gewoon naar school
Vroeger maakte ieder in Zierikzee „eigen straat1*
V.S. overwegen erkenning van Singapore
Engeland zit moeilijk met Maleisië
Brug over Straat
van Gibraltar?
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Dinsdag 10 augustus is&j Nr. 19823
Ceen apekool
Eerst is ook het spelen nog leren
De heel kleine en tegelijk toch
weer zo bijzonder grote wereld van
Ue kleuter kan op zeker tijdstip uit
gebreid worden met de kleuter
school; dat komt menig kind zeer ten
goede.
Het gaat hier heel anders toe dan
op de „grote school", waar het vele
leren doorgaans veel stilzitten met
zich meebrengt: daar zijn die klein
tjes nog helemaal niet aan toe.
De kleuterschool heeft een geheel
eigen karakter. De leidsters hebben
begrip voor de alles beheersende in
vloed die het gevoelsleven in de
kleuterjaren nog heeft.
En dan is er op deze leeftijd nog
die voortdurende en grote behoefte
aan spelen. Als alles goed is wordt
daarmee in het klasje ook terdege
rekening gehouden.
Voor een kleuter die in de buurt
van z'n huis volop gelegenheid heeft
om met andere kinderen te schom
melen en te scheppen, te ravotten en
te rennen, behoeft er met dit school
bezoek nog niet zo'n haast te worden
gemaakt.
Met vier of vyf jaar
Is er echter een leuke en gezellige
kleuterklas zonder al te ver reizen te
bereiken, dan is het gewenst, dat
vier- en vijfjarigen daar heen gaan,
wanneer er thuis te weinig ttitloop is.
Jongere kleuters behoren nog by
moeder te verblijven in de besloten
heid van de eigen omgeving: boven
dien zullen die 's middags meestal
nog een slaapje doen.
Op deze eenvoudige en wel zeer
schematische regels moet wel eens
een uitzondering worden gemaakt;
niet overal zijn de omstandigheden
immers precies gelijk.
Zo kan het gewenst zijn een kleu
ter die nog geen vier jaar is, voor
een gedeelte van de dag of zelfs wel
voor hele dagen alvast naar een
„kleuterklasje" of kleuterdagverblijf
te laten gaan. (De gewone kleuter
school neemt kinderen van deze leef
tijd niet op).
We denken aan de noodgevallen
dat er niemand thuis is om zich met
het kindje bezig te houden. Dat kan
komen doordat èn vader èn moeder
overdag werken.
Het onvolledige gezin
Een dergelijke situatie is ook aan
wezig in het zogenaamde onvolledige
gezin, waar óf de vader óf de moe
der ontbreekt en de overgebleven
ouder de kost moet verdienen.
Nu worden, zoals gezegd, tegen
woordig op de kleuterscholen geen
kinderen beneden de vier jaar toe
gelaten en daarom zal er in zulke
gevallen elders een plaatsje moeten
worden gezocht bijvoorbeeld in en
crèche.
Zoiets is soms ook 'heel geschikt
voor kleintjes 'die thuis geen gele
genheid tot onbezorgd spelen hebben
of die na een doorgemaakte ziekte
extra behoefte 'hebben aan goede
voeding, middagrust en buitenlucht.
Tot slot dient te worden vemeld,
dat soms het geregeld bezoeken van
de kleuterschool voor vierjarigen
aanvankelijk nog te vermoeiend is
en dat het daarom wenselijk is dit te
beperken tot halve dagen.
Het lager onderwijs
Omstreeks het zesde levensjaar
voltrekken zich bij het kind aanmer
kelijke veranderingen naar lichaam
en geest. De kinderen worden langer
en magerder. Ze verliezen de kleu
terproporties van hoofd, romp en le
dematen.
Dit gaat samen met een rijping in
psychisch opzicht, die hen geschikt
maakt voor het gaan naar de grote
school en de daaraan verbonden ver
standsoefening.
De heftige bewogenheid van het
gevoelsleven, waardoor de kleuterja
ren worden gekenmerkt, ligt nu ach
ter hen: zij staan aan het begin van
een geheel nieuwe levensfase.
De lagere schoolleeftijd is in gees
telijk opzicht een betrekkelijk rus
tige periode, duidelijke onrust komt
eigenlijk pas weer in de puberteit,
dus dat duurt dan nog wel eventjes.
Niet bij alle kinderen treedt de
„schoolrijpheid" .op het zelfde ogen
blik in. Er zijn op dit punt vrij grote
individuele verschillen: de een be
reikt deze rijpheid veel eerder dan
de ander.
Arme Madame Curie
Sommige kleuters zijn op hun vijf
de jaar eigenlijk al echte schoolkin
deren om te zien en ook in hun ma
nier van doen; ze willen ook graag
wat „leren"!
Het zou goed zijn als het intellect
van deze kinderen dan werkelijk
voedsel kon krijgen, maar jammer
KERKNIEUWS
Ger. Gem. in Nederland
ZIERIKZEE. Morgen, woensdag
avond 11 augustus, om 7.30 uur (half
acht), dr. van Beek, Alblasserdam.
Ger. Gemeente
OUDE TONGE, Donderdag 12 aug.
7 uur: ds. P. Blok.
Ned. Herv. Kerk
Aangenomen naar Nyega (H.O.):
kand. A. G. v. d. Linden, Slikker
veer.
Ger. Kerken
Beroepen te Ormen, Strijen en te
Vijfhuizen: kand. P. Torenbeek, Dor
drecht; te Andel, 's-Gravenmoer,
Kruiningen, Tholen en te Zuilichem-
Gameren: kand. P. Torenbeek, Dor
drecht.
Ohr. Ger. Kerken
Tweetal te Haarlem-N.:- K. Boers-
ma, Onstwedde en W. de Joode,
Zwa agwesteinde.
Aangenomen naar Middelburg:
kand. J. v. Amstel, Mijdrecht, die
bedankte voor Dökkum, Drachten en
voor Maarssen; naar Zierikzee: P.
Op den Velde, Mijdrecht.
genoeg is ons onderwijs over het al
gemeen niet zo soepel ingericht, dat
hiertoe de mogelijkheid bestaat.
Arme madame Curie, die als klein
meisje ontzettend bang was iets heel
ondeugends te hebben gedaan, omdat
zij zichzelf leerde lezen!
Omgekeerd blijft een aantal jon
gens en meisjes nog tot in de tweede
of derde klas van de lagere school in
doen en laten nog echt kleuter ach tig.
De molligheid en algehele lichaams
bouw van zulke kinderen ryn daar
mee meestal in overeenstemming.
Men behoeft waarlijk geen arts te
zijn om deze kinderen er zo uit te
pikken.
Een vaste dagindeling
Voor een ieder is het nodig aller
lei dingen te leren, die later in een
werkkring en in het eigen gezins
leven te pas komen. Die dingen be
staan niet alleen uit rekenen, taal,
aardrijkskunde, geschiedenis en ken
nis der natuur.
Het is zeker van even groot be
lang, dat men er aan went deel uit
te maken van een groep, te wedijve
ren met anderen, leiding te geven
en te volgen.
Op school is volop gelegenheid tot
het verwerven van dergelijke vaar
digheden. Al om die reden kan on
derwijs gerust een zegen worden ge
noemd.
Bij ons te lande is er gelukkig een
groot aantal zeer goede scholen
waar door leerkrachten en kinderen
met toewijding wordt gewerkt.
Het verplichte schoolbezoek met
zijn vaste tijden heeft verder nog
het voordeel, dat het de kinderen
zelf en de gezinnen, ivaaruit zij
voortkomen, een regelmatige inde
ling van de dag bezorgt.
Dat is ook een heel belangrijk
ding, want regelmaat is van zeer
grote betekenis in ieder gezin en in
ieder mensenleven.
Dr. Alfreda Brie dé.
DODELIJKE
ONGELUKKEN
HEERENVEEN. De twee-en-een-
half-jarige Johannes van de Berg uit
Gersloot (Friesland) is bij het plotse
ling oversteken van de rijweg door
een auto gegrepen. Het jongetje was
op slag dood.
ROTTERDAM. Bij een verkeers
ongeluk in Rotterdam is maandag
middag de 56-jarige mevrouw C. van
Dijk-Viering uit de Maasstad om het
leven gekomen. Toen zij plotseling
de Boezemsingel overstak werd zij
aangereden door een personenauto.
Mevrouw van Dijk moest met ern
stige verwondingen naar het Berg
wegziekenhuis worden overgebracht
waar zij later overleed.
LEERDAM. Het 5-jarige Ambonese
jongetje Lucas Pattiradjawane is na
bij het Ambonese woonoord in Leer
dam 'bij het spelen in ihet water aan
de Broekgraaf gevallen. Hij is er
door de politie uitgehaald en naar
een ziekenhuis gebracht, waar bleek
dat hij reeds was overleden.
LISSE. Een 43-jarige Nederlandse
arbeider uit Lisse is maandag in de
Belgische plaats Oude na aide overle
den na door eer, neerstortende ijze
ren balk te zijn getroffen.
"WAARLAND (N.H.). Het tweejarig
zoontje Frank van de familie Bruin
uit Waarland is in een sloot achter
zijn huis verdronken. Het jongetje
werd door de vader gevonden. Ruim
twintig minuten heeft men mond op
mond beademing toegepast, doch dit
had geen succes.
Sten Hammarskjoeld, de broer
van wijlen Dag Hammarskjoeld die
secretaris-generaal van de Ver. Na
ties is geweest, heeft een aanklacht
tegen twee Zweedse bladen inge
diend wegens laster en van elk een
schadevergoeding van rond 70.000
gulden geëist.
LONDEN, 9-8. Engelands pogin
gen om de stabiliteit in Zuidoost-
Azië te handhaven worden door Sin
gapore's uittreden uil de Maleisische
federatie in gevaar gebracht, zo heb
ben Britse functionarissen maandag
in Londen verklaard. Men wees er
op dat Engeland de maatregelen, die
op het ge bied van de defensie zijn
genomen, op korte termijn aan een
herwaardering zat moeten onderwer
pen. Er is dan ook een druk contact
lussen de Britse ministers.
De Britse regering ziet zich onder
meer onverwachts geplaatst voor de
volgende problemen.
Ie. De uitwerking van dit uittreden
op de andere landen en gebieden
van de federatie.
2e. De reactie in 'de rest van Zuid-
Oost-Azië en wel voornamelijk
in verband met 'de ontwikkeling
van de oorlog on Vietnam.
3e. De gevolgen, die «d.it uittreden
zal hebben voor d'e politiek van
confrontatie met de federatie die
Djakarta voert.
4e. De reacties van Peking en Mos
kou.
5e. De kwestie van Singapore's on
afhankelijk lidmaatschap van het
Britse gemenebest, waarvoor
unanieme goedkeuring van a'lle
gemenebestlanden nodig is, en
6e. De toekomst van de defensie-
overeenkomsten die Engeland
met de Maleisisdhe federatie ge
sloten heeft. Engeland zou zijn
basis in Singapore mogen blij
ven gebruiken. Van welingelich
te zijd:e is echter meegedeeld' 'dat
de Britse regering toch misschien
met Singapore zal moeten on
derhandelen over een nieuw de-
fensieverdrag.
Op het ogenblik steunen ruim 50
duizend man Britse troepen de fede
ratie in haar gedwongen confronta
tie met Indonesië. De Londen Eve-
Helgoland
75 jaar Duits
HELGOLAND, 10-8. Helgoland
herdenkt vandaag (dinsdag) het feit
dat het eiland 75 jaar geleden Duits
werd. In 1890 ruilde Engeland het
eiland voor het protectoraat Zanzi
bar in Oost-AfrSlca. Nadat Helgoland
in de tweede wereldoorlog al her
haaldelijk het doel van Britse bom
menwerpers was geweest, werd het
eiland na de oorlog ontruimd en ge
bruikt als oefendoel voor de Britse
luchtmacht. In 1952 toegen de West-
Duitsers weer de beschikking over
het eiland, dat intussen weer 2900
bewoners heeft en veel toeristen
trekt.
Aan 'de herdenking nemen o.a. de
Westduitse bondskanselier Erhard en
de Britse ambassadeur sir Frank Ro
berts deel.
SPORT
DUIVENSPORT
P.V. „Gevleugelde Vrienden"
Zierikzee
Wedvlucht uit CreH. Afstand 284
km. Gelost om 8,45 uur. Aankomst
lste duif 12.42 uur.
Feleüs-v. Westen'brugge 1, 10, 11, 25,
26, 27, 35, 37; J. Kaaijsteker 2; J.
Dekker 3, 18, 20; L. Noordijk 4, 12,
23, 29, 39; F. Regoort 5, 8, 19; A. Ha -
gesteijn 6, 28, 38, 40; L. v. d. Hoek
7, 17, 22, 34; H. Merle 9; Gebr. Krij
ger 13, 24; C. Bouman 14; P. Roskam
15, 36; A. Ravia 16, 21; J. P. Verwest
30, 33; J. C. Wesdorp 31, 42; C. Ber-
revoets 32; L. Heijboer 41.
Vrijdagavond inkorven voor St.
Dénis.
ning Standard meent dat het uittre
den van Singapore uit de federatie
de plannen om Australië tot de
hoeksteen van de Brits defensiepoli
tiek in het verre oosten te maken
nieuwe ongekende kansen geeft.
WASHINGTON, 9-8. Een woord
voerder van het Amerikaanse minis
terie van buitenlandse zaken heeft
maandag op een persconferentie ge
zegd dat de Verenigde Staten diplo
matieke erkenning van Singapore
als onafhankelijke staat overwegen.
Voor de Amerikaanse regering is de
nieuwe ontwikkeling een volslagen
verrassing. Commentaar wilde hij
verder niet geven.
De V.S. verwachten een formeel
verzoek om erkenning te zullen ont
vangen. Onderzocht wordt dat de
mogelijke veranderingen od politiek
en defensie-gebied in Zuidoost-Azië
kunnen zijn. De V.S. hebben drin
gend overleg gepleegd met Engeland,
Australië en Nieuw Zeeland, die dui
zenden manschappen moeten leveren
ter verdediging' van de federatie.
De betrekken diplomaten zijn ten
dele optimistisch over de toekomst
van Maleisië, anderen menen dat de
afscheiding van Singapore alleen
maar gunstig is voor Indonesië, dat
Maleisië wil verpletteren.
De eerste indruk is dat de Ameri
kaanse defensiemaatregelen in Zuid-
oost-Azlë geen gevolgen van de af
scheiding zullen ondervinden.
President Johnson heeft maandag
verklaard, dat Amerika moet stre
ven naar de volledige uitroeiing van
malaria en Cholera in de 'gehele we
reld. Hij ondertöken'de een wet waar
bij ivoor de komende drie jaar 280
miljoen dollar ter beschikking woidt
gesteld voor medisch speurwerk.
Varkens Hepen vrij rond in stegen en sloppen
ZIERIKZEE, 10-8. Wanneer men
tegenwoordig door de straten van
onze stad wandelt (al is de rust soms
wel wat ver te zoeken, vooral in het
centrum) dan denkt men er niet aan
welke sommen er eertijds zijn be-
steeds voor het stedelijk plaveisel.
Het valt moeilijk zich een juist beeld
te vormen van de toestand der stra
ten gedurende de middeleeuwen.
Men za'g in /de steden voorname
bouwwerken, maar wie schetst het
binnenste der steden, waar de ge
wone burger zijn woonstee had. Enge
bochtige straten - zoals er nu nog
vele zijn, wat niet altijd zonder be
koring is - ongeplaveid en dikwijls
aan modderpoelen igelij'k; huizen met
rieten of strooien 'daken en 'houten
gevels, waaruit 'die bewoners de af
val van allerlei aard wegwierpen,
niet alleen om 'de rommel 'kwijt te
raken maai' ook om tot voedsel te
dienen voor de varkens die ongehin
derd door de straten liepen!
Straat voor eigen huis
Slechts langzaam en trapsgewijs is
met het verbeteren van die toestand
een begin gemaakt. Tot in de 16de
eeuw maakte ieder nog de straat
voor zijin eigen 'huis. In Zeeland was
men al eerder met 'het bestraten be
gonnen, voornamelijk van de hoofd
straten. Men noemde het „calseiden".
Woorden als Calezijnsteen, Calezijn-
weg verraden hun oorsprong uit het
Franse chaussée. In Vlaanderen kent
men het woord „kasseien". Sommi
gen beweren dat de Nederlanders de
eersten waren die met het bestraten
'begonnen. Bewijzen daarvoor zijn er
niet. Men zou het eerder in België
zoeken, waar men talrijke steengroe
ven vindt, zoals in Henegouwen.
Vel'dkeien heeft men hier veel ge
bruikt. De bestrating vorderde voor
die tijd grote sommen, met als ge
volg dat het plaveien der steden
eerst langzaam op gang kwam. Al
had' men daarmede veel bijgedragen
tot het aanzien der steden, de var
kens 'bleven lang de verpesters van
markten en straten.
Na de hervorming
Eerst na de Hervorming heeft men
de steden van deze plaag verlost, en
als „algemene reinigingsdienst" af
geschaft. Op het natuurlijkste en
noodzakelijkste is men eerst later
bedadht geweest, nl. de straatver
lichting. Nog in onze Gouden Eeuw
was het de gewoonte om zidh veilig
heidshalve met lantaarn of fakkel
naar huis te doen geleiden, omdat
straatverlichting ontbrak. Zo was het
bijvoorbeeld in Amsterdam verbo
den om na het luiden van d'e „Boe-
veklök" (9 uur 's avonds) op straat
te komen.
De verlichting der straten te Zie
rikzee geschiedde in de eerste de
cennia van de 19e eeuw met ruim
200 lantaarns, welke acht maanden
brandden. Bij bruggen was er des
nachts altijd verlichting.
Al die lantaarns stonden op houten
palen of 'hingen aan de huizen. Eerst
in 1839 kwamen de zg. „Reverbères"
in gebruik, 'de lantaarns die aan
touwen midden over de straten hin
gen en toen goed voldeden, omdat
een holle spiegel het olielicht weer
kaatste. Petroleum (brandolie) ken
de men nog niet. De lantaarns wer
den gevuld met raapolie. Op 16 janu
ari 1857 werd de stad voor de eerste
maal met „gaz" verlicht, Dë heer M.
Couvée, stadsbouwmeester, was de
eerste directeur van de gasfabriek,
toen mr. B. C. Cau burgemeester
was. Het vooroordeel tegen het nieu
we, alleen omdat het een nieuwig
heid was, heeft (hier zowel als elders
lange tijd de vooruitgang tegenge
houden. Maar haar te stuiten was
niet mogelijk, noch voor de straten,
nodh tot verlichting daarvan.
M. J. K.
Gesprek over optreden van Amsterdamse politie
AMSTERDAM, 10-8. Het Am
sterdamse gemeenteraadslid drs. J.
P. A. Grujjters (VVD) heeft dezer
dagen naar aanleiding van het op
treden van de Amsterdamse politie
bij het nationaal monument op de
Dam op 2 juli j.l., een gesprek ge
had met burgemeester G. van Hall.
In antwoord op schriftelijke vragen
over dit optreden aan b. en w. had
het college de heer Gruijters laten
weten dat de burgemeester bereid
was in een persoonlijk onderhoud
daarover nadere mededelingen te
doen.
In een communiqué merkt het
raadslid op uiteraard geen vrijheid
te vinden over het onderhoud mede
delingen te doen.
Hij zegt het te betreuren, dat b. en
w. niet hebben willen Ingaan op zijn
vraag of het college bereid was de
burgemeester als hoofd van de poli
tie, te verzoeken naar het bedoelde
incident een onderzoek in te stellen
en de resultaten daarvan aan de
raad mede te delen. De door mij na
gestreefde openbaarheid werd aldus
niet bereikt, zo zegt drs. Gruijters.
(Het desbetreffende incident deed
zich voor toen een groep studenten
op de avond van de tweede juli uit
protest tegen de komst van de heer
Glaus von Amsberg naar Amsterdam
bloemen aan de voet van het monu
ment wilde neerleggen. De politie
stond deze demonstratie niet toe om
dat deze volgens 'haar een provoce
rend karakter droeg. Toen de studen
ten toch probeerden hun bloemen bij
het monument neer te leggen werden
zij door de politie beetgepakt en vol
gens slachtoffers en getuigen op zeer
ruwe wijze in een politiebusje ge
gooid).
Met de bouw van een nieuw muse
um, dat - als men may afgaan op de
plannen - tot de vooruitstrevendste
kunstcentra in Europa zal behoren,
zal gedurende de komende maanden
in de Westduitse stad Bielefeld be
gonnen worden. De moderne muzen
tempel werd door een grootindustri
eel uit Bielefeld aan de gemeenschap
geschonken en ontworpen door de
Amerikaanse architect Pltilip John
son. In hel dobbelsteenachlige bouw
werk, dal zich op een vierkant
grondvlak midden in een prachtig
park zal verheffen, zal behalve voor
de eigenlijke tentoonstellingsruimten
ook plaats zijn voor een conferentie
zaal, een cafetaria en een „kinder
kamer". Kinderen en jongelui wil
men daar vertrouwd maken met de
schilderkunst en wel door tentoon
stellingen en voordrachten, alsmede
door leergangen, waarbij zij zelf met
penseel en verf mogen werken. De
opdrachtgevers, die hel bouwwerk
tot een groot cultureel centrum wil
len maken, hebben zelfs een grote
garage gepland. Binnen twee jaar zal
het museum klaar zijn.
Arbeidsreserve jeugdigen
in juli gestegen
DEN HAAG, 10-8, In juli is de
geregistreerde arbeidsreserve van
mannen gestegen van 20199 tot 25330
De bezetting op aanvullende werk-
geïegenheidscbjecten daalde met 250
tot 1442. Het aantal werklozen nam
toe van 18490 tol 23888.
Het aantal openstaande aanvragen
om mannelijk personeel gaf in de
verslagmaand een stijging te zien
van 100.446 tot 101.400. Het voor sei
zoen gecorrigeerde cijfer van de ge
registreerde arbeidsreserve steeg
met 1000 en bedraagt thans 30000.
Daartegenover daalde het voor sei
zoen gecorrigeerde cijfer van de
openstaande aanvragen om manne
lijk personeel van 85000 naar 84000.
De stijging van de geregistreerde
arbeidsreserve van mannen is een
jaarlijks in deze tijd van het jaar
terugkerend verschijnsel en houdt
verband met een drietal oorzaken,
t.w. de inschrijving van jongeren,
die de school hebben verlaten, een
tijdelijke vermindering van de werk
zaamheden in de landbouw en een
algemene stagnering in de bemidde
ling in verband met de bedrijfsva-
kanties.
MADRID, 10-8. Alfonso Boeuf,
ingenieur en oud-minister van open
bare werken, heeft een gedetailleerd
ontwerp ingediend voor een brug
over de Straat van Gibraltar. De
brug, die 24 km lang zou zijn, zou
Tariga in Spanje verbinden met
Tanger. Het ontwerp voorziet in drie
rijbanen en dubbel treinspoor. De
kosten zijn begroot op meer dan
f 700.000.000,—.
MADRID. Een schilderij „De
maagd en Sint Pilianus", eigendom
van de kerk in Valdemoro bij Ma
drid, is officieel geïdentificeerd als
een werk van Francisco de Goya.
Het dateert uit 1786 of 1787.
DE LEEUW VAN BASHRA
76. Toen Aram hem besprong, wankelde
de man in de Zwarte mantel een ogenblik
in het zadel. Doch met een schier boven
menselijke kracht, slaagde hij er in zich te
herstellen en eer de avonturier hem had
kunnen vastgrijpen, stiet hij Aram met een
ruk van zich af. Terwijl deze van het
paard stortte, gaf Zwartmantel zijn rij
dier de sporen en verdween steigerend in
het strijdgewoel. Aram krabbelde over
eind en schreeuwde hem enkele woedende
bedreigingen na. Het griefde hem tot in
hel diepst van zijn ziel dat de man, die
hem reeds zo dikwijls de voet had dwars
gezet, hem thans weer ontkwam. Ja, zo
groot was zijn woede cn verontwaardiging,
dat hij niet eens zag hoe de Leeuw van
Bashra langzaam op hem toereed en hem
een keurende blik toewierp.
„Bij Allah, krijger uit het westen, het
schijnt dat ge me het leven gered hebt",
sprak hij effen. „Ge maakt aanspraak op
een zekere dankbaarheid. Ik zal u niet. do
den, gelijk ik van plan was, doch u voort
aan de eer gunnen de slaaf van dc Leeuw
van Bashra te zijn
