lekker en gezond
De historie van de Duivelandse visotter uit het jaar 1909
HET GESLACHT DALEBOUT
„Roken is een gevaar voor de gezondheid"
Voorlichtingsdagen voor bietentelers
Vóór of tegen
het Landbouwschap
Voor 40 jaar....
DE BLANKE MEDICIJNMAN
SPANNING
Boeiende jacht op kanjer van visrover
VU* en twintig jaar geleden, vol
gens de veel gelexen rubriek in de
Nieuwsbode van ..zoveel en zoveel
jaar geleden", hebben een paar Oos-
terlanders een grote visotter gevan
gen in het besneeuwde Duiveland
van januari 1909.
Het winterde en er was voor de
landarbeiders weinig te verdienen.
Mart'inus Barendse en Jan Dorst,
resp. links en rechts op de foto, bei
den huisvaders van tamelijk grote
.gezinnen, hadden afgesproken het er
weer eens op te wagen een konijntje
te verschalken of iets dergelijks, ten
einde wat in ihet laad je te krijgen.
De W.W. bestond in die dagen nog
niet, zodat de inkomsten ten tijde
van de werkeloosheid nihil waren.
Een stevige stok in de hand gingen
de heren in de vroege morgen op
stap en richtten hun schreden naar
het Bruse „zuideinde" waar men wel
wilde (konijnen had waargenomen.
Ter plaatse aangekomen zag men
tot verwondering sporen of „pren
ten" in de sneeuw op de aldaar ge
legen grote vijver, genaamd „De
Buuse", die wel eens van een otter
zouden kunnen zijn. Eenparig be
sloot men het spoor te volgen ten
einde het exemplaar van deze steeds
zeldzamer wordende diersoort te
pakken te krijgen, niet beseffende
dat dit spoor kilometers lang zou
zijn.
Lange weg
Want men liep en men moést blij
ven lopen. Het ging helemaal naar
het „Diepe Gat'" ten westen van
Ouwerkerk waar het spoor rechts af
sloeg en in de richting Oosterland
verder ging. Uiteindelijk kwam men
terecht in de Riegerweg, die loopt
van Oosterland naar Sirjansland.
Plotseling zwenkte het spoor de be
sneeuwde sloot in en daar zag men-
iets dat op een hol leek. Het was nu
slechts het werk van een ogenblik
of men had de visrover te pakken
die van formidabele afmetingen
bleek te zijn. De dieren waren zeld
zaam, al was de otter nog niet zo'n
legendarische diersoort als in onze
tijd, nu ze hier op het eiland reeds
jaren uitgestorven zijn, maar een
dergelijk groot exemplaar had men
nog weinig ontmoet en onze vrien
den waren dan ook verrast, toen ze
de visotter uit het hol achter een
kopboom opdolven. Op het dorp aan
gekomen besloot men het grote dier,
dat zonder staart maar even vijftig
centimeter mat, de volgende dag van
huis tot huis te laten bewonderen
tegen betaling.
Een stenenpijpendoos, bekend in
die dagen, was spoedig bij bakker
Rotte opgescharreld, en de volgende
morgen werd de kist met het kada
ver op de kruiwagen geplaatst en
velen hebben toen het dier kunnen
bewonderen, niet alleen te Ooster
land maar ook te Nieuwerkerk,
Ouwerkerk enz.
Toen echter enige dagen waren
verstreken ging het kadaver van de
otter tot ontbinding over en de stank
werd van dien aard, dat het tüd
werd de vertoning te staken. Een
dame uit Zierrkzee, mevr. Oehtman,
heeft tenslotte het dier, waarschijn
lijk voor de huid aangekocht, of
mogelijk ook om op te laten zetten,
voor de prijs van f 15. De heer M.
de Ronde uit Sirjansland, één der
eerste amateurfotografen van het
eiland maakte een kiek van de bei
de mannen met de pijpenkist waarop
het gevangen dier. Een zoon van de
heer J. Dorst was nog dn het bezit,
van deze foto.
Verdwenen
De visotter, een marterachtig roof
dier, die men de wetenschappelijke
naam van Lutra lutra heeft toege
kend wordt in de tegenwoordige tijd
- gelijk gezegd - op het eiland niet
meer aangetroffen. In vroeger dagen
hoewel niet zeer talrijk, was er toch
■altijd nog wel een visvijver, waarin
één of twee exemplaren werden
aangetroffen. Vooral de pachters van
zo'n viswater leverden een verwoede
strijd tegen deze visrovers die heel
wat palingen wisten te verorberen
en Zich niet ontzagen soms een uit
gezette fuik te vernielen om de buit
te verschalken. Als merkwaardigheid
dient tenslotte nog te worden ver
meld dat de otter zijn hólingang on
der water 'heeft en zo ondergronds
naar boven op het droge komt waar
■een klein luchtgat naar boven voor
verse lucht zorgt. Méde door de in
tensieve jacht op de dieren en het
meer en meer verdwijnen van vij
vers, vaarten en plassen op 'het
eiland, zijn de laatste exemplaren
sedert vele jaren uitgeroeid.
Oosterland. L. A. C.
BURGH, 27-1. Naar aanleiding van
het onlangs gepubliceerde artikel
over de boerderij van de heer M.
Dalebgut en de voorvaderen van deze
familie kregen wij een schrijven
van de heer Machiel Dalebout uit
Amsterdam. Bij epn speurtocht in
het verleden is het de Amsterdamse
heer Dalebout gebleken dat hij even
eens afstamt van de bekende Burgh-
se familie Dalebout. Het onderzoek
van de heer Mach. Dalebout kon
worden voortgezet tot ongeveer 1700,
toen Maghiel Leendertse Dalebout
huwde met Tanneke Rokus, om pre
cies te zijn in het jaar 1697. Een hun
ner kinderen werd gedoopt Rocus
Machiélse Dalebout en deze huwde
in 1730 met Neeltje Aellebregse
Krabbe. Zij was een dochter van
Aellebregt Stoffelse Krabbe en Neel-
tie Maartense. Zij vestigden zich in
Noordgouwe waar vier kinderen ge
boren werden, nl.: Tannetje in 1731,
Machiel in 1735, Machiel 1736 en
Neeltie in 1738. De in 1736 geboren
Machiel huwde in 1759 met Jannetje
van der Maas. Uit dit huwelijk wer
den geboren en gedoopt in Noord-
gouwe: Neeltje in 1759, Bastiaan in
1762, Cornelia in 1764, Rocus in 1766,
Crina in 1768, Machiel in 1770,
Maatje in 1771, Cornelis in 1774 en
Dingeman in 1777. Cornelis Dalebout
geboren in 1774 huwde in 1800 met
Bastiana de Oude. Uit hun huwelijk
werden drie kinderen geboren, Ma
chiel in 1802, Levina in 1803 en Jan
in 1806.
Jan Dalebout, geboren in 1806,
bleef in Noordgouwe verder boeren.
Hij trouwde Johanna Verboom, een
dochter van Pieter Verboom en Pie-
ternella Adriaanse, beiden uit Kerk-
werve. Het huwelijk staat niet in
geschreven in de eilandelijke Bur
gerlijke Stand. Ook is niet bekend
hoeveel kinderen zij kregen, doch
één van deze was Machiel Dalebout,
geboren in 1863 te Noordgouwe. De
ze huwde Jacoba Dekker eveneens
uit Noordgouwe. Jan Dalebout was
TOKIO. De Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken Dean RuSk
is, aan het hoofd van een afvaardi
ging van achtti enman, in Tokio aan
gekomen, waar mot Japanse deskun
digen over handels- en economische
aangelegenheden zal worden gespro
ken.
Scheepvaartbericliteii
Ameland (t.), 26-1 van Cutuco naar
Curasao.
Attis, 27-1 to San Juan verwacht.
Gulf Swede (t.), 26-1 tb Rotterdam.
Koreniia (tj, 25-1 van, Bangkok naar
Singapore, 27-1 te Singapore.
Koratia (t), 28-1 te Singapore ver
wacht.
Philippia ft.), 25-1 van, Suez naar
Mena Al Ahmadi.
Scheidelloyd, 26-1 van Hamburg te
Londen.
een van de uit dit huwelijk geboren
kinderen. Hij werd geboren op de
laatste dag van het jaar 1888. Hij
huwde Anna Maria van Ommeren
geboren in Lienden. In 1920 werd de
onderzoeker van dit stukje, Machiel
Dirk, geboren te Koudekerk in welke
plaats hij ook huwde met Marretje
van Vliet. Om de rij te besluiten
werd in 1956 Jan Machiel Dalebout
in Amsterdam waar zijn ouders wo
nen, geboren. Ook hier weer een dui
delijke overheersing van de naam
Machiel, die dus niet alleen in de
Burghse domineert, doch ook in de
tak die jarenlang in Noordgouive
bleef om dan te verhuizen naar Am
sterdam. Of de in Noordgouwe nog
aanwezige Dalebouten met deze tak
nog iets te maken hebben is niet be
kend, doch volgens insiders wel.
Amerikaanse gezondheidsdienst:
het roken van, sigaretten groot ge
noeg is om maatregelen te recht
vaardigen", aldus, de Amerikaanse
diienst voor openbaar welzijn.
De dienst 'heeft reeds de directies
van onder zijn bevoegdheid vallen
de ziekenhuizen] medegedeeld, dat
zij' 'geen zendingen, van sigaretten,
voor gratis verdeling onder de pa
tiënten, meer magen aanvaarden.
Aan de aan deze ziekenhuizen ver
bonden geneesheren, ds medegedeeld
dat zij de patiënten moeten wijzen
op het gevaar, dlalt het roken met
zich brengt.
WASHINGTON, 27-1. De Ameri
kaanse dienst voor het openbaar
welzijn heeft zich maandag, naar
aanleiding van het door de commis
sie, die in de Verenigde Staten een
onderzoek heeft ingesteld naar de
gevolgen van het roken, uitgebrach
te rapport, officieel achter de bevin
dingen van de commissie geschaard.
De dienst verklaarde dat binnenkort
op basis van deze bevindingen,
maatregelen zullen worden voorge
steld.
„Uit hot rapport is' gebleken dat
het gevaar, dat verbonden is aan
Reactie van winkelier
op de anti-rookactie
AMSTERDAM, 27-1. Een Am-
sterdamse sigarenwinkelier
heeft voor het raam van zijn
etalage twee biljetten gehan
gen, die van de zijde van het
publiek veel belangstelling
trekken. „Durft u uw meisje
nog te kussen als zij lipstick
op haar lippen heeft" en „durft
u nog rauwe groenten te eten"
en „vaat te wassen met een
synthetisch wasmiddel" zijn
enige van de serie vragen die
de winkelier de belangstellen
de lezer stelt. „Als u dat alle
maal durft", zo concludeert hij
aan het eind van de vragense-
rie, „dan durft u ook nog wel
uw sigaretje te roken". De si
garenwinkelier had na de
jongste publikaties zijn omzet
in de automaat aanmerkelijk
zien verminderen, wel met 40
procent schatte hij.
Ingezonden mededeling
LAND- EN TUINBOUW
Cursus
„Wat is communisme"
UITRECHT, 27-1. In het Gebouw
voor Kunsten en Wétenschappen te
Utrecht zijn 200 deelnemers' aan de
cursus „Wat is communisme?" bij
een gekomen, die georganiseerd is
door de vormingscentra „De Horst-
ink" le Amersfoort en „De Horst"
uit Driebergen. Een groot deel van
het gezelschap bestaat uit Rooms
katholieke geestelijken, religieuzen
en predikanten.
Vopr de cursus bestaat een bijzon
der grote bélangstelling. In totaal
zijn er 2000 deelnemers op de con
tactdag in Utrecht (wegens de grote
interesse wordt een tweede 'georga
niseerd op 1 februari). De cursisten
hebben zich in de ochtenduren be
zig gehouden met 't duscussdëren in
groepen. Er werden vragen geformu
leerd, die later op de dag werden
behandeld door prof. dr. W. Banning
en prof. dr. R. Kwant.
Tot voor kort bedroeg de opper
vlakte suikerbieten die door 1 man
kon worden verzorgd ongeveer 2.50
ha. Met andore middelen en werk
methoden is het mogelijk deze op
pervlakte te verhogen tot zeker 7.0
ha per man. Deze mogelijkheid 'kan
werden verwezenlijkt door de in
schakeling van precis iezaaima chines
precisiezaad, dunmachines en che
mische onkruidbestrijdingsmiddelen
Zcals bij alle nieuwe methoden moet
het begrip daarvoor groeien. Dat
kost tijd voor het opdoen van ken
nis en ervaring. Het nieuwe systeem
moet worden opgebouwd. De ver
schillende details dienen in hun on
derlinge samenhang te worden be
keken. Het heeft bijvoorbeeld geen
zin om precisiezaad toe te passen
waar veel onkruid tot ontwikkeling
kemt. Vandaar het grote belang van
een 'intensieve onkruidbestrijding
Ook moeten werkmethode en ge
reedschap voor het cpeenzetten aan
gepast worden aan een precisiezaad-
sel. Opeenzetten dn twee keer of
kruipend opeenzetten hoort niet
meer bij precisïezaai.
Als van de diensten van een looni-
werker gebruik wordt gemaakt, wat
tot nu toe bij precisiezaad sterk
overwegend het geval is, betekent
dat een vorm van samenwerking.
Samenwerking vraagt overleg.
Teneinde bij te dragen tot een
beter 'inzicht in deze nieuwe moge-
EEN VEELZEGGEND ONDERZOEK
De Schouwse vogelstand
en de landbouwvergiften
DEN HAAG, 27-1. Het Tweede
Kamerlid, de heer P. Voogd (B.P.)'
heeft schriftelijk aan de minister
van landbouw en visserij gevraagd
of de bewindsman bereid is „bij de
a.s. mei-inventarisatie een enquête
onder alle bij deze inventarisaite be
trokken agrariërs te houiden, door
op het inventarisatieformulier een
vraag te doen plaatsen, waarop be
trokkene met ja of neen kan ant
woorden, of hij, afgezien van de
wettigheid van het Landbouwschap,
vóór of tégen het Landbouwschap
is?"
WESTHOEK, 26-1. Het RI.V.O.N.
heeft een landelijk onderzoek inge
steld naar de schade, die land- en
tuinbouwvergiften toebrengen aan
de vogelstand. De bevindingen lie
gen er helaas niet om. In „Sterna",
het blad van de Vogelwacht, wordt
een en ander uit het rapport over
genomen en is uiteraard met name
interessant, wat over Schouwen-
Duiveland in dit verband ter ken
nis van de onderzoekers is gekomen.
■Het onderstaande is hieraan ont
leend.
BRUINISSE. De muziekvereniging
„Nu met Hope" zal het 25-jarig be
staan vieren met een op tweede
Pinksterdag te houden muziekcon
cours.
ZIER1KZEE. De vereniging „Sint
Lieven" hield de jaarvergadering in
het R.K. Patronaatsgebouw.
ZIERIKZEE. In de vruchten- en
conservenfabriek aan de Kadeweg
verschaften ongenode gasten zich
toegang door inklimming. Een gelds
bedrag wordt vermist.
ZIERIKZEE. Het ensemble Jac
ques Sluijters uit Amsterdam gaf
een voorstelling in de Concertzaal
van het toneelspel in vijf bedrijven
„De duivel in de vrouw".
ELKERZEE. De Christelijke Zang
vereniging „S.D.G." gaf een geslaag
de uitvoering in de Ned. Hervormde
kerk.
BROUWERSHAVEN. Met een se
rie prozastukken trad op voor het
Nutsdepartement ds. J. Nijenhuis
Ockhuijsen, hervormd predikant te
Oterleek.
HAAMSTEDE. Alhier werd een
vereniging opgericht onder de naam
„Violine". De vereniging stelt zich
ten doel het beoefenen van viool- en
pianospel.
WESTENSCHOUWEN: Het klip
perschip „Volstreven" op het strand
gelopen, is bij hoog lij tegen de dui
nen geslagen.
BROUWERSHAVEN. B\j het af
graven van een fundering van een
oud gebouw is een compleet mense
lijk geraamte gevonden, van naar
schatting honderd jaar oud.
Het is onmogelük een overzicht te
geven van de juiste aantallen en
soorten 'doodgevonden vogels. Op
Schouwen-Duiveland en voorname
lijk in de Westhoek, zou men meer
dan 1000 dode vogels hebben gevon
den. Een 'opmerkelijk groot aantal,
•n,l dient men 'hierbij wel in aanmer
king te nemen, dat zich dn dat ge
bied veel boomgaarden bevinden,
diie 'afwisselend met vergiften be
werkt worden. Onder in totaal 55
soorten vielen slachtoffers, waaron
der veel zangvogels en vogels, die
voor 'de iand- en tuinbouw uiterst
ruuttig zijn. Hoeveel' mudzen hadden
b.v. d'e in het verslag van de Rivon
vermbelde 20 torenvalken, 20 kerk
uilen en 9 andere uilen niet kunnen
opruimen, waren zij niet vergiftigd
geworden? Ook de dood van 100 bui
zerds (in ens land en het verlies van
zéker 1000 veldleeuweriken geeft
te dénken. De vergiftigingen hadden
vrijwel zonder uitzondering plaats
op 'akkerland en waren gericht te
gen zaadetende vogels, voornamelijk
duiven, roeken en kauwen.
Zaadeters
De meeste slachtoffers zijn dan
ock onder de zaadetende soorten ge
vallen. Toch vielen niet de meeste
slachtoffers onder de soorten waar-
en men het 'gemunt had. Meeuwen,
duiven en kraaiachtigen vormden
30 procent van het aantal slachtof
fers.
Direct daarop sloten aan; de wilde
eend, de paitrijs 'en de fazant (6 pet.).
De roofvogelvergiftiging is wel bij
zonder betreurenswaardig. Er zijn
zovéél duizenden dood gevonden als
ongeveer de helft van de gehele
N ederlan ds e 'br oedvogelb evolking
bedraagt. Dat (is voor een zo uitge-
so roken nuttige vogel als de buizerd
wel zeer 'bedenkelijk. Zeer te betreu
ren zijn ook de verliezen van kie
kendieven. Nederland herbergt naar
schatting niet meer dan 100-200 paar
bruine kiekendieven. Nu er onge
veer 10 volwassen vogels zijn ge
vonden, ïg de aderlating vlak voor
het 'broedseizoen wel gevoelig ge
weest. Zo iets moet niet te vaak ge
beuren, anders wordt deze vogel
soort met ondergang bedreigd. Ook
de betrekkelijk zeldzame grauwe
kiekendief viel als slachtoffer van
vergiften.
In de mededeling van het Rivon
is een lijst opgenomen vermeldende
de soorten en aantallen gevonden
dode (vergiftigde) vogels. In totaal
55 soorten en 27.000 exemplaren.
17. Agua, gebruik makend van het mo
ment van onoplettendheid van Tjomkin,
duikt ineen. Zijn vuist treft met volle
kracht het pistool van Tjomkin en een re
gen van kleine witte bloemetjes daalt neer
op het hoofd van de verbijsterde Agua.
„Watwat hebben wc nousta
melt Agua verbaasd, terwijl hij zijn met
bloemen volgesnccuwde hoofd heen en
weer schudt. „Droom ik of ben ik gek ge
worden"?
Ook Aram is geheel overdonderd en laat
van verbazing zijn pistool zakken.
„Goed, ik ben in jullie macht zegt
Tjomkin gelaten. „Ik dacht je te overbluf
fen met dat pistoolHet is geen vuur
wapen, maar een van mijn instrumenten.
Ik ben goochelaarkermisartist
Dan breekt bij Aram en Agua de span
ning en terwijl Tjomkin en het meisje hen
onzeker opnemen, barsten zij uit in een
daverende lachbui
lijkheden - aldus wondt van de zijde
van het Instituut voor Rationele Sui-
kerproduktie te Bergen op Zoom
medegedeeld - zijn door de Neder
landse suikerindustrie in samen
werking mot de landbouwvoorlich
tingsdiensten voorlichtingsdagen ge
organiseerd waar aan de hand van
de aanwezige werktuigen en midde
len voorlichting wordt gegeven over
dit onderwerp.
Deze voorlichtingsdagen worden
gehouden op 4 en 5 februari 1964 te
Dordrecht 'in de Voorzaal van de
Schouwburg „Kunstmin".
Kritiek van dr. Vondeling
op prijsbeleid regering
DEN HAAG, 27-1. Dr. A. Vonde
ling, de voorzitter van de P.v.cLA.-
fraetie in de Tweede Kamer, heeft
maandagavond in een t.v.-uitzending
van de P.v.d.A. kritiek geoefend op
het prijsbeleid van de regering.
Hij was van mening dat de rege
ring tot nu toe ernstig tekort is ge
schoten op het gebied van prijsaf
spraken van de fabrikanten en de
prijzen van huizen en grond.
Aan het doorbreken van de hon
derden schadelijke prijsafspraken van
de fabrikanten heeft zij nog niets ge
daan, hoewel zij deze precies kent,
aldus de heer Vondeling. Evenmin
dcet zij iets aan de prijsstijging van
huizen, die zijns inziens onder meer
door de aangekondigde huurverho
ging per 1 juli a.s. weer aangewak
kerd is. Onder deze omstandigheden
zal de P.v.d.A. tegen de huurverho
ging stemmen.
Uit de meest recente en betrouw
bare gegevens was dr. Vondeling ge
bleken dat de prijzen van landbouw
gronden sinds de vrijlating (1 januari
1963) sterk zijn gestegen. Over het
eerste halfjaar van 1963 was de prijs
stijging van boerderijen (gebouwen
met land) éénderde deel of 33 pro
cent gestegen.
Prof. Ludwig Erhard, kanselier
van west-Duitsland, en Aldo Moro,
premier van Italië, hebben in Rome
een gesprek van drie en een half uur
gehad, voornamelijk over de Euro
pese eenheid.
GORINCHEM. Een grote brand
heeft <ie papiergroothandel annex
kar tonnageinrichting en drukkerij
van de firma A. van Waardenburg
aan de Vissersdijk in Gorinchem
verwoest.
Geloof maar gerust dat de meisjes
van het lyceum op dit moment met
een heel ander soort spanning rond
lopen dan waarmede Cyprus, Zuid-
Vietnam en Congo worden belaagd.
Een heel ander soort spanning ook,
want ze lezen vast geen kranten in
deze tijd. Ze hebben - als U het nog
niet wist - uitsluitend te maken met
„de jurk", die ze straks op de grote
avond aan moeten, of, om completer
te zijn, met hun hele verschijning,
want een tussenweg is er niet. Het
gaat bij hen om „top of flop". Er
zijn hier en daar wel moeders, die
de creatie voor dochterlief zelf ma
ken. Dat geeft formidabele spannin
gen. De jurk stempelt, zo gezegd, de
sfeer en de vaders vragen zich be
scheidenlek af of dat niet teveel eer
is voor een japon. Maar soit! Eerst
de stof. Die kwestie speelt chronisch
al maanden en is de laatste weken
uiterst acuut geworden. „Groen kan
niet, want Mia heeft al groen".
„Blauw dan?" „Maar dat ivas de
kleur van verleden jaar". Aan zwart
wil nog wel gedacht, maar de ma's
zijn daar niet zo wild van. Enfin het
zal wel een kleur worden. De regen
boog is rijk en de fantasie van de
dessineurs onuitputtelijk.
Trouwens wat is de problematiek
rond de stof naast die van het mo
del? Alle fraai uitgedoste spotvogels
in loodzware modebladen worden
gewikt en gewogen. Soms stijgen er
kreetjes op van „ja deze", maar ge
detailleerde bestudering levert weer
problemen op. Eindelijk wordt er
gens een knoop doorgehakt en de
schaar gaal in dc stof. De nood van
het model blijft intussen spelen.
Moet de rok niet een ietsje wijder,
moet er een strik, is de hals niet
een tikje té, enfin een lange waslijst.
De moeders vragen de vaders „of
het zo kan?" Of de glans van de stof
wel goed is, of die naad niet wal
verder moet doorgestikt. De vaders
geven dapper antwoord, want zij
weten hoe geladen de atmosfeer is.
Soms zeggen ze roerend welwillend
„ja" als het knetterhard „nee" moet
zijn, maar tenslotte komt het toch
allemaal goed. Straks gaan de dames
hier en daar en ginds de deur uit,
heel nadrukkelijk opgepoetst, de
krullen geborsteld, („o, dat ellendige
haar wil maar niet"), dc wangen al
rood van opwinding, heel slank, heel
mooi, heel jong, met een enkele
byou op de smetteloze stof cn dc
schoentjes glanzend van nieuung-
heid. Daar gaan ze stralend, bl\i cn
helemaal niet ijdcl. Ach, ach Predi
ker zou ook nu nog liet wijze hoofd
schudden! EILANDMAN.
