Wat de aandacht vroeg in
het vervlogen jaar 1964
Eén jaar Schouwen-Duiveland
ZIERIKZEESCIIE NIEUWSBODE Donderdag 31 december 1964 Nr. 19710
Als symbool van de snel veranderende structuur in de provincie, zag men in 1964 de groeiende Oosterscheldebrug
„op weg" naar Schouwen-Duiveland.
kwam er in de plannen van de Han
delsonderneming W. Hagen, die la
ter startte met de bouw van een
nieuwe fabriek voor elektronische
produkten op het Zierikzeese indus
trieterrein. Na een lange afwacht-
periode konden na de eerste week
van april de landbouw-voorjaars-
werkzaamheden een aanvang nemen.
In het Burgerweeshuis was een „ju-
melage"-tentoonstelling te zien van
werken, die later te St. Hilaire wer
den ge-ex poseerd.
Heropening museum
Een belangrijk punt in april was
ook het gereedkomen van de reorga
nisatie van het stedelijk museum,
dat officieel werd heropend. De Oud
Ger. Gemeente te Oosterland be
sloot tot de bouw van een nieuwe
kerk, die dit jaar al een eindweegs
opschoot. Droevig was het verschei
den te Renesse van het oud-school
hoofd de heer J. M. de Nooyer, een
man die zich grote verdiensten voor
het eiland in een arbeidzaam leven
verwierf.
Een opvallende drukte bracht de
Hatfieldweek teweeg, waarin de
raad van de Engelse stad Hatfield
een bezoek bracht aan Zierikzee en
Schouwen-Duiveland. Een bijzon
dere raadsvergadering vormde het
officieel hoogtepunt van de eerste
dag; diverse trips worden gemaakt.
Hel kon niet op in april, want in de
zelfde week werden twee Marcus-
senorgels te Zierikzee in gebruik ge
nomen, respektievelijk in de R.K.- en
de Gasthuiskerk. Op een jaarverga
dering van het Groene Kruis te Zie
rikzee bleek de toestand van de nieu
we vleugel zorgen te baren. In het
kader van de Engelse week opende
Hatfield's burgemeester mr. V. C.
Fitzpatrick een in het Gravensteen
ingerichte tentoonstelling van Del-
tafeto. In de persoon van de heer J.
H. Blom kreeg de harmonie „Witte
van Haemstede" een -nieuwe diri
gent. In de Westhoek werd een gro
te Rode Kruis-oefening gehouden,
waarbij de reddingsboot „Koningin
Juliana" werd ingeschakeld. Een an
der feit in Rode Kruis-verband was
het afleggen van E. H. B. O.-ex
amens door leden van de R. K.-ko-
lonrie te Zierikzee.
Kern-faciifc H'Tii
In de vergadering van de Prov.
Staten werd warm gepleit voor het
behoud van kernfaciliteiten voor
voltooiing van de uitbreiding en
modernisering van 's Landskamer,
dat - na geruime tijd buiten gebruik
te zijn geweest - officieel werd her
opend. Te Noordgouwe werd (teken
des tijds) de varkensvoedervereni
ging opgeheven. Ir. J. M. Knaap te
Zierikzee ontving de atletiek-presta-
tie-beker. De huishoudschool te
Haamstede beleefde een openbare
les.... voor het laatst in de oude
school, daar het nieuwe schoolge
bouw gereed kwam. Met enige plech
tigheid vierde de bekende vereniging
„Slad en Lande" het zilveren jubi
leum o.m. met een rede van de voor
zitter dr. J. J. Westendorp Boerma,
die een indrukwekkend overzicht gaf
van de activiteiten gedurende een
kwart eeuw. Het hotel „Het wapen
van Zeeland" te Zierikzee ging in an
dere handen over. De Inasleerlingen
van de huishoudschool te Zierikzee
ontvingen speldjes. Het beurtschip
„Koophandel" werd omgebouwd tol
mosselvaartuig (Z. Z. 4)
I-cgcr fles Heils-
jeugdwerk
Op een feestelijke bijeenkomst te
Zierikzee werd het tweede lustrum
herdacht van het Leger des Heils-
jeugdwerk. In de kantoren van de
Rijkswaterstaat te Bruinisse en Den
Osse waren vandalen aan het werk,
die vernielingen aanrichtten. Te
Bruinisse vierde opperwachtmees
ter R. W. A. Bruggeman zijn zilve
ren jubileum. Met een gi-ool feest
aan het prof. Zeeman-lyceum her
dacht mej. A. C. G. Oudemans, le
rares Frans, haar veertig jarig ju
bileum. Plaltelandsvxuuwen uit Ne-
dex'land brachten een bezoek aan
Zierikzee. Op zeer opgewekte wijze
vierden stad en eiland het koningin-
nefeesl op de 30ste. Zilver viel - in
het kader van de „lintjesx-egen" ten
deel aan de heer S. Beekman te Brui
nisse en brons aan mevr. J. M. Krij-
ger-Meganck.
fMEIÏ^g
Begin mei ki*eeg firüinisse zeker
heid dat het niet snel zal komen
tot de bouw van een dorpshuis. Een
plechtigheid met stijl vond plaats
in de Gasthuiskerk. waar het charter
werd uitgeieikt van de Lions-club
Schouwen-Duiveland. Te Haamste
de deed ds. W. Hoogsteen zijn intre
de als predikant van de gex-efor-
meei-de kerk. Op de 4e mei vond de
herdenking plaats van de in de oor
log gevallenen, met name te Zierik
zee en te Renesse. „Deltasport" was
actief te Rottei-dam. Zes Zierikzeese
meisjes wonnen niet minder dan elf
medailles. Op Hemelvaartsdag ge
noot een talrijk publiek van 'n voet
baltoernooi te Ouwei'kerk. De tradi
tionele 25-k.m.-wandeltocht werd
onder slechte weersomstandigheden
In het vroege voorjaar werden de banden, die Zierikzee met de Engelse stad
Hatfield verbinden, stevig aangehaald. De gemeenteraad van Ilatfield kwam
op bezoek.
schouwen wekte het bericht over
temporisering der werken tot afslui
ting van het Brouwershavense Gat
enige ongerustheid. Te Oosterland
bleek het oude „Dox*pshuijs" de Mo
numentenlijst niet te kunnen halen.
Aan het Havenplein te Zierikzee
werd een nieuw modehuis geopend.
Het gewest Zierikzee van het Ar
beidsbureau meldde de gx-ootste uit
gaande pendel in de px-ovincie. De
Chr. Ger. gemeente te Zierikzee
nam afscheid van ds. M. v.d. Klis.
Uit een jaaroverzicht van de burge-
meester bleken de zaken in de
gem. Duiveland zich gunstig te ont
wikkelen. De raad van Brouwersha
ven - deze raad had niet het rustig
ste jaar - had kritiek op de verkoop
te Noordgouwe van het verenigings
gebouw. De Zierikzeese raad wenste
indeling in een gemeenteklasse van
10- a 12000 inwoners. Wethouder M.
C. Verheijen van Ziex-ikzee legde zijn
funktie neer en werd opgevolgd door
mr. K. A. Keuning. De Oudercommis
sie der o. 1.-schooi organiseerde een
forumavond. Op de vergadering van
de Ambachtsschool „Schouwen Dui
veland" bleek het technisch onder-
wijs de (industrie)-wind mee te heb
ben. Rumoer ontstond er over de
perebomen aan de Burghse Dorps-
ring, die op het nippertje voor rooi
en werden behoed. Talrijke prijzen
w ex-den uitgereikt op de vergadex-ing
van de Fok- en contx-olevei-eniging
„Schouwen-Duiveland". Te Burgh-
sluis werd de x-eddingsboot „Presi
dent Jan Leis" gestationeei'd.
Jubilea
De C. B. T. B. Schouwen-Duive
land herdacht het 30-jarig bestaan.
Een zelfde jubileum viei'de de Hé-
zojéka-padvindstersgi-oep te Zierik
zee. De oudex's van de Chr. Nat.
School namen afscheid van het
schoolhoofd de heer L. Th. Fenne-
ma. Op het industx-ieterx-ein te Zie
rikzee verrees een nieuwe fabriek
van de Kon. Zeelandia N.V. Te Nieu-
werkerk werd een kalverdrieling ge
boren, maar helaas stier-ven twee
van de dx-ie diertjes kort na de ge
boorte. De heer P. R. Kommer chef
van de technische dienst van het
Zweedse Rode Kruisziekenhuis viex*-
de zijn zilvex-en jubileum. De chauf
feur le klas der gemeente Zierikzee
de heer W. M. Schiettekatte ging
met pensioen. Op een tuinbouwver
gadering te Oostexiand bleek dat het
met de glascultuur in Duiveland
nog niet zo vlotten wil. Met ringste
ken te paard als traditioneel hoogte
punt vierde Noordwelle op ouder
wetse wijze een prachtig Strafeest.
Begin maart werd besloten tot
concentratie van het Groene Kxuis-
wezen in het gebied van Midden-
schouwen, waartoe het aantal wijk
zusters op vier zal woi-den gebracht.
Op een wijkavond van de Rechtzin
nig Hervox-mde gemeente te Zierik
zee werd meedgedeeld, dat in 1965
een begin zal worden gemaakt met
de restaux-atie van de Grote Kerk.
Feest was het te Haamstede op de
4e, toen de landbouwvereniging „C.
et C." het zestigjarig jubileum vier
de. Bruinisse zag zich geplaatst voor
de noodzaak tot wijziging van de ste-
debouwkundige plannen. Zijpe - hoe
druk zou het daar wox-den in de zo-
mei-avonden - beleefde alweer lan
ge wachttijden voor het pontverkeer.
G. S. van Zeeland zonden bericht
dat de gemeente Brouwershaven
r>iet mag overgaan tot realisering
van het raadhuisplan. Te Zierikzee
hield het Sociaal Fonds „D. E. L."
een geslaagde familie-avond. Te
HaamstedeBux-gh wex-d de bouw
van een nieuw V. V. V.-kantoor aan
besteed. Ook Ellemeet bleef niet ach
ter*, wat betx-of het traditionele Stx-a-
feest en vierde het met grote opge-
wekheid. De Water-leiding Mij be
sloot tot het invoeren van een spe
ciaal watertarief voor kampeex-be-
drijven. Een stuk duinterx-ein te Wes-
terschouwen ging door bx-and verlo-
i*en. „Flox-alia" te Brouwershaven
organiseerde een tentoonstelling. Dc
wensen van de Zeeuwse vissers - er
waren (en zün) er vele in verband
met het Deltaplan - kwam in een
t.v.-uitzending. V. V. V.- Scharcn-
dyke protesteerde helaas tevergeefs
tegen een diep ingrijpende vermin
king van het strand door Rijkswater
staat. Na prachtig en zacht voor-
lente-weer kwam op de 12e plotse
ling de koude de irxensheid verras
sen.
Een karakteristiek te geven van een jaar. Ditmaal van 1964. Het is feite
lijk bijzonder moeilijk, maar latexi we beginnen met „onze eilandstatus", die
nu helemaal aan een zijden draad hangt. In het oosten is er het lint(je) dat
Schouwen-Duiveland met Goeree-Overflakkee verbindt. Straks zal het een
stevige dam zijn, met daarover heen een heirbaan. De eilandstatus loopt nu
snel ten einde en dan is het gebeurd met de rust, met het isolement en met
veel dat men nog altijd karaktex-istiek kan noemen voor een eiland. Aan de
andere kant groeide in 1964 „de brug", de gigant, die de Oosterschelde gaat
overspannen. Een imponerend object, dat respekt afdwingt en trait d'union
gaat worden tussen hetgeen eenmaal Schouwen-Duiveland was en de rest
van Zeeland.
In dit (afwachtende) jaar is er veel gebeurd op eigen territoir. Er waren
veelsoortige gebeurtenissen, feiten en feitjes. In een overzicht hebben w\j
getracht daar weer een beeld van te geven; een opsomming die nog lang
niet volledig is, maar een „keus uit", want het leven is zo kaleidosco-
pisclx geworden, dat een all round-samenvatting bijna niet meer is te geven.
Veel zal men er in aantreffen dat „van andere jaren was", in die zin dat
het behoort tot hetgeen ook voorheen als traditioneel feit of verschijnsel
kon worden gesignaleerd. Veel ook was echt nieuw en het waren specimen
van een voortschrijdende ontwikkeling ook in deze streek, een ontwikkeling
waarvan men elders in het land - zo komt het ons voor - niet altijd precies
weet heeft.
Ook in 1964 was er het ondoorgrondelijk ritme van afwisselend vreugde
en droefheid, van mee- en tegenvallers, van opwekkende en neerdrukkende
gebeurtenissen. Wie het echter in het algemeen beziet, komt tot de lofzang
van de oude kerk: „God is goed", want vrede, voorspoed en welvaart mar
keerden deze streek.
We erkennen dat het „doorworstelen" van de lange reeks van feiten en
feitjes een hele opgave is, maar Iaat de troost voor de schrijver zijn dat
men echt intens een ogenblik stil staat bij het bijna vervlogen jaar Anno
Domini 1964. Inderdaaddat gebeurde allemaal in deze streek in één jaar
tijds. Geprojekteerd tegen het wereldgebeuren is het niet schokkend en wel
licht niet eens veel, maar het gebeurde en vulde de 366 dagen die ons van
daag scheiden van 1 jaxxuari 1964, toen het nieuwbegonnen jaar nog was als
de onbeschreven bladzijde van het boek der eeuwen.
In de Westhoek wierp januari
reeds zomerse schaduwen vooruit,
want het hotel - restaurant „Witte
van Haemstede" werd heropend.
Paarden dx-aafderx. door de duinen
in het kader van een cross-country,
die „De Schouwse Ruiters" organi-
seex'de. Te Bruinisse werd een nieu
we fabriekshal geopend. Er was veel
nieuws in 1964 op kex-kelfjk tex*rein.
Op de 5e nam ds. C. M. Boer-ma af
scheid van de gerefox-meerde kerk
van Haamstede. Een uniek jubileum
werd te Burgh gevierd, waar mej. A.
J. A. Hartog veertig jaar aan de o.l.
-school was vex-bonden. Een minder
prettig belicht was de groeiende
di-eiging voor de Schouwse vogels,
door afneming van het aantal
bx-oedterreinen. Op een feestavond
van „Volksonderwijs" te Zierikzee
voerde een „eigen-lu-achten" -groep
een zeer geslaagde thriller op. Op
de 17e ki-eeg de - inmiddels voltooi
de - aan de Grachtweg te Zierikzee
gebouwde lagere land en tuinbouw
school de naam „De Kluut". In één
der muren werd een herinnexïngs-
steen ingemetseld. Op dc vergade
ring van de vissersvereniging „Helpt
Elkander" kwam tot uiting dat 1963
een uitstekend mcsseljaar is geweest
hetgeen trouwens cck van het nu af
gesleten 1964 kan werden gezegd.
Aan de lagere technische school te
Zierikzee werden contactdagen ge
houden V. V. V. Bux-ghHaamste
de besloot tot de bouw van een
nieuw kantoor op de Kox-enmarkt.
Een onprettige noot was een sex-ie
vx-agen, die een kring van ontevre
den landbouwei's stelde aan de mi
nister van landbouw over de her
verkaveling op Schouwen-Duive
land. Op een ouderavond van de o.l.
-school te Burgh werd afscheid ge
nomen van het ex-schoolhoofd. Er
waren er trouwens meer die af
scheid namen. Zo verdween ook de
heer L. Broekema, als voox-zitter
van de bestuurdersbond op Schou
wen-Duiveland.
Klokken stadhuiscarillon
De klokken van het oude stadsca-
rillon werden - op enkele na - over
gebracht van het museum naar de
Zuidhavenpoort. In Oostexiand
startte een verkeerscursus. Het Con
vent van Strandpastoraat deed uit
de doekjes wat er in 1963 allemaal
aan werk was verricht. Een groot
aantal namen prijkten op de „predi-
katenlijst" tijdens een opgewekte C.
M. M. C.- vergadering te Bruinisse.
De raad van Brouwershaven be
sloot de nieuw gebouwde o.l.-school
te Zonnemaire niet officieel te ope
nen. De nieuwjaarsrede van Brou-
wershaven's eerste burger was in
mineur gesteld over de teruggang
van 't aantal inwoners. Heil werd en
wordt gezien in de recreatieve ont
wikkeling van de Smalstad. De Zie
rikzeese gemeentebegroting toonde
de penibele financiële positie der
gemeente aan. Opgericht werd de
boogschuttersvereniging „Sint Jan"
Een film over de inlagen kwam tot
stand, die vooral te Kerkwei-ve alle
aandacht kreeg. De afdeling Schou
wen-Duiveland van „Schuttevaer"
hield een belangrijke vergadering en
de hervormde diakonieën staken te
Oosterland de hoofden bijeen om te
spi'eken over een te stichten rust
huis. Eveneens te Oostexiand werd
een hei'bouwde kruidenierszaak her
opend.
De maand februari begon „zoet",
want de afdeling Schouwen-Duive
land van de Bijentelersvereniging
viei'de het veertig jarig jubileuxn.
„Pomona" in de Westhoek stelde
zich de vx-aag of 't kweken van fruit
in Nederland nog wel verantwoord
is, een vraag die bevestigend werd
beantwoord. Renesse opende op de
3e de rij van Stx-afeesten in de
Schouwse Westhoek. Bekend werd
dat „De Punt" te Westenschouwen,
wegens een ingrijpend oever-werk
vanwege het waterschap Schou
wen-Duiveland, als parkeergelegen-
heid in het zomerseizoen niet kon
worden gebruikt. Voor het Nutsde-
paiiement te Zierikzee sprak dr. C.
■i'~' Gulan over; „Het perspekfïef voor
Schouwen-Duiveland na de dam
men". De hoofdcontroleur bij de be
lastingdienst de heer L. Bx'oekema
nam afscheid. Het waterschap S.-D.
voerde gelijk geschot in voor het ge
hele eiland. Te Zierikzee hielden de
oud-leerlingen van de Inas-cursus
der landbouwhuishoudschool, een
slaagde reünie. Aan de Grachtweg
te Zierikzee werd een nieuw olie-
bènzinestat-ion officieel geopend.
Het bekende jeugdcentrum „De
Lichtboei" te Zierikzee vierde het
tweede lustrum. Het Strafeest te
Burgh-Haamstede mislukte tot spijt
vooral van de liefhebbers van fol
klore. Op grcctse wüze vierde de
Ccöp. Boerenleenbank" te Drclschor
het zestigjarig jubileum, gevolgd
door de zusterbank te Oosteiiand,
die het feest vierde c.m. met 'n druk
bezochte receptie in „De Blauwe
Kec-t". Een einde kwam aan twee
honderd jaar Zierikzeese beurtvaart
door het vertrek van de laatste
„Koophandel" uit de haven. De af
deling Schouwen van de Platte-
landsvx-ouwenbond nam afscheid
van de px-esidente. In de persoon
van de heer A. Jonker kreeg de ste
delijke raad een nieuw lid, ter voor
ziening in de vakature L. Th. Fenne-
ma.
Brouwershaven
en het toerisme
Op een V. V. V.-vergadering te
Bi'ouwershaven bleek de Smalstad
de toeristische trom te zullen roe
ren. Een primeur in dit verband be
tekende een cursus voor gastvrou
wen en -heren. Te Kerkwerve ging 'n
cursus veeverloskunde van stax-t. Te
Bruinisse werd een nieuwe kapsalon
geopend. In de raad van Wester-
lngrijpend en geslaagd was de verbouwing in 's Landskamer te Zierikzee.
Een kijkje in het vernieuwde trappenhuis.
De Zuidhavenpoort-
restauratie
Door voltooiing van de weergang
aan de zijde van de Oude Haven,
passeerde de Zuidhavenpoort-res-
taux'atie te Zierikzee een belangrijke
mijlpaal. Het Gx-oene Kruis te Oos
terland ging noodgedwongen over
tot contiibutieveiixoging. Het Nuts-
departement te Brouwershaven
zorgde voor een eigen-ki*achten-to-
neelavond. Geslaagden van een ver-
keex-scux'sus, georganiseerd door de
afdeling Duiveland van het Vex*-
bond voor Veilig Verkeer ontvingen
het diploma. De historische luid-
klok van het Zierikzeese stad
huis werd overgebracht naar de
Zuidhavenpoort. Te Zierikzee vond
een geslaagd biljartfestijn plaats
om de nationale titel kader 38-2. De
oud-voorzitter van de Ox-anjevex-e-
niging, de heer M. C. Doeleman,
werd ex-e-burger van Zierikzee.
Blijkens het jaax-vex-slag 1963
werden in de Vleeskeuringskring
Zierikzee 765 dieren afgekeurd. Oud
staatssecretaris B. Roolvink hield
een rede te Zierikzee. Op een te
Brouwershaven gehouden vergade
ring werd besloten tot centralisatie
van Gx-oene Kruis-verenigingen op
Schouwen-Duiveland. Burgh zag
bomen vallen aan het Duinweegje.
De Zierikzeese x-aad maakte een ex
cursie langs de nieuw gebouwde
woningcomplexen in Malta. De S.
D. IC. B. worstelde met allerlei moei
lijkheden en op een vergadering
werd een voorstel aangenomen om
uit de begrotingsimpasse te geraken.
Aan de beide stedelijke u. 1. o.-scho-
len werd besloten tot invoering van
een drie-jarige cursus. Als laatste
in de rij viex-de ook Serooskex-ke een
geslaagd Stx-a-feesl. De voorzitter
van de S. D. K. B. de heer J. Th.
Brouwer legde zijn funktie neer.
Schouwse judoka's wax-en succesvol
actief te Hoeven (N. B.). Px-ovinciale
Watex-staat maakte een begin met
het uitzetten van de Zuidweg te
Westex-schouwen. De gymnastiek-
vei-eniging „Rust Roest" begon met
trampolinespringen. De hervormde
kerk van Haamstede kreeg de luid-
klok tex-ug. Het Zweedse Rode Kruis
ziekenhuis kreeg een volledige vex--
pleegstersopleiding. De begroting
van V. V. V.-Renesse werd in „mi
neurstemming" aangenomen. Het
ziekenfonds „Schouwen-Duiveland"
nam afscheid van de heer J. Dekker.
De Grevelingendam
Rijkswaterstaat hield met hard
nekkigheid vast aan het kabelbaan-
pi-oject tot sluiting van de Gx-evelin-
gen. De baan werd onmisbaar ge
acht voor een „geleidelijke sluiting",
zij het dat het werk met veel moei
lijkheden gepaard bleef gaan. De
Groene Kruisafdeling Burgh -
Haamstede besloot niet deel te ne
men aan de concentratieplannen
van de Kruis-vereniging op Schou
wen. Een gx-oot sportief succes werd
het schoolvoetbaltoernooi Schou
wen-Duiveland op het sportpark
„Bannink". De M. C. „Sparta" orga
niseerde de traditionele eierzoekrit.
De zondagsschool te Serooskerke
nam afscheid van mej. K. de Meij.
Het Heilsleger zorgde voor allerlei
Paasactiviteiten. Het was een koude
Paas, zodat de dx-ukte bij Zijpe en op
het eiland beperkt bleef.
Zèjji*,ysiiUL" -
Begin april speelde een „px-o-
bleempje" in de raad van Wester-
schouwen. Enkele vragen werden
gesteld over het beleid ten aanzien
van de Oostenx-ijkse woningen. Een
verrassing voor Zierikzee betekende
de komst van het patiëntenschip
„Pieter Caland". De Jongex-en Hulp
Dienst in het Zweedse Rode Kruis
ziekenhuis viex-de de eerste vex-jaar-
dag. Voor Schouwen-Duiveland
verscheen een nieuwe V. V. V.-gids.
De x-aad van Duiveland besloot een
éénmalige subsidie te vex-lenen aan
V. V. V.
GrcGt was dc plechtigheid te Zie
rikzee cp de 7c, toen de bisschop
van Breda mgr. G. II. dc Vet de
nieuwbouw van de Ccrncliastich-
ting officieel opende, een plechtig
heid die dc dag vukle met vele spre-
kcx-s en met opgewektheid, want de
uitbreiding bleek ccn voortreffelijke
te zijn. Aan de Boerenleenbank,, Oos
terland" steeg het aantal dagboek-
posten tot ongeveer 40.000. Na uit
gebreide debatten besloot de Ziexik-
zeese raad het kantoor van de Dienst
Publieke Werken onder te bxengen
in het gemeentelijk gasbedrijf. De
stad werd verontrust door een dui-
vendief, die er akelige nachtelijke
praktijken op na hield. Tekening
