m
150 jaar stethoscoop
TREK IN
f 1000.
CONTANT?
TREK IN EEN
If GRATIS
VLIEGREIS
NAAR
WOLFSBURG?
TEST EEN VW
EN WIN!
Garage Slager
Flitsen1
uit het buitenland
Streven gericht op een eervolle vrede
Wat biedt de
BEELDBUIS?
DE ONDERGANG VAN UHR
Gevraagd: NET MEISJE
Koopt bij onze adverteerders
JOPPE'S zelfbediening
Extra voordelig:
ZIEIUKZEESCHE NIEUWSBODE tlwsdag IS oktober 1966 Nr. 19677
In het jaar 1816 te Parijs geïntroduceerd
Een jong geneesheer begon enkele
jaren geleden zijn medische loop
baan met een waarneming op het
platteland. Hij stond een van de al
lereerste praktykdagen op een ver
afgelegen boerderij aan het ziekbed
van een jongetje dat over pijn in de
borst klaagde.
Tijdens het onderzoek bemerkte de
jonge dokter, die zich nog maar ma
tig op zijn gemak voelde, tot zijn
schrik dat hij zijn stethoscoop verge
ten had. In de hoop dat er niemand
in lachen zou uitbarsten, legde hij
zijn oor tegen de rug van het ventje
en hij hoorde toen het zogenaamde
„pleuritisch wrijven".
Gesterkt door de ontbetwijfelbare
diagnose gaf hij de moeder daaruit
volgende voorschriften en aanwij
zingen, maar de boer zelf was ach
terdochtig en vroeg dan ook wan
trouwend wat het kereltje dan toch
wel mankeren mocht.
De jonge geleerde trachtte de boer,
op wiens gezicht duidelijk te lezen
stond dat hij eigenlijk liever zijn
oude vriend de dierenarts had laten
komen, duidelijk te maken dat zijn
zoontje aan borstvliesontsteking
leed.
„Zo, zo", merkte de boer toen iro
nisch op, „dat is dan wel heel knap,
de wetenschap schijnt al weer een
flink stuk vooruit te zijn gegaan,
want ik wist niet beter of de dokters
hadden daar een paar slangetjes
voor nodig om dat te constateren
Galant gebaar?
Ook de grote geneesheren als Hip
pocrates, Harvey en Corvisart legden
hun oor tegen de wand van de borst
kas wanneer zij iets wilden waarne
men van hetgeen daarbinnen te ho
ren was: een zeer doeltreffende me
thode van onderzoek waarbij men
het geluid uit de eerste hand heeft.
Pas in 1816 - nu dus 150 jaar gele
den - heeft de Franse clinicus
Laënnac daarin verandering ge
bracht door bij de auscultatie een
papierrol te gebruiken die tussen het
oor van de onderzoeker en de zieke
werd gebracht: hierdoor werd het
directe lichamelijke contact tussen
arts en patiënt tot een minimum be
perkt.
Anecdotes die over Laënnac in
omloop zijn wekken de suggestie dat
het hier slechts een galant gebaar
zou betreffen, een beminnelijke ges
te om de Parijse dames te gerieven.
Het zijn echter niet zozeer overwe
gingen van welvoeglijkheid geweest,
maar veeleer uitgesproken techni
sche motieven waardoor de stethos
coop in gebruik genomen is.
De voordelen
Met dit apparaat kan men gemak
kelijker dan bij de „directe" metho
de eventuele verschillen tussen links
en rechts waarnemen, hetgeen bij de
ausculatie van de longen van grote
betekenis is. Bovendien kan men de
stethoscoop gemakkelijk op plaatsen
zetten die voor het oor niet of zeer
moeilijk bereikbaar zijn. zoals tus
sen de groeven boven en onder het
sleutelbeen.
Bij het onderzoek van het hart is
het gewenst de tonen boven de ver
schillende hartkleppen afzonderlijk
te beluisteren en eventuele geruisen
nauwkeurig te lokaliseren: met de
directe ausculatie is dat niet goed
mogelijk, met de stethoscoop gelukt
dat aanmerkelijk beter.
In een openbare les bij de officiële
aanvaarding van zijn ambt als lector
in de cardiologie aan de Rijksuni
versiteit te Leiden op 7 december
1965 heeft dr. Hartman de beteke
nis van de stethoscoop voor de aus
culatie van de harttonen nog eens
duidelijk belicht.
Verloskunde
Oorspronkelijk gebruikte men dus
een instrument waarbij de onder
zoeker slechts met één oor luisterde.
Dn soort stethoscoop kan men thans
in vrijwel ongewijzigde vorm nog
terugvinden in onze verloskundige
klinieken. Het is een houten of me
talen buis, waarvan het ene einde
trechtervormig uitloopt, terwijl op
het andere uiteinde een platte schijf
is aangebracht, waarop men het oor
kan leggen. Dit wel zeer simpele ap
paraatje is onmisbaar voor het be
luisteren van de harttonen van het
nog ongeboren kind.
Het toestel dat meer algemene be
kendheid heeft gekregen, geniet de
weidse naam van binauriculaire fle
xibele stethoscoop: er wordt met
twee oren geluisterd en het hele ge
val is buigbaar. Dit is de stethoscoop
waar niet alleen de meeste zieken
kennis mee hebben gemaakt, maar
waarvoor ook talloze gezonden die
gekeurd moesten worden voor een
levensverzekering of een vaste aan
stelling of zij die een medische
sportkeuring moesten ondergaan,
diep hebben moeten zuchten.
Genezend
De tijd is nu wel voorbij dat men
veronderstelt dat er van het luiste
ren met de stethoscoop een genezen
de en heilzame invloed uitgaat. Ik
herinner me hoe een bejaarde me
dicus mij eens vertelde dat hij vroe
ger een oud baasje onder behande
ling had gehad, die hem dringend
had gevraagd hem nogmaals met die
oorslangetjeste electriserenom
dat dat hem een vorige maal zo on
zegbaar veel goed had gedaan!
Wel ontmoet men thans nog steeds
de meest zonderlinge voorstellingen
over de werking van de stethoscoop.
Maar al te vaak denkt men nog, dat
er in het binnenste van dit instru
ment allerlei geheimzinnige onder
delen verborgen zitten.
Zonder truc's
De constructie van de stethoscoop
is echter kinderlijk eenvoudig: twee
rubber slangen, die aan het ene ein
de voorzien zijn van oordoppen en
die aan de andere kant gezamenlijk
uitkomen in een metalen opzetstuk.
Dat is dan alles: het geluid wordt
door een gewoon slangetje geleid;
geen elektrische versterkers, geen
micro-telefoontje of „radio-onderde
len", geen geheimenissen, geen trucs,
geen dubbele bodem!
Dal wil niet zeggen, dat het ge
bruik van dit instrument nu ook ge
makkelijk is .Het luisteren met de
stethoscoop moet even moeizaam ge
leerd worden als lezen en schrijven.
Men dient geheel en al vertrouwd te
raken met de geluiden die er norma
liter te horen zijn, opdat men de ge
ruisen die door ziekelijke afwijkin
gen zijn ontstaan daarvan met ze
kerheid kan onderscheiden.
De student hoort met de stethos
coop in het begin vrijwel niets, daar
na volgt een periode dat alles hem
het zelfde in de oren klinkt. Pas na
veel oefening krijgt hij het onder
scheidingsvermogen voor de fijnere
nuances die bij het beluisteren van
het ademgeruis en van de harttonen
zijn waar te nemen.
Nog dagelijks
Naast de vele zeer moderne hulp
middelen die ons heden ten dage bij
het lichamelijk onderzoek ten dien
ste staan, is de stethoscoop een
uiterst waardevol instrument ge
bleven. Het heeft er wel eens naar
uit gezien dat dit apparaat door de
snelle vooruitgang der techniek, met
name van de röntgenologie, geheel
overbodig zou worden.
Voor het constateren van bepaal
de verschijnselen in de stethoscoop
echter tot nu toe een vrijwel onmis
baar instrument is gebleven: er zijn
afwijkingen, zoals „bronchitische ge
ruisen" en het hierboven genoemde
pleuritisch wrijven, die langs geen
andere weg dan door ausculatie kun
nen worden otdekt.
Dr. Alfreda Briedé.
UTRECHT. De acht leden van
de noodraad in de Boerenpartij heb
ben vanmorgen de aangetekende
brief ontvangen, waarin de heer E.
J. Harmsen hun meedeelt dat zij zijn
geroyeerd als 'lid van de partij. De
noodraad legt, het schrijven naast
zich neer.
SPORTBERICHTEN
VOETBAL
Nieuw Borgvliet-Zierikzee 3-4
In een op behoorlijk peil staande
wedstrijd is het Zierikzee gelukt bij
Nieuw Borgvüet een verdiende over
winning te behalen. De Zierikzee-
spelers verdienden zeker allen een
pluim voor de wijze waarop zij de
zege wisten te behalen. Met inzet van
al hun capaciteiten hebben zij zich
ten volle gegeven om de winst te
kunnen bemachtigen. De bëzoekers
wisten al direct na de aftrap enige
goede aanvallen op te zetten welke
de Nieuw Borgvliet defensie wist af
te weren. Toen er een kwartier was
gespeeld liet een der verdedigers van
de thuisclub een steekje vallen waar
midvoor A. Klink als de kippen bij
was om van te profiteren (0-1). De
thuisclub stelde hierna alles in het
werk om de balans weer in even
wicht te brengen waarin zij ook
slaagden (1-1) met welke stand ook
ie rust aanbrak. Minder rooskleu
rig begon het er na de hervatting
voor de bezoekers uit te zien toen de
midvoor van de thuisclub met een
kopbal de stand Qp 2-1 bracht. Zie
rikzee liet na dit doelpunt evenwel
al, spoedig blijken dat het allerminst
van plan was bij de pakken te gaan
NEW YORK. De 78-jarige Mauri
ce Chevalier heeft het bij zijn op
treden in het Waldorf-Astoria-ho-
tel in New York zonder muzikale
begeleiding moeten doen. Als gevolg
van een loonconflict met de direc
tie van het hotel weigerden de mu
sici op te treden.
MUENCHEN. Wieland Wagner,
een kleinzoon van de componist Ri
chard Wagner die sinds 1950 met
zijn broer Wolfgang de jaarlijkse
Wagner-festspielen in Bayreuth or
ganiseerde, is op 49-jarige leeftijd
overleden.
WENEN. De leider van de Roe
meense communistische partij, Ceau-
sescu, is aan het hoofd van een gro
te delegatie naar Moskou vertrokken
zo heeft radio Boekarest bekendge
maakt. Ook de leiders van verschei
dene andere Oosteuropese landen
zijn naar de Sowjet-Unie gegaan.
MANNHEIM. In het kader van het
in de afgelopen week in Mannheim
gehouden filmfestival is de prijs van
het internationaal oecumenisch film
centrum toegekend aan de Neder
landse film „De minder gelukkige
terugkeer van Joszef Katus naar
het land van Rembrandt" van Wim
Verstappen.
LISSABON. De Portugese voetbal
ler Lucas Vicente is bij een ver
keersongeluk zo ernstig gewond ge
raakt, dat hij nooit meer zal kunnen
voetballen.
BRUSSEL. Een de afgelopen zo
mer gepleegde moord in de Belgi
sche plaats Borgerhout heeft het af
gelopen weekeinde geleid tot de ont
dekking van een Antwerpse bende,
die niet minder dan 140 inbraken
heelc gepleegd. De buit daarbij heeft
naar schatting meer dan zeven mil
joen Belgische frank, 500.000 gul
den, bedragen.
ATHENE. De twintigjarige Griekse
koningin Anne Marie, een vroegere
Deense prinses, verwacht in mei of
juni aanstaande haar tweede kind.
Haar eerste kind, een dochtertje,
werd in juli 1965 geboren.
LIMA. Bij gevechten tussen sta
kende arbeiders van een kopermijn
in een plaats in Zuid-Peru en de po
litie zijn, naar in Lima verluidt, zes
arbeiders om het leven gekomen
en ongeveer dertig gewond.
Johnson naar Verre Oosten
WASHINGTON, 17-10. President
Johnson heeft maandag in Washing
ton, vlak voor zijn vertrek naar het
Verre Oosten, verklaard, dat de V.S.,
samen met de zes andere landen die
aan de conferentie van Manilla deel
nemen, zullen proberen zo spoedig
mogelijk tot een eervolle vrede te
komen.
Johnson, die eerst naar Honoloeloe
gaat, liet uitkomen dat de kwestie-
Vietnam het voornaamste onderwerp
van gesprek zal zijn in Manilla. Maar
men zou zich op de conferentie ook
uitvoerig bezig houden met burger
lijke vraagstukken, in het bijzonder
het probleem van de Wederopbouw.
De president, die de reis met zijn
vrouw maakt, wordt om 00.45 uur
Ned. tijd in Honoloeloe verwacht.
Vandaag (dinsdag) vertrekt hij van
daar naar Nieuw-Zeeland. Zijn be
zoek aan Nieuw-Zeeland duurt van
19 tot 20 oktober, daarna volgen
Australië (21-22 oktober), de Philip-
pijnen (23-27 oktober) - de topconfe
rentie in Manilla begint op 24 okto
ber - Thailand (27-30 oktober), Ma
leisië (30-31 oktober) en Zuid-Korea
(31 oktober-2 november).
neer zitten. Zelfs Onno Krips liet af
en toe zijn gezicht in de voorhoede
zien. Bij een hoekschop van de rood
zwarten smaakte hij zelfs het genoe
gen de gelijkmaker in het net te kop-
ken (2-2). Zierikzee ging hierna
steeds meer druk op het doel uitoefe
nen. Willemse plaatste een vrije trap
keurig voor doel waar Onno Krips
weer aanwezig was om met een kop
bal zijn club de leiding te geven (2-3)
Met een hard schot had Jac. Willem-
se hierna succes waarmee hij de
stand op 2-4 bracht. Vijf minuten
voor tijd slaagde de midvoor van
Nieuw Borg vliet ei* nog in de achter
stand terug te brengen tot 3-4 maar
verder liet de verdediging van de
bezoekers het in de resterende mi
nuten niet meer komen.
Zierikzee li-Zeeland Sport IV 3-1
Een verdiende overwinning voor
de thuisclub die overwegend het bes
te var? het spel hadden. De eindstand
werd reeds in de le helft bereikt.
Uit een uitstekende pass wist Jan
Jonker met een keurige schuiver
Zierikzee reeds in de 4e minuut de
leiding te geven (1-0). In de 9e mi
nuut ging deze voorsprong weer ver
loren toen bij een hoekschop de Zie
rikzee verdediging verzuimde het le
der voldoende op te ruimen waarvan
de riet in strafbare buitenspelpositie
staande midvoor dankbaar profiteer-,
de (1-1). De thuisclub nam hierna het
heft weer in handen en in de 14e
minuut hadden zij reeds weer de lei
ding door Vermeulen die een voor
zet van Hendrikse langs de doelman
ir het net kopte (2-1). Een kopbal
van Moelker uit een hoekschop ging
hierna rakelings over de lat. In de
29e minuut liep Vermeulen goed
door op een schijnbaar verloren
voorzet van Hendrikse waarbij het
leder over de doelman heen in het
net kopte (3-1). Jonker schoot hierna
nog hard op de paal waarna de rust
aanbrak. Na de hervatting was het
een gelijkopgaande strijd met Zie
rikzee iets gevaarlijker zonder dat zij
er hierbij in slaagden nog tot scoren
te komen. Een maal hadden de rood
zwarten nog pech toen Ko Koevoets
buiten het bereik van de doelman op
de lat kopte.
WOENSDAG 19 OKTOBER.
NED. I: Een uitgebreid voorpro
gramma en een boeiende hoofdfilm.
Eerst Pipo de Clown en Lin Wong
uit Hong Kong, een aflevering van
de jeugdserie Vriendjes in de We
reld. In Openbaar Kunstbezit wer
ken van de grote Franse meester
Toulouse Lautrec en vervolgens Dan
Mona, de mooie artieste die telkens
weer probeert haar echtgenoot bij
de neus te nemen. Na het journaal
tien minuten met de A.R. partij en
vervolgens „Inburgeren'' van Han
Lammers. Hij begint een nieuwe se
rie met als onderwerp Informatie,
betrouwbaar of onbetrouwbaar? Dan
is het negen uur en volgt de hoofd
film. Het is één van de beste van
Hitchcocknl. Dial M for Murder,
in het Nederlands omgedoopt tot „U
spreekt met uw moordenaar".
NED. II: De VPRO begint het pro
gramma met de eerste aflevering
van de nieuwe jeugdserie Tom Sa
wyer. We leren niet alleen Tom,
maar ook zijn vriendinnetje Peggy,
zijn vriend Huckleberry Finn en
alle andere bekende figuren uit de
verhalen van Mark Twain kennen.
Nog meer voor de jeugd, maar niet
voor de jonge mensen alleen. Leo
nard Bernstein vervolgt nl. zijn
Young People's Concert-serie. In de
reeks Randfiguren richt Ernst van
Altena de schijnwerpers op de Fran
se dichier-schrijver Paul Fort. Tot
slot van de avond het eerste pro
gramma met ds. F. E. van Leeuwen,
remonstrants predikant uit Amster
dam, die onder de titel Godsdiensti
ge Bespiegelingen regelmatig een re
ligieuze uitzending voor de VPRO
zal verzorgen. Zijn onderwerp is de
teach-in, die de VPRO organiseerde
over de vraag: God, na de dood van
God.
WOENSDAG 19 OKTOBER.
NED. I: 17.00 Kinderprogramma
18.30 Teleac; 19.00 Nieuws; 19.01
Pipo; 19.05 Mijn vrienden in de we
reld; 19.15 Openbaar Kunstbezit;
19.30 Mona; 19.55 Socutera; 20.00
Journaal; 20.20 Politieke partijen;
20.30 Inburgeren21.00 U spreekt
met uw moordenaar; 22.40 Journaal.
NED. 11: 20.00 Nieuws; 20.01 Tom
Sawyer; 20.30 Concert voor jonge
mensen; 21.20 Randfiguren; 21.50 De
toekomst van het christendom; 22.05
Journaal.
53. „Harald!" riep Aram verbaasd, „wat
wilt ge? Waarom sluipt ge hier zo steels
in de nacht naar binnen?"
.Stil", was het antwoord, „niet zo luid.
Ik ben gekomen om u bij uw ontvluchting
te helpen".
„Mijn ontvluchting?"
„Ja zeker", zei Harald, Aram scherp aan
ziende, „ge wildet toch uit de macht van
Maya ontkomen, of zijt ge inmiddels van
gevoelens veranderd?"
„Neen", antwoordde Aram, „doch het
verbaasd mij dat gij mij, tegen de wensen
van Maya, wilt helpen ontkomen!"
Harald glimlachte bitter. „O blinde
dwaas", zei hij. „Natuurlijk zou ik altijd
met haar willen samenwerken, de Kan-Ur
cn zijn albino's voor haar vernietigen, een
wereldrijk voor haar veroveren! Doch denk
aan de voorspelling, volgens welke zij één
der beide vreemdelingen, die haar tegen
de Kan-Ur helpen, tot gemaal kan kiezen.
En haar keuze schijnt meer en meer te
neigen naar degene wiens karakter niet bij
het hare past". Even lag er een felle ja-
louzie in de blik waarmee hij Aram aan
keek. „Ik wilde dat ik geen vriendschap
voor u voelde", mompelde hij. „Hoe veel
eenvoudiger is het toch om deze zaken met
het zwaard te regelen".
„Ik wil niet tussen u en Maya instaan!"
riep Aram. „Ik
„Ik weet het", onderbrak Harald hem,
„cn daarom zal hot voor ons beiden hel
beste zijn, indien ge dit eiland verlaat.
Maya zal echter trachten dit te verhinde
ren en daarom is er maar één ontsnap
pingsmogelijkheid: het vluchtschip van de
Kan-Ur".
„Het vluchtschip?" herhaalde Aram, „het
schip dat zwaar bewaakt wordt en waar
van wij niet eens weten welke krachten
het in beweging zullen brengen?"
„Het is misschien het meest doldrieste
plan dat ik ooit bedacht heb", gaf Harald
toe, „doch voelt ge er iets voor?"
Arams ogen begonnen te schitteren: de
avonturier was in hem wakker geworden.
„Ik voel er voor", zei hij eenvoudig en
glimlachend schudden de beide mannen
elkaar de hand om deze gevaarlijke af
spraak te bezegelen.
Kom vóór 5 november even bij ons aan.
Kies het VW-type, dat u wilt testen.
Trek er maar flink aan. Test hem goed.
Hij kan ertegen. Geef daarna uw me
ning. Die kunt u kwijt op het speciale
testformulier, dat u van ons voorgelegd
krijgt. Hebt u alle vragen op de laat
ste na - beantwoord zet u schrap
Want uw antwoord op de laatste vraag
kan u DUIZEND GULDEN of een
VLIEGREIS NAAR DE VW-FABRIE-
KEN opleveren.
Een jury van experts beoordeelt name
lijk originaliteit en bondigheid van dit
antwoord.
De hoofdprijs en 20 vliegreizen voor 2
personen zijn ter beschikking gesteld
door Pon's Automobielhandel N.V. -
Amersfoort.
Brouwershaven
Telefoon 344
ongeveer 20 jaar,
voor huishoudelijke werkzaam
heden in ons kantoorgebouw te
Scharendijke.
N.V. „DIJKSBOUW"
Directiekect Kampweg - Scharendijke - tel. 01117-456
Poststraat 31 ZIERIKZEE
Voor voordeliger kopen
Voor betere kwaliteit
Voor méér keuze
UNOX nassi en bami - per blik 1,49
LIEBIG tomatensoep van 1,08 nu 0,87
LIEBIG groentensoep van 1,08 nu 0,89
LIEBIG kippensoep van 1,18 nu 0,98
Siam ryst - per pak f 0,55
Macaroni - per pak, 500 gram 0,55
CENTRA koffie: tweede pak met 50 cent reductie
Nieuwe oogst DADELS
Nieuwe oogst PECAN NOTEN
Nieuwe oogst BRUINE BONEN
Geheel nieuw voor Schouweu-Duive-
land zijn de kant-en-klare vruchten
desserts
van: Californischc pruimen - abrikozen - aardbeien
on appcl-abricozcn.
Van do Deense Magolet-fabrieken ontvangen:
Zalmsalade - Garnalensalade - Princcsscsaladc -
Vleessalade - Huzarensalade.
