsdeu
ren in de centrale hal en hebben
vandaar toegang tot de heren-kleed
kamer (aan de linkerzijde) en (aan de
rechterzijde) de dameskleedkamer.
Daarachter bevinden zich de toilet
ten en douches. In elke kleedkamer
bevindt zich bovendien een wastrog.
Vanuit de hal as verder de kleine
keuken bereikbaar, zodat de moge
lijkheid aanwezig is om een kopje
koffie of andere verversingen ter
plaatse klaar te maken.
De werkzaamheden werden (en
worden) uitgevoerd door de aanne
mers D. Quant (timmerwerk) en J.
P. Tiggelhoven (metselwerk) onder
directie van de dienst voor gemeen
tewerken te Zierikzee.
Foto: een gedeelte van het nieuwe
gebouwtje. De voorgrond zal veran
derd worden in pen terras. Geheel
rechts is het houten keetje te zieri
dat tot nu toe als clubgebouw in ge
bruik was. Heit is duidelijk dat van
een grote verbetering kan worden
gesproken.
ZIERIKZEE 20-2. Eén dezer da
gen is opgericht de afdeling Schou-
wen-Duiveland van de Vereniging
tot steun aan het Nederlands Astma
Fonds, een instelling die reeds 10.000
leden telt en in meer dan 100 plaat
sen afdelingen en correspondent
schappen telt. De nieuwe afdeling
heelt reeds plannen om leden te wer
ven, vcorlichting te geven, de jaar
lijkse collecte te organiseren en
plaatselijke behoeften te peilen.
Het bestuur van de afdeling be
staat uit de heer M. K, Romeijn, Ou-
werkerk (voorzitter), mej. H. D.
Vink, Zierikzee (secretaresse, Slab-
berswerf II), mevr. M. D. Kastelein
van Houdt, Zierikzee (penningmeesie-
resse), de heer K. Bakker, Scharen-
dijke, de heer B. Bossers, Burgh,
mevr. E. van Eelen-de Vries. Nifiu-
werkerk, de heer H. Enzing, Zierik
zee. mevr. L. C. Everwijn-van den
Bout, Haamstede, de heer J. Gelder
blom, Zierikzee, de heer C. M. van
Hoorn, Zierikzee, mevr. H. Jagers-
ma-Riemer, Bruinisse, ds. J. Keizer,
Brouwershaven, de heer Th. Sluyter,
Zierikzee, de heer S. de Vlieger,
Zierikzee, mevr. I. E. van der Waar-
den-Froon, Noordgouwe en mevr. R.
Woldinga-Veldkamp. Zierikzee.
Het lidmaatschap
Ieder kan lid worden van de afde
ling tegen een bedrag van f 4,- per
BROUWERSHAVEN
(Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode).
BROUWERSHAVEN, 20-2. Vorige
week hield de Nederlandse Bond van
Plattelandsvrouwen afdeling Brou
wershaven haar maandelUkse bijeen
komst waarbij ook de heren, alsmede
de heren van de „Landbouw Vereni
ging Brouwershaven" met hun da
mes waren uitgenodigd.
De vice-presidente mevrouw Van
Elsaeker heette allen hartelijk wel
kom, in het bijzonder de spreker van
deze avond, de heer Van Harn, die
een lezing hield over Zuid-Afrika. De
presidente hoopte dat de samenwer
king met de andere verenigingen op
cultureel gebied in de toekomst nog
verder zal toenemen.
De heer Van Harn vertelde op hu
moristische wijze over de levens-ge
woonten in Bazoetoeland, waar de
knapste vrouwen van de wereld wo
nen. De bevolking bestaat uit 10 mil
joen zwarten en kleurlingen en 3
ALBLASSERDAM. Op de werf
van Van der Giessen de Nooi'd N.V.
in Alblasserdam is de „Smid Lloyd"
11, een dubbelschroefs bevoorra
dingsschip, dat in aanbouw is voor
rekening van Smid Lloyd N.V. in
Rotterdam, te water gelaten.
DEN HAAG. De 28-jarige beton
werker L. M K. uit Rijswijk is door
jongelui overvallen en beroofd van
zijn portemonnaie met f 30, zijn pols
horloge en zijn portefeuille met pa
pieren, terwijl hij verwondingen aan
Zijn gezicht kreeg.
DEN HAAG. De Haagse politie
heeft, onder verdenking van diefstal
met geweldpleging, aangehouden de
43-jarige C. M. Th., zonder beroep,
en de 34-jarige visverwerker C. M.
W. P. A. van J.
HAARLEM. De 26-jarige H. de G.
uit Haarlem, die in Amsterdam aan
gehouden werd in verband met een
diefstal, heeft 'bekend 26 inbraken
en insluipingen te hebben gepleegd
in Haarlem en omgeving.
BEEK EN DONK. Door de N.V.
Fabrieken van Klinknagels en
Schroefbouten P. van Thiel en Zo
nen te Beek en Donk, welk bedrijf
ook producent is van stalen steigers,
is ontslag aangevraagd bij het ge
westelijk arbeidsbureau voor 35
werknemers.
AMSTERDAM. Op initiatief van
het Wilhelminafonds ter bestrijding
van tuberculose in Suriname is een
stichting in hét leven geroepen die
zich speciaal gaat bezighouden met
de nazorg van patiënten, die geleden
hebben of nog lijden aan besmette
lijke ziekten.
KRIMPEN AAN DE IJSSEL. Op
de provinciale weg in zijn woon
plaats te Krimpen aan de IJssel is
de 87-jarige P. de Visser bij een on
geval dusdanig ernstig gewond ge
raakt dat hij kort daarop, nog op
weg naar het ziekenhuis, is overle
den.
DEN HAAG. De 33-jarige woon
wagenbewoner L. M., die vorige
week werd aangehouden toen een
tuinder in een van zijn benen werd
geschoten, heeft tegenover de Haag
se politie toegegeven dit schot te
hebben gelost.
ORGOSOLO (Sardinië). Veertien
scholieren en hun onderwijzeres zijn
gewond geraakt bij de ontploffing
van een granaat onder een katechi-
satieles in de Sint Antoniuskerk van
Orgosolo op Sardinië.
PEKING. Volgens madame Ta-
bouis, diplomatiek medewerkster
van Paris-Jour zou Peking aanstu
ren op geheime besprekingen met de
Ver. Staten, die binnenkort in de
Westafrikaanse republiek Guinee
gehouden zouden kunnen worden.
SAIGON Negen mensen zijn om het
leven gekomen toen een gecharterd
Amerikaans vliegtuig maandag bij
het landen op de luchtmachtbasis
Nha Trang op een legervrachtauto
en een taxi neerkwam. Deze lucht
machtbasis ligt op 320 km. ten noord
oosten van Saigon.
PARIJS. Oud - bondskanselier
Adenauer van west-Duilsland heeft
maandag een „zeer interessant on
derhoud" gehad met president de
Gaulle.
DJAKARTA. In Socrabaja heeft
een ontvluchte gevangene zeven
personen gedood en 24 ernstig ge
wond, toen hij enkele handgranaten
gooide om aan zijn achtervolgers te
ontkomen.
SAIGON. Zuidvietnamese rege
ringstroepen hebben volgens een
Zuidvietnamese woordvoerder in het
centrale kustgebied zondag in een
veldslag 746 Vietcongstrijders en
Noordvietnamezen gedood.
miljoen blanken. De zwarten zijn on
derverdeeld in stammen die zelfs niet
in dezelfde tram of herberg mogen
komen.
Zuid-Rhodesië is een welvarend
land met prachtige parken en hotels.
Het klimaat is er voortreffelijk, altijd
zon en zo nu en dan maar eens een
regenbui. Ook het landschap is er
fantastisch mooi. Landbouw en vee
teelt zijn voor de inheemsen de voor
naamste bron van inkomsten. Wan
neer hij veel meer geld wil verdie
nen bestaat de mogelijkheid om voor
een half jaar dienst te nemen in de
mijnen. Veel jonge mannen doen dit
om voor hun verdiende geld een
vrouw of koeien te kopen, want ook
voor één of meer koeien kan hij een
vrouw kopen. Het huwelijk is voor
de Afrikaner geen liefdesspel, de
vrouw is voor de man een beeld van
macht en aanzien vandaar dat één
man soms meerdere vrouwen heeft,
die dan ook het werk voor hem doen
op het land.
De produkten die verbouwd wor
den zijn gerst, tarwe, erwten, bonen,
tabak, katoen, citrusvruchten, sinaas
appelen en druiven. Ook mogen ge
noemd worden de rijke goud- en
diamantvelden en nog vele andere
delfstoffen o.a. uranium.
Aan het slot van deze avond dank
te mevrouw Van Elsaeker de heer
Van Harn, voor zijn bijzondei' boei
end en interessante lezing onder aan
bieding van een attentie in couvert,
waarna de heer Van Schelven, na
mens de landbouwvereniging, dank
zegde voor de ontvangen uitnodiging.
De volgende bijeenkomst zal ge
houden worden op 14 maart.
jaar. Men heeft dan recht op toezen
ding van het blad „Contrastina".
Zonder toezending van het blad be
dragen de kosten f 2,50. Men kan
donateur worden vanaf f 10,-. De se
cretaresse belast zich gaarne met het
noteren van lidmaatschappen. Het
secretariaat van de landelijke ver
eniging is gevestigd te Utrecht.
Wij vernemen tenslotte dat op don
derdag 9 maart a_s. een contactavond
zal worden georganiseerd In „Mon-
dragon". Over het onderwerp „Doel
stellingen en werkwijze van Stich
ting en Vereniging" zal spreken de
directeur mr. A. Katan. Enkele ast-
ma-flims zullen aanvullend worden
vertoond.
KERKNIEUWS
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Hendrik Ido Ambacht
(va. P. H. de Pree), (toez.): M. H.
Geertsema, Westerhaar.
Bedankt voor Enkhuizen (vac. H.
A. Visser), (toez.): Ph. H. Stoutjes-
dijk, Hellendoorn.
Geref Kerken
Beroepen te Kruiningen: J. v. d.
Molen, kand., Zwolle; le 's-Graven-
hage-west (vac. W. v. d. Linden): G.
v. d. Veere, Hardegarijp; te Schie
dam (vac. W. A. Krijger): D. Bouw-
knegt, 's-Gravenhage-Moerwijk.
Bedankt voor Hoorn en voor Voor
burg (vac. dr. L. Schuurman): H. A.
van Bottenburg, Noordwijk aan Zee;
voor Eindhoven (vac. dr. W. v. d.
Zwaan): J. Schelhaas, Leeuwarden-
Huizum.
Geref. Kerk (vrijgemaakt)
Aangenomen naar Pieterburen: J.
C. Post, kand., Leeuwarden, die be
dankte voor Alblasserdam - Nieuw
Lekkerland, Avereest - Dedemsvaart,
Blija, Diever - Smilde, Drogeham,
Ferwerd-Hallum, Garrelsweer, Win
schoten, Krimpen aan de IJssel en
voor Tweede Exloërmond-Valher-
mond.
Chr. Geref. Kerken
Tweetal te Deventer: H. W. Eer-
land, Amersfoort en A. Hilbers,
Zwolle.
Geref. Gemeenten in Nederland
Beroepen te Rotterdam-west: J.
Pannekoek, Terneuzen.
Baptisten Gemeenten
Beroepen te Haulerwijk: H. Sikke-
ma, Rotterdam-Pernis.
De mens zal eten om te leven, dat
is althans de bedoeling. Dat hij dit
eten tenslotte tot een aangename be
zigheid maakt, door verfijnde ge
rechten en een prettige sfeer is zijn
gced recht en maakt deze aanvanke
lijke noodzakelijkheid tot een genoe
gen. Dat moet echter niet zover ko
men, dat een mens leeft om te eten,
want dan is het fout.
Zover komt het gelukkig niet. Oh
ja, er zijn ongetwijfeld uitzonderin
gen aan te wijzen. Zo goed als er
hengerkunstenaars zijn, zijn er ook
eetkunstenaars, die ongelooflijke hoe
veelheden kunnen verzwelgen en dit
deden en doen ten aanschouwe van
vele kijkers, die eerst hun penninks-
ke offeren. Hierover willen we het
echter niet hebben. Neen, we gaan
eens kijken naar het normale eten
door de eeuwen heen.
Aanvankelijk was het eten een
noodzakelijk kwaad. Onze voor
ouders verzamelden met moeite hun
voedsel en nuttigden dit. Zij leden
wel eens honger en hadden ook wel
eens overvloed. Het voedsel bestond
toen uit vruchten, vis en vlees van
wild dat hij jaagde.
Al spoedig bemerkte de mens, dat
hij zijn maaltijd op verschillende
wijzen kon bereiden en dat bepaalde
dingen er bij voortreffelijk smaak
ten. Natuurlijk had ieder zijn eigen
voorkeur ,doch dit neemt niet weg,
dat bepaalde manieren van klaar
maken van gerechten tenslotte alge
mene waardering vonden.
Toen de mens in maatschappelijk
verband ging leven, kwam hij tot de
gezamenlijke maaltijden, diners
zouden wij ze nu noemen. Het zal
velen misschien verwonderen, maar
de feestdiners van onze tijd zijn
schrale, armoedige maaltijden verge,
leken bij de dissen uit de oude doos
en dat geldt zowel voor de kwaliteit
der spijzen, als voor de hoeveelheid
voedsel, zoals voor de luxueuze pre
sentatie.
„Snij nog eens af"
Heel vroeger bestond zo'n gemeen
schappelijke dis uit het nuttigen van
enorme hoeveelheden vlees en het
drinken van liters drank. De maal
tijd werd gehouden in de open lucht
en in het midden wentelde boven
een groot vuur een os aan het spit.
De gasten lagen rondom en dronken
uit grote nappen een soort wijn, die
behoorlijk koppig was. leder die
trek had, wandelde met een groot
mes naar de os en sneed er een flink
stuk af. Met de linkerhand bracht
hij dit naar de mond, nam een hap
en sneed met het mes vlak voor de
lippen het stuk af. Een en ander
werd rijkelijk bespoeld met drank.
Later toerden dergelijke feest
maaltijden beschaafder. Wel maak
ten vlees èn vis nog altijd het leeu
weaandeel van de maaltijd uit,
loaarbij ook veel aandacht, werd ge
schonken aan droge kelen die ge
laafd moesten worden, maar langza
merhand kwamen er ook meer
plantaardige gerechten in zwang.
Men schaarde zich aan tafels en
maakte voor de maaltijd gebruik
van kommen en schalen, maar nog
heel lang werd vlees op de boven
omschreven manier genuttigd.
Muzikale pasteien
De smaak verbeterde met het
groeien der beschaving. De gehele
ontwikkeling hield gelijke tred. Bij
het verfraaien der kleding en ma
nieren verfijnden de gerechten en
we komen in de tijd van de beroem
de meesterkoks aan de hoven der
groten.
Het waren speciaal deze groten,
die maaltijden hebben aangericht,
waarvan wij mensen van de moder
ne tijd nauwelijks de helft durven
geloven en toch is het echt gebeurd.
In het begin van de vijftiende eeuw
was het speciaal het Bourgondische
hof, dat enorme feestmaaltijden
aanrichtte waar honderden edelen
bijeen kwamen met hun dames om
te genieten van wat de vorst te bie
den had. En dat was geen klein
beetje! Het was een sport onder de
groten elkaar juist op dit gebied de
loef af te steken, dus deed de een
nog grootser en royaler dan de an
der.
Zo zijn er aan het Bourgondische
hof feesten geweest, waar door tien
tallen bedienden een enorme pastei
werd opgedragen, waar bovenop mu
zikanten gezeten waren, die vrolijke
muziek ten gehore brachten. Zo zag
men er ook een geweldige fruit
schaal binnenrijden, waarin acroba
ten, danseresjes en andere artiesten
hun kunnen ten beste gaven.
De koks uit die tijd waren won-
derkunstenaars en presteerden het
om gerechten op te dienen in de
vorm van levensgrote legendarische
dieren, als een eenhoorn en derge
lijke. Het was echter niet alles show
wat men daar gepresenteerd kreeg
oh neen, de kwaliteit van het voed
sel bleek ook voortreffelijk en de
gasten aten zich rolronde buiken en
wierpen het afval en botjes ach
ter zich op de grond.
Meloen als kwartel
Later nam de verfijning der ge
rechten nog toe. Tientallen ingredi
ënten verwerkte men er in en de
kookkunst bereikte een hoogtepunt,
als nooit tevoren en als nog niet
daarna.
Ook de zestiende en zeventiende
eeuw bieden een fraaie aanblik waar
het culinaire geneugten betreft.
Men had toen de beschikking over
vele oosterse specerijen en kruiden,
die de koks de gelegenheid boden
met iets nieuws en iets aparts te ko
men. Veel van deze heren hebben
hei tol wereldfaam gebracht en niet
ten onrechte, want zij waren ware
kunstenaars. Zij presteerden het me.
loert zo te beioerken en op te dienen,
dat die naar kwartel smaakte en wat
al niet meer.
In de loop der tijden is de belang
stelling getaand voor dergelijke uit
zonderlijke recepten en de sociale
ontwikkeling heeft bijzondere diners
vrijwel onmogelijk gemaakt. Bij ve
len is het eten naar de tweede plaats
verschoven, men heeft er niet zoveel
tijd en geld voor over als vroeger.
Ook dit past weer geheel in de
gang van onze beschaving, want bij
de mindere verfijning van onze
maaltijden en kleding zien we ook
minder fijne omgangsvormen.
