«M.C.D's»
LOONOVERLEG REGERING-STICHTING VAN DE ARBEID
Protest bij V.S. inzake vervoer van tarwe
Lonen in landbouw
met 5 omhoog
„Wonder van Lengede"
niet het eerste in geschiedenis der mijnen
Moordzaak Akkrum
is opgelost
Volgende week
overleg prijzen
Met „lift naar de hemel" kwamen elf mijnwerkers omhoog
ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
Vrijdag 8 november 1963
120e jaargang No. 19477
WAARIN OPGENOMEN
DE ZIERIKZEESCHE COURANT
1797-1889
REDAKTIE EN ADMINISTRATIE:
lannewekken 11, Zierikzee, Postbus no. 1, tel. 01110-2255
Na 18.00 uur: tel. 01110-2118, Girorekening no. 137677
Zierikzee. Redakteur: M. J. Bij de Vaate, tel. 01110-2938
Uitgave: N.V. Drukkerij v/h. Lakenman Ochtman.
ABONNEMENTEN EN ADVERTENTIES:
Prijs per 3 maanden bij vooruitbetaling I 4,55, per week
35 cent. Losse nummers 10 cent. - Verschijnt maandag,
dinsdag, donderdag en vrijdag. - Advertentieprijs 15
cent per mm. - Succesjes (max. 15 mm) f 1,per stuk.
In dit nummer: Gastenstatistièk Westhoek 1962
Invoering huurverhoging per 1 juli 1964
De redding in Lengede
Dit nummer bestaat uit 10 pagina's
DEN HAAG, 7-11. De overeenstemming, verkregen
in het bestuur van de Stichting van de Arbeid, tot
een verhoging van het rechtsgeldende loonniveau niet
tien procent in twee etappes en tot het waarborgen
van een bepaald minimuminkomen en het aanpassen
van de sociale uitkeringen (A.O.W. en A.W.W.) wordt Eliolci'ü jg Pakistan
door de regering aanvaard.
vakbonden hun standpunt inzake de
huurverhoging onveranderd handha
ven. Wanneer daartoe toch besloten
wordt, zullen de vakorganisaties een
volledige compensatie, in welke vorm
dan ook, verlangen.
Di*. G. M. J. Veldkamp, minister
van sociale zaken en volksgezond
heid, heeft dit meegedeeld na afloop
van de donderdagavond gehouden
bespreking tussen de regering en de
Stichting van de Arbeid.
De regering zal bevorderen, dat op
korte termijn wetsontwerpen' bij de
Staten-Generaal worden ingediend
met voorstellen tot verhoging van de
uitkeringen van de sociale verzeke
ringswetten per I januari a.s. Mocht
blijken, dat de organen, belast met
de uitvoering van deze verzekerings
wetten, te weten de A.O.W. en A.W.
W., de interimregeling invaliditeits
wet, de kinderbijslagregelingen en
de vaste rente en toeslagen ingevolge
de ongevallenwetten, niet in staat
zijn deze aanpassing te realiseren,
dan zal de regering een voorschot
systeem invoeren. De verhoging van
deze sociale uitkeringen bedraagt
ruim 10 procent, een percentage dat
mede afhankelijk zal zijn van het in
dexcijfer van de kosten van levens
onderhoud.
„Ingrijpende operatie"
De „ingrijpende operatie op het
loonfrent", zoals minister prof. dr. J.
E. Andriessen.de in te voeren loons
verhoging kenschetste, zal naar zijn
oordeel belangrijke consequenties
voer het economisch leven hebben. -
Met nadruk stelde minister Andries-
sen. die ook aan het overleg met
de Stichting heeft deelgenomen, dat
hij de thans geldende prijsgedragsre-
gels wil handhaven en realiseren. Na
de invoering van de verhoogde lonen
op 1 januari zal een prijsaanpassing
gerealiseerd worden, over de modus
waarvan volgende week woensdag
overleg met het bedrijfsleven zal ge
veerd worden. De bewindsman hoopt
te kunnen bewerkstelligen, dat de
tweede loonronde - per 1 april 1964
- die hij een contractverbetering
noemde, zo weinig mogelijk prijscon-
sequenties zal hebben.
Minister Veldkamp heeft voorts
meegedeeld, dat de regering de in
voering van een huurverhoging over
weegt per 1 juli 1964. Over de om
vang en modaliteit van deze huur
verhoging zal overleg met het be
drijfsleven worden gevoerd.
De aanpassing van de loongrenzen
en de aanpassing van de premie voor
de sociale verzekeringswetten zal
niet eerder dan op 1 april gereali
seerd kunnen worden. De bewinds
man becijferde, dat dat premiestij
ging niet meer zal bedragen dan een
fractie van een percent. De te nemen
maatregelen op sociaal gebied zullen
een totaal-bedrag vergen van 400
miljoen gulden.
Minister Veldkamp uitte de wens
dat het akkoord zal leiden tot een
versterking van het gezag en de in
terne discipline in het bedrijfsleven.
Dat de verkregen overeenstemming
zal bijdragen tot een ontspanning op
de arbeidsmarkt en tot het verdwij
nen van de zwarte Ionen, was even
eens een verlangen van de bewinds
man. Hij hoopte voorts, dat de mo
gelijke invoering van ondernemings
gewijze afwijkingen van de loon be
palingen in de collectieve contracten,
voor de bedrijfstakken zouden mogen
bijdragen tot het „witten" van de
zwarte Jonep en tot éen voorkoming
van de zwarte loonvorming.
Minister Veldkamp stelde nadruk
kelijk, dat aan de loonsverhoging be
langrijke risico's zijn verbonden. Met
name dient z.i. een inflatoire ontwik
keling te worden voorkomen. De be
windsman noemde ook deze risico's
voor de regering aanvaardbaar.
Dr. I. B. Bölger en drs. D. Roe
mers, respectievelijk voorzitter van
de Stichting van de Arbeid en voor
zitter van het N.V.V., de laatste spre
kende mede namens het K.A.B. en
het C.N.V., toonden zich verheugd
over het feit, dat de regering zich
achter het loonakkoord heeft gesteld.
..De vakcentrales zijn verheugd, dat
de regering de verantwoordelijkheid
heeft willen aanvaarden voor de uit
voering van het stichtingsakkoord",
aldus drs. Roemers. Hij zeide, dat de
Ingezonden mededeling
Bij elke St. Nicolaas-surprise
zo'n zilverpak
ZEEUWS SPECULAAS
een dubbele verrassing
WASHINGTON, 7-11. Elf grote
zeevarende landen zijn voornemens
heden (vrijdag) een protest bij de
Verenigde Staten in te dienen tegen
de Amerikaanse voorschriften ten
aanzien van het vervoer van tarwe
naar de Sowjet-Unie en de rest van
Oost-Europa.
De protestnota, die door de Ne
derlandse ambassadeur op het Ame
rikaanse ministerie van buitenland
se zaken zal worden overhandigd, is
ondertekend door Nederland, België.
Groot-Brittannië, Frankrijk, Dene
marken^ Wegt-DuitsDand', Grieken
land, rtalië, Noorwegen, Zweden en
Japan.
Een woordvoerder van de Neder
landse ambassade in Washington
verklaarde, dat in de nota bezorgd
heid wordt? geuit over de bepaling
van president Kennedy, dat de. tar
we verscheept moet worden met
Ongezond knellen
Professor Erik Ask-Upm&rk
van de universiteit van Upp
sala heeft in het Zweedse me
dische orgaan Svensk Laekar-
tidning" geschreven, dat het
dragen van bretels, sokophou
ders, bustehouders, boorden
en dergelijke nadelig is voor
de gezondheid. Het dragen
van lange onderbroeken en
slaapmutsen beveelt hij wel
aan.
KARATSJI, 7-11. Een cholera-
epidemie in het district Bogra in
Oost-Pakistan heeft al aan 230 men
sen hel leven gekost. De afgelopen
drie dagen alleen al waren er 87 do
den. zo meldt het Pakistaanse
nieuwsbureau. In een ander dis
trict van Oost-Pakistan zijn vol
gens eerder bericht 134 mensen aan
cholera gestorven.
DEN HAAG, 7-11. De hoofdafde
ling sociale zaken van het Land
bouwschap heeft zich donderdag be
raden over een wijziging van de lo
nen in de landbouw. In beginsel
werd overeengekomen, om in het
kader van de algemene aanpassings
verhoging deze per 1 januari 1964
tussentijds met vijf. procent te ver
hogen. Besloten werd om op 19 no
vember het beraad voort te zetten.
De c.a.o.'s in de landbouw lopen op
1 mei 1964 af.
Dodelijk ongeval op
onbeveiligde overweg
DIEREN; 7-11. Een nog niet ge-
identificeerde vrouw 19 donderdag-
avond omstreeks zeven uur om het
leven gekomen toen een diesel-loco
motief met goederenwagons op de
onbeveiligde spoorwegovergang bij
de Geitenbergweg te Dieren een
auto greep en. over een afstand van
ongeveer 80 meter meesleurde. De
vrouw, die naast de bestuurder van
de auto zat, werd' vrijwel op slag
gedood. De man werd gewond.
De vijftigjarige mijnwerker Heinz Kuil, was de eerste, die na twee weken
hel daglicht terugzag. Hij moest wel ondersteund worden toen hij boven de
grond kwam.
Amerikaanse schepen, zo nodig aan
gevuld mét buitenlandse scheeps-
miimte.
De nota zegt, dat de richtlijn dis
criminatie van andere zeevarende
landen betekent en verzoekt de
kwestie opnieuw in overweging te
nemen, aldus de woordvoerder.
n Groot-Brittannië heeft het voor
lopig bewind in Zuid-Vietnam er
kend.
LEEUWARDEN, 7-11. Naar het
A.N.P. van de officier van justitie
te Leeuwarden verneemt, heeft de
tweede gearresteerde, de landarbei
der E. S. donderdagmiddag bekend
mevrouw F. Peenstra-Vellinga ver
moord te hebben.
Zoals békend is maandag de 24-
jarige vrijgezel J. K. aangehouden.
Twee dagen later zijn oom, de land
arbeider S., gearresteerd, die nu
bekend heeft de moord te hebben
gepleegd.
Nader verneemt het A.N.P., dat
de gearresteerde landarbeider S. 27
jaar is. Hij heeft bekend de vrouw
te hebben gedood en de boerderij
in brand te hebben gestoken. Vroe
ger heeft hij alg boerenarbeider bij
de familie Peenstra gewerkt.
BOCHUM, 7-11. Hoewel alge
meen wordt gezegd, dat het „won
der van Lengede" het eerste geval
van redding van mijnwerkers, die
reeds dood waren gewaand, is ge
weest, bljjkt deze opvatting toch
niet juist te zijn.
In een handboek over de mijn
bouw uit de vorige eeuw, dat een
plaatsje hééft in het museum voor
de mijnbouw in Bochum, wordt een
beschrijving gegeven van een mijn
ongeluk in het Franse departement
Gard, dat een verrassende overeen
komst vertoond met de ramp van
Lengede.
Op 11 oktober 1862 was als ge
volg van het gezwollen water van
de rivier de Ceze het water een
mijn nabij Bessege binnengedrongen
waardoor naar onmiddellijk werd
aangenomen honderd mijnwerkers
zouden zijn omgekomen.
Een 'dag later echter 'klopte een
mijnwerker in een mijngang met
een houweel tegen het gesteente,
waarop na enige tijd een zwak ant
woord werd gegeven. Men begon on
middellijk met het graven van een
gang, en tegen middernacht van de
15e oktober was men zover gevor
derd, dat twee van de drie mijnwer
kers onder wie een jongen van ze
ventien jaar, die zidh in een onder
gelopen schacht bevonden, konden
worden gered. De derde tyleek tij
dens het reddingswerk verdronken
te zijn.
De twee overlevenden hadden
zich op éen plek bevonden, waar
zich, evenals in Lengede het geval
was, een luchtbel had gevormd, met
een druk van 'vier atmosfeer.
Wonderbaarlijke redding
Op 24 oktober echter, dus dertien
dagen na het ongeluk, hoorde een
arbeider die op de bodem van een
schacht werkzaamheden verrichtte,
een zwak geweeklaag. Het. bleek
toen, dat zich achter een puinhoop
nog drie mijnwerkers bevonden, van
wie één nog slechts een kind was.
Zij konden daarop spoedig naar bo
ven worden gebracht. Het drietal had
zich in leven kunnen houden door
het eten van mijnlhout en het drin
ken van het in de mijn gelopen wa
ter. Enige dagen later waren zij
weer vc/lkomen opgeknapt,
Nog slechts zeven jaar geleden
heeft zich in een mijn in Watt'en-
sdheid een geval voorgedaan van
twee mijnwerkers, die tien dagen
lang van de buitenwereld waren af
gesloten. Eerst na vijf dagen hoorde
men hun klopsignalen. De volgende
dag slaagde men erin via een ver-
zorgingssdhacht hen van voedsel te
voorzien, waarna het nog vier dagen
duurde voordat zij konden worden
gered.
In 1854 werden twee mijn werkers
in een mijn in de buurt van Lyon
door een instorting ingesloten. On
danks alle mogelijke inspanning
heeft het een maand geduurd aleer
een van 'hen wog lovend1 kon worden
gered. De tweede was inmiddels de
hongerdood gestorven, doch de -ge
redde stierf ook enkele dagen later,
als gevolg van de ondergane ontbe
ringen.
Wie zich op zijn afkomst
beroemt verkondigt de .roem
van anderen.
WAT
tm
Dl
BIL 7
Wisselend bewolkt
Verwachting tot zaterdagavond:
Wisselend bewolkt met plaatselijk
enkele buien; matige tot krachtige,
aan de kust tijdelijk harde westelijke
wind; dezelfde of iets hogere tempe
raturen.
9 nov. Zon op 7.47. onder 17.00.
Maan op onder 15.06.
10 nov. Zon op 7.49, onder 16.58.
Maan op 1.03,1 onder 15.27.
11 nov. Zon op 7.51, onder 16.56.
Maan op 2.13, onder 15.46.
Laatste kwartier: 8 nov. te 7.37.
Hoogwaterstanden
ZIERIKZEE:
9 nov. 9.01 v.m.
10 nov. 10.24 v.m.
11 nov. 11.38 v.m.
BROUWERSHAVEN
21.48 n.m.
23:09 n.m.
n.m.
9 nov.
10 nov.
11 nov.
Doodtij
9.00 v.m.
10.21 v.m.
11-33 v.m.
10 nov.
21.36 n.m.
22.55 n.m.
n.m.
Gouverneur Rockefeller van New
York zal trachten door de republi
keinse partij aangewezen te worden
als kandidaat voor de presidentsze
tel.
DEN HAAG, 7-11. Minister prof.
dr. J. E. Andriessen (economische
zaken) zal vlogende week woensdag
met het georganiseerde bedrijfsle
ven overleg plegen over de vaststel
ling van een nieuw prijsbeleid, n.a>.
v. de loonontwikkelingen in 1964.
Aan dit overleg zullen deelnemen
vertegenwoordigers van werkne
mers- en werkgeversorganisaties,
middenstand, de coöperaties, de
landbouw en de consumentenbonden
Het initiatief tot dit overleg, dat
gehouden zal worden in het S.E.R.-
gebouw in Den Haag, is uitgegaan
van het ministerie van economische
zaken.
HET WEEKOVERZICHT
DE BILT, 8-11. Het K.N.M.I. deelt
mede: Op de Noordzee ligt een lage
drukgebied, dat maar langzaam ver
plaatst. Randstoringen ervan trekken
over Engeland en de Noordzee naar
het oosten. Deze beïnvloeden van
tijd tot tijd het weer in Nederland.
Ze veroorzaken dan een toeneming
van de wind en van de buiïgheid.
Op sommige plaatsen gingen de bui
en vergezeld van onweer. Morgen
behoudt het weer een wisselend ka
rakter, waarbij naast enkele opkla
ringen ook af en toe buien zullen
voorkomen. De wind blijft westelijk,
en neemt geleidelijk wat in kracht
af. In de temperatuur komt maar
weinig verandering.
Uit Canada's langlopende tarwe-
overeenkomsten met de landen van
'het Sowjetblok blijkt dat zich in de
wereldtarwehandel een fundamen
tele wijziging voltrekt, zo heeft de
Canadese minister van 'handel, Mit
chell Sharp, donderdag in Regina
verklaard. Alle tekenen wijzen erop
dat communistisch Ohina een per
manente importeur van grote hoe
veelheden tarwe wordt, zo zei mi
nister Sharp.
Na jarenlang overleg is donder
dag de beslissing gevallen: Antwer
pen krijgt een tweede tunnel onder
de Schelde.
Het „wonder van Lengede"
HANNOVER, 7-11. Aan de mar
telende onzekerheid, waaraan ge
durende veertien dagen op een diep
te van 62 meter de elf ingesloten
mijnwerkers van de ijzerertsmijn
„Mathilde" in Lengede bloot gesteld
zijn geweest, is donderdagmiddag
een einde gekomen, toen tegen half
drie, na een onmenselijke en dra
matische inspanning van vjjf da
gen, allen met een „lift naar de he
mel" veilig en wel aan de opper
vlakte waren gebracht.
Toen enkele minuten voordat twee
mijnbazen als vrijwilligers via de
reddingschacht naar beneden zou
den afdalen om de onvrij willige ge
vangenen bij hun tocht naar 'boven
bij te staan, dezen daarvan in ken
nis werden gesteld, schreeuwde een
stem uit de diepte: „Hij zal voor
ons het kerstmannetje zijn".
Als een verheugend teken was
's morgens, na een nacht van regen
en wind, de zon doorgebroken.
In geheel West-Duitsland en ook
daarbuiten, werden de laatste mi
nuten van deze reddingsactie, de
kostbaarste en tevens de meest in
gewikkelde in de geschiedenis van
de mijnbouw, aan radio en televi
sie gevolgd, terwijl op het terrein
van do mijn zelf de verwanten van
de opgeslotenen en meer dan dui
zend andere toeschouwers in de
grootste spanning het lang verbei
de moment van de redding afwacht
ten.
Dit was aangebroken om 13.22,
toen als eerste de 51-jarige mijn
werker Heinz Kuil aan de opper
vlakte werd gebracht en duurde
tot 14.19 uur, toen de 28-jarige
Bernhard Wolter als laatste van het
elftal met de reddingskoker arri
veerde. Elf minuten later, om 14.30
uur, waren ook de twee vrijwilli
gers, Hans Joachim HabiCh en Lam.
bert Ax, weer behouden op de 'be-'
gane grond teruggekeerd.
Deze actie, die bijna vjjf dagen
lang onafgebroken was voorbereid,
nam in haar geheel slechts 69 mi
nuten in beslag. Verliepen er tus
sen de redding van de eerste en de
tweede man negen minuten, gelei
delijk aan werd deze tijd tot slechts
vijf minuten teruggebracht.
De geredden.
Vervuild, soms in half slapende
toestand, kwamen dc mannen een
voor een uit de reddingskoker, de
ogen met. een donkere bril be
schermd tegen het felle daglicht dat
zij 330 uren lang hadden moeten
missen. Onmiddellijk na boven-
komst ontfermden klaarstaande art
sen zich over de geredden, van wie
sommigen met gereed gehouden
brancards moesten worden wegge
dragen. Slechts een paar van de
geredden slaagden er in een glim
lachje te voorschijn te brengen.
Behalve Kuil en Wolter werden
achtereenvolgens gered Fritz Baer
(53), Rudolf Wiese (43), Adolf Herbst
(20), Johannes Sitter (38), Helmut
Webranitz (28), Herman Lübke (38).
Helmut Kenzia (34), Dieter Richey
(26) en Siegfried Ebeling (32).
Toen Wolter als laatste geredde
op de trap, die van de reddings
koker naar de grond leidde, ver
soheen, brak de spanning en barst
ten de toeschouwers met vreugde
tranen in de ogen in een storm
achtig applaus uit, terwijl de radio
het door een koor gezongen „Nun
danket alle Gott" uitzond.
Op deze vreugdevolle dag bleef
echter een zwarte vlag halfstok van
een schaohttoren wapperen, als te
ken van rouw over de negenentwin
tig mannen, die na de ramp van de
24e oktober nog worden vermist en
voor wie alle hoop reeds is opge
geven.
V
