VERBORGEN OGEN
DUET
P®Ê)
Jeugdige kiezeressen en kiezers
met de neus op de democratie
Roken verboden
Inbrekers overvielen pas getrouwd paar
Het overleg tussen president Soekarno
en minister Robert Kennedy
BKonchï letten
YY IX).\S
HOE ZIT DAT MET DIE
EEN BROKSTUK GESCHIEDENIS
Bijzonderheden over de Algemene begraafplaats te Zierikzee
(Slut).
ZIERIKZEE, januari. Na 1813 werd
het voor het kerkhof gereed gemaak
te terrein meermalen gebruikt voor
de oefer.ingen van de pas opgerichte
schutterij en de landstorm.
Zo bleef dit perceel liggen, tot op
27 augustus 1828 de aanbesteding
plaarts vond van het vertter inrich
ten der nieuwe begraafplaats, welke
nu in gebruik genomen moest wor
den, omdat krachtens wettelijke be
paling het begraven in de kerk en
daaromheen met ingang van 1 janu
ari 1829 verboden was. Eigenaars
van graven in en rondom de St. Lie-
vens Monöterkerk, konden gratis op
de nieuwe begraafplaats een graf
bekomen, mits ze, onder overlegging
van hun bewijzen van eigendom,
daartoe aanvraag deden bij de stads
architect. Verschuldigd waren de
zelfde begrafenis-rechten als tot
einde december 1828 geheven waren
en ook was het nieuwe kerkhof in
diezelfde 5 rangen verdeeld, als wel
eer in en rondom de kerk gevonden
werden, namelijk het koor van de
kerk werd' gelijkgesteld met de eer
ste rang, de middelkerk met de
tweede, de uChtermiddelkerk met de
derde, de graven op de straatpad met
de vierde en het kerkhof rond de
grote toren, de zg. „gemene put" met
de vijfde rang. Tot ontvanger van
de begrafer.isgelden werd aangesteld
G. v. d. Polder en tot opzichter van
de begraafplaats A. Phaff.
In ide St. Lievens Monster kerk tel-
de men 1448 en er rondom 976 gra
ven en om de kerk schadeloos te
stellen voor het verlies van .de be
langrijke inkomsten, uit het begra
ven voortvloeiende, bepaalde de
stadsraad, dut jaarlijks aan de Ned.
Herv. gemeente de helft zou worden
uitgekeerd van de zuivere opbrengst
der begrafenisrechten. Toen later
door de verhoogde lonen van 'het bij
begrafenissen betrokken personeel
geen batig saldo der begrafercisreah-
ten werd verkregen, kon aan de Ned.
Herv. gemeente geen uitkering meer
worden gedaan.
Aan 'hot medegedeelde over het
tot stand komen van de nieuwe be
graafplaats zijn nog de volgende bij
zonderheden toe te voegen: de laat
ste persoon die in 'de St. Lievens
Monsterkerk begraven werd, was op
19 december 1828 een kind van Eliza
A'driaan van Dongen en de laatst be-
gravene buiten de 'kerk - de aller
laatste dus die in de stad begraven
werd - was op 30 december 1828 Jan
Kooijman. De eerste persoon die op
2 januari 1829 op de nieuwe begraaf
plaats werd ter aarde besteld, was
de kleermaker Jan Wessels, in de
volksmond genaamd Jan Snuif.
Een aardig middag jurk je, met kort
roze jasje, waarvan het lijfje in im-
primé is uitgevoerd. Linnenachtig
slubweefsel, hoogwaardige imprimé
poplin.
En hier een tweetal modellen van
een party-dress. Het model links
heeft een apart rugdecolettê. Het
weefsel is satin-bouclé. Kleur: oran
je met zwart en witte imprimé.
Geschiedde -het begraven tot dus
ver steeds met een draagbaar, nu
het kerkhof zover buiten de bebouw
de kom lag, werd het dragen be
zwaarlijk. Om hieraan tegemoet te
kemen, sohafte het Burgerweeshuis
in het voorjaar van 1829 twee rouw
koetsen aan, die ten bate van deze
instelling verhuurd werden. De eer
ste die bij wijze van proef en dus
gratis ,met de koets begraven werd,
was op 31 maart 1829 Jan Kramer
Hz., wat onder grote toeloop van
nieuwsgierigen plaats had. Van de
aan de kerk behorende goederen,
nodig voor het begraven, nam de
stad in april 1829 vier daagberri.es
over voor f 86,90 en in 1831 voor de
som van f 414,40 een getal van 112
hoofdleden.
Na de brand van de Grote Kerk
hebben enige ingezetenen lijken van
hun familie uit het verwoeste ge
bouw doen overbrengen naar de
nieuwe 'begraafplaats, terwijl reeds
in 1829, bij de aanleg er van, in de
eerste rang door vier families graf
kelders zijn gesticht.
Het totaal aantal begravenen op
de algemene begraafplaats sedert de
in gebruik neming in januari 1829
tot en met 1923 bedroeg 15.940.
DEN HAAG, 15-1. De Dordtse
Avelnigen is een waardevol en voor
de natuurwetenschap in hoge mate
belangrijk gebied en in dit opzicht
van internationale betekenis. Dit
meent de consulent van het Staats
bosbeheer, één van de reclamanten
tegen een besluit van de gemeente
raad van Hardinkxveld-Giesscndam
waarbü de Dordtse Valingen voor
een deel ten offer zou vallen aan
een uitbreidingsplan van de ge
meente. De staat, aldus de consu
lent, heeft deze betekenis erkend: hij
heeft het wenselijk geacht dit na
tuurgebied blijvend veilig te stellen.
Het moet redelijkerwijs onverant
woord worden geacht deze beteke
nis ondergeschikt te maken aan lo
cale belangen.
In een openbare vergadering van
het provinciaal bestuur van Zuid-
Holland zullen donderdag de be
zwaarschriften worden behandeld
tegen het besluit van de raad van
de gemeente Hardinxveld-Giessen-
dam tot vaststelling van het uitbrei
dingsplan -in hoofdzaak. Tot de re
clamanten behoren niet alleen de
consulent bij het Staatsbosbeheer,
maar ook de Kon. Ned. Toeristen
bond A.N.W.B., de Koninklijke ver
bonden Nederlandse Watersportver
eniging, de contact-commissie voor
natuur- en landschapsbescherming,
tuinders, een .pachter en grienden
en anderen.
Divergerende meningen
Er zou naast de gronden, die vol
gens het uitbreidingsplan voor in
dustrievestiging zijn bestemd, in de
Dordtse Avelingen, naar het ge-
In „Ons Dorpshuis" alhier werd
een vergadering gehouden met hét
doel om te komen tot de oprichting
van een afdeling Volksonderwijs.
De heer M. A. Hage, directeur van
de kweekschool te Middelburg moest
helaas gedwongen door de weersom
standigheden, verstek laten gaan. De
aangekondigde vergadering kon niet
meer worden verzet, zodat de heer
Buysse de leiding nam. Door hem
werden eerste woorden van welkom
gesproken tot de aanwezgien, waar
onder een drietal personen van Oos-
terland. De heer Buysse deelde mede
dat hij nog enige personen te Zie
rikzee heeft gevraagd om deze avond
als spreker op te willen treden, doch
dit was wegens de korte voorberei
ding niet gelukt. In het kader van
een gedachtenwisselnig werd hierna
het doel, dat geacht wordt algemeen
bekend te zijn, van Volksonderwijs
besproken. Deze vereniging bestaat
bijna 100 jaren en telt meer dan 150
duizend leden. Ieder dii eiets voor
het openbaar onderwijs voelt kan
hiervan lid worden. Wat heeft V.O.
in het bijzonder voor Schouwen»
Duiveland gedaan? Tal van jonge
onderwijzers zijn door haar bemoei
ingen vrijgesteld van de militaire
dienst, zodat de scholen hier geen
gebrek aan personeel hebben geha'd.
Uitvoerig werd de mammoelhwet
besproken, waarin het openbaar on
derwijs wordt achtergesteld. Volks-
Slang ontvoerd
PARIJS, 15-1. De Jardin des
Plantes in Parijs is een py
thon kwijt. Het hok waarin
het reptiel verbleef was open
gebroken. De slang is vijf me
ter lang, heeft een „taille" van
vijftig centimeter en htistert
naar de naam Jozef.
Intussen hoe ivinters de natuur nog,
in de mode denkt men alweer aan
de zomer. De foto toont een strand-
complet, bestaande uit een bikini
met wijd capejasje. Kleur: goud,
bruin en zwart imprimé katoensatijn
(Modellen uit de Katoenshow 1964)
DEN HAAG, 15-1. „Democraat-
zjjn beperkt zich niet tot eens in de
paar jaar in het stemhokje een wit
cirkeltje rood te maken of tot het,
van t\jd tjjd tot tijd, schrijven van
een ingezonden stuk in de krant om
zijn hart te luchten". Dit heeft mr.
Th. H. Bot, minister van onderwijs,
kunsten en wetenschappen, een 150-
tal jeugdige kiezcresscn en kiezers
vorogehouden.
Zij waren., als 21-jarigen, in het
gebouw van de Tweede Kamer aan
het Binnenhof in Den Ilaag bijeen
gekomen om eeii „jongeren-parle
ment" te houden. Deze bijeenkomst
was georganiseerd door de „Neder
landse Jeugd-Gemeenschap" in nau
we samenwerking met de „Vereni
ging van Nederlandse Gemeenten".
Mr. F. J. Th. van Thiel, voorzitter
van de Tweede Kamer, sprak een
kort welkomstwoord lot de 21-jari-
gen en hield hen ondér meer voor
vooral bewust te kiezen. Minister
Bot, die onder meer stelde dat de 21-
jarigen na de aanpassing van de
kieswet een recht tot keuze hebben
gekregen, noemde twee dingen nood
zakelijk om een ware democraat te
kunnen zijn. In de eerste plaats is
nodig kennis van de grondslagen van
de staatsinrichting en voorts een
waarlijk democratische levenshou
ding. „Men moet met de openbare
zaak medeleven, daarvoor belang
stelling hebben en naar vermogen
aan de politiek meewerken", aldus
de bewindsman. Hij memoreerde in
dit verband de uitslag van een on
langs onder aankomende studenten
gehouden enquête. Op de vraag,
door wie de leden van de Eerste Ka
mer worden gekozen werd door 43
percent van de mannelijke en door
54 percent van de vrouwelijke stu
denten foutief geantwoord. Minister
Bot wees in zijn toespraak er voorts
nog op, dat men in deze tijd niet
alleen democraat moet zijn in nation
naai verband, maar ook daarbuiten,
op Europees niveau en zelfs op we
reldniveau.
EASTLAND (Texas), 15-1. De
gemeenteraad van Eastland, in
de staat Texas, heeft een ver
ordening aangenomen, waarbij
het verkopen, roken of in be
zit hebben van sigaretten bin
nen de stadsgrenzen wordt
verboden. Overtreding kan
met drie jaar gevangenis en
een boete van duizend dollar
worden gestraft. Het verbod
geldt niet voor doortrekken-
den. De verordening is een ge
volg van de publikatie van het
in het afgelopen weekeinde
verschenen Amerikaanse rap
port over de gevolgen van het
roken. De burgemeester van
het ruim drieduizend inwoners
tellende stadje verklaarde, dat
geen controle op naleving van
het verbod binnenshuis zal
worden gehouden. Toen het
hoofd der politie werd ge
vraagd hoe hij aan de veror
dening de hand dacht te hou
den, antwoordde deze func
tionaris: „Vraag dat de bur
gemeester maar".
RECHTSZAKEN
ALMELO. 15-1. „Als er een flinke
boer 4rouwt dan kun je wat halen,
die krijgt flink geld". Dit was het
advies van de 28-jarige rijschool
houder J. J. Grondman te Olden-
zaal aan zijn vrienden, toen er over
geldgebrek werd geklaagd. Dit werd
tevens re aanleiding tot een roof
overval welke in de nacht van 25
op 26 september te Weerselo werd
gepleegd door de rijschoolhouder en
zijn 22-jarige plaatsgenoot, de stu-
cadoor H. Schicvink.
Zij trokken naar de boerderij van
het pasgetrouwd paar Hassink, die
voor de bruiloft was versierd en die
vrij gemakkelijk was te betreden.
Nadat de laatste gasten waren ver
trokken, sloop S. dichterbij. Door
aan het raam van de slaapkamer te
luisteren, kwam hij te weten, waar
het geld dat 'het bruidspaar van de
gasten had gekregen, was opgebor
gen. De jonge vrouw vertelde haai
man dat zij .het in de linnenkast
had gelegd. Toen alles donker was,
gingen de beide Oldenzaters via de
hooizolder naar de slaapkamer, waar
DE DORDTSE AVELINGEN
Natuurgebied van internationale betekenis
S. met een pistool in de hand bin
nentrad, twwijl G., die vreesde dat
men hem zou herkennen, op de gang
bleef staan. „Hou je maar rustig,
dan gebeurt er niets", zei S. tot het
hevig geschrokken paar.
„Vertel op, waar is het geld?"
Tei-wijl de bruidegom verklaarde
dat er geen geld was, keek hij ter
sluiks naar het broodmes dat nog
cp de wastafel lag. Met diit mes had
(hij de bandjes van de japon van zijn
vrcuw doorgesneden, omdat ze deze
nite los kon krijgen. S. zag de blik
van de boer en greep het me$ snel
weg. Hij wierp het in de gang, G.
pakte het daar op en sleep het ver
volgens op de muur, wat een lugu
ber geluld maakte. Het klonk de
'bruid zo angstwekkend in de oren,
dat zij de plaats aanwees waar het
geld - f 834,50 - lag.
Vandaag stonden G. en S. voor
de Almelose rechtbank terecht. De
officier van justitie mr. C. H. Nuis,
eiste tewen beiden 12 maanden ge
vangenisstraf. waarvan twee maan
den voorwaardelijk en drie jaar
proeftijd. De preventieve hechtenis
zal gedeeltelijk, n.l. twee maanden,
in mindering worden Gebracht. De
verdedigers van verdachten pleitten
clementie.
Ingezonden mededeling
meentebesfuur van iHardinxveld-
Giessendam opmerkt, nog een zeer
belangrijk gebied overblijven. De
consulent bij' het Staatsbosbeheer
brengt hiertegen in, dat een groot
van nature afgerond samenhangend
•gebied gemakkelijker in stand kan
worden gehouden dan een klein, dik
wijls fragmentair ontwikkeld res
tant natuurterrein. De nabijheid van
industrie 'bedreigt bovendien de na
tuurwetenschappelijke waarde en
het landschaipsschoon van aangren
zend natuurterrein.
De Dordtse Avelingen moet wor
den beschouwd' als een dér weinige
in Nederland nog overgebleven na
tuurgebieden van enige omvang, dat
voldoet aan de eisen van het inter
nationaal wetenschappelijk onder
zoek.
Andere reclamanten wijzen er op,
dat dn het belang van de te ver
wachten ontwikkeling van de recre
atie 'de gshele omgeving van het
Aveliingerdiep met'inbegrip van de
Zwetplaat de bestemming „natuur
gebied zonder bebouwing" moet
krijgen. De hoofdingenieur, direc
teur van de volkshuisvesting en de
bouwnijverheid en de directeur van
de Provinciale Planologische Dienst
vinden eveneens, dat de Dordtse
Avelingen niet voor recreatie en na
tuurwetenschappelijk onderzoek ver
loren mag gaan.
Ingezonden mededeling
Hoestdrank in tabletvorm.95ct
Te Nieuwerkerk werd afd. Volksonderwijs opgericht
onderwijs en de Ned. Onderwijzers
Vereniging werken prachtig samen,
om in te gaan tegen deze achteruit-
stelling. De oudercommissie al'hder
heeft 'gemeend om over te moeten
gaan tot de oprichting van een afde
ling van V.O. en staande de verga
dering werd een voorlopig bestuur
gékozen, 'bestaande uit: mevr. A. v.
d. Zande-Vleugels Schutter, mevr.
Dievense-van Strien en de heren: R.
J. Visser, J. Koster en R. A. van der
Snoek. Getracht zal worden deze
winter nog een propaganda-avond te
houden en de ledenwerving krachtig
ter hand te nemen. De heer Buysse
dankte voor de opkomst en de ge
zellige manier waarop een en ander
is besproken. De heer Zedjler van
Oosterland dankte voor de wel
komstwoorden tot zijn driemanschap
gesproken.
NEW YORK, 15-1. De New York
„Herald Tribune" schrijft, dat de
minister van justitie Robert Kenne
dy bij zjjn besprekingen met presi
dent Soekarno in Tokio een heel
awt flinkere houding dient aan te
nemen dan twee jaar geleden, toen
hy in Djakarta Indonesië's agressie
tegen het voormalige Nederlands
Nieuw Guinea besprak.
Het geschil om Nieuw Guinea, zo
vervolgt het blad, werd later opge
lost door een München-achtige over
dracht van het gebied aan de Indo
nesische bullebak - een regeling die
voor een groot deel' door de V.S.
werd1 ontworpen - en niet door het
verdedigen van het recht" 'der 'bewo
ners op zelfbeschikking. Men kan
redelijkerwijs aannemen dat het suc
ces van zijn Nieuw Guinea-roof
Soekarno's smaak naar meer heeft
geprikkeld en op zijn minst gedeel-
De' Westduitse Bondskanselier,
professor Ludwig Erhard, is woens
dagmorgen op het vliegveld Gatwdck
bij Londen aangekomen voor twee
daagse besprekingen over internatio
nale aangelegenheden met de Britse
premier, sir Alec Douglas-Home. Het
is de eerste maal dat Erhard en sir
Alec als regeringsleiders overleg met
elkaar plegen.
Flitsen
uit het buitenland
KARATSJI. De pol'itie van Nary-
angani, nabij Dacca in Oost-Pakis-
tan, heeft ihet vuur geopend op op
roerkraaiers, die Zioh aan brand
stichting en plundering hadden over
gegeven. Volgens een regeringscom
muniqué werden daarbij „enige op
roerkraaiers" gedood en anderen ge
wond. De orde is hersteld en pre
ventieve maatregelen tegen herha
ling zijn genomen, aldus het com
muniqué.
WASHINGTON. Cyrus Vance, de
Amerikaanse minister voor de land
strijdkrachten, heeft verklaard, dat
minstens tien in Cuba opgeleide
agenten, die ervan verdacht worden
„Castro-communisten" te zijn, door
de Panamese autoriteiten zijn gear
resteerd. Minstens een van de 'gear
resteerden had geschoten op Ame
rikaanse militairen en politie van de
Panama-kanaalzone.
WASHINGTON. £Jaar uit een me
dedeling van het Amerikaanse mi
nisterie van; buitenlandse zaken blijkt
behoren tot de 83 mensen, die door
de Amerikaanse torpedobootjager
„Manley" van het eiland1 Zanzibar
werden geëvacueerd, twee Neder
landers.
WENEN. De eerste zes van in to
taal 120 aan Ihet Oostenrijkse leger
af te 'leveren Amerikaanse M 60 a 1
tanks zijn in Wenen afgeleverd in
het 'kader van het door de V.S. aan
Oostenrijk toegestane krediet van 1,3
mliljard schilling.
NIEUW DELHI. De minister van
binnenlandse zaken van India, die
van een bezoek aan Calcutta in
Nieuw Delhi is teruggekeerd, heeft
medegedeeld, dat bij de ongeregeld
heden der laatste dagen in Calcutta
en omgeving 150 mensen zijn omge
komen en 438 gewond. Meer dan 7
duizend personen werden gearres
teerd.
KARATSJI. Op verscheidene
plaatsen in West-Pakistan 'is woens
dag voor het eerst sinds mensenheu
genis sneeuw gevallen.
LONDEN. Groot-Britianaiië zal
voor het einde van 'dit jaar drie ba
taljons infanterie van zijn in west-
Duitsland gelegerde strijdmacht te
rugtrekken. Dit werd woensdag door
het Britse blafd The Times gemeld.
PANAMA. Voor alle scholen dn de
Panama-kanaalzone is dinsdag de
Panamese vlag naast de Amerikaan
se gehesen.
WASHINGTON. De federale han-
idelscomm'issie, Ihet orgaan van de
Amerikaanse regering dat toezicht
Uitoefent op de handel, treft voor
bereidingen om 'de reclame voor si
garetten op grote schaal te beperken.
WASHINGTON. Mevrouw Jacque
line Kennedy heeft via de televisie
en ip een verklaring aan de pers
allen bedankt die hun deelneming
hebben betuigd met de moord op
'haar echtgenoot. De 800.000 brieven
en boodschappen die de familie Ken
nedy heeft ontvangen, zullen afzon
derlijk worden beantwoord.
telijk verantwoordelijk is voor zijn
huidige militaire maatregelen tegen
Maleisië., Zijn oorlogsdreigementen
en de huidige guerilla-invallen mo
gen wiet worden geduld.
Indien de V.N., aldus de New York
Herald Tribune, blind waren voor
kleur, in plaats van verblind door
'kleur, zouden zij vermoedelijk het
brandpunt zijn van grote internatio
nale verontwaardiging over Soekar
no's schandelijke gedrag. Maar daar
dit niet zo is moeten de westelijke
mogendheden Maleisië'» rechten
verdedigen. Het moet Soekarno dui
delijk worden gemaakt dat de poli
tiek van zoet houden dn de stijl van
de regeling voor westelijk Nieuw-
Guinea ds afgelopen, dat hij zijn
wapens maar meet inpakken en zijn
zorgen dient te wijden aan de ellen
de dn zijn eigen land, dat hopeloos
slecht wordt bestuurd en dat elke
voortzetting) van hulp ondenkbaar is
als hij 'agressie tegen zijn vreedzame
buren voorbereidt, zo schrijft hel
blad.
spaar plezierig met
prijzen 1.75/1.95/2.95
met GRATIS spaarzegels
van 15 en 25 ct
vraag een spaarkaart
In vele bioscopen in ons land
wordt momenteel de nieuwste film
van Bert Haanstra Allemanver
toond. Deze titel is eigenlijk een ver
korting van het bekende „Jan en
alleman", waarmee dus bedoeld
wordt iedereen. Deze originele rol
prent is enthousiast ontvangen en de
meningen zijn over het algemeen
uiterst gunstig. Hier zien wij ons
zelf zoals we zijn en in tegenstelling
tot de korte film „Zoo" uit de die
rentuin worden we niet meer zo na
ïef, kinderlijk, gemoedelijk en geza
pig afgeschilderd. Precies passend in
de aard van de maker, beziet hij zijn
landgenoten welwillend en vriende
lijk, doch als het moet ook kritisch
en satirisch.
Het is waarschijnlijk dit vriende
lijke en welwillende tegemoet tre
den van Haanstra, dat hem de no
dige moeilijkheden bespaart, want
het werken met de zogenaamde
„candid camera" ofwel de verborgen
camera, zoals het in het Nederlands
heet, brengt bepaalde gevaren met
zich mee, Zij die als object dienen
weten niet dat ze gefilmd worden
en het is nu eenmaal zo dat een aan
tal vaderlanders vereeuwigd is in
houdingen en in situaties die zij per
soonlijk minder prettig vinden en
waarbij zij bezwaar zouden kunnen
hebben dat dit breeduit in biosco
pen zal worden vertoond.
Het is artikel 21 van de auteurs
wet van 1912, dat ons hiertegen be
schermt. Dit artikel luidt: „Is een
portret vervaardigd zonder daartoe
strekkende opdracht, aan de maker
door of vanwege de geportretteerde
of te diens behoeve gegeven, dan is
openbaarmaking daarvan door de
gene wien het auteursrecht daarop
toekomt, niet geoorloofd, voor zover
een redelijk belang van de gepor
tretteerde, of na zijn overlijden van
een zijner bloedverwanten of aange-
huwden, in de tiveede graad zo in
rechte lijn als in zijlinie, of van zijn
echtgenoot zich tegen de openbaar
making verzet".
Gevaarlyk werk
Haanstra heeft zijn werkstuk over
het algemeen keurig en correct ge
houden. Hij heeft meer de groepen
en de massa dan de persoon bela
chelijk gemaakt, maar hij schroom
de toch ook niet de enkeling te kijk
te stellen in zijn meest onthutsende
uitingen. Dank zij de knappe keuze
en humoristische montage zal hij
vermoedelijk geen moeilijkheden on
dervinden, doch in hel verleden zijn
er vooral in het buitenland wel van
dit soort films gemaakt, zoals die
van de Engelse „Free cinema", Rei-
chenbachs films „VAmérique insoli-
te" en „Un coeur gros comme ga",
„The savage eye" of Rogosins „On
the bowery", die soms rauwe en
grauive herinneringen voorhouden in
de spiegel. En hét is volkomen be-
grijpeliik, dat de personen die hier
bij betrokken zijn en door een ver
borgen camera werden gefilmd, be-
zwaren kunnen hebben tegen een
dergelijke werkwijze en publicatie.
Nu behoeven wij ons niet zo erg ge
schokt te voelen door dergelijke
scènes, want ive weten als reële
mensen allemaal dat al die gekke
dingen in onze samenleving gebeu
ren, maar voor hen die erbij betrok
ken zijn en die in dergelijke onthul
lende scènes op het witte doek ko
men, waarbij iedere toeschouwer
weet, dat dit aangezien het candid-
camerawerk is, realiteit is, zullen zo
iets niet op prijs stellen.
Filmen met het verborgen oog is
gevaarlijk werk en Haanstra heeft
zich een meester in de beheersing
getoond, zonder dat zijn werk te zoet
is uitgevallen.
Kiekeboe en Vorsicht
De verborgen camera is tegen
woordig erg in de mode, niet alleen
in de film, maar ook in de fotogra
fie en de televisie en er komen dik
wijls bijzonder leuke beelden uit. De
televisiekijkers in het oosten des
lands genoten al jaren van de ver
borgen lens in het Duitse program
ma „Vorsicht, Kamera". Het is na
gevolgd in het programma „Kieke
boe" van de K.R.O., dat door Teddy
Scholten wordt gepresenteerd, maar
hier worden de gefilmde personen
in een val gelokt en heeft het beeld
van de realiteit eigenlijk een beetje
bijsmaak, zeker daar waar een be
paald onderwerp soms op de grens
van het gewaardeerde is.
Bij de K.R.O. gaat men met dit
programma echter niet over één
nacht ijs en wordt er niets vertoond
waartoe de gefilmden geen toestem
ming hebben gegeven.
Na de opnamen worden de gefilm
de personen niet alleen op de hoogte
gesteld van het feit, dat zij in die
situatie werden gefilmd. Zij worden
bovendien uitgenodigd om in een
besloten kring van belanghebbenden
deze opnamen te komen bekijken
vóór een ander daar een blik op mag
werpen en dan wordt hen gevraagd
of zij uitzending van hun scène
goedkeuren. Bestaat er bezumar, dan
krijgt niemand meer het materiaal
te zien. Het programma wordt ui
sluitend gevuld met die opnamen,
waarvoor toestemming werd ver
leend door de betrokkenen. Op die
vianier kan de omroep geen moei
lijkheden krijgen in verband met het
geciteerde artikel van de auteurswet.
Zo oud als de film
Toch is de verborgen camera al zo
oud als de speelfilm. Heel wat re
gisseurs hebben dit middel gebruikt
om opnamen te maken als zij straat
toneeltjes moesten inlassen in hun
reprodukties of bv. hun hoofdrolspe
lers moesten fotograferen te midden
van zich normaal bewegende ver
keersdeelnemers. Soms reed de ca
mera mee in een auto of een geduw
de bakkerskar zonder dat een van
de omstanders zag wat er gebeurde,
een andere maal werd gefilmd door
een nauwe onopvallende opening
in een gewone voorgevel of een
openbaar gebouw, waar het publiek
zich aan de loketten iwrdrong.
Daar waar de verborgen lens ge
hanteerd wordt door mensen die de
normen van fatsoen in acht nemen
en rekening houden met de belangen
van degenen die zij filmen, doen
zich geen moeilijkheden voor. Voor
hen is deze wijze van filmen geen-
bezwaar. Anders wordt het wanneer
de methode wordt gebruikt door
personen, die het niet zo nauw ne
men en soms huil handehoijze ver
schonen met en verschuilen achter
mooi klinkende kunstzinnige motie
ven. Dan ivordt deze manier van fil
men een gevaar.
Gelukkig is er nog de wet die ons
beschermt, maar meestal is het
kwaad dan reeds geschied.