Raadsdebatten
Als een atoomvrachtvaarder
binnenloopt
v
Een nieuw, krachtig
wasmiddel
met aangepast schuim
voor elk
type wasmachine
STAD EN EILAND
V
Koop morgen een pak swift-o-matic
Er moet ons in alle bescheiden
heid iets van het hart, nl. dat de
Zierikzeese raadsvergaderingen
ijlen naar een toestand van „on
verslaanbaarheid", m.a.w. het
wordt uiterst moeilijk van het ge
heel een verantwoord verslag te
schrijven, omdat het totaal van het
behandelde aan duidelijkheid in
boet. Als men dit pleidooi voor
meer duidelijkheid wil aanmerken
als een journalistiek „oratio pro
domo", laten wij dan (ook) mogen
verwijzen naar de notulist, die
voor dezelfde problemen zit. Ru
moerigheid is de oorzaak van het
opgcmelde verschijnsel. Het be-
beurt herhaaldelijk dat niet één,
maar enkele sprekers aan het
woord zijn. Er wordt „terzijde"
gepraat. Het zij ons verre den
raadsleden 't recht op grappigheid
te ontzeggen, maar in de uitloop
van 't lachen, gaan belangrijke op
merkingen verloren. Heel vaak
worden aan het woord zijnde spre
kers door andere geïnterrumpeerd
Tussendoor worden niet ter zake
doende opmerkingen gelanceerd,
die 't goed zouden doen in 't ka
der van een gezellig gesprek rond
de open haard, maar die de hel
derheid van de raadsdebatten niet
ten goede komen. Helaas is ook
niet ieder begiftigd met de gave
van kort en zakelijk formuleren,
maar worden de essentalia van
een betreffende zaak verpakt in
een verwarrende omhaal van
woorden. Voegt men hierbij licht
rumoer van de tribune en de kof-
fiebedeling (hoe welkom overigens
ook), dan durven wij vol te hou
den, dat het maken van een rede
lijk verslag langzamerhand een
weing opwekkend en lastig karwei
wordt.
Men begrijpe ons goed. Er
steekt achter onze opmerkingen
niets onvriendelijks, maar wij wil
len wel pleiten voor wat strakkere
debatten, voor puntig formuleren
en in het algemeen voor wat meer
stilte, zodat het behandelde beter
tot zijn recht komt en de personen
die beroepshalve van dit behan
delde nota moeten nemen, redelijk
aan hun trekken komen. Dat kan
althans een zaak zijn waarmede
het publiek, dat de raadszaal ove
rigens niet frekwenteert, is ge
diend.
Volgens de Franse persattaché
in Stockholm heeft president de
Gaulle een uitnodiging van koning
Gustaaf Adolf voor een bezoek aan
Zweden aanvaard. Als zijn gezond
heid het toelaat zal de Franse presi
dent in 19Ö5 behalve Zweden, ook
Denemarken en Noorwegen bezoe
ken.
SIRJANSLAND
Uienloods nadert voltooiing
De bouw van de uienloods van de
fa. H. van Dijk, bedrijfsleider de
heer D. Heijboer, waarmee vorig
jaar een begin werd gemaakt nadert
zijn voltooiing. Ofschoon er nog en
kele weken nodig zijn voordat het
kan worden opgeleverd, werden de
eerste uien reeds in één van de vele
cellen gebracht. De loods beslaat
een grote oppervlakte van enorme
afmetingen en door het groot aantal
cellen kan een grote 'hoeveelheid
uien worden opgeborgen. Was de vo
rige loods door de enorme omzet van
vorig seizoen te klein om alles vlot
te laten functioneren, met de nieu
we loods behoeft men daarover geen
zorgen te hebben. Voor Sirjansland
betekent het een grote aanwinst,
daar men van een permanente werk
gelegenheid verzekerd kan zijn.
BURGH
Cafétaria „De Westhoek"
gemoderniseerd
Het bekende cafétaria „De West
hoek" van 'de heer M. Wessels,
staande aan de Weeldoweg, heeft
weer een grote uitbreiding onder
gaan. Reeds eerder heeft dit ge
bouw kleinere vergrotingen gekend,
doch nu is door 'benutting van de er
aöhter gelegen ruimte het totaal
tweemaal zo groot geworden, zodat
het interieur nu beschikt over 100
m-. vloeroppervlakte.
Daar komt dan nog bij de even
eens vergrote keuken, die voorzien
is van de modernste en op het ge
bied der hygiëne beste apparatuur
ter verkrijging van een uitstekend
produkt voor de consument. In het
gebouw valt de bar duidelijk in het
oog. Het is geen fabrfeksprodukt,
maar een volkomen eigen ontwerp,
waaraan 18 personen een plaats vin
den. De omlijsting bestaat uit een
denkerrede leren ranid waartegen
het goed „leunen" is. In het open
bovenstuk der bar verlicht een in
directe lampencombinatie een bloe
mentuin die 'het hier uitstekend doet.
Naast de bar staat een imitatie van
de Haamsteedse vuurtoren die des
avonds zijn lichtbundels door het
gezellige interieur laat draaien. De
vuurtoren is omlijst door een groot
natuurstenen vlak. Natuurlijk ont
breekt de jukebox niet. Het café
taria is tevens het clubhuis der hen
gelsportvereniging „De Krab", het
geen duidelijk te zien is aan een
groepje ingeraamde en opgezette
schaaldieren waarvan de krab de
grootste is.
Dit eethuis neemt een grote plaats
in bij de talrijke toeristen, die ihier
snel hun hapje verorberen. Doch ook
bij de plaatselijke bevolking is het
een trefpunt 'geworden en vooral de
sportslui 'komen er gaarne.
Het werk is uitgevoerd door de fa.
Bijkerk, waarbij de heer G. Krijger
het metselwerk voor zijn rekening
nam en 'de heer Joh. Kenters de bar
samenstelde en uitvoerde.
ANNA-JACOBAPOLDER
Aan de muziekschool te Roo
sendaal Slaagde voor het eindexa
men accordeon mej. Eva Roth.
SPORT
Het H.L.O.-diploma derde graad
werd behaald door mejuffrouw S.
W. Fondse te Zonnemaire.
Advertentie
Veiligheid voor alles
Een kijkje aan boord van 's-werelds
eerste atoonivraclitschip
Het was een historisch moment,
toen het eerste atoomvrachtschip
ter wereld, het Amerikaanse N.S.
(Nuclear Ship) „Savannah" vanuit
zee de Elbe opstoomde naar de ha
ven van Hamburg. Het machtige
spierwitte schip onderscheidde zich
slechts van andere schepen, door
zijn enorme opbouw midscheeps en
het ontbreken van een schoorsteen.
De „Savannah" is het eerste atoom
vrachtschip van de wereld en eigen
dom van de American Export Is-
brandtsen Lines Inc. met als thuis
haven Galveston in Texas.
De maritieme afdeling van het
Amerikaanse mijiisterie van handel
heeft de wens uitgesproken, dat de
„Savannah" als een conventioneel
schip zou worden behandeld, en er
geen bijzondere maatregelen zouden
worden genomen. In Hamburg stelde
men het op prijs, dat dit exclusieve
schip de haven kwam bezoeken,
maar men wenste toch wel de no
dige veiligheid te betrachten. Zo
werd de Savannahvan het licht
schip „Elbe II' af door een politie
boot vergezeld, die vooruit voer en
er voor zorgde dat geen andere
schepen op de Elbe de „Savannah"
door verkeerde manoeuvres dwon
gen tot gevaarlijke bewegingen.
„Veiligheid voor alles" is het pa
rool. In weerwil van het feit, dat
het schip als veilig en betrouwbaar
wordt beschouwd, wil men toch alles
in het werk stellen om mogelijke
aanvaringen of strandingen te voor
komen, omdat de havenautoriteiten
nog niet weten wat de gevolgen
kunnen zijn.
Een atcomschip
Bij het bezoek dat wij aan de „Sa
vannah" brachten, hebben we ook
iets mogen zien van het geheimzin
nige hart van dit schip.
Het belangrijkste centrum is uit
eraard de kernreactor, een enorm
cilindervormig geheel met een hoog
te van 8,07 m. en een doorsnede van
2,48 m. Daarin bevinden zich de
brandstof en de apparatuur tot re
geling van het kernsplitsingsproces.
Mi
met aangepast schuim
Voortaan wast u vlekkeloos en hagelwit. Met nieuw Swift-O-
Matic in uw wasmachine! Swift-O-Matic heeft aangepast
schuim. Daardoor kan èlk type wasmachine doelmatig werken,
niet belemmerd door overmatig schuim. Vooral van belang voor
trommelwasmachines en spoelcentrifugesWaarin schuilt dan
de waskracht? In het sop. In het nijver werkzaam, krachtig sop
Swift-O-Matic is een HB-produkt. En dat betekent? Dat u op
elk pak Swift-O-Matic HB-spaarzegels vindt. Daarmee komt u
voordelig in het bezit van schitterend textiel, speelgoed, enzo
voorts Bij uw winkelier ligt een HB-spaarkaart voor u klaar.
Dat alles is omgeven met een man
tel, waarin zich gedestilleerd water
onder een druk van niet minder dan
123 atmosfeer bevindt. Door de ge
controleerde kernsplitsing die zich
binnen in de reactor afspeelt en
waarbij enorme temperaturen vrij
komen, wordt dat water in de man
tel verhit tot ongeveer 271,3 graden
Celsius. Het water gaat echter niet
koken of verdampen, 'omdat het on
der zo'n enorme druk staat.
Deze gloeiend hete mantel ver
warmt weer een tweede circuit,
ivaarin zich normaal water onder
normale druk bevindt, dat natuur
lijk wel gaat koken en verdampen.
Deze stroom drijft een turbine aan,
met een capaciteit van maximaal
22.000 paardekrachten. Deze kracht
bron ziet kans het 181,5 m. lange en
23,77 m. brede schip, dat een diep
gang heeft van 8,98 m., een snelheid
van 21 knopen of rond 39 km. per
uur te geven.
f
Maar de brandstof?
Als brandstof dient G788 kg. urani
um, dat verrijkt is met 312,4 kg. ura-
nium-235. Wanneer de reactor een
normale energie van 63,5 megawatt
oplevert, kan het voortstuwingsag
gregaat 700 dagen werken. Aange
zien de „Savannah" van 700 achter
eenvolgende dagen er slechts 420
op zee doorbrengt, terwijl in de ove
rige dagen de reactor geen energie
behoeft te leveren, is de brandstof
voldoende om niet minder dan 3%
jaar lang voortstuwingsenergie te le
veren. In die tijd kan het schip een
afstand van 622.000 km. afleggen,
een afstand waarvoor een conventio
neel schip ongeveer 90.000 ton olie
nodig zou hebben als brandstof.
De „Savannah" gebruikt van de
totale hoeveelheid brandstof (urani
um) slechts 58 kg. uranium-235, de
rest wordt echter door verontreini
ging onbruikbaar. Bij een waterver
plaatsing van 22.000 ton heeft dit
vrachtschip een laadvermogen van
9400 to nruimte voor 60 passagiers
en 110 bemanningsleden.
Bescherming tegen straling
'Al het mogelijke is gedaan om van
dit schip een veilig schip te maken,
waarop bemanning, passagiers en
eventuele bezoekers geen risico's lo
pen besmet te worden met gevaar
lijke straling. Natuurlijk heeft men
ook rekening gehouden met een on
verhoopte aanvaring, stranding of
andere schipbreuk, waarbij indien
mogelijk ernstige gevolgen moeten
worden voorkomenHet gehele reac-
torgedeelte is omgeven door een uit
vele lagen bestaande bepantsering
die bestand is tegen elke straling en
elke druk van binnen of van buiten
uit. Er zijn diverse lagen in deze be
pantsering en ivel staal, water, lood,
kunststof, hout en beton.
Over de veiligheid op het schip
waken een groot aantal stralen-de-
tectors, die elk lekje, hoe gering ook,
dadelijk vaststellen. De mensen aan
boord van dit schip staan hoogstens
bloot aan straling die nog geringer
is dan die uitstraalt van een horloge
met verlichte wijzerplaat. Alles wat
meer uitstraalt wordt dadelijk aan
getoond.
Vele voorzorgen
In Hamburg neemt met niettemin
geen halve maatregelen waar het
gaat om de veiligheid. Van het mo
ment af dat de „Savannah" dn de
haven meerde, is 'het sdhdp door een
politiéboot aan de waterkant afge
schermd. Mannen van de Duitse be
veiligingsdienst zijn voortdurend be
zig met Geigertellers het water en de
lucht om het schip te controleren op
eventueel aanwezige extra radio
activiteit. Voor het geval er ook
maar iets mocht gebeuren liggen er
voortdurend vier zware sleepboten
gereed, die in minder dan geen tijd
de „Savannah" uit de 'haven naar
open zee kunnen wegslepen. Ook po
litie en brandweer 'zijn continu pa
raat.
De „Savannah" is het derde Ame
rikaanse schip van die naam. Het
eerste was een schoener zeilschip
het tweede een stoomschip en het
derde nu een aloomschip. Zo zijn
alle drie de scheepvaarttijdperken in
„Savannah's" tot uitdrukkign geko
men.
Deze atoomvrachtvaarder is een
echt experimenteel vaartuig, want
de 180 miljoen gulden die het heeft
gekost, zullen er nooit economisch
uitkomen. Maar het is een investe
ring om praktische ervaring op tc
doen, die later de scheepvaart van
onbetaalbaar nut zal zijn.
Een iveteiischappelijk onderzoek nciar de zang van de krekels
GRONINGEN, 8-7. De Nederland
se organisatie voor zuiver weten
schappelijk onderzoek heeft prof. dr.
G. P. Baercnds, hoogleraar in de
dierkunde aan de Rijksuniversiteit
in Groningen en directeur van het
Zoölogisch laboratorium aldaar, een
subsidie toegekend voor een onder-
zcefc. naar de znag van veldkrekels.
Dit onderzoek wordt verricht door
drs. M. Duijm, wetenschappelijk
hoofdambtenaar A aan genoemd la
boratorium, die de resultaten er van
te zijner tijd in een dissertatie zal
neerleggen. Door de verleende Z.W.
O.-subsidie heeft men voor het on
derzoek een hulp-analyste kunnen
aantrekken.
In een"onderhoud met drs. Duijm
vernam het A.N.P., dat met het on
derzoek naar de zang van veldkre
kels - dat een communicatiemiddel
van deze insecten is - een dubbel
doel wordt nagestreefd.
In de eerste plaats wil men na
gaan, welke gedragssystemen aan de
diverse geluiden van veldkrekels
ten grondslag liggen en secundo is
het de bedoeling om met behulp van
nauwkeurig meetbare geluiden een
meer fundamenteel onderzoek naar
de aard van genoemde gedragssyste
men te doen.
Om dit te effectueren, plaatst men
in het laboratorium een mannetjes
krekel - de vrouwtjes kunnen niet
sjirpen - in een geïsoleerd gel u ids-
kamertje, waar geen storende in
vloeden van buiten kunnen door
dringen.
De krekels zyn namelijk zeer ge
voelig voor geluiden en rtillingcn.
Het gesjirp, dat het insect daar met
zijn dckvlcugcls maakt, wordt dan
via een microfoon opgevangen en
cp een geluidsbandje vastgelegd.
Bovendien wordt het gesjirp op
een oscilloscoop „zichtbaar" gemaakt
waar het in gewone omstandigheden
als drie afzonderlijke geluidsstoot-
jes verschijnt, die de vorm vün ruit
jes hebben. Deze afzonderlijke gc-
luidsstootjes zijn voor het menselijk
oor niet tc onderscheiden, zodat het.
gebruik van een oscilloscpop een
vereiste is*
Karakteristiek geluid
Observaties hebben aangetoond
dat voor elke krekel (sprinkhanen)-
soort een karakteristiek geluid be
staat, waaraan deze insecten hun
eigen soort herkennen. Ditzelfde
geldt, zoals bekend, ook voor vogels.
Wanneer nu een mannetje van een
bepaalde krekelsoort aan het sjir
pen is, vangt een wijfje van dezelfde
soort dit karakteristieke geluid met
het in een der voorpoten geplaatste
gehoororgaan op en begeeft zich dan
naar het mannetje. Voor de paring
plaats vindt, zijn dan verschillende
gedragsnormen waar te nemen, die
bekend staan onder de naam van het
„baltsgedrag". Dit baltsgedrag is een
soort koketteren - een evenwicht
zoeken tussen agressie en sexualiteit
- en daarbij brengt het mannetje di
verse geluiden voort (korte stootjes),
die afwijken van het normale lok
geluid. Komt bij het zingend man
netje een tweede mannetje in de
buurt, dan ontstaat een gevecht. De
krekels zijn namelijk van oudsher
bekend om hun grote vechtlust en
daarom sloten de Chinezen in de af
gelopen eeuwen hun weddenschap
pen vaak bij krekelgevechten af.
Het agressieve gedrag van het
mannetje komt in dc communicatie
sector tol uiting in een lang aange
houden sjirpen.
Foto van liet jaar
LONDEN, 9-7. De Nederland
se student Frans Eschauzier
uit Vught is er woensdag dank
zij zijn tegenwoordigheid van
geest in geslaagd, een reeks
foto's te maken van de ach
tervolging en aanhouding van
een gewapende man die be
trokken was bij een mislukte
overval op een juwelierswin
kel in het hart van Londen.
Eén va 11 zijn foto's prijkte
vanochtend over drie kolom
men op dc voorpagina van de
„Daily Mail", met hqt onder
schrift „Nieuwsfoto van het
jaar".
Om een kwantitatieve basis te
krijgen voor het opstellen van een
mogelijk evenwichtsbalans tussen
agressie en sexueel gedrag, meet de
heer Duijm de verschillende sjirp-
geluiden. Dit geschiedt 'met een ap
paratuur, waarmee de verschillende
geluiden worden geregistreerd.
Aan het uitwerken van de verza
melde en nog te verzamelen regis
traties heeft de hulp-analyste, mej.
R. W. Vos, die tevens de uitgebreide
krekelkweek in het laboratorium
verzorgt, een werkzaam aandeel.
Mr. Stikker in Nederland
SCHIPHOL, 8-6. Woensdagmid
dag is dc aftredende secretaris-gene
raal van de Noordatlantischc Ver-
dragsorganisatic, inr. D. U. Stikker,
vergezeld van z(jn vrouw, met een
Ujutocstel van dc S.A.S. uit Stock
holm op Schiphol aangekomen.
In het kader van een aantal af
scheidsbezoeken aan de 15 N.A.V.O.-
landen zal hij twee dagen in Neder
land verblijven.
Morgen zullen de heer en mevr.
Stikker door H.M. de Koningin in
audiëntie worden ontvangen. Voorts
zal de scheidende secretaris-gene
raal afscheidsbezoeken brengen bij
de minister-president, mr. V. G. M.
Marijnen en de minister van de
fensie, P. J. S. de Jong.