het kleutergebit
't is weer tijd voor
56 meter diep bij de drukknop
marrie's
mogelijkhed
en
1.15
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Dinsdag 1 september 1964 No. 19612
De verzorging van
laat nog veel te wensen over
Ingezonden mededeling
zó zacht
zó geurig
Luister naar ,,'t is weer tijd voor North State", met de Dutch Swing College Band o.f.v. Peter Schifperoort via Radio Veronica-za. 11.15, zo. 10.30, di. 19.00, do. 19.45 u.
Bezoek aan een Amerikaanse raketbasis
Amerika begraaft raketten loodrecht in de grond
Ouders menen gewoonlijk, dat ge-
titsverzorging bij jonge kinderen
geen zin heelt, omdat de melktanden
en -kiezen toch nog zullen uitvallen
en pas dan door blijvende elementen
werden vervangen. Voordat het ech
ter zever is, kunnen zich al ernstige
ziektetoestanden hebben voorgedaan
als ge velg van ontstekingsprocessen
in de mtnd. Bijzonder gevaarlijk in
dit cpzicht zjjn de jaren waarin het
zogenaamde wisselen plaats heeft
doordat zich dan hiaten in de tan-
denrü voordoen. Er is dan meer kans
dan gewoonlijk, dat zich op tal van
plaatsen voedselresten ophopen, waar
doer gemakkelijk gisting en rotting
in de mend kan optreden.
Maar ook op jeugdige leeftijd ver
dient het gebit alle aandacht: kin
derarts kennen de moeilijkheden, die
soms by kleuters optreden door geen
andere oorzaak dan tandbederf en
ontstekingsprocessen in de mond.
Dikwijls namelijk moet een slechte
eetlust hieraan worden toegeschre
ven. Ook ontstaan er nogal eens
buikklachten door, alsmede slecht
slapen en prikkelbaarheid.
Daar kunnen dan natuurlijk altijd
nog bijkomen het bekende „dikke
gezicht" en de aanvallen van hevige
kiespijn, al dan niet gepaard gaand
met koorts.
Omstreeks de tweede verjaardag
is het melkgebit gewoonlijk com
pleet. Dat is het meest geschikte
tijdstip om te beginnen met het re
gelmatig reinigen van de kleine
tandjes en kiesjes.
Lang niet overbodig
De kleuter krijgt daartoe een klei
ne tandenborstel, die zowel de juiste
afmetingen alsook de juiste graad
van stevigheid heeft. En dan dient
er ook op te ivorden gelet, dat het
nieuwe borsteltje door niemand an
ders dan de rechtmatige eigenaar
wordt gebezigd!
Na gebruik moet de tandenborstel
goed drogen en zodanig wórden op
geborgen dat er geen stof en geen
vliegen bij kunnen komen.
Ogenschijnlijk zijn dit tamelijk
overbodige aanwijzingen, maar wat
vindt u van een tandenborstel die
dag èn nacht in de keuken in de
buurt van de gootsteen open en bloot
ligt te slingeren, terwijl dat ding
ook nog door meer huisgenoten be
nut moet worden?
Klausje kan het al
En wat is de meest geschikte tijd
van de dag voor het borstelen van
het melkgebit? Wel, evenals bij blij
vende tanden en kiezen zou het het
beste zijn als het poetsen plaats had
na elke maaltijd, zodat ophoping
van etensresten onmogelijk wordt.
Helaas is dit bij de tweejarigen
niet goed doenlijk, in de praktijk zal
het daarom wel een maal per dag,
vóór het slapen gaan, worden.
Nu is het wel waar, dat sommige
peuters opvallend gauw heel handig
worden met hun tandenborsteltje.
Dat is vooral het geval als ze moe
der of broertjes en zusjes ook ijve
rig tanden zien poetsen, want al is
men ook nog zo klein, iedereen wil
graag heel groot zijn
Tandpasta ingeslikt
Wanneer het soms wat meer tijd
mocht kosten voordat de kleintjes
er aan gewend zijn hun gebit goed
te reinigen, moeten zij er vooral niet
worden ,tegengemaakt" door er
meermalen per dag langdurig over
te zeuren.
Maar als ze het tandenborstel en
eenmaal kunnen, is het niet be
zwaarlijk tweemaal daags te laten
poetsen. De eerste keer na het op
staan voor de frisheid van de mond
en de tweede maal - de belangrijkste
- 's avonds voor het naar bed gaan.
Tandpasta gebruiken mag, maar
het is niet noodzakelijk. Wordt er
Langzaam kwam Fons Hagen
overeind. Hij schudde zijn hoofd,
toen Marrie met haar zakdoek het
bloed uit zijn gezidht probeerde weg
te vegen. „Donder op jijjij bent
de schuld van alles. Laat me los,
ellendelingik kan zelf wel naar
m'n wagen. Endat gezicht van
je zal ik onbhoüden. Reken maar. Ik
kom je nog wel eens tegen
Marrie en de bromfietser stonden
min of meer verbluft te kijken naar
de op zijn benen wankelende man,
die nu het portier opende en zwaar
neerviel op de plaats achter het
stuur. Hij trok de deur dicht, scha
kelde in en redd langzaam dc weg
op. Bij het passeren van het twee
tal draaide hij het raampje open.
Razend van woede keek 'hij naar de
man, die inmiddels zijn bromfiets
weer gepakt had en zei nogmaals:
„Jou kom ik <nog wel eens tegen".
Het tweetal keek de auto na, die
in de richting Sprang reed, tot hij
door de bocht was verdwenen, waar
na Marrie en de man elkander bijna
gelijktijdig aankeken.
„Nee maar.riep dc man ver
baasd uit, „u 'bent het meisje, dat
laatst met me mee reed langs de
dijk. Wacht eensjuffrouw Laan,
nietwaar?"
Ook Marrie 'herkende hem. Ze
knikte en antwoordde: „Meneer
Wouterse, de vertegenwoordiger uit
Tiel".
soms wat van die pasta of van het
spoelwater ingeslikt, dan is dat niet
erg.
Voor de bescherming van het
kleutergebit moet er ook op worden
gelet wat het kind eigenlijk eet en
drinkt, dat is iets wat evenmin ver
onachtzaamd mag worden.
Met snoepen dient matigheid te
worden betracht: kleverige toffees
en ontbijtkoek kan men maar beter
helemaal niet laten eten.
Goed voor het gebit is als we de
kinderen op een stukje appel laten
kauwen, of op een broodkorst of op
een rauw worteltje. Verder moet er
worden gezorgd voor de totale hoe
veelheid melk van een halve tot
driekwart liter per dag. 's Winters
is er bovendien extra toevoer van
de vitamines A en D nodig.
Nu zijn we nog lang niet aan het
einde van ons kleutereebitlatijn,
ivant we zouden geen aanspraak op
enige volledigheid kunnen maken als
we niet stilstonden bijde tand
arts.
Halfjaarlijkse controle
De tandartsen zijn er namelijk ook
voor de kleuters! Van een jaar of
drie af, of zelfs jonger, kunnen kin
deren heel goed halfjaarlijkse con
trole en onderhoud van hun gebit
ondergaan.
Vanzelfsprekend moet er met het
gaan naar de tandarts niet worden
gewacht tot de tanden en kiezen al
bruin verkleurd zijn en al afbrok
kelen. Dan kan meestal niet zoveel
hulp meer worden geboden.
Tot slot: wanneer alle ouders de
mond van hun kleuters degelijk zou
den verzorgen, zou dit ongetwijfeld
een gunstige invloed hebben op de
volksgezondheid.
Dr. ALFREDA BRIEDb
AMSTERDAM. Onder zeer grote
belangstelling van jeugdige en min
der jeugdige bewonderaars en be
wonderaarsters is Anneke Grönloh
maandagmiddag in het Amsterdamse
stadhuis in het huwelijk getreden
met Wim Jaap van der Laan, disc-
jockey bij de R.E.M.
Wieltje van zeepsteen
Bij I'Anse au Meadow in New
foundland hebben oudheidkundigen
een door Vikingen gemaakt wieltje
van zeepsteen gevonden, dat op een
spinnewiel zou zijn gebruikt en een
bewijs zou vormen voor de theorie
dat de Noormannen reeds lang voor
Columbus de nieuwe wereld hebben
bereikt.
MARKTBERICHTEN
Paardenmarkt Utrecht
UTRECHT, 31-8. Op de maandag
in Utrecht gehouden paardenmarkt
zijn in totaal 405 dieren aangevoerd.
De prijzen zijn: luxe paarden van
f 1000,- tot f 1400,-; werkpaarden
van f 900,- tot f 1340,- ;oude paar
den van f 800,- tot f 1220,-; drie
jarige paarden van f 800,- tot
f 1140,-, twee-jarige paarden van
f 700,- tot f 900,-; veulens van f 360,-
tot f 660,-; bitten -van f 700,- tot
f 900,-; slachtpaarden van f 2,60 tot
f 3,10, jonge sladhtpaarden van f 3,10
tot f 3,40 per kilogram geslacht ge
wicht. De handel was kalm.
Graanbeurs
ROTTERDAM, 31-8. Heden wer
den op de Rotterdamse graanbeurs
de volgende prijzen genoteerd;
Tarwe, doorsnee kwaliteit, basis
17 procent vodht, levering deze week
franco fabriek Rotterdam f 34,60;
zomergerst, volgens monster, f 27,00-
28,25; groene erwten, franco Rotter
dam, tot f 41,00; schokkers, franco
Rotterdam, tot f 48,00.
FEUILLETON DOOR J. DE VRIES
42
17.
Hij stak zijn hand uit, die ze min
of meer automatisch drukte. „Ik ge
loof, dat ik net op tijd kwam, is 'het
niet, juffrouw Laan?"
Marrie draaide zich half om. Ze
verfrommelde het met 'bloed bevlek
te zakdoekje en deed 'het toen in
haar tasje. „Was het nu nodig om
die man zo af te tuigen Daar bent u
vast niet mee klaar.- Hij is ontzet
tend wraakzuchtig".
„Kent u hem dan?" vroeg 'hij, op
recht verwonderd.
Marrie knikte. „Ik bad vroeger..
ehverkering mei hem. Maar er
kwam onverwacht wat tussen. We
zagen elkaar enkele jaren niet en in
die tussentijd trouwde bij met een
ander. Maar u hati hem niet zo erg
moeten slaan".
Hij haalde zijn schouders op. „Tja,
misschien niet. Maar bet ging alle
maal zo vlugIk zaig u over de
weg hollen en jhelp" roepen. U zei
zelf, dat die man u lastig viel. Je
hoort er zoveel van tegenwoordig en
ik dacht: dat zal ik hem eens af
leren. Ik was woedend.... ik kan
nooit begrijpen, dat eer. man zoiets
kan doenhet zou niet in mijn
hoofd opkomen".
Marrie kwam wat meer lot zich
zelf. Zc slaakte een zudht en begon
te glimlachen. „Nu, hot is gebeurd.
In leder geval bedankt voor uw
hulp. Hijhij wou, dat ik met
(Van een speciale verslaggever)
Een Convair 240 van de Northern
Express Airways, N 94222, vliegt da
gelijks ten behoeve van de Ballistic
Missile Division de route San Diego-
Los Angelcs-Vandenberg-San José.
Op deze kist werden we door de
U.S.A.F. geboekt en zo vlogen we in
45 minuten van L.A, naar de lucht
machtbasis Vandenberg aan de Stille
Oceaan ongeveer halverwege Los
Angeles en San Francisco.
Vandenberg is wat de Amerikanen
neemen een Research and Operatio
nal Missile Base. Er zijn geen opera
tionele vliegtuigen gevestigd. Enkel
wat vliegtuigen voor transportdoel-
cinden. Zc zagen we c.m. enkele Da-
kota's en Convairs, de Boeing C-97
van de basiscommandant en enkele
De komende „Femina"
ROTTERDAM, 29-8. De echtgenote
van de burgemeester van Rotter
dam, mevr. mr. J. M. van Walsum-
Quispel, zal vrijdag 25 september a.s.
de opening verrichten van de 17e in
ternationale consumentenbeurs „Fe-
mina". De „Femina", dlie dit jaar in
de Ahoyhal gehouden wordit, beslaat
een oppervlakte van 16.000 vierkante
meter. In 450 stands 'geven fabrikan
ten, importeurs en handelsonderne
mingen de bezoekers informaties
over de talloze nouveauté's op het
gebied van huishouding, mode e.d.
Het Gemeente Energie Bedrijf in
de Maasstad zal de problemen rond
'het gebruik .van aardlgas toelichten.
Voorts zijn er stands over bet ge
bruik van brandstoffen als kolen en
olie.
bem mee reed, maar dat wilde ik
niet. Dat was alles. Misschien Was ik
ook een beetje overstuur. In ieder
geval meen ik gevraagd te hebben,
of ik mee mocht, bij u achterop. I'k
•heb niet gevraagd om zijn gezicht
in elkaar te timmeren".
„Wat geeft dat? Heef t-ie een paar
dagen een herinnering aan deze
middag".
Opnieuw keek Marrie hem 'aan.
„Wat schiet je er mee op? U hebt
een niet te onderschatten vijand ge
maakt".
„Dat zal wel veel 'geschreeuw en
weing wol zijn. I'k 'ber. niet zo bang
uitgevallen. Maai*.... zal ik u een
lift geven? Waar moet u heen?"
„Ik woon in Waalwijk"
„O ja, u was toen op weg naar
Waalwijk, 'hé? Dat herinner 'ik me
nog. Een geluk, dat i'k net langs
kwam vanmiddag".
Hij hielp haar op de duo en ging
toen zelf zitten, waarna hij weg
reed. „Houdt u mij maar stevig vast,
juffrouw Laan. Er zit nergens prik
keldraad of zoiets aan me".
Ze begon te lachen en hield hem
wat beter vast, waarna hij meer gas
gaf. Halverwege Waalwijk stopte hij
bij een café en 'keek lachend achter
om. „Wat denkt u van een 'kopje
koffie Om wat bij te komen van de
schrik?"
Marrie dacht even na. „Ach ja,
waarom niet? Ik heb de tijd aan
mezelf".
„Fijn", zei hij, en Marrie verstond,
1ST i^Tl *ui fi j I F3
zijn hart kwam. Terwijl ze ginig zit
ten, bekeek ze haar partner wat
nauwkeuriger. Een jongensachtig ge
zicht, maar niet onknap. Een wils
krachtige 'kin en een eerlijke oog
opslag.
Marrie bestelde lthee en de jongen
een cola. „Hoe komt u zover van
huis verzeild?" vroeg ze. „U woont
toch in Tiel .nietwaar?"
(Wordt vervolgd.)
helikopters (o.a. geheel rood geverf
de Sikorski's 55 van de vloot),
Vandenberg werd beroemd door de
Bisccverer'sdie er gelanceerd wer
den, maar Vandenberg is vooral ook
beroemd als de eerste operationele
ballistische raketbasis van Strategie
Air Command. Het 576e Strategie
Missile Squadron hiervan is uitgerust
met de Convair SM (Strategie Mis-
silc)-65 Atlas. Ook de Martin SM-68
Titan is waarschijnlijk operationeel
cp Vandenberg in gebruik, maar
daarvan kregen we niets te zien,
want die is er zwaar geheim.
Vandenberg, groen en heuvelach
tig in plaats van de vlakke zand
vlakte van Edwards, was oorspron
kelijk een legerkamp en werd in
1957 door de luchtmacht in gebruik
genomen. Het werd uit 200 plaatsen
geselecteerd als raketbasis. Er wer
ken nu een 15.000 man.
Ongeveer twee jaar geleden is men
er begonnen met de opleiding van
de raketbemanningen. Deze lucht
machtmensen krijgen een geheel
nieuwe taak. Er éijn ook geheel nieu-
we functies gekomen, zoals, die van
de mannen die de ro.ket lanceren,
het raketonderhoudspersoneel en de
mensen die de zorg hebben voor de
neuskegels (al of niet met atoom
lading).
Het is altijd weer verrassend hoe
veel de Amerikanen laten zien van
hun militaire objecten. Terwijl je in
Nederland in je kraag gepakt wordt
als je bij wijze van spreken een
overjarige Piper Cub van de lucht
macht fotografeert, konden we op
Vandenberg de modernste lanceer-
plaatsen van nabij fotograferen. Men
vertelt je „bijna" alles (maar niet,
hoeveel raketten b.v. een squadron
telt, hoewel ook dat in de Ameri
kaanse pers allang is gepubliceerd).
De drukknop
Op meer dan 17 plaatsen in Ame
rika worden thans ondergrondse
lanceerplaatsen (silo's) voor raket
ten gebouwd. De raketten worden
hienn loodrecht staande begraven.
Een zwaar deksel van gewapend be
ton sluit de silo af. Zo staan de ra
ketten ondergronds, gereed om ge
lanceerd ie worden. Een druk op
een knop en de zware deksels wor
den opzij geschoven. Een andere
knop en de raket snelt bulderend de
lucht in, balancerend op z'n meters
lange steekvlam. De Amerikanen
aarzelen ook niet de juiste plaatsen
van hun raketsilo's te noemen en
zelfs verstrekken ze kaarten ivaarop
die bases precies staan aangetekend.
Wij namen oorspronkelijk aan dat
de Amerikanen hun raketten gingen
begraven om ze onzichtbaar te ma
ken voor Russische spionnage-vlieg-
tuigen en -satellieten. We hoorden
echter dat dit toch niet de reden
is. De raketten ivorden o.a. in silo's
geplaatst omdat ze dan beter be
stand zijn legen vijandelijke aanval
len met atoomwapens. Ook leveren
ze minder gevaar op als ze tijdens
de start exploderen en bovendien
staan ze minder gemakkelijk bloot
aan sabotage. In hun ondergrondse
silo's zijn de raketten praktisch niet
te vernietigen.
Nieuwe lancering
We zagen op Vandenberg dat et-
vier verschillende manieren zijn om
de ballistische raketten op te slaan
en te lanceren. De eerste is die met.
behulp van een z.g. gantry, een ho
ge stalen toren die op rails is ge
plaatst en kort voor de lancering
wordt weggeschoven. Er zijn drie
gantry's op Vandenberg, maar ze
worden viel meer gebruikt. Daar
naast kent men livce horizontale
uilgangsslanden en tenslotte als vier
de en modernste manier de silo.
In ecu blokhuis is het z.g. lanceer-
controlccentnnn (L.C.C.) onderge
bracht. Drie raketsilo's wordt vanuit
één blokhuis bediend.
We vernamen dat de in silo's op
geslagen raketten om de zes maan
den eruit worden gehaald voor een
algehele inspectie. Op onze vraag of
er ook defensieve raketten rond.
Vandenberg staan opgesteld, kregen
we een ontwijkend antwoord. We
mogen aannemen van wel. Op Van-
denerg spreekt men niet meer van
hangars, maar van Missile Assembly
and Maintenance Shops (MAMS-
buildings). Het zijn net hangars,
waarin vier raketten tegelijk kun
nen liggen voor revisie. We zagen
hier de Atlas D, zoals die nu in ge
bruik is. De raketten hebben serie
nummers, net als vliegtuigen. Een
inspectie duurt circa 10 dagen. De
Atlas-raket wordt als een luchtbal
lon onder druk gezet. Het omhulsel
bestaat uit zeer dunne stalen platen.
Neemt men de druk weg, dan
schrompelt de raket in elkaar en
verliest zijn vorm. Net' als in een
ballon kan er een lek ontstaan in
het omhulsel. Dat moet dan „ge
plakt" worden.
330.000 pk.
We hebben de Atlas van nabij
kunnen bekijken. Het is een enorm
ding. Hij heeft een grote raketmotor
(met drie straalpijpen) plus twee
boosterraketten die afvallen na de
start, plus twee kleine Vernier-ra
ketten voor besturing. Bij de start
leveren de raketten totaal een 330.000
pk. Het lawaai is oorverdovend. De
drie straalpijpen van de grote raket
motor kunnen zwenken voor de be
sturing van de raket. De automati
sche piloot regelt die besturing.
De Atlas die in de silo's wordt ge
plaatst is niet de Atlas D maar de
F. De Atlas E is ook ih gebruik. Hij
kan door slechts één man gelan
ceerd worden inplaats van door drie,
zoals de Atlas D. Het is de eerste
Amerikaanse ICBM (Inter Continen
tal Ballistic Missile). Hij kan een
atoomlading 8800 km ver vervoeren,
met een snelheid van 24.000 km per
uur. De Atlas is een ééntraps-, de
Titan een tweetraps vloeistofraket.
De Minuteman is een drietraps poe
derraket en is slanker en lichter dan
zijn voorgangers. Als de raketten in
alarmtoestand staan, dan zijn de
atoomkoppen erop bevestigd. Staan
ze op „wees op uw hoede" dan staan
de atoomkoppen er niet op.
Met een helm op zijn we afgedaald
in een Atlas F silo, een meer dan
56 meter diepe put (hoog als een
gebouw van tien verdiepingen)
waarin je met een wenteltrap kunt
afdalen. Ondergronds zijn hier de
blokhuizen (L.C.C.'s) aangebracht,
van waaruit de lancering plaats
vindt. Ze zijn door ondergrondse
gangen met de silo verbonden. Er
zitten in totaal vier mannen onder
de grond in zo'n silo. We zagen ook
de ^eerste Minute-silo in aanbouiv,
vlak bij de kust. Deze bevat géén
ondergrondse blokhuizen meer, en
kel -een groot gat in de grond met
een diameter van 4 meter. De Mi
nuteman wordt op grote afstand
vanuit een controlebunker gelan
ceerd.
Ter vernietiging
Het was een luguber toneel dat
we daar op Vandenberg hebben ge
zien. Terwijl we in de enorme rakt-
silo stonden, diep onder de grond
dachten we er aan hoe afschuwelijk
de bedoeling is van deze dingen.
Enorme atoomwapens kunnen van
hieruit opstijgen om hele delen van
de wereld en ontelbare mensenle
vens binnen enkele minuten te ver
nietigen. Deze raketsilo's hebben
geen enkel nut voor de ruimtevaart.
Vernietiging is hun enig doel.
Toen we Vandenberg verlieten en
de Convair voor het laatst met een
wijde boog over het duinlandschap
van de basis vloog, zagen we op di
verse plaatsen in de duinen zware
betonnen platen. Meer niet. Maar
we wisten dat onder elk van die
platen en raket loodrecht in de
grond stond. Klaar om, na een druk
op de knop, bulderend het luchtruim
in te donderen. Met een atoomla
ding Strategie Air Command
staat paraat. Niet alleen met bom
menwerpers maar ook met ballisti
sche raketten. De druk-op-de-knop-
oorlog, met al ziin lugubere konse-
kwenties, is geen fantasie meer. Hel
is te hopen, dat die raketten met
atoomkoppen, die nu in Amerikaanse
bodem gereed staan, nimmer daad
werkelijk gelanceerd behoeven te
worden. Want iedereen weet, dat ats
deze raketoorlog losbreekt, er geen
enkele overwinnaar zijn zal.
We hebben heel wat bommenwer
pers in ons leven bekeken, maar
nooit kregen we van hen zo'n af
schuw als van de kille, lugubere ra
ketsilo's daar op Vandenberg Air
Force Base. Nimmer ook waren we
zó onder de indruk na een bezoek
aan een militaire vliegbasis
HUGO HOOFTMAN
