Een jaar dat niet af is
gerdo's EIGEN WEG
De gebeurtenissen in stad en eiland Anno 1929 71*1 denken., na een JAAR
ZIERIKZEESC.HE NIEUWSBODE Donderdag 31 december 1964 Nr. 19710
Record luchtvervoer '64
10 korting
DEURLOO
kerke, een man van formaat en met
gezag, die veel voor stad en streek
heeft weten te bereiken. In augustus
werd tot zijn opvolger benoemd bur
gemeester J. C. A. Bannink, die op
17 september een grootse inhuldiging
van de burgerij ten deel viel. De ei-
landelijke landbouw leed een gevoe
lig verlies in de persoon van de heer
J. W, van Oeveren, voorzitter van de
Kring Schouvven-Duiveland der Z.L.
M. Groot feest was het in juli, toen
het 60-jarig bestaan van de „Zierik-
zeese H.B.S." werd gevierd. Prettige
feesten waren hieraan verbonden,
alsmede een herdenkingssamenkomst
ten stadhuize, een autotocht over het
eiland en een groots diner in een ste
delijk hotel. Belangrijke zaken voor
het eiland waren de waterleiding
de bouw van de watertoren aan de
Grachtweg vorderde gestadig de
elektriciteit en het besluit van hei
waterschap Schouwen aanslag te
heffen op gebouwde eigendommen.
Zierikzee beleefde 'n drietal bran
den in ons verslagjaar, branden, die
de aandacht vestigden op de erbar
melijke toestand waarin de blusmid
delen verkeerden. Spoedig nadien
zou er verbetering in worden ge
bracht.
Burgemeester mr. Fokker ontviel
aan Zierikzee
in,h«.!SJU' e" d"'iS jaar
!Vf... van de »»ona®hterhaalba-
re 'Ud ,ll t '5 maar een korte span
ne tyds, maar het is lang. vooral voor
htm die poogt zich te herinneren wat
er 35 jaar geleden allemaal gebeurd
Ook in 1929 immers had Schou
wen-Duiveland zijn geschiedenis en
die begon inderdaad ijskoud, want
de winter van 1929 is een spreek
woordelijk strenge geweest. Begin
tebruart zette de vorst met ongeken
de felheid in. Op 1! februari vroor
het 20 graden en dat bleef wel onge
veer zo tot 3 maart, toen het getij
keerde tot grote opluchting van de
bevolking. Schouwen-Duiveland wist
ook toen eiland te zijn. Enorm waren
de verkeers- en vervoersproblemen
Alle veerdiensten werden stopgezet,
behalve (de geschiedenis herhaalde
zich in de winter 1962-1963) de dienst
Zijpe-Anna Jacobapolder. Maar dit
was lange tijd dan ook het enige
muizengaatje, waardoor het eiland
kon worden bevoorraad. Op grote
schaal werd schaats gereden. De
Oosterschelde veranderde in een
pooiwereld. Er werd zelfs geschaatst
op gedeelten van het vaarwater bui
tengaats, iets waarvan nog nimmer
iemand had gehoord.
Zierikzee verloor burgemeester
Cp 6 maart ontviel Zierikzee zijn
eminente burgemeester mr. A. J. F.
Fdkker van Crayenstein van Rengers-
Z1ERIKZEE. De toneelvereniging
Semper Crescendo" bracht het spel
in vier bedrijven „Strijd" voor het
voetlicht in de Concertzaal.
NIEUWERKERK. De zg. oude-
jaarscollecte bracht in deze gemeen
te de som op van 190.
ZONNEMA1RE. Hel aantal inwo
ners verminderde in het afgelopen
jaar met 79. Op 31 december bedroeg
hei aantal: 907.
ZIERIKZEE. Voor het Comité
Wint er lezingen trad op de heer L.
U. Stenis, oud-resident in Neder-
lands-Indië met als onderwerp „Het
eiland Bali". Het gesprokene iverd
toegelicht met lichtbeelden.
RENESSE. Het leesgezelschap „Tot
Nut en Uitspanning" te Renesse,
Noordwelle en Serooskerke, her
dacht het 70-jarig bestaan.
ZIERIKZEE. In de Concertzaal
ging de film „The Kid" met Charley
Chaplin en zijn jochie (Jackie Coo-
9an).
ZIERIKZEE. De Hongaarse kin-
dertrein wordt op 21 januari a.s. in
Zeeland verwacht. De kinderen voor
Schouwen-Duiveland reizen via Rot
terdam.
NIEUWERKERK. In de Gemeen
tekamer vergaderde het bestuur van
het Onderlinge Ondersteuningsfonds
bij Ziekte.
HAAMSTEDE. De nieuwe consis
toriezaal, uitgebouwd tot kerkzaal
uerd in gebruik genomen.
ELKERZEE. Een aantal landbou-
wers-melkslijters heeft de prijs van
de volle melk teruggebracht op 12
cent per liter.
KERKWERVE. Zeven melkvee
houders met 42 koeien hebben zich
opgegeven voor de opgerichte melk-
contrólevereniging.
HAAMSTEDE. In de Ned. Her
vormde kerk trad op prof. Kallay
uit Hongarije, die sprak over de
nood in zijn land.
DREISCHOR. Voor een stamp
volle zaal van hotel Aarnoudse gaf
„Dreischor's Kinderkoor" een uit
voering.
de watertoren
VENSTER
BLIK DOOR HET WERELD
Het jaar waarin de Russen Chroesjt-
sjef het Kremlin uitsmeten en de
Chinezen hun eerste kernbom lieten
ontploffen, kan men moeilijk een
saai jaar noemen. Maar hoeveel op
zienbarends ook gebeurde: het was
ook typisch een jaar dat niet af is.
Vrijwel ieder opmerkelijk feit ken
merkte zich doordat de (vaak al weer
geworden. Het sterkst spreekt dal
vergeten) vraag hoe het nu verder
moet, weer actueel werd. Een aan
tal zekerheden, waarmee we in janu
ari begonnen, zijn weer twijfelachtig
in het geval van Chroesjtsjef. Tus
sen hem en vooral president Ken
nedy leek een soort gentleman's
agreement aan het groeien. Het fel
tegenover elkaar staan werd meer en
meer vervangen door een besef dat
geen van beiden het erg met de an
der eens was, maar dat ze nu een
maal samen op de wereld zaten en
er het beste maar van moesten pro
beren te maken. Deze „détente" was
sterk gebonden aan de personen van
de twee machtigsten der aarde.
Toen vorig jaar Kennedy wegviel,
veranderde er weinig, want Johnson
ging op dezelfde voet verder. En nu
dit jaar de rode premier de laan is
uitgestuurd, komen uit het Kremlin
nog steeds de zelfde klanken die
wijzen op een bereidheid door te
gaan met de „détente".
Op losse schroeven
Er is echter een groot verschil: in
de V.S. wist men wie het roer over
nam en in de sowjet-unie is dat
geenszins zeker. Brezjnew en Kosy-
gin zijn nominaal samen de nieuwe
machthebbers. Maar blijven ze dat?
Het lijkt wel zeker dat het huidige
bewind, dat zo de nadruk legt op
het collectieve leiderschapop een
dag zal worden vervangen door - of
wellicht langzaam zal overgaan in -
de oude, vertrouwde toestand van
één man die de toon aangeeft.
De vraag is nu wie dat zal wezen.
Een van het tweetal dat nu op de
voorgrond staat, of zal net als na
Stalin uit de achterhoede iemand
komen opzetten: Podgorny bijvoor
beeld of Schelepin? In de voornaam
ste stegenstelling in de wereld is een
groot element van onzekerheid ge
slopen dat er een half jaar geleden
nog niet was.
Met bom meer mans
De ontploffing van de eerste Chi
nese kernbom is uiteraard zeer be
langrijk. Indertijd trok Chroesjtsjef
zijn hulp aan China in, ten dele
waarschijnlijk om te voorkomen dat
Peking een kernmacht werd. Mao
Tse Toeng heeft het desondanks
toch klaar gespeeld en dat heeft zijn
prestige in deze interne communis
tische tweekamp belangrijk ver
hoogd. Een zelfde prestigewinst heeft
hij met die knal geboekt in de onder
ontwikkelde landen van Azië en
vooral Afrika en niemand hoeft van
de Chinezen te verwachten dat ze
daar geen dankbaar gebruik van
zullen maken.
Ho;- dat zal uitpakken is weer zo'n
vraag waarmee de wereld nu nog
klemmender zit opgescheept dan toen
1964 begon. En bovendien met de
ongewisheid of - nu China het Rus-
sisch-westers monopolie der kern
wapens heeft doorbroken - niet ook
anderen zullen pogen een A-boni of
een H-bom te construeren. Egypte
werkt er aan, India heeft het al la
ten doorschemeren en merkwaardi
gerwijs ook Indonesië, al neemt
niemand dat laatste voorlopig erg
serieus.
Wat men wel serieus dient te ne
men, is de Indonesische poging om
Maleisië te verpletteren. Wanneer
dit alleen een zaak was van die tivee
landen, dan was dit al een onaan
genaam geval. Maar de Chinezen
doen al hun best om het vuurtje nog
wat hoger op te stoken.
De 45 oorlogen
Een gevaarlijk front tussen de
westerse wereld en Pekings 'com
munisme vindt men daar in de buurt
in zuid-Vietnam. Een zwak regiem
voert daar, om de Amerikaanse am
bassadeur generaal Maxwell Taylor
te citeren „op zijn minst een 45 oor
logen. tegen de Viet Kong en verder
onderling tussen allerlei groepen.
Een beslissing kan haast niet val
len, wanneer men op de huidige voet
doorgaat. En er zijn al vele stem
men opgegaan om de strijd naar
Noord-Vietnam over te brengen. Hoe
dan ook: iets moet gebeuren. Niet
omdat de Zuid-Vietnamezen met hun
ontelbare onderlinge twisten aller
sympathie verliezen, maar ook om
dat een communistische overwin
ning hier - vooral omdat dat nu een
overwinning ook op Amerika zou be
tekenen - een enorme psychologi
sche invloed zou hebben op tal van
landen in Azië en Afrika, die China
onophoudelijk poogt voor zijn kamp
te werven.
Geel en zwart
Hoe actief de Chinezen daarbij zijn
was vooral in' Kongo te zien, waar
ze de rebellen van Gbenje en Soe-
maliot uitgebreid bijstaan, zij het
voorlopig voornamelij met woorden.
Dat die toch veel invloed hebben,
werden de Belgen en Amerikanen
gewaar na de parachutistenactie om
te voorkomen dat blanke gijzelaars
in massa werden afgeslacht. Prompt
werd alom in Afrika en Azië dit in
grijpen uitgelegd als een nieuw te
ken van imperialisme. Veel good
will heeft het westen daar kennelijk
niet.
Kongo heeft indirect ook bijgedra
gen tot. een enorme crisis in de orga
nisatie der Verenigde Naties. De wei
gering van de U.S.S.R. om bijdragen
te leveren voor de acties der blauw
helmen daar en op Cyprus heeft er
toe geleid dat de Russische contribu
tieschuld zo groot is, dat het land
het stemrecht kan worden ontnomen
Een teer punt dat de algemene ver
gadering voorlopig zoveel mogelijk
uit de weg is gegaan.
Vele knopen
De lijst is nog lang niet uitgeput.
India zoekt zijn vorm na de dood
van NehroeCyprus zit nog steeds
in zijn dilemma: Rhodesië ligt haast,
onontwarbaar in de knoop met zijn
wens onafhankelijk een nieuwe
apartheid te worden en de gevol
gen die het daarvan ducht; Zuid-
Afrika ziet door de Britse weigering
wapens te leveren zijn isolement
vergroot en zijn weerbaarheid be
dreigd: in het nabije oosten zijn
weer allerlei ontwikkelingen aan de
gang om meer één lijn te gaan trek
ken onder leiding van Nasser, waar
bij het een netelige vraag is hoe
men van het conflict in Jemen af
komt; enzovoort.
En over vragen gesproken: de
M.L.F., de door vele naties bemande
kernvloot, waartegen vooral de
Gaulle zich verzet, omdat hij daar
door zijn Europese ideeën ziet be
dreigd en oost-Europa omdat het de
Duitse vinger aan de trekker ducht.
Het oorspronkelijke plan is wel defi
nitief van de baan. En het zoeken
is nog naar de oplossing voor de
vraag hoe toch zoiets op touw kan
worden gezet met deelneming van
Groot-Br ittannië.
Raadsels
Van de Gaulle is het geen verras
sing dat hij de wereld raadsels op
geeft: hij houdt er van voor myste-
rieuse figuur te spelen. Wil hij de
N.A.V.O. boycotten als de M.L.F. op
de een of andere manier doorgaat?
Zal hij de E.E.G. laten afsterven als
hij zijn zin niet krijgt? Wat .zijn de
konsekwenties als Bonn toch de band
met Washington van groter belang
blijft vinden dan die met Parijs?
Zijn woorden zijn niet duidelijk,
niet over deze punten, maar ook niet
over wat hem dan wel voor ogen
staat inzake de politiek en militaire
samenwerking. Italië, west-Duits-
land en ook de Beneluxlheren Luns
en Spaak doen hun uiterste best om
een weg te vinden om de Europese
samenwerking toch het elan te la
ten behouden, maar helaas zijn die
pogingen zo mogelijk nog minder
duidelijk dan de verlangens van de
Gaulle. De Europese toekomst - dat
is haast een traditie geworden -
ziet er in december altijd wat zwart
uit, waarna lang praten tot over
twaalven toch weer wat licht pleegt
te brengen. Maar al hebben de Duit
sers op het netelige punt van de
graanprijs dan uiteindelijk toch wat
toegegeven, over allerlei vormen van
Europese samenwerking bestaat
thans minder zekerheid dan ooit te
voren.
Zelfs in 'het stabielste land van de
westerse wereld, de Verenigde Sta
ten, is thans onzekerder geworden
3roe het zijn buitenlandse politiek
zal voeren. Johnson, de glorieuze
overwinnaar van de aartsconserva
tieve volgelingen van Goldwater, be
schouwde zich tot dusver verplicht
te-werken als de voortzetter van wat
de vermoorde Kennedy aan plannen
uiteen had gezet. Nu is hij presi
dent, niet door toeval, maar door
een uiterst krachtige uitspraak van
de kiezers. Nu oo'k 'heeft hij de ge
legenheid en zelfs de opdracht om
een eigen politiek op te zetten en
uit te voeren. Waarschijnlijk minder
idealistisch dan zij'n 'Voorganger en
veel zakelijker. Maar hoe precies, dat
is weer zo'n vraag waar we 1965
mee ingaan. Zij 'het dat we wel ze
ker zijn dat van alle antwoorden dat
op deze vraag het minst is voorbe
stemd om de wereld te laten schrik
ken.
1964 is voorbij. Een jachtig jaar, vol
gestouwd met gebeurtenissen in een
onrustige wereld, die de media van.
pers, radio en t.v. in de huiskamers
brachten. Ook dit jaar mondt weer
uit in de laatste dag, een vreemde,
feitelijk toch altijd nog wat meer
verstilde dag. als men het lawaai van
„precies twaalf uur" er van aftrekt.
Een dag, die misschien toch even de
kans biedt terug te zien, een zeld
zamer wordende kans in een sneller razende en van opzienbarende
actualiteit gonzende wereld. Hóe moet het geweest zijn aan boord van
een hooggetuigde „Vliegende Hollander", die soepel en majestueus
de golven doorkliefde, een droomschip dat door een perfecte mense
lijke hantering der zeilen over de wijde zeeën voer en ondanks kommer
en moeite van menig schepeling altijd appeleren zal aan de diep ver
stoken gevoelens van romantiek, zelfs nu het alles mateloos efficiënter
gaat, gevaarlozer ook en veiliger? Hoe moet dat wel niet geweest zijn?
Men zou er een ogenblik aan kunnen denken op deze laatste dag.
Van het fregat naar de fiets is een «Tv
enorme en feitelijk een dwaze sprong. C
Maar deze fiets is echt een „ouwetje" JN-r-1n*_
uit de tijd dat de heren stevig ge- Jrmv 3^^s
laarsd, gekousd en in rijbroek hun
stalen ros bestegen om te peddelen Ift'
langs de vaderlandse dreven, nog \07i\ 'i
niet opgeschrikt door het tumult van
motorisch geweld en nog niet bedreigd door flitsende schichten op
wielen. Fietsen was toen nog fietsen. Het vogelkoor liet zich horen
in bomen en struiken, die de slingerende wegen omzoomden en een
zwoegende ïï^an in het veld keek op naar de weg: „hé, een man op een
fiets". Fietsen leren deed men op rijscholen en toen de heien juist
dachten dat deze efficiëntere vorm van voortbewegen tot hun exclusief
voorrecht zou blijven behoren, kwamen ook de dames aan hod. Dat gaf
veel opzien en voor de betrokken pioniersters veel zwetens en worste
len, want de rokken waren maximaal kuis en mitsdien zeer lang. Het
gaf niet, men had de tijd. Het zou echt nog wel even duren totdat de
bromfiets kwam, die het fietsen degradeerde van puur genot tot ge
dachteloos gebruik in een sfeer van noodzakelijkheid. Men zou er een
ogenblik aan kunnen denken op deze laatste dag.
En daar is hij dan. de auto. Niet
de vroegste. Die was compleet rij
tuig, zonder paard. Maar toch wel
één uit de oude gezellige doos, die
een slinger vergde om gereutel in
liet motorisch ingewand te bewerk
stelligen. Van stroomlijn had hij geen
weet, maar interessant was de ach-
terseat met de neergeslagen kap,»
waartegen men het hoofd kon laten rusten. Wie hebben er niet in ge
zeten? De hoogsten der aarde op weg naar de conferenties van toen,
bruidsparen, die - de hele familie wist het al - met de auto op huwe
lijksreis gingen en liepen er in Parijs niet zulke, toen de „póihi's" over
haast met taxi's naar het duivelse front van Verdun moesten? Vergeet
niet het koper aan deze auto's, zo gloedvol, degelijk en sierlijk en altijd
glanzend gepoetst. Die auto's.enkelen staan nog in de musea hier
en daar en ginds. Eens snorden ze - de chauffeur met pet en bril voor
op „de bok" - over de wegen, andere wegen dan nu, want het is alle
maal al zo lang geleden. Of nee kort nog maar, want de jaren snellen
haastig voorbij. Men zou er een ogenblik aan kunnen denken op deze
laatste dag van 1964.
MONTREAL, 30-12. Uit cijfers van
de Internationale Organisatie voor
de Burgerludhtvaart (ICAO) blijkt
dat 1964 het beste jaar in de geschie
denis van het luchtvervoer is gewor
den. On de internationale en de bin
nenlandse lijndiensten van de 107
aangesloten 'landen zijn 156 miljoen
passagiers vervoerd, of zestien pro
cent meer dan in 1963. De lucht
vaartmaatschappijen heb'ben 107 mil
jard meer passagiersmij'len gevlogen,
wat zeventien procent meer is dan
in het vorige jaar. Dez groeicijfers
zijn de hoogste sedert 1955 voor het
aantal passagiers en sedert 1950 voor
het aantal passagiersmijlen.
lngej.oi»c'-.rt mededeling
op alle
wollen dekens
neem een goed besluit,
en koop nu!
is voordeliger
Feuilleton door HENK VAN HEESWIJK
Hij keek op de verlichte wijzer
plaat van zijn horloge. „Bij half
twaalf".
„O, als vader wakker wordt, denkt
hij er heel wat van".
Arie grinnikte. „Is hij niet jong
geweest? Hoe is hij aan je moeder
gekomen? Toevallig tegenaan gelo
pen?"
Ze lachte vrolijk. „Stel je voor.
Nou, opgemarcheerd, jongeman.
Waar is je fiets eigenlijk gebleven?"
„Ja, dat is waar ook. Waar heb
ik die neergezet? Was het niet bij
...spannend, gevaarlijk en verward bleef de toestand, in Kongo, evenals
Zuid-Vietnam een zorgenkind van 1964
bijtot waar Lex kon komen?"
„Wacht eensja, dat kan wel.
Ik loop even met je mee. Ik weet
hier de weg. Kom, Lex, morgen slaap
je maar verder; vannacht word je
geacht een waakhond te zijn".
Gedrieën liepen ze terug en aan
het eind van de lijn stond ook de
fiets. Arie greep haar hand: „Tot
ziens, Gerda".
Het meisje hield nu op haar beurt
zijn hand vast en terwijl ze zich
dichter tot hem boog, antwoordde ze
zacht: „Jij bent ook maar een droge
vrijer, hoor. Kan er niet eens een
zoen overschieten?"
„O, Gerda!" Het volgende ogenblik
vonden hun lippen elkaar.
Hoofdstuk 12
Het kan Gerda niets meer schelen.
Gerda van 't Grashek beleefde
tien ellendig dagen. Als ze 's morgens
opstond, was haar eerste gedachte
Arie de Nots, de keurige, verlegen
jongen, die verklaard had van haar
te houden. Die evenwel zoveel zelf
beheersing bezat, dat hij haar zelfs
geen zoen zou geven zonder haar
toestemming. En die haar deze tien
dagen bedenktijd had afgedwongen.
Tijdens haar werk dacht ze ver
stoord: Ik ben niet lekker. Ik voel
niets voor dat jong. Stapel ben ik.
om me zo op sleeptouw te laten ne
men. Ik had er die avond meteen
een eind aan moeten maken. Het is
nee en het blijft nee. Afgelopen.
Het werd zo erg, dat de boerin op
een middag aan haar dochter vroeg:
„Wat mankeert jou de laatste dagen?
Je bent zo verstrooid en afwezig.
Heb je soms ruzie gehad met Brand?
Ik heb hem al een hele poos niet
gezien".
„Brand?" herhaalde het meisje en
trok haar wenkbrauwen op. „Wat
heeft Brand ermee te maken?"
„Och niets. En wat Brand betreft,
ja, we hebben een beetje gekibbeld.
Hij wilde met me naar een nacht
kroeg in Apeldoorn, toen die avond
na de toneeluitvoering. Ja, ik ben
daar gek. Waar ziet hij me voor
aan?"
„Naar een nadhfkroeg? Zijn die er
dan in Apeldoorn?"
Ze haalde haar schouders op. „Dat
zal dan wel, ik weet het niet. Maar
ik voel ei', niets voor. Zou u het goed
gevonden hebben?"
..Nou, liever niet". De vrouw aar
zelde tussen haar afkeer voor derge
lijke gelegenheden en het feit, dat
ze de jonge Van Gipselaar overigens
wel een goede partij voor haar doch
ter vond.
„Meneer was gebelgd. Moet hij we
ten. Ik ben niet met hem verloofd,
als hij dat maar weet".
De boerin zweeg over dit onder
wérp. Zo min mogelijk ovef praten,
dacht ze, dan komt het vanzelf wel
in orde.
Gerda bleef gedurende deze dagen
wispelturig en cok haar vader begon
eht te merken. „Waarom ga je niet
weer eens een dagje naar tante Ger-
dien?"
Het meisje schudde haar hoofd.
„Nu nog niet. Ik heb er geen zin in.
Later misschien".
De boer haalde zijn schouders op.
„Je moet het zelf weten. Ik dacht,
dat je het wel prettig zou vinden.
Misschien wil Brand een dag mee.
Zo veel is er niet meer te doen".
„Komt later wel eens. Ik heb er nu
geen zin in. Of wilt u me soms een
dag kwijt?"
Grote verbazing bij vader van 't
Grashek. „Ik? Waarom zou ik dat
willen? Ik heb je maar het liefst
bij me".
„Dat ben ik, iedere dag. Dus weest
u tevredeh. Ben ik zo uitgaanderig?"
„Nee, gelukkig niet. Ik heb Brand
cok al een hele tijd niet gezien".
Gerda knikte gedecideerd. „Dat
klopt. Zeker al enige weken niet. En
Willem Labots al in geen maanden.
En Geert Alfrinkhof evenmin. Is dat
erg?"
De boer slaakte een zucht. „Ik zal
maar niets meer zeggen. Je stem
ming is de laatste dagen een beetje
beneden peil".
..Dat verbeeldt u Zich".
Maar 's avonds op haar kamer
dacht ze: Iedereen merkt het. Ik
wou, dat ik dat vervelende jong nooit
ontmoet had. Was ik maar niet met
de tram gegaan.
De volgende morgen zei ze tot
zichzelf: „Ik wil niet meer aan hem
denken. Ik ken geen Arie de Nots
meer. dat was in een ver verleden,
waarvan niets meer in mijn herin
nering is blijven hangen. Uit'.'.
(Wordt vervolgd
