Lichtsprookjes in de lucht
IK SPAAR
HIJ
SPAART
ZIJ
SPAART
WIJ SPAREN ALLEMAAL BIJ DE
RAIFFEISENBANKEN
OP SCHOUWEN-DUIVELAND
Provo's Amsterdam
lieten zich betalen
Minister mr. Luns
terug uit Amerika
Meer-voedselplan
van de F.A.O.
Recordoogst
in de Sowjet-IJnie
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Vrijdag 7 oktober 1966 Nr. 19671
Het kantoor op de hoek Poststraat-
Paternosterstraat. Gelijk gemeld
heeft de eigenaar van de zaak zijn
(v\jf) bedrijfspanden ten verkoop
aan de gemeente aangeboden.
(Foto's: Zierikzeesche Nieuwsbode)
De foto geeft een beeld van het pak
huis van handelsonderneming M. C.
Doeleman, op de hoek Meelstraat-
Maarsiraat.
Niet altüd vertoont de nachtelij
ke hemel ons slechts het licht van
maan en sterren, en tegenwoordig
ook het zich snel verplaatsende licht
puntje van een kunstmaan. Op be
paalde tijden in het jaar, en wel
meestal in het voor- en najaar, om
de 27 dagen en omstreeks 22 uur,
entwaren we een geheimzinnig aan
doende sterkgekleurde licht aan de
hemel. Een lichtschijnsel dat de
mensheid, zoals wel vaker gebeurt,
een wat onjuiste naam heeft gege
ven. Want het noorderlicht is niet
alleen zichbaar in het noorden, maar
even vaak in het zuiden. Het is dan
cok veel beter te spreken over het
pccllicht. waarvan het bestaan en de
oorsprong nu wel achterhaald zijn.
Door weinigen
bewust aanschouwd
Veel Nederlanders zullen hebben
gehoord van het noorderlicht of
poollicht, zoals we het nu verder
zullen noemen, maar slechts ivei-
nigen kunnen het met eigen ogen
hebben aanschouwd. En ivie het on
verwachts ziet, begrijpt veelal niet
wat er aan de hand is. We moeten
dan ook al weer een tijdje in de his
torie teruggaan, willen we een sterk
poollicht, dat hier te zien was, kun
nen aanstippen.
In de nacht van 25 januari 1938
werden aan de donkere hemel twee
geelgroene bogen zichtbaar, die
evenwijdig langs de noordelijke he
mel liepen. Uit die twee bogen kwa
men groene stralen, terwijl later aan
de westelijke zijde van het gebied
een donkerrode gloed ontstond.
Het hoogtepunt kwam na midder
nacht, aan alle kanten waren er nu
lichtstralen, verlopend van groen
via oranje naar rood. Op het raak
punt van de stralen vormde zich
een enorme lichtkoepel, bij welk
licht men bijna kon lezen. Daarna
verflauwde het hele verschijnsel,
om tensloti' te verdwijnen. Nu is het
poollicht in onze streken zelden zo
sterk zichtbaar, meestal blijft het
bij een heldere gloed in het noorden
Hoogte
Het poollicht wordt gevormd, zo
berekende men, op ongeveer 100 ki
lometer hoogte, en de stralen berei
ken vaal: een hoogte van honder
den kilometers. De bogen en stralen
lopen ook niet zomaar langs de he
mel, ze volgen nauwkeurig de lij
nen van het magnetisch veld, dat
de aarde zelf opwekt.
Als de lichtbanen bijvoorbeeld in
Noorwegen van zuid-west naar
noord-oost lopen, volgen ze de mag
netische breedtecirkels, de stralen
daarentegen volgen de krachtlijnen
van het magnetisch veld. Zij begin
nen op ongeveer SO a 100 kilometer
hoogte, en van daaruit soms tol 1.000
kilometer omhoogZe raken de aar
de dus eigenlijk nergens, hoewel er
enige aanwijzingen zijn, dat ze in
enkele gevallen tot dicht boven de
oppervlakte komen. Hiervoor heeft
men nog steeds geen verklaring,
want het is volkomen tegen de wij
ze, waarop het poollicht tot stand
komt.
Ook zijn er meldingen over gelui
den, die optraden tijdens krachtig
poollicht. Het klonk als een geruis,
dat overging in kraken, als het lich
ten toenam. Ook dit is onbegrijpe
lijk, en heeft waarschijnlijk niets te
maken met de aard van het pool
licht.
Zonnevlekken
Het poollicht vindt zijn oorsprong
in de zonnevlekken, die voorkomen
op het zonneoppervlak. De zon
draait ongeveer in 27 dagen om zijn
as, en wanneer de vlekken op een
bepaalde manier tegenover de aarcle
komen, en dat is het meest in het
voor- of najaar, zijn zij de oorzaak
van het poollicht. De zonnevlekken
zorgen namelijk voor geiveldige uit
barstingen, die honderden kilome
ters de ruimte worden ingeslingerd.
Deze geweldige vlakken bestaan
uit deeltjes en die bereiken na 1 of
2 dagen de bovenste lagen van onze
atmosfeer. Daar botsen ze op deel
tjes waaruit onze dampkring be
staat. en juist die botsingen bren
gen de materie aan het lichten.
Daarbij vormen de gloeiende deel
tjes banen en stralen, die onder in
vloed van de lijnen van hel aard-
magnetisch veld het schitterend
schouwspel bieden, dal wij hier veel
te zien krijgen, maar die de mens
heid door de eeuwen heen steeds
in staat van verrukking bracht.
De allerkrachtigste poollichten,
die ook in Nederland zichtbaar zijn,
treden meestal 2 a 3 keer per eeuw
op, zodat we misschien binnen af
zienbare tijd weer getuige kunnen
zijn van dit sprookjesachtige
schouwspel.
AMSTERDAM, 6-10. „De Amster
damse provo's laten zich betalen
voor hun optreden voor buitenlandse
televisie-teams, dat staat vast". Nie
mand minder dan burgemeester mr.
G. van Hall heeft dit gezegd, ten
aanhore van de Amsterdamse jour
nalisten, die in het stadhuis waren
om de gemeenteraadsvergadering bij
te wonen.
Burgemeester Van Hall zei dit na
afloop van de vergadering, naar aan
leiding van het optreden van een
ploeg van de Bayerische Rundfunk/
Fernsehen, die ongeveer een week
of drie geleden naar Amsterdam
kwam om onder leiding van de Ame
rikaanse freelance filmer Andre H.
Carbe een t.v.-film te maken over
de provo's in Amsterdam. Het is
vast komen te staan dat het Am
sterdamse provotariaat zich een be
drag van 2000 DM heeft laten beta
len voor zijn medewerking aan deze
opnamen en dat is voor burgemees
ter Van Hall reden geweest om zich
schriftelijk in verbinding te stellen
met de directie van de Bayerische
Rundfunk.
SCHIPHOL, 6-10. De minister van
buitenlandse zaken, mr. J. M. A. H.
Luns, is donderdag uit de Verenigde
Staten in Nederland teruggekeerd.
In New York heeft hij. zoals be
kend, de algemene vergadering van
de Verenigde Naties bijgewoond. Bij
zijn aankomst op Schiphol zei hij dat
de recente voorstellen van de Ameri
kaanse ambassadeur bij de V.N.,
Goldberg, inzake de kwestie Vietnam
door diverse landen warm waren
ontvangen. Hij hoopte, dat ze alsnog
door de tegenpartij ernstig zullen
worden bestudeerd.
Voorts heeft de bewindsman een
onderhoud gehad met zijn Ameri
kaanse collega, Dean Rusk. „Als er
één land is, dal de oorlog in Vietnam
zou willen beëindigen, dan is het
Amerika zelf", aldus minister Luns,
die de houding van de Amerikanen
tegenover Noord-Vietnam soepel
noemde.
De «liefstal van twee ton
uit zuivelfabriek Tolbert
ASSEN, 6-10. De Asser gemeente
politie heeft in een café in de stad
twee mannen aangehouden van wie
wordt verondersteld, dat zij iets te
maken hebben met de enige dagen
geleden gepleegde diefstal van de
ruim f 200.000 uit de zuivelfabriek
van Leijmpf in het Groningse Tol
bert. Met tien man rechercheurs en
agenten onder leiding van commis
saris P. A. Woldringh, arresteerde
mén dè beide mannen, naar verluidt
een Nedrlander en een Bulgaar.
Zij zijn vervoerd naar het politie
bureau waar het verhoor thans nog
vooi'tduurt.
Auto reed op trekker -
twee doden
ZWOLLE, 6-10. Mevrouw J. van
Eeks- Soer uit Uffelte is donderdag
ochtend op rijksweg 31 te Havelte
om het leven gekomen, toen de per
sonenauto, waarin zij zat, tegen een
landbouwtrekker botste. Haar man,
de heer W. van Eeks, die de auto
bestuurde, werd ernstig gewond en
overleed in het ziekenhuis. Andere
inzittenden, alsmede de trekker
chauffeur werden licht gewond. De
trekker reed de weg op, terwijl de
personenauto, die bezig was een file
in te halen, met grote snelheid na
derde.
ADVERTENTIE
Robert Kennedy
geen kandidaat voor liet
vice-presidentschap
WASHINGTON, 6-10. De ameri-
kaanse senator Robert Kennedy
heeft volgens de Washington post
meegedeeld dat hij, zoals het zich
nu laat aanzien, in 1968 niet zal din
gen naar het president- of vicepre-
sidentschap. Hij gaf te kennen dat
hij geen kandidatuur voor het vice-
p residentschap zou accepteren, zelfs
al zou president Johnson het hem
vragen. Recente opiniepeilingen ga
ven aan dat Kennedy op het ogen
blik een grotere populariteit geniet
dan Johnson en vice-president Hum
phrey, en hebben aanleiding gege
ven tot speculaties over een moge
lijke kandidatuur van de senator bij
de eerstkomende presidentverkiezin
gen.
Sunsilk haarverstevigei
daarmee windt u ze
om uw vinger 1
SEVILLA, 6-10. De directeur van
de voedsel en landbouworganisatie
van de Verenigde Naties, dr. Sen,
heeft voorgesteld een plan op te stel
len om de voedselprcduktie in de on
derontwikkelde landen te vergroten.
Hier mede zou een bedrag gemoeid
zijn van 500 min. dollar per jaar. Hij
zei dit ter gelegenheid van de ope
ning van een regionaal congres van
de organisatie in Europa.
Sen stelde voor een pool te vormen
van hulpbronnen voor de produktie,
die voor 450 min. dollar zou bestaan
uit bilaterale hulp en voor 50 min
dollar uit multilaterale hulp ver
sterkt door de voedsel en landbouw
organisatie.
Het plan zou ten doel hebben
kunstmest, insekten, bestrijdings
middelen en landbouwmachines te
leveren, zodat de ontwikkelingslan
den in slaat zouden zijn hun eigen
voedselproduktie in de kortst moge
lijke tijd te vergroten.
ADVERTENTIE
spaarbank en alle bankzaken
Kantoren te: BrutnJsse - Brouwershsvsn -
Drolschor - Haamstede - Kothwerve -
Nieuwerkerk - Oosterfand - Ouwerkerfc -
Renesse - Scharandijke Sehuddebeurs
Ssrooskerka Sirjansland an ZlarlkiM.
Zonnemalre - Noordqouw»
ADVERTENTIE
Spanje en West-Duitsland gaan
samenwerken bij het kernonder
zoek, heeft de Westduitse minister
voor wetenschappelijk onderzoek,
dr. Stoltenberg, woensdag meege
deeld. Bijzonderheden gaf hij niei.
De minister heeft in Spanje een
week lang besprekingen gevoerd
met ambtgenoten.
MOSKOU, 6-10. De graanoogst in
de Sowjet-Unie heeft dit jaar alle
records geslagen, zo meldt hel pers
bureau Tass. dat zegt van een hoge
ambtenaar van het ministerie van
landbouw te hebben vernomen, dat
de opbrengst over 1966 ongeveer 160
a 165 miljoen ton bedraagt. Het re
cordjaar was totdusver 1964, toen de
oogst 152 miljoen ton bedroeg. Een
zeer slecht jaar was LS65: 120,5 mil
joen ton.
Wal hiodl de
BEELDBUIS?
ZONDAG 9 OKTOBER
NED. I: In de ochtenduren is de
KRO aanwezig bij de eucharisatie-
viering in de Utrechtse kathedraal,
waar kardinaal Alfrink de nieuwe
kathechismus voor volwassenen en
zielzorgers officieel zal afkondigen.
Het nieuwe NTS programma Moni
tor houdt de kijkers weer de hele
zondagmiddag bezig. „Woord voor
Woord" komt weer om zeven uur,
deze keer gevolgd door het eerste
deel van een documentaire, over
de tewerkstelling van arbeidskrach
ten uit enkele zuidelijk gelegen lan
den in het noordelijker Europa. Van
half acht tot vijf voor half negen
vijfenvijftig minuten Sport in Beeld
met Bob Spaak. Het avondprogram
ma is daarna in handen van de
VARA, die oor het laatst ruimte
geeft aan de ..Franse detectiveserie
„De laatste vijf minuten". Tenslotte
herhaalt de VARA een aflevering
van de kunstrubriek Signalement,
die gewijd was aan cle toneelschrij
ver Peter Weiss.
NED. II: Voor de jeugd de tweede
aflevering van hel Vlaamse vervolg
verhaal: Johan de Alverman". Na
het nieuws voor de tweede keer Dr.
Kildare. Een half uur amusement
vervolgens en wel „Septet". Het is
het eerste van een reeks van zeven
shows, die werden gemaakt door
zeven landen, die er elk één voor
hun rekening nemen. Vanavond de
Zweedse bijdrage. Gedurende vijf
tig minuten kunnen we dan kijken
naar een Engelse documentaire over
de bijna een eeuw geleden levende
componist sir Edward Elgar.
MAANDAG 10 OKTOBER.
NED. I: Na Pipo de Clown en
Kenmerk komt de KRO met een
programma gewijd aan een open
luchtcircus in Tsjechoslowakije met
gerenommeerde artiesten. Na het
journaal ter kennismaking de eer
ste van een serie van vier shows
die Ria Valk gaal maken in dit sei
zoen. ..Zo is Ria" is de titel en de
leiding lady is van plan verschil
lende facetten van haar talent te
laten schitteren. Dan vijftig minu
ten mei Ko van Dijk in de serie
Silhouet. Amusement voor de rest
van de avond. In de spannende
reeks Duitse televisiespelen „Ha
venpolitie" is „De Chinese Kok
aan de beurt. Fiet Koster. Boude-
wijn de Groot en Ronnie Potsdam-
nier zingen vervolgens nog enkele
cabaretliedjes met een wat wrange
inslag.
NED. II: Connie van Bergen opent
hel AVRO programma met een lied
jesprogramma. Vervolgens het twee
de deel van the Age of Kennedy,
een NBC documentaire over leven
en werken van wijlen president
John F. Kennedy. Het laatste uur
van de avond - afgezien van de Te-
leac-cursus over geprogrammeerde
instructie - is voor de TROS. Van
avond brengt ze een eerste afleve
ring van een serie. Het is een Ita
liaanse produktie over een jonge
journaliste, die zich onwetend wat
haar boven het hoofd hangt, be
moeit niet een moordzaak.
ZONDAG 9 OKTOBER.
NED. I: 11.00 Eucharistieviering
15.30 monitor; 19.00 Woord voor
Woord: 1.9.05 Toeloop uit het zuiden;
19.35 NTS-sport; 20.25 Journaal:
20.30 De laatste vijf minuten22.15
Signalement; 22.45 Journaal.
NED. II: 19.30 Johan en de Alver-
man; 20.00 Journaal; 20.05 Dr. Kil
dare; 20.30 Septet; 21.00 Sir Edward
Elgar: 21.50 Folklore festival; 22.30
Journaal.
MAANDAG 10 OKTOBER.
NED. 1: 19.00 Nieuws: 19.01 Pipo
19.05 Kenmerk; 20.00 Journaal; 20.20
Ria Valk-show21.05 Silhouet; 21.35
Havenpolitie; 22.00 Meneer de ma
gistraat; 22.25 Journaal.
NED. II: 20.00 Nieuws; 20.01 Con-
ny van Bergen-show: 20.15 Presi
dent Kennedy; 21.05 Lauro Storm;
22.00 Tros Toto Quiz; 22.05 Journaal:
22.30 Telcac.
i
i
