KRUISIGING
EN OPSTANDING
De doem van Ahasverus
rust op
Joodse volk
Puzzel
voor
de
kleintjes
Wie
helpt
het
h
aasje
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE vrijdas i« iprii isss Nr. mil
Het dramatische hoogtepunt van
Christus' leven, het smartelijk en
glorieus offer dat voor ons gebracht
werd en de wederopstanding, heeft
de kunstenaars in de loop der eeu
wen geboeid en ontroerd. Het valt
op, hoe schier onbegrensd het aan
tal schilderijen en prenten is, dat
hierover ontstaan is.
Overzien wij het oeuvre der eeu
wen, dan vinden wij uitbeeldingen in
alle denkbare vormen en technieken,
van ontroerende, primitieve pogin
gen uit de aHei-vroegste tijden, tot
uiting van diep meeleven uitgevoerd
in tot het uiterste opgevoerde per
fectie van Weergave of in moderne
gevoelsexpressie, allen met het doel
uit te beelden wat er leeft aan ge
voelens rond het ontstellende ge
beuren op Golgotha en tevens als
verheerlijking en eeuwig symbool
van Jezus' verrijzenis.
Aanvankelijk in de allereerste pe
riode van het Christendom komt
men nog niet aan het hoogtepunt,
de kruisiging, toe. De uitbeelding
hiervan vinden we pas later. Tot en
met de 12de eeuw blijft de weergave
van de kruisiging geheel zonder
menselijke emotie, d.w.z. we zien in
Detail uit „De opstanding van Christus" van een onbekend gebleven
schilder, die nog wordt aangeduid met de bijnaam: Meester van de
Virgo inter Virgines. Hij moet geleefd hebben omstreeks 1480.
het beeld van de gekruisigde het of
fer, dat zich willig geeft, zonder
enige vorm van smart.
In de 13e eeuw zien we in Italië
het zogenaamde Franciscaanse
kruisbeeld ontstaan. Hier treffen
we een dode Christusfiguur, gelaat
en lichaam verwrongen in de hevig
ste smarten door het lijden.
De tüd der groten
De invloed van St. Franciscus
deed zich in die tijd gelden en er
ontstond een grotere liefde voor al
les dat leeft. Ook de kunstenaars
kwamen onder de bekoring van deze
nieuwe ontwikkeling en wij zien nu
het emotionele element in de kunst
elke tijd Heeft een eigen zienswijze
treden. Men tracht meer de werke
lijkheid te benaderen, hoewel de re
sultaten in eerste instantie nog zeer
primitief waren. De artiest beperkte
zich nog tot datgene wat slechts
nodig wtas voor de verolking dei-
gedachten. Wij denken hierbij aan
de grote Giotto, die op meesterlijke
wijze het leven van Christus uitge
beeld heeft, waarvan de kruisiging
een der schoonste gedeelten is.
Wanneer de renaissance haar in
trede doet, komt de kunstenaar tot
de grote perfectie. Hij liet zich niet
meer tegenhouden en beeldde naar
eigen goeddunken uit, hetgeen wij
zo duidelijk zien in de grote werken
der meesters uit die tijd. Het zou
ons te ver voeren, dit bij uitstek rij
ke cultuur tijdperk met al zijn grote
figuren in details te behandelen.
Als voorbeeld kunnen wij bijvoor
beeld nemen één der allergrootsten,
de monnik Fra Angelico, in wiens
prachtig kunnen zien hoe de renais
sanceschilder gebroken heeft met
de traditie en ons werken van on
sterfelijke schoonheid heeft nagela-
kruisigings - wandschilderijen we
ten.
Om nog enkele grote meesters uit
die tijd te noemen, behoeven we
slechts te denken aan Da Vinci, Mi
chelangelo, Rogier v.d. Weyde. de
gebroeders Van Eyck, de Zuidne
derlandse Hugo v.d. Goes en vele
anderen.
De techniek werd steeds perfec
ter, totdat ze in de werken van
meesters als Rembrandt en Ru
bens haar hoogtepunt bereikte. Wij
behoeven slechts te wijzen "op het
fabelachtige meesterschap over
„licht en donker" compositie en
vooral ook op het hier wel zeer
menselijke en diep tragische mee
voelen, dat zich manifesteert in
Rembrandt's „Kruisiging" om te
beseffen dat we hier te doen heb
ben met één der grootsten.
Na inzinking nieuwe wegen
Het tijdpex-k dat hierop volgde,
de Barok, toont ons, dat het hoog
tepunt der religieuze schilderkunst
achter de rug is. Het gevoel wordt
overschaduwd door een exposé van
technisch kunnen, van kunstig spel,
dat ieder innerlijk beleven ver
dringt.
In de 19e eeuw komt er een her
leving. Er ontstaan groepen, die via
nieuwe wegen tot nieuwe hoogten
willen komen. Wij behoeven hier
slechts te denken aan Jan Toorop,
wiens kruiswegstaties internatio
naal bekend zijn geworden.
Steeds heftiger zien we, naarmate
de 20ste eeuw aanvangt, dat de kun
stenaars trachten direct hun gevoe
lens in kleur en lijnen weer te ge
ven (expressionisten) en daar nu
eveneens een nog steeds aangroei
ende reeks „ismen" ontstaat (kubis
me, futurisme enzovoort), is het
aantal visie's op het paasgebeuren
- in" een zelfde lijd ontstaan - vaak
op zo totaal verschillende wijze
weergegeven, dat men zo nu en dan
niet meer weet wat men er van den
ken moet. Wij moeten deze moderne
kunstenaars echter onbevooroor
deeld tegemoet treden en naar
waarde weten te schatten. Want
ook zij geven op hun beurt, aange
past aan de tijd waarin zij leven -
hetgeen van zeer groot belang is -
hun eerlijke visie op het gebeuren,
die soms door de „massa" niet be
grepen wordt, maar toch van grote
betekenis is.
Jodenvervolging door de eeuwen heen
Het anli-semitisme is een van de
afschuwelijkste sentimenten, die de
mensheid in onze jaartelling heeft
gekend. Miljoenen mensen zijn in de
loop der eeuwen zó beïnvloed door
deze rassenwaan, dat zij in koelen
bloede en onder de meest perfide
voorwendsels miljoenen andere
mensen de dood inzonden.
Eeuwenlang zijn de joden ver
volgd en ofschoon de gruwelijkste
pregrom aller tijden, die van 1933
tct 1945 duurde, het wereldgeweten
danig heeft beroerd, ziet men ook
thans nog hier en daar deze verfoei
lijke haat herleven.
Kunstmatige misverstanden
In een oud verhaal uit de Tal
moed wordt verteld van een Ro
meinse keizer, die op een dag een
joodse boer liet doden, omdat die
hem niet had gegroet. Maar de vol
gende dag gaf hij bevel een andere
jood te doden, die hem wél had ge
groet, omdat deze door zulk een
groet blijk had gegeven van „ver
waandheid". Met andere woorden:
wat de jood ook doet, het is nooit
goed.
Men heeft het oude volk altijd
venveten dat het zich van de andere
maatschappelijke groepen afzon
derde, dat het zich geheel toelegde
op bepaalde beroepen enz., maar.
Wat men het venveet, dat had men
het eerst zelf opgedrongen.
Wat men de joden sinds de mid
deleeuwen steeds euvel heeft ge
duid is, dat zij zich overal van de
handel meester zouden hebben ge
maakt. Zij zouden voor een ambacht
niet geschikt zijn en daarom als
„Shylock" aan de kost proberen te
komen.
Veelzeggend
Nu is, in onze tijd, deze opvatting
reeds afdoende weerlegd door het
geen de joden in de staat Israël heb
ben opgebouwd. Trouwens, ook de
bijbel laat ons de joden zien als een
volk van landbouwers en ambachts
lieden.
Onder de discipelen van Jezus
treft men nog verschillende am
bachtslieden aan. Daarom is het
veelzeggend dat men de misver
standen over de joden, tegen alle
historische feiten in, toch steeds in
stand probeerde te houden. Het is
wel duidelijk dat men behoefte aan
deze misverstanden had!
Ahasverus, „de wandelende jood"
is het oersymbool geworden, de
mens die nergens meer rust vindt
en gedwongen wordt, door innerlij
ke en uiterlijke omstandigheden
steeds verder te trekken.
De verstrooiing
Na de verwoesting van Jeruza
lem in 70 na Christus door de Ro
meinen begon de grote zwerftocht
van het joodse volk, die bijna negen
tien eeuwen zou duren. Tot straf
voor de hardnekkige verdediging
van hun godsdienst moesten zij hun
land verlaten; zij werden verspreid
over het gehele Romeinse imperium.
In het rijk van Karei de Grote
golden de joden als vreemdelingen,
die onder de persoonlijke bescher
ming van de koning konden staan.
Dit kon grote voordelen opbrengen,
wat met name onder het bewind
van Lodewijk de Vrome ook inder
daad het geval was. Het kon echter
ook leiden tot willekeur.
Pas in de middeleeuwen werd de
joden het leven voorgoed onmoge
lijk gemaakt. Zij mochten geen
grond bezitten, geen overzeese han
del drijven, geen lid zijn van gilden,
zodat praktisch ook alle handwerk
uitgesloten was. Slechts de geld
handel bleef voor hen geoorloofd.
In, verscheidene landen mochten zij
geen wapens bezitten, zoals bijvoor
beeld in Engeland een wet van 1187
uitdrukkelijk bepaalde. In deze tijd
ontstond het ghetto en in verschil
lende steden moesten de joden een
jodenlap dragen.
Verbanningen
Tegen het einde der middeleeu
wen worden de joden uit verschil
lende landen verbannen. Uit Enge
land in 1290, uit Frankrijk in 1307,
uit Spanje en Portugal in de jaren
1492-1497, uit Napels in 1540, en zo
kan men nog wel even doorgaan.
Talrijke joden zochten toen een
heenkomen in Nederland, maar er is
toch weinig reden om ons hierover
cok te hard op de borst te slaan. Zo
bleven de ambachten in ons land
grotendeels voor de joden gesloten
en alleen het feit al, dat een zo emi
nent rechtsgeleerde als Hugo de
Groot in 1615 voorstellen deed om
de staatsrechterlijke positie van de
joden te beperken, duidt er reeds op
dat ook te onzent het anti-semitis-
me wel degelijk af en toe de kóp op
stak.
De werkelijke emancipatie kwam
veel later. Ze was een vrucht dei-
Franse revolutie, en kreeg in Ne
derland reeds in 1814 kracht van
wet.
De progroms
Veel grilliger verliep de geschie
denis in oost-Europa, waar de joden
een financieel draagkrachtige mid
denklasse vormden tussen de adel
lijke grootgrondbezitters en de boe-
renpachtei-s. In Polen worden zij in
de loop der vorige eeuw herhaalde
lijk het slachtoffer van de woede der
verarmde en uitgezogen bevolking
en de zelfde economische achter
grond leidde tot de progroms van
1881 in zuid-Rusland.
In 1903 was er in Kisjinef een
slachting, die drie volle dagen duur
de en in de daarop volgende jaren
zijn er in Rusland 788 progroms ge
weest, die bijna 75.000 mensen het
leven kostte. Berucht maatregel
van de Russische machthebber was,
dat joodse jongens 25 jaar lang
militaire dienst moesten verrichten.
Antisemitisme leeft nog
De felste herleving van het anti
semitisme vond plaats in de jaren
1933-1945. Zoals elke dictator had
ook Hitier een zondebok nodig en
dus waren „die Juden an allem
Schuld". Meer dan 6 miljoen joden
werden gedood, een diep bescha
mende en treurige oogst van de
kunstmatig opgestookte rassenhaat.
De gaskamers, de concentratie
kampen, de folterplaatsen waar mil
joenen van onze medemensen een
gruwelijke dood vonden liggen nog
zo vers in het geheugen dat ieder
weldenkend mens een herhaling van
zulke gebeurtenissen als onbestaan
baar beschouwt.
Maar helaas is ook na het natio-
naal-socialistische bloedbad het an-
ti-semitisme niet uit de hoofden en
harten van de mensen verbannen.
In tal van landen, waaronder Ame
rikaanse staten en Duitsland zelf,
hebben zich weer anti-joodse inci
denten voorgedaan. In de Sowjet-
Unie verkeren de joden in een dis
criminerende positie. En in het tur
bulente nabije oosten zijn de fiolen
der Arabische haat op Israël ge
richt. Het anti-semitisme is nog lang
niet dood en dat is, 20 jaar na de
bevrijding van west-Europa, een
sombere constatering.
Boer de eeuwen heen zijn er men
sen geweest, die het primitievere le
ven boven het tegenwoordige lux
ueuze verblijf in comfortabele wo
ningen en hotels stelden. De primi
tieve volkeren, die langzaam maar
zeker alle zullen verdwijnen, slaan
verstomd over de luxe en het com
fort van een moderne woning. De
televisieserie van de Beverly Hill
billies, met de familie Clampert als
hoofdpersonen, geeft enigszins (hoe
wel zeer in het komische getrokken)
de sfeer weer, welke een primitief
mens zou ervaren, wanneer hij plot
seling zou worden geplaatst in een
huis, voorzien van alle technische
snufjes welke het ons gemakkelijk
maken te leven.
Toch zijn er ontelbaren die zich,
ondanks alle luxe en gemak, eens
enkele dagen in het voorjaar liever
willen behelpen om op deze manier
eens er uit te zijn. Vooral de jeugd
vindt het over het algemeen prach
tig zich eens echt uit te leven in het
primitieve gedoe van zelf koken op
een primus of houtvuurtje, te sla
pen in een niet zc heerlijk zacht
bedje, dat elke dag weer opnieuw
zo keurig is opgemaakt.
Daarnaast zijn er duizenden ou
dere mensen, die hun woning enkele
weken vaarwel zeggen, hun huis op
de rug of in de auto pakken om
zich met z\jn allen te ontspannen.
Welke tent?
Velen zullen zeggen: ik vind kam
peren wel leuk en aardig, maar al
les goed en wel, ik heb kleine kin
deren en hoe kan ik die nu meene
men? De moeilijkheid zit hem ech
ter helemaal niet in het kinderen
hebben. Deze vinden het juist
prachtig in een echte tent, net zoals
de grote broer, die wel eens op bi
vak gaat met de militairen of de
padvinders, te' slapen. Het liefst
zouden zij die tent nog zelf opzetten
ook.
Gezinnen met kleine kinderen
kunnen zich het beste een bunga
lowtent aanschaffen. Dit zijn werke
lijk prachtstaaltjes van opneembare
huizen. In zo'n tent is een behoor
lijke leefruimte en een aanzienlijke
slaapplaats. Bovendien kan die
slaapplaats overdag nog wat naar
achteren worden geschoven, Waar-
door de woonruimte groter wordt
dan zij al is. Mensen met grotere
kinderen doen er zeer verstandig
aan, voor de grotere kinderen een
aparte tent aan te schaffen. Op de
EEN FEEST VOOR JONG EN OUD
eerste plaats is dit voor de ouders
veel rustiger en op de tweede plaats
vinden de kinderen zelf dit ook veel
plezieriger. Zij leren tevens hun ei
gen tent keurig onderhouden, mits
er natuurlijk voortdurend toezicht
en goede leiding is.
Welk bed?
Het slapen behoeft helemaal geen
probleem meer op te leveren. Er
zijn op dit gebied zoveel voortreffe
lijke artikelen in de handel, dat het
zelfs wel lijkt dat men in een ge
woon bed ligt. Stretchbedden zijn
bijzonder handig en praktisch en
bovendien zeer gezond, omdat dit
bed van de grond af staat en er
daardoor aan alle kanten luchtcir-
culatie is. Het nadeel van zo'n bed
is echter dat het nogal wat ruimte
inneemt. Er zijn ook luchtbedden te
kust en te keur. Tweepersoons
luchtbedden zijn bijzonder gemak
kelijk voor een echtpaar, maar ook
de eenpersoons kinderluchtbedjes
liggen heerlijk.
Het is wel zaak dat men over een
luchtbed een stuk .schuimplastic of
schuimrubber van ongeveer een
halve centimeter dikte legt. Hier
mee beschermt de kampslaper zich
tegen de kou. U weet zelf wel dat
het vooral 's zomers in de nachten
soms wel eens bijzonder koud kan
zijn. Over zo'n stuk schuimplastic
kunt U ook nog een stuk plasticfolie
leggen, zodat de transpiratie er niet
in kan trekken en bovendien kan zo'n
stuk folie onschatbare diensten be
wijzen bij de allerkleinsten! U slaapt
natuurlijk in een goede slaapzak,
dezelfde zak die opengeritst nog en
kele dagen geleden het bovendek
van uw bed thuis bedekte.
Het koken
De keuken levert ook al geen pro
bleem meer op. De technische voor
uitgang op dit gebied is zo groot,
dat zij nauwelijks is bij te houden.
De plaats van de keuken kunt U zelf
het beste ter plaatse bepalen. U
kunt hem onder de luifel houden, of
U zet hem naast de tent, dus aan
de zijkant onder een apart lui feitje.
Het keukengerei moet wei zodanig
worden geplaatst, dat de boel niet
in brand kan vliegen en dat kleinere
kinderen ook geen gevaar kunnen
veroorzaken of lopen. Er zijn prach
tige gascomfors in de handel, die
heus niet zoveel kosten als het op
het eerste gezicht wel lijkt. Er is
zelfs een handkoffiemolen tje, er
zijn ijskastjes noem maar op. U ziet,
U behoeft echt niet „te creperen",
zoals door velen wel eens geksche
rend wordt gezegd, wanneer U er
met tent of caravan op uit trekt.
Natuurlijk zijn er heel veel men
sen en nu denk ik speciaal aan de
wat jongeren zonder kinderen, die
hat kamperen op deze manier veel
te luxueus vinden. Zij doen het lie
ver op de primitieve manier van
het slapen in een kleine tent, het
koken op een houtvuurtje of op de
primus met slecht weer. Maar voor
allen geldt hetzelfde en voor de laat
ste groep in veel sterkere mate dan
voor de eerste: let op Uzelf
Laat U niet vervuilen! Denk om
het bederven van levensmiddelen,
waak tegen infectie, kortom doe de
hygiëne niet te kort. Speciaal niet,
wanneer U met kinderen er op uit
trekt.
Laat vuile kleding niet slingeren
of stop ze niet weg in een tas. Houdt
liever een wasdag. U voorkomt
daarmee veel onaangename geur
tjes in een betrekkelijk kleine ruim
te, waar in verhouding zeer veel
mensen bij elkaar zijn en U voor
komt daarmede ziekten, die anders
wel eens een zwarte plek op uw
kampkaart zouden kunnen achter
laten. Indien U zich echter aan de
primaire regels houdt, zult U genie
ten van een heerlijke vakantie of
weekend in een fijne omgeving, in
een gezellig huisje van zeildoek.
WILL MOONS.
M
Vandaag gaan we de paashaas een
handje helpen met de oplossing van
een raadsel. Kijk, een echte kruis
woordpuzzel is er op het ei geschil
derd. En de paashaas krabt zich op
het hoofd, want hij weet niet wat hij
er mee beginnen moet. Wie helpt
hem even invullen?
Van links naar rechts:
1. heel kleine zachte veertjes; 5.
klaar; 6. levenslucht; 9. kersen
mandje; 11. voorbeelden; 13. lid
woord; 14. jongensnaam; 16. feest
v.d. zondag voor Pasen; 18. wand
versiering.
Van boven naar beneden:
1. beschaafde vrouw; 2. voegwoord;
3. altijd, elke keer; 4. jong schaap;
7. reinigingsmiddel; 8. nobel; 9.
vorm van blazen; 10. de onbekende
(afk.); 12. vorm van lappen; 15.
voegwoord; 17. maand v.h. jaar.
