DamP°bevrij<lt
fbananen
„Zeeuws Tijdschrift" nummer vijf 1965
STREEKNIEUWS Ti«' 5
Foto-reportage van de Sinterklaasavond
Nieuw Chinees
protest in Djakarta
Stchting Openbaar Kunstbezit tien jaar
echte
zijn I1U voordelig
SLIK UW PIJN WEG MET EEN 'AKKERTJE'
,ZeeIand, land zonder teveel mensen9'
ZIIKIKZFE, 22-11. Dezer dagen
verscheen het vijfde nummer van de
jaargang 1965 van het Zeeuws Tijd
schrift. In dit nummer is een bij
drage opgenomen van drs. J. H. Ab
bas, hcofd psychologische dienst
Kon. Mij „De Schelde", getiteld
„Zeeland, land zonder teveel men
sen", waarin de schrijver onder de
aandacht brengt dat er in 35 jaar
evenveel Nederlanders geboren zul
len werden als er vandaag aan de
dag leven.
De mogelijkheid dat Zeeland bin
nen 35 jaar bijna vier maal zoveel
mensen zal herbergen dan .thans het
geval is lokt niet erg aan. Drs. Abbas
heeft overigens in gesprekken met
autochtone Zeeuwen meermölen de
indruk gekregen dat ook zij niet erg
streven naar een gebied vol met in
dustrie en mensen. Een geweldig
probleem waar men voor komt te
staan is de watervoorziening. Zee
land verbruikt nu voor huishoudelij
ke en industriële doeleinden samen
10 miljoen nv' water. Wanneer Zee
land in het jaar 2000 ruim 1 miljoen
inwoners zou hebben zou men 150
miljoen m" nodig hebben.
Samenvattend concludeert de
schrijver dat ondanks alle ellende
die er in het jaar 2000 zal zijn wan
neer er in Nederland 20,5 miljoen
mensen wonen, wat betreft luchtver
vuiling, vies water, verkeerstagna-
ties e.d., slechts zeer weinigen po
gingen in het werk stellen om enige
miljoenen minder geboren te laten
worden. Daarna wordt er op gewe
zen dat, wanneer er in Midden-Zee
land een Vz miljoen mensen zouden
wonen in het jaar 2000, veel van wat
Zeeland nu nog aantrekkelijk maakt,
verdwenen zal zijn en het ook volge
bouwd zal zijn met fabrieken en wo
ningen en tot slot is er op gewezen
dat het aanbeveling verdient om te
proberen Zeeland een gebied te la
ten zijn waar het voor mensen die
gesteld zijn op het doorbrengen van
hun vakantie in een betrekkelijke
rust, goed toeven is.
In ..De Watering van Groede" be
licht dr. W. van Konijnenburg ver
volgens de te Brouwershaven gebo
ren dichter Jacob Cats. „Gas en Wa
ter" is de titel van een bijdrage van
M. P. de Bruin, terwijl A. B. Wig
man, natuurhistorisch medewerker
van nat. park De Hoge Veluwe
schrijft over de z.g. mussengilden,
„Mussen in het koren"
fnkemsten en vermogens
Drs. S. P. van der Zee (econoom
bij het E.T.I. voor Zeeland) wijdt een
beschouwing aan inkomens en ver
mogens in Zeeland. Geconcludeerd
wordt o.a. dat van alle provincies in
Zeeland de stijging van het inko
men sinds 1950 en 1955 het geringst
was. Overigens zijn de inkomens in
Zeeland gelijkmatiger verdeeld dan
in de rest van Nederland. Cadzand
heeft het hoogste gemiddelde vermo
gen van deze provincie (f 12.309,
Oost- en West-Souburg het laagste
(f 1.805Hieruit valt te conclude
ren dat de vermogens ongelijker zijn
verdeeld dan de inkomens. De ge
middelde vermogens per inwoner in
1961 luiden per ec.-geografisch ge
bied: Schouwen-Duiveland 6.786, St.
Philipsland en Tholen 4.022, kanaal
zone Walcheren 3.021, overige ge
meenten Walcheren 5.896, Noord- en
Zuid-Beveland 5.259. West-Zeeuws-
Wat biedt de
Vlaanderen 7.841, kanaalzone Oost-
Zeeuws-Vlaanderen 3.996. overige
gemeenten Oost-Zeeuws-Vlaanderen
4.732.
Het Zeeuws Tijdschrift bevat
voorts enige gedichten van Willem
Enzinck, foto's van Wim Riemens,
de Zeeuwse Kroniek en mededelin
gen van het Zeeuwsch Genootschap
der Wetenschappen.
KERKNIEUWS
Ned. Herv. Kerk
Benoemd tot geestelijk verzorger
van het ziekenhuis Ikazia te Rotter
dam: J. Treffers, em.-predikant te
Rotterdam-Feijenoord.
Beroepen te 's-Gravenhage-Loos-
duinen (vak. W. v. Beem): A. P.
Nauta, Middelburg; te Colijnsplaat:
R. P. Ytsma, Hemelum (Fr.).
Ger. Kerken
Beroepen te Vlaardingen (vak. H.
J. Heijnen): L. Zwanenburg, Gronin-
gen-O.; te Voorburg (vak. dr. J. M.
Vlijm): J. Couvée, Schiedam.
Aangenomen naar Maassluis (4e
pred.pl.): P. A. Bohlmeijer, leger-
predikant te Arnhem; naar Poort u-
gaal: I. Vergeer, Tzum; naar Zoeter-
meer (2e pred.pl.): T. W, Penning,
Dirkshorn.
Ger. Kerken (vrijgemaakt)
Bedankt voor Pernis: A. C. Hait-
sma, Heerde.
Chr. Ger. Kerken
Tweetal te Maarssen: D. Biesma
Jr., Aalsmeer en P. v. Zonneveld,
Bennekom.
Vrije Evang. Gemeenten
Bedankt voor 's-Gravenhage: W.
de Goede, Nijverdal.
BEELDBUIS?
DINSDAG. Het voorprogramma
biedt naast het korte journaal en
Klaas Vaak het journaal voor ge
hoorgestoorden en twee Engelse les
sen door Walter en Conny. Na jour
naal en Achter het Nieuws leest Si
mon Carmiggelt één van zijn „kron
kels" en daarna gaat Elles Berger
praten met bejaarden in het pro
gramma „Tieners van Toen". De
avond wordt afgesloten met „Signa
lement", de kunstrubriek o.l.v. Henk
de By. Ditmaal heeft hij een gesprek
met de jonge Duitse toneelschrijver
Peter Weiss, wiens stuk „Die Ermitt-
lung" onlangs in Berlijn in première
ging. Weiss behoort tot de Duitsers
aie minder gemakkelijk een streep
onder het nazi-verleden kunnen zet
ten en dat bezorgt hem in de Bonds
republiek nogal eens moeilijkheden.
In Nederland staat momenteel zijn
„Marat" op het repertoire.
Net twee brengt ons o.m. het pro
gramma „Eén op tien", waarin Jan
van Hillo in een rechtstreekse re
portage vanuit het gebouw van de
Tweede Kamer ingaat op bejaarden
problemen.
WOENSDAG. Het voorprogramma
vermeldt als belangrijkste punten de
franse les en het sportprogramma
van Jan Cottaar. Na het journaal
start de K.R.O. met een nogal op
zienbarende documentaire van drs.
L. Akkermans: „Liever Turks dan
paaps". Het is de film-weergave van
eenopinie-onderzoek onder niet-ka-
tholieke Nederlanders waarin zij hun
aen opinie-onderzoek onder niet-ka-
tholicisme. Hoofdschotel vanavond
is de opvoering van het spel „Jeanne
van Lotharingen" van Maxwell An
derson. Hij geeft in dit stuk een aan
tal gesprekken tussen regisseur en
acteurs weer, zoals die gevoerd wer
den tijdens een generale repetitie
voor „Jeanne van Lotharingen"Me
despelenden zijn o.m. Camille de
Vries, Joekie Broedelet, Lo van
Hensbergen, Els van Rooden, Leo de
Jfertogh. cn Ben Rogaards. Dg regie
heeft Luc van Gent. De avond wordt
afgesloten met een uitzending in de
reeks „Werken van Barmhartigheid".
Pater Mijnsbergen geeft commentaar
op het onderwerp „Zieken bezoeken".
Op net twee zendt de AVRO de
vrolijke speelfilm „Love in the af
ternoon" uit. Regie: Billy Wilder en
medespelenden Audry Hepburn, Ga
ry Cooper en Maurice Chevalier.
Audry vertolkt in deze film de vro
lijke bakvis die hopeloos verliefd
wordt op een man van middelbare
leeftijd, die toevallig het geluk heeft
ongetrouwd te zijn en enkele duiten
te bezitten
Gemerkt botje
Konden wij onlangs melden,
dat door de Bru 23 een ge
merkt visje was gevangen, vo
rige week had ook de Bru 67,
van gebrs. de Waal Jz., een
gemerkt botje in de kor, ge
vangen in de Noorder Balgen,
een gedeelte van de Wadden
zee. Ook dit visje tuerd over
eenkomstig de wensen van het
RIVON (Rijks Instituut voor
Visserij Onderzoekingeleverd
aan een vismijn in het noor
den des lands. Zoals bekend is
het RIVON, dat gegevens ver
zamelt over het doen en laten
.van de vis, zeer erkentelijk
voor de medewerking die op
deze manier verleend wordt,
om te weten te komen, hoe en
waar de vis trekt.
Ingezonden mededeling
25 cent per rol
RED BAND ROOSENDAAL
Ingezonden mededelina
BETOVERENDE
NACHTHEMDJES
l
FIJNE LINGERIE
SMALLEGANGE
Terug naar Rhodesië
O
LONDEN, 22-11. Judith Todd, de
22-jarige dochter van de door de re-
gering-Smith in Rhodesië onder huis
arrest gestelde voormalige premier
van Ztiicl-Rhodesië, Garjield Todd,
is maandag uit Londen naar Salis
bury vertrokken.
Hoewel haar vader het haar had
afgeraden achtte zij het toch nood
zakelijk terug te keren naar het
land dat zij tijdens recente bezoeken
aan de Verenigde Staten en Canada
om zijn regering scherp had veroor
deeld. Voor haar vertrek zei Judith
Todd, dat zij met haar terugkeer En
geland wil aansporen tot bescher
ming van die Rhodesiërs, die van
hun trouw aan dit land hebben ge
tuigd.
DEN HAAG. Minister de Jong
heeft bij de Twepde Kamer een nota
van wijziging op de defensiebegro
ting voor 1965 ingediend waarin hij
24 miljoen gulden meer vraagt voor
de aanschaf van groot materieel voor
de luchtmacht.
Veel doden onder
Amerikaanse
jagers
CHEVREUIL, 22-11, In de omge
ving van Chevreuil (Minnesota) zijn
de afgelopen acht dagen 29 jagers
gestorven, van wie 13 door jachton-
gelukfcen, tien door een hartaanval
en zes door koolmonoxydevergifti-
iging, veroorzaakt door draagbare
kacheltjes. Michigan en Wisconsin
telde in dezelfde periode 21 doden
onder de jagers, van wie tien veron
gelukten.
NOORDGOHWE
Aanleg c.v. buitenverblijf
„Volksonderwijs" is gegund
Door de bouwkommissie van de
vereniging Volksondcrwijs" te Am
sterdam werd voor de Stichting
Schoolreisverblijven van „Volkson
derwijs" de aanleg van de centrale
verwarming in het derde buitencen
trum te Noot-dgouwe onderhands ge
gund aan N.V. Koninklijke Fabriek
F. W. Braat te Delft voor een bedrag
van f 30.000.
ZIERIKZEE
Kerstactie Leger des Heils
Uitgaande van „De Lichtboei" zal
ook dit jaar op Schouwen-Duiveland
weer de bekende Leger des. Heils-
kerstactie worden gehouden. Feite
lijk is de actie al gestart en hij duurt
tot 4 december a.s. Dair moet het
geld binnen zijn voor de kerstfeesten
waaraan - gelet op vorige jaren -
ongeveer 500 personen zullen deelne
men. Natuurlijk verschijnen ook de
kerstpotten weer op verschillende
strategische punten in de stad. Zij
worden geplaatst op Boeren St. Ni-
colaas (2 december) en op 18 en 23
december. Gaarne doen wij een be
roep op het publiek de inzamelingen
van het Leger des Heils weer mild te
bedenken.
ZONNEMAIRE
„Hoe het reilt en zeilt"
Ook in deze plaats oogstte de film
„Hoe het reilt en zeilt", uitgebracht
voor 'de Ned. Blindenbond een groot
succes. Zonnemaire kwam - in het
kader van een landelijke filmactie
van deze bond - op het witte doek
en er bestond goede belangstelling
voor deze dokumentaire, die een
beeld gaf van het dorpsleven. Na de
dekumentafre werden nog enkele
komische films gedraaid. Een met al
ten gezellig filmprogramma, in de
pauze waarvan gelegenheid bestond
zich op te geven als lid van de Blin-
den'bond .Organisator te Zonnemaire
was de heer J. M. Goemans.
EINDHOVEN. Maandagavond is de
62-jarige H. Pennings bij het over
steker. van de Leenderweg te Eind
hoven tegen een rijdende autobus
aangelopen en daarbij zo ernstig ge
wond dat hij nog tijdens het vervoer
naar het St. Joseph ziekenhuis aan
de gevolgen overleed.
Ingezonden mededeling
aeus,keel en borst van vastzittend slijm
HONGKONG, 23-11. China heeft
met kracht bü Indonesië geprotes
teerd tegen de vervolging op grote
schaal van Chinese staatsburgers
door Indonesische rechtse krachten,
zo meldt het persbureau Nieuw-Chi-
na.
De Chinese ambassade in Djakarta
had vrijdag j.l. de Indonesische auto
riteiten een protestnota doen toeko
men naar aanleiding van incidenten
te Makassar. Daar hadden volgens
de nota op 10 en 11 november en
kele duizenden „oproerlingen op ge
organiseerde en stelselmatige wijze
Chinese woningen, scholen en win
kels gewetenloos bestormd en ver
nield". Deze actie was georganiseerd
door Indonesische rechtse krachten
en er werd aan deelgenomen door
militairen, aldus de nota.
Tienduizend
mestkuikens verbrand
DRACHTEN, 21-U. Bij oen felle
brand in het pluimveebedrijf van de
heer F. van der Meulen te Boornber-
gum, gemeente Smallingerland, zijn
tienduizend mestkuikens van een
week oud om ihet leven gekomen. De
oorzaak van de brand is onbekend.
Door de harde wind greep het vuur
zo snel om zich heen, dat de brand
weer uit Drachten, dde snel ter plaat
se was, niet anders kon doen dan na
blussen.
AMSTERDAM, 22-11. In een feli-
citatictelegram aan het bestuur der
Stichting Openbaar Kunstbezit zegt
prinses Beatrix o.m. „Met voldoening
kan men terugzien op tien jaren
waarin met inspanning van alle me
dewerkenden Openbaar Kunstbezit
een eigen waardevolle plaats heeft
veroverd in ons culturele leven. Mo
ge het werk zich in de komende jaren
nog verder uitbreiden, bijdragende
tot de esthetische vorming in steeds
bredere kring en tot verhoging van
kunstgenot bü ons volk", aldus de
kroonprinses, die destijds bij de start
van Openbaar Kunstbezit een woord
ter aanbeveling voor de radio sprak.
Over wat in de afgelopen tien jaar
werd bereikt schrijft het bestuur dn
een overzicht o.m. dat het aantal
banden van Openbaar Kunstbezit
met reproducties en teksten in Ne
derlandse boekenkasten tot heden
reeds circa één miljoen bedraagt. Het
museumbezoek is - mede dank zij de
gratis museumkaart, die de Neder
landse musea uit waardering voor
het werk der stichting beschikbaar
stelden - op opvallende wijze toege
nomen. Ook de 'belangstelling van de
rijpere jeugd voor ons cultureel be-
Voor elke (amateur)-fotograaf is
Sinterklaasavond een uitgezochte ge
legenheid voor het maken van een
boeiende fotoreportage. Het is een
avond vol verrassingen, zowel voor
grote als voor kleine mensen en als
men van het hele feest een volledig
overzicht wil hebben, dan is het
zaak om van begin tot eind paraat
te zyn voor leuke momenten. Urn
niets te missen moet de fotograaf
als 'tgoed is constant de hele scène
kunnen overzien en daarom is het
natuurlijk het prettigst als de man
met de camera op deze avond vrijge
steld wordt van alle andere „diens
ten".
Wat het fotograferen betreft be
gint Sinterklaas eigenlijk al lang voor
de vijfde want de schoentjes bij de
haard en het schrijven van verlang
lijstjes vormen de inleiding tot de
eigenlijke dia-serie of fotoreportage
van pakjesavond. Op de dag zelf
moeten de gebeurtenissen op de voet
worden gevolgd om een goed over
zicht te krijgen. Natuurlijk zal er
s avonds geflitst moeten worden. De
bekende formule luidt: richtgetal ge
deeld door afstand is het flitsdia-
fragma.
Zeer aanbevolen kan worden de
methode om te werken met „reflec-
tieflits". Door de flitser schuin naar
boven te richten wordt een (wit) pla
fond nl. een prachtig, zacht licht ver
spreidend reflectiescherm, dat uw
kamer tot in de uiterste hoeken mooi
gelijkmatig belicht. Zo zelfs, dat alle
opnamen met steeds weer dezelfde
belichtingsgegevens kunnen worden
gemaakt ongeacht of het nu gaat om
overzichten of close-ups. Reflectie-
flits geeft dus de mogelijkheid om
het fotografisch werk aanzienlijk te
vereenvoudigen. Is het juiste (reflec-
tieflitsdiafragma en de sluitertijd
(1/25 of 1/30) ingesteld, dan mag er
verder van alles gebeuren: de foto
graaf is er telkens ruimschoots op
tijd bij.
Rest ons alleen nog om voor de
verschillende filmgevoeligheden de
bijbehorende reflectiediafragma's op
te geven.
Voor losse witte PF 1 flitslampjes
zijn ze als volgt:
PF 1 wit: 17-18 din
20-21 din
23-24 din
8
11
f 16
Boxcamera's hebben meestal een
lensopening f 11, zodat rejlectiejlits-
opnamen met een box gemaakt moe
ten worden op een film van 20-21
din.
Voor alle kleurenopnamen (kleu
renfoto's zowel als dia's) gebruiken
we blauwe flitslampjes. De reflectie-
flitsdiafragma's daarvoor zijn:
PF 1 B: 17-18 din
20-21 din
23-24 din
f 5.6
f 8
J 11
Ook hier bent u bij gebruik van
een boxcamera dus aangewezen op
een film van 21-22 din.
Ingezonden mededeling
Bijdragen tot esthetische vorming in brede kring
zit is groeiende gezien de vele vra
gen om afbeeldingen van leerlingen
der middelbare scholen voor het ma
ken van scripties. Dit was aanleiding
voor de stichting om in samenwer
king met andere instellingen de op
richting van een reproduktie-cen-
trale voor het onderwijs voor te be
reiden. Uit bescheiden overschotten
en de verkoop van oude jaargangen
kenden voor 265.000 gulden enige
duizenden werken van levende kun
stenaars worden aangekocht, die on-
d'er de zich tijdig opnieuw abonne
rende deelnemers werden verloot.
Verder steunde de stichting met
schenkingen en bijdragen de musea
bij het verwerven van nieuwe kunst
werken. Voorts bevorderde zij de
kunstzinnige vorming door het orga
niseren van reizen naar de grote mu
sea voor de hogere klassen van de
kweekscholen.
Een der grootste wensen der stich
ting wordt genoemd een in het on
derwijsprogramma opnemen, al is
het maar 'een half uur per week,
kunstzinnige vorming waar het be
treft de beeldende kunsten.
VEENDAM. In Veendam, op Rijks
weg 33, heeft maandag een ernstig
verkeersongeval plaatsgehad, waar
bij één persoon werd gedood en een
tweede ernstig gewond. Het ongeval
gebeurde doordat een personenauto
wegens benzinegebrek stopte.
Verlieslijst Vietnam
WASHINGTON, 23-11. Het Ame
rikaanse ministerie, van defensie
heeft maandag zijn grootste verlies
lijst tot dusver tijdens de oorlog in
Vietnam gepubliceerd. Daarop ko
men de namen voor van vijfentach
tig bij recente gevechten gesneuvel
de Amerikaanse militairen. Bij deze
opgave zijn de verliezen inbegrepen
die werden geleden bij de slag van
verleden week in de Ia Drang-vallei
bij de Cambodjaanse grens.
Ingezonden mededeling
In de Afrikaanse wijk Mpopoma
van de Rhodesische stad Boelawayo
hebben enkele duizenden Afrikanen
maandagavond e enroerige betoging
tegen het bewind van Smith gehou
den.
KERKNIEUWS
Ger. Kerken
Beroepen te Engwierum: kand. H.
v .Dijk, Hilversum, die geen verdere
beroepen in overweging kan nemen.
Aangenomen naar Ottawa: A. W.
Schaafsma, Butlington, voorheen te
Watergraafsmeer.
Ger. Kerken (vrijgemaakt)
Tweetal te Ensohedé-N. (vak. wij
len H. Vogel): O. Mooiweer, Leerdam
en J. Stratirrg, Alkmaar.
Ohr. Ger. Kerken
Beroepen te Middelhamis: M. Baan
te Zeist.
Bedankt voor Driebergen en Noor
deloos: P. v. Zonneveld, Bennekom.
Ger. Gemeenten
Bedankt voor Oostkapelle: A. Hof
man, Zeist.
DE GOUDEN HORDE
7. De pijl, die de andere ruiter op Ai-am
richtte, zou zeker doel getroffen hebben,
maar zij verliet nimmer de pees. Inplaats
daarvan schokte de man plotseling om
hoog, strekte de armen met een schreeuw
en sloeg zijdelings van zijn rijdier.
„Ik heb mijzelf reeds vaker geluk ge
wenst, dat ik naar behoren mijn mes
leerde werpen toen ik nog zakkenroller
was", mompelde Agua onverstoorbaar, ter
wijl hij zonder haast op de man toeliep,
zijn rijdier aan de teugel meevoerend. „Een
werpmes is altijd sneller dan een pijl". Hij
liet het wapen weer in z'n schede verdwij-
„Mijn
zei hij.
nen. „Ge zijt niet gewond geraakt, heer?"
„Bedankt Agua", zei de avonturier, van
z'n rijdier springend. „Heb je met de derde
afgerekend?"
De hagedis knikte onverschillig,
zwaard was sneller dan zijn lans", *.a iu
„Deze drie zullen nooit meer een vrede
lievend reiziger lastig vallen. Hebt ge ooit
zulke krijgers gezien, heer?"
Aram bekeek de kleine, Mongoolse krij
ger, die aan zijn voeten lag, met afschuw.
„Ik vraag mij af van welke stam zij zijn",
zei hij langzaam, zijn zwaard in de schede
stekend. „Misschien behoren zij tot de
voorhoede van de vreemde ruiters, die -
naar men zegt - uit het Oosten optrekken".
„In dat geval", zei de hagedis plechtig,
„hoop ik dat er spoedig een schip komt
om ons naar Genua terug te brengen, heer,
want in mijn lange leven heb ik nooit
zulke bloeddorstige duivels gezien als zij.
Dit betekent moeilijkheden!"
„Ik ben bang dat je gelijk hebt, Agua",
zei de avonturier kort. „Kom, we moeten
hier snel weg en naar Agnot terugkeren
om de bevolking van de stad te waar
schuwen. .1"
