CHOCOLADE
LETTER
SINT NICOLAAS
IS INTERNATIONAAL
minöeR
KONING OF GEEN KONING
SPANJAARDEN GEDESINTERESSEERD
IN FRANCO'S OPVOLGING
SINT KAN NIET
ALLES WETEN
Velen van ons zullen ongetwij
feld de indruk hebben, dat het sin
terklaasfeest een typisch Neder
lands feest Is. Inderdaad is de wij
ze waarop wij het gewend zijn te
vieren, echt Nederlands. De gehele
sfeer van voorpret voor pakjes
avond, de intocht van de bisschop,
het zetten van de schoentjes, de ken
merkende snoeperijen en vele ande
re traditionele facetten aan het
geheel, dat is alles typisch Neder
lands. In geen enkel land wordt het
feest zo gevierd als bij ons. Maar
dat is ook begrijpelijk, want elk land
heeft uiteraard zijn eigen stijl en
opvattingen die historisch zijn ge
groeid.
Wij mogen echter niet aannemen
dat het feest van Sint Nicolaas al
leen maar in ons land wordt ge
vierd, want dan zijn we abuis. In
een groot gebied van midden- en
west-Europa viert men het feest
van de goedheiligman en wel zo
ongeveer in een gebied waarin
Tsjecho-Slowakije, Denemarken
Duitsland, Nederland en een deel
van België vallen. Alleen viert men
het in elk land op zijn eigen manier.
Het beeld echter dat men zich
van Sint Nicolaas vormt is in die
landen vrijwel gelijk, namelijk het
beeld van de bisschop in vol or
naat met mijter en staf en met een
lange witte baard. Ook de verschil
lende verhalen die over de kinder
vriend in omloop zijn, zijn in die
landen bekend evenals bij ons.
Achter het ijzeren gordijn
Traditioneel is bij ons het sint
nicolaasfeest op 5 december ge
schenkendag, terwijl wij Kerstmis
vanouds vieren zonder presentjes.
Onder invloed van de in ons land
sterk penetrerende Amerikaanse
cultuur en de welvaart die wij mo
menteel beleven gaan velen er toe
over (vooral gestimuleerd door het
bedrijfsleven), om ook tweede kerst
dag tot geschenkendag te maken.
Uiteraard iets geheel overbodigs,
aangezien wij in die zelfde maand
reeds ons oude vertrouwde sint ni
colaasfeest met zijn presentjes ken
nen.
Zo gezien zou men dan menen,
dat de kindervriend slechts bekend
heid en verering geniet in een deel
van Europa en in de Verenigde
Staten, overgebracht door de Eu
ropese kolonisten. Maar dat is be
slist niet waar. De figuur van de
bisschop is in een aanmerkelijk gro
ter gebied bekend en wordt daar
ook vereerd. Om te beginnen heb
ben we niet alleen te maken met
midden- en west-Europa, maar ook
met de ons onbekende wereld ach
ter het ijzeren gordijn kent men de
Heilige Nicolaas al reeds van oud9
en viert men zijn naamdag. Alleen
kent men daar Nicóla niet zoals wij
ons die voorstellen. Daar in Rus
land en omgeving ziet men hem
niet als bisschop in vol ornaat met
mijter en staf, gezeten op een
schimmel en vergezeld van een
zwarte knecht. Neen, men kent hem
daar als een oude boer, ook met
lange witte baard, pofbroek en
laarzen, ongeveer zoals de „Joel-
man" van Scandinavië, een toon
beeld van goedheid en gulheid, die
iedereen helpt die in nood verkeert
en die tevens een groot kinder
vriend is.
Nicóla blijft
De verering van de Heilige Nicóla
is ook nu nog zeer intensief achter
het ijzeren gordijn. Hoe sterk hij
daar leeft blijkt wel "uit het feit,
dat toen tijdens de Russische revo
lutie de atheïsten overal verklaar
den dat er geen God bestond, zij
van sommige eenvoudige lieden ten
antwoord kregen: „En zelfs als dat
waar zou zijn, wat dan nog? Er is
dan toch nog altijd Nicóla!"
Een ander bewijs hoe sterk men
daar in deze heilige gelooft, is wel,
dat de Russen de figuur van Nicó
la zelfs hebben weten te „exporte
ren" bij de Mohammedaanse Tar
taren. Ook zij roepen vaak de hulp
van deze heilige in en branden
kaarsen voor zijn ikoon. Zelfs de
heidense Samojeden kennen een ze-
dere Nicóla als een van hun afgo
den en bij de stam de Jakoeten, die
in Siberië langs de Noordelijke IJs
zee wonen, is Nicóla zelfs de naam
voor God. En uiteraard wordt Ni
cóla in al die landen en gebieden
vereerd en gevierd.
Zo zien we, dat we beslist niet
de indruk mogen hebben, dat Sint
Nicolaas ons Nederlands eigendom
is. Ook in andere landen van de
wereld kent men hem en wordt zijn
feest gevierd en terwijl hij in ons
land slechts rond de 5de december
een rol van betekenis speelt, is hij
voor andere mensen elders in de
wereld een veel voornamer figuur
waarmee zij elke dag te maken heb
ben. Sint Nicolaas is waarlijk een
heilige van internationale allure en
zeer grote betekenis.
mr. K. HILDEBRAND
SINT NICOLAAS ZELF - Neen, die
kan op één avond niet overal ko
men maar zijn knechten na
tuurlijk wel. Als u kinderen hebt,
vraagt dan zwarte Piet of hij in
de loop van strooiavond eens even
zijn zwart gehandschoende hand
om de hoek van een deur steekt
en wat pepernoten in de kamer
gooit!
EEN SURPRISE KAN UIT DE
LAMP ZAKKEN - als het tevoren
aan een zwart draadje in de kap
is gehangen en op het juiste mo
ment Piet de draad laat vieren.
LABELS „VAN ST. NICOLAAS" of
plakzegels met zwarte Piet en an
dere toepasselijke figuren zijn
evenals pakpapier met deze prent
jes alom verkrijgbaar. Maar als
Sint veel presentjes moet geven,
is het gemakkelijk vloeipapier in
verschillende kleuren te gebmi-
ken.
EEN GROTE SPIN KAN BINNEN
SPRINGEN - als een goedverpakt
cadeau omwikkeld met watten,
gedrenkt in stroop. De poten wor
den gemaakt van stug montage
draad en een stuk elastiek laat
het dier springen.
WAARDEVOLLE VRUCHTEN kun
nen er op een fruitschaal liggen,
of in een fruitmandje aangeboden
worden aan een zieke, omdat ver
scheidene stevige ooftsoorten zich
goed lenen tot het verbergen van
kleine verrassingen. Zelfs okker
nootschalen kunnen weer op el
kaar gelijmd worden. En een ap-
pelenboor bewijst Sint nu ook
goede diensten'.
DE TAART BEVAT EEN CADEAU
TJE - als een niet te zwaar voor
werp (bv. een sieraad) waterdicht
is verpakt in prima vetpapier en
dit wordt dichtgeplakt met cello
faan plakband, waarna het in het
deeg kan worden meegebakken.
MADRID. - Bittere ernst acbter
een vriendelijke facade. Een voor
grond van kustlijnen vol edele zwier,
van warme baaien en de geur van
rozemarijn. Maar in de dorpen, en
kele kilometers van de kust gelegen,
komen afzichtelijke haarden van ar
moede voor.
Tegenstellingen en inkonsekwen-
ties, daar is het land van generaal
Franco vol van. Toch is de gemid
delde Spanjaard niet ongelukkiger
dan de gemiddelde Westeuropese
burger. Hij is ver verwijderd van de
zakengeest, die onze menselijke re
laties doordrenkt. Hij staat dichter
by de bronnen van het leven. Hij be
nadert het leven minder materialis
tisch dan wij.
De politiek interesseert de Span
jaard evenmin erg. Nu bij Franco de
jaartjes gaan tellen en nieman weet
wie hem zal opvolgen, zou men ver
onderstellen dat dit in alle delen van
Spanje hét onderwerp van gesprek
zou zijn. Dat is niet het geval. Er be
staat een massale onverschilligheid
voor Franco's opvolging en men
locpt er evenmin warm voor het ko
ningschap.
Geest van Don Quichotte
Majesteitelijke kathedralen, die de
triomf der strijdende kerk in een
architecturaal loflied uitzingen, en
monumentale paleizen trekken jaar
lijks duizenden toeristen. Men vindt
er de gehele glorie van de Spaanse
geest in terug als een thans ietwat
vergeeld blad uit de geschiedenis
van het oude Spanje.
Vrijwel nergens hebben historische
argumenten zulk een taai leven als
hier. Het heden wordt er beoordeeld
uit een glorieus verleden. Oud zijn
de dansen, gezangen en gebouwen,
waarvan Spanje vol staat. Maar het
volk gebruikt ze nog met de zelfde
intensiteit als eeuwen geleden. Het
verleden is hier geen herinnering,
maar werkelijkheid.
Maar het trotse, machtige Spanje
van weleer, waaraan zoveel tradities
zijn ontleend, bestaat niet meer. Het
valt moeilijk de Spanjaarden hier
van te overtuigen. Wont achter de
hoge toppen van de Pyreneeën leeft
nog de grote, gloeiende trots, die
door de eeuwen heen het Spaanse
volkskarakter bepaalde.
Het is deze trots, die Spanjes aan
sluiting bij de rest van Europa be
moeilijkt. Ook Spanje kent zijn pio
niers, die aandringen op een derge
lijke aansluiting. Maar deze nieuw
lichters hebben de wind niet in de
zeilen. Sommige Spanjaarden dro
men van een Verenigd Europa, dat
zijn impulsen uitMadrid zal ont
vangen. De geest van Don Quichotte
waart nog steeds rond in dit land.
Illusies verdringen hier gemakkelijk
de werkelijkheid.
Juan Carlos?
Generaal Franco heeft de leeftijd
der sterken bereikt. Hij zal binnen
afzienbare tijd van het politieke to
neel verdwijnen. Wat er gebeurt als
Franco weg is? Wie volgt hem op?
Daarover wordt in het buitenland
vaak meer gespeculeerd dan in
Spaiije zélf.
Voelen de Spanjaarden voor het
koningsschap? Over het algemeen
zijn zij hier noch voor noch bepaald
tegen. Warmlopen voor een der vele
kandidaten doen zij in elk geval
niet.
Juan Carlos kleinzoon van Al-
phons XIII en echtgenoot van prin
ses Sophia van Griekenland, treedt
de laatste tijd meer en meer op de
voorgrond. Beter gezegd: Franco
laat hem op de voorgrond treden.
Hij mag fabrieken, weldadigheids
instellingen openen, wordt langer bij
Franco op audiëntie ontvangen dan
de andere kroonpretendenten enz.
enz. De monarchisten (tegenstanders
van de carlistew) steunen zijn troon-
aanspraken, maar erg populair bij
de meerderheid der bevolking is hij
ondertussen niet.
Prinses Irene populair
En prins Hugo Charles, of Don
Carlos, zoals hij in Spanje wordt ge
noemd? Natuurlijk zal de carlisti-
sche beweging hem krachtig steu
nen, dat staat vast. Maar een sterke
positie bij het volk bekleedt Carlos
allerminst. Daartegenover staat dat
prinses Irene in Spanje bijzonder
populair is. Spreekt u maar eens
over haar met de Spaanse dames!
Als de vrouwen in Spanje het voor
het zeggen hadden zou Irene's echt
genoot een goede kans op de ko
ningstroon maken. Niet omdat hij,
maar omdat zijn vrouw zo gezien is.
Haar huwelijk met de prins wordt
hier algemeen als een groot, roman
tisch avontuur voorgesteld. Onge
twijfeld had dit huwelijk sterk ro
mantische trekken, maar deze wer
den door de Spaanse dames natuur
lijk grof overdreven in navolging
van de grote dag- en weekbladen.
Zijn huwelijk met de hier alge
meen zeer geziene Nederlandse prin
ses heeft Carlos' positie daarom
meer versterkt dan men in het ten
aanzien van de carlisten kritische en
sceptische Nederland weten wil.
Daar staat tegenover dat ook de
meeste Spanjaarden zich realiseren,
dat Carlos' rechten op de troon zeer
aanvechtbaar zijn.
Geen hofkliek
Er zijn ook Spanjaarden die hevig
gekant zijn tegen het koningsschap.
Hierdoor, zo betogen zij, zou er gro
te kans bestaan dat de aloude hof
kliek met de daaraan verbonden in
triges weer herleeft en dat zou het
land alleen maar in het verderf kun
nen storten.
Een dergelijke concrete mening
hoorden wij slechts uit de mond van
een enkeling. Het grootste deel der
Spaanse bevolking gelooft het ech
ter wel. Van deze lauwheid kunnen
extreme groeperingen als de socia
listen en de communisten, die hier
veelal ondergronds werken, echter
gemakkelijk profiteren. Men hoort
hier dikwijls fluisteren over een
grote smokkelhandel in wapenen,
vooral uit Algerije en Egypte.
Niet zonder bezorgdheid kan men
daarom aan de toekomst van Spanje
denken. Welke krachtige figuur zal
hier tegen een plotselinge uitbar
sting van allerlei radikaic elementen
opgewassen zijn?
Zal straks in de grote ontvangzaal
van het Palacio Real, waaruit eens
Spanjes laatste koning Alphons XIII
overhaast moest vluchten, een nieu
we dictator gasten ontvangen? Of
zullen de enorme kristallen luchters
in de nabije toekomst weer een ko
ninklijk hoofd beschijnen en de hoge
spiegels de contouren van prinses
sen en prinsen weerkaatsen? Hier
over kan men slechts speculeren.
Spanje's toekomst ligt nog in sche
merduister gehuld!
O nee, je kimt. het niet vermijden
Maar al die jongens en die meiden
Ans komt nou ook al thuis met Piet
Dat kan maar niet zo verder gaah:
Er wordt wat minder aan gedaan!
Vanzelf, de pepernoten blijven
En bij de koffie het banket,
Maar al die chocoladeletters,
Daar wordt het mes toch in gezet
Dus allemaal heel goed verstaan:
Er wordt wat minder aan gedaan!
Natuurlijk maken we wel pakjes,
Dat hóórt zo bij die goeie Sint,
Maar je moet góed begrijpen strakjes:
Hij is tenslotte voor het kind
Wanneer we daar nou acht op slaan
Wordt er door óns niet veel gedaan
Kijk, kléren is natuurlijk anders,
Die koop je tóch, al is 't niet nóu,
En na die lange warme zomer
Komt er wellicht wat extra kou;
Maar verder geen gebraden haan:
Er wordt wat minder aan gedaan!
En strakjes, op de pakjesavond,
Zo mooi precies op zaterdag,
Als rijmpjes worden voorgelezen,
De kamer schalt van schaterlach
Zegt pa, geveinsd en toch spontaan:
Zó erg is Sint nou ook weer niet,
Fijner is minder aan gedaan....!!
JAAP MIJDERWIJK.
Nu rijdt de goede Sint door 't land
Een zwarte Piet aan elke kant.
Zij gaan op pad met koek en gard
En brengen vreugd in
't kinderhart
Straks zal de grote dag daar zijn,
Het wordt beslist een feestfestijn!
Sinterklaas betekent een hoogtij
dag niet alleen voor de boterletter
en de borstplaat, maar ook voor de
chocolade. Weliswaar worden de
gewone repen en tabletten dan wat
naar de achtergrond geschoven,
maar met des te meer vreugde
worden letters, harten en figuren
van chocola binnengehaald en op
sinterklaasavond drinken we behal
ve bisschopwijn ook graag melkcho
colade, uit een mooie door traditie
gewijde ketel. Waar dus de kinde
ren en evengoed de volwassenen
zich in die dagen aan zulk lekkers te
buiten gaan, is het niet verkeerd als
we ons afvragen of het al dan niet
goed is de magen hiermee te bela
den.
Heeft chocolade nu werkelijk een
grote voedingswaarde, zoals velen
beweren, of is het alleen maar een
versnapering?
Veel calorieën
Het is bekend, dat cacao in zjjn
diverse vaste en vloeibare ge-
bruiksvormen, in sterke mate verza
digt. Dat komt doordat zulke ge
rechten en snoeperijen zeer rijk aan
calorieën zijn. Allereerst is de cacao
zelf daaraan debet, naar men zegt,
maar in de praktijk loopt het daar
mee zo'n vaart niet. Het eerste uit
de cacaobonen gewonnen produkt
bevat een flinke hoeveelheid vet, de
cacaoboter. Volgens de bij ons gel
dende wettelijke bepalingen mag bij
de bereiding van die cacaogrond-
stof, de zogenaamde cacaomassa,
niet alle vet worden verwijderd;
integendeel, zo nodig dient de hoe
veelheid cacaoboter te worden
aangevuld tot een gehalte van 50
procent is bereikt. Uit de aldus ver
kregen substantie wordt dan weer
cacaopoeder vervaardigd en daar
bij mag er weliswaar cacaoboter
worden onttrokken, maar toch dien
in het poeder uiteindelijk nog een
gehalte van 22 procent aanwezig te
zijn.
Bij alle toepassingen van cacao
kan dus reeds dit vet veel calorieën
verschaffen.
Aangezien echter een kopje cho
cola kan worden klaargemaakt met
slechts 10 gram cacaopoeder, heeft
dat vet weinig te betekenen!
Wat erbij komt
Het zijn pas de toevoegingen, die
chocolade zeer calorieënrijk maken
en dus in hoge mate een gevoel
van verzadiging teweegbrengen.
Het minst is dit het geval bij de
zogenaamde bittere flikken, plakken
en repen; de fabriek maakt ze voor
de liefhebbers van Westindische
cacao, een produkt van uitstekende
kwaliteit, waaraan vanouds slechts
weinig suiker wordt toegevoegd bij
de verwerking tot lekkernijen.
Veel groter aftrek vinden die
chocoladeversnaperingen, die ster
ker gezoet zijn en daardoor „voed
zamer" worden. Maar behalve sui
ker kunnen er nog tal van stoffen
bij de cacao worden gedaan, bij
voorbeeld melk, wat al weer meer
calorieën aanbrengt (om maar te
zwijgen van het aanvullen met de
zo vetrijke slagroom of taarten en
toespijzen). Verder is het mogelijk
chocola te laten dienen als omhul
sel van een „machtige" bonbonpa
té of van likeur, rum en andere al
coholica - allemaal rijk aan calo
rieën - en ze te vermengen met no
ten en rozijnen, terwijl ook zetmeel
plus suiker wordt toegevoegd aan
chocoladegebak, boterhamsmeersel
en dessertvla.
Te zware kost
De meeste chocoladeprodukten
zijn dus heel machtig, zwaar, ver
zadigend. Ze vormen daardoor
géén geschikt voedingsmiddel. Im
mers, wie chocola in een of andere
vorm consumeert, heeft daarna in
zijn maag geen plaats meer voor
groenten en voor de waardevolle ei
witrijke produkten, zoals kaas of
vlees, die bij geen enkele maaltijd
mogen ontbreken.
Voor een enkele keer, bijvoor
beeld met sinterklaas, is het na
tuurlijk niet zo erg als er uitbundig
gesmuld wordt en het gewone eten
in het gedrang komt. Het is voor de
gezondheid heel wat schadelijker
wanneer een kind elke dag van het
jaar van vroeg tot laat, zeurt om
snoepjes en ijsjes en die dan nog
krijgt ook, zodat er bij iedere nor
male maaltijd een lang gezicht
wordt getrokken.
Voorbehoud
Een voorbehoud voor chocolade-
gebruik moet worden gemaakt voor
die kinderen, die er overgevoelig
heidsverschijnselen van krijgen in
ce vorm van zogenaamde galbul
ten: jeukende pukkeltjes of blazen.
Vei der dient nog even te worden
vermeld, dat we er goed aan doen
slechts behoorlijk verpakte chocola
de lekkernijen te kopen; poppetjes
die misschien maandenlang in het
stof hebben gestaan en door ieder
een werden beduimeld, zijn uiterst
onhygiënisch.
dr. ALFREDA BRIEDÉ.