Prinsgezinden uit Dreischor
op plundertocht
De jaarwisseling binnen en buiten
ADVENT
Als 't effe kan"
Geen koudevoeten meer
Gevarieerde voeding
Geen bevroren oren
UIT VROEGER JAREN
DREISCHOR, december. Wanneer
men tegenwoordig vanuit de richting
Schuddebeurs Dreischor nadert, ma
ken onze ogen ons al heel snel attent
op de vele zwarte houten schuren
aan de rand van het dorp, welke als
evenzovele architectonische katers 'n
hoge rug opzetten. ZU vormen een
stille herinnering aan de tijd, dat
Dreischor nog het vlascentrum was
van Schouwen-Duiveland.
In deze zwart geteerde schuren
stapelden meer dan zestig vlassers
uit het dorp hun grote voorraden op,
maar al sedert een jaar of tien staan
die schuren leeg. Gelukkig maar, dat
men ze laat staan. Zü immers vor
men een verrassende, imponerende,
zelfs ietwat spookachtige entree van
Dreischor, dat overigens tegenwoor
dig de liefdeiykheid zelve schijnt te
zijn.
Dat is echter wel eens anders ge
weest dan nu want vooral in de ja
ren 1786-1787 toen Dreischor's be
volking overwegend rechtzinnig was
georiënteerd woonden hier vele
woeste lieden. In tegenstelling tot
Zierikzee, waar de gegoede stand
meer de vrijzinnige beginselen toe
gedaan was. In Zierikzee was men
dus op de hand van de patriotten en
in Dreischor evenals elders op het
eiland overheersend prinsgezind
en dat bracht de nodige spanning
met zich mede. Deze spanningen
hebben er vaak toe geleid, dat som
mige inwoners van Dreischor er niet
van weerhouden konden worden om
herhaalde malen bij de andersden
kenden in de stad ware plundertoch
ten te gaan houden en verder aller
lei wandaden uit te voeren.
Vanzelfsprekend is naar deze wan
daden later een justitieel onderzoek
ingesteld en in deze stukken kan
men lezen, dat bovengenoemde plun
deringen nogal grote vormen moeten
hebben aangenomen.
De plunderingen
De historie vermeldt onder andere
dat vrachtrijder Jacob Bolkenbaas
op een kwade dag te Zierikzee een
staandslaghorloge plunderde en Pie-
ter Dingeman van Beloijs, arbeider,
een nieuwe hoed wegnam alsmede
een zilveren lepel terwijl Jacob van
Beloijs twintig rijksdaalders mee
nam bij de Kanter. Vader Jan van
Beloijs toog ook naar de stad en
sloeg het eerst bij de Kanter de gla
zen in met een dikke, van de straat
opgeraapte knuppel. Hij stal er een
zak geld, die te groot was om te ber
gen, hij stortte die in zakken leeg,
maar toen hij door een zekere Iman
Bakker geslagen werd, liet hij ze
vallen, waarna zoon Jacob er twin
tig van opraapte. Later ging hij weer
in de stad plunderen, maar hij zette
Juist in de winter is het nemen
van lichaamsbeweging noodzakelij
ker dan ooit en het kan een echte
bron van plezier zijn. Wie zin, ge
legenheid en geld heeft, moet maar
nieuwe energie gaan opdoen door
middel van wintersport.
Ja, dat lacht iedereen wel toe: in
het besneeuwde landschap zich la
ten beschijnen door de zon, de spie
ren losmaken, tobberijen achterlaten
in het „land van mest en mist". Wie
ontvlucht er niet graag de knieze
righeid van ons sombere, kille kli
maat?
oommigen stellen de wintersport
boven alle genoegens van de zomer:
ze nemen hun vakantiedagen op in
januari of februari. Zij redeneren
alsvolgt: in de zomer kun je toch
wel eens een uurtje luieren in de
zon, wat zeilen op een vrije middag,
een partijtje tennis spelen in de
avonduren.
In het hartje van de winter zoe
ken de kenners het zonlicht en de
stilte van het bergland op om te be
komen van alle zorg en inspanning.
En ze doen daar goed aan.
Hier gaat 't ook
Niet iedereen 'heeft het voorrecht
er in de winter zo maar uit te kun
nen breken en voor herstel van zijn
vermoeienissen naar het buitenland
te gaan om daar de lange latten on
der te binden.
Welnu, ook het eigen land biedt
gelegenheid voor sportbeoefening in
de winter. Schaatsen en sneeuwbal
len gooien kunnen we helaas maar
zelden doen en zwemmen in zee is
alleen voor de zeer stoutmoedigen
en de allerrobuusten.
Maar wij hebben toch onze veld
spelen zoals voetbal en hockey. Kan
het niet anders dan is sport binnens
huis, privé of in verenigingsverband,
altijd nog heel wat beter dan een
beetje bij de kachel blijven hokken.
Als je maar buiten bent
Niet iedereen kan zich een reis
naar het hooggebergte veroorloven,
niet iedereen is in de gelegenheid
hier te lande de een of andere veld-
sport te beoefenen. Geen nood, als
we de buitenlucht maar blijven zoe
ken.
Als we onszelf en onze kinderen
maar beschermen tegen natte voe
ten er. gure kou, kunnen we in het
eigen land altijd ons voordeel doen
met een wandeling in een frisse, d.
w.z. stofvrije omgeving. Buiten is er
ten allen tijde meer licht te vinden
dan buitenshuis, zelfs op de meest
donkere dagen.
En wat is er eigenlijk op tegen
om te voet of per fiets naar en van
ons werk te gaan? Alleen de li
chaamsbeweging die we daarmee
krijgen betekent al een groot voor
deel boven het langdurige zitten of
hangen in een vervoermiddel. Voor
al mensen met neiging tot obstipa
tie en tot corpulentie moeten hier
eens goed aan denken.
Dr. 11. W. Scalongne.
tevens anderen aan waarbij hij als
motief aanvoerde, dat Pieter Abra
ham de Jonge hem had gezegd, dat
de soldaten geen geweld met geweld
zouden keren en dat de heer De
Jonge gezegd had, dat ze Zierikzee
maar moesten overweldigen; dat dit
laatste wel kon, als alle boeren maar
mee gingen en dat dan de Prinselie-
den de poorten wel zouden open
doen. Hendrik Ochtman, kleerma
ker, deed de oproertrom luide slaan,
de dorpsklok van Dreischor luiden
en vanaf de zeedijk het volk tot
plunderen oproepen. Ook de vrou
wen plunderden soms mee, bijvoor
beeld Dina de Jonge, vrouw van
Dirk de Vin, die in Zierikzee een lap
katoen buit maakte. Op 8 maart 1788
zei zij tot Cornelia de Witte, ik denk
dat het weer op plunderen aan zal
komen, ga je dan mee naar de stad,
dan moeten wij wel ieder een grote
zak meenemen. Jacob Hocke, destijds
schout, werd het monster van God
deloosheid genoemd en hij speelde
het klaar om de commissie welke
met het onderzoek naar de plunde
rende lieden was belast steeds te
ontvluchten. Leen Berman bracht 'n
gestolen rotting mee naar huis en
enige tafelmessen "in zilveren etui
en zei dat hij zoveel had opgedaan,
dat hij nu in geen drie weken be
hoefde te werken.
Gestraft
De historie laat ons in het onzeke-
re op het punt in hoeverre al deze
plunderaars later zijn gestraft want
zij zullen hun straf toch zeker niet
ontgaan zijn. Er gaat in Dreischor
een gerucht, dat toen het dorp
nog op een afzonderlijk eiland gele
gen was de bevolking voor een
deel zou hebben bestaan uit banne
lingen, welke om politieke redenen
of wat dan ook als wijkplaats naar
Dreischor waren gekomen. Mogelijk
dat ook door bloedvermenging van
deze niet bij elkaar passende inboor
lingen met de oorspronkelijke bewo
ners van hot dorp een stempel is ge
drukt op de mentaliteit van de vol
gende geslachten.
En nu honderdvijfenzeventig
jaar later pleegt men vaak te zeg
gen dat Dreischor een van de liefste,
aantrekkelijkste plaatsjes van Zee
land is waar nog zoveel karakteris
tieks in het volksleven bewaard is
gebleven, dat vaak elders in de gang
der moderne ontwikkeling al lang
verloren is gegaan.
DE DOKTER ZEGT:
„Dikke sokken In de schoenen en stro
in de klompen", dat is volgens velen
nog steeds het recept tegen koude
voeten overdag. Helaas wijst de prak
tijk uit dat het effekt van een dikker
inpakken van de voeten zeer gering is.
Veel beter is het, hoe vreemd dat ook
mag klinken, om de romp dikker in te
pakken. Als de romp minder aan af
koeling blootstaat, stelt het lichaam
namelijk meer bloed beschikbaar voor
de ledematen en dat brengt warmte
aan.
Het veelal aanbevolen trappelen met
de voeten helpt over het algemeen
ook maar weinig. Pas wanneer het ge
hele lichaam flink in beweging komt,
wordt er zoveel overtollige warmte ge
produceerd, dat het bloed ook in ruime
male naar de voeten stroomt om daar
een gedeelte van die warmte te kun
nen verliezen.
DE DOKTER ZEGT:
In het koude jaargetijde vraagt de sa
menstelling van ons voedsel de bijzon
dere aandacht. Voor een ieder* die
geen bepaalde kwalen heeft, waarvoor
een speciaal dieet is voorgeschreven,
is een voldoend gevarieerde voeding
van de allergrootste betekenis.
Het innemen van allerlei vitaminepre
paraten kan daarvoor nooit in de plaats
treden. Alleen voor kinderen, het aller
meest voor baby's en kleuters, is het
wel noodzakelijk dat zij naast die ge
varieerde voeding nog extra vitamines
krijgen.
Die kleintjes geve men dan behalve
de gewone maaltijden nog vers vruch
tensap (sinaasappel) en levertraan of
daarmee overeenkomende stoffen om
hen voldoende vitamine C, respectie
velijk vitamine A en D te bezorgen.
DE DOKTER ZEGT:
Fietsers, bakfietsrijders en anderen,
die in de komende weken misschien
geregeld felle kou en snijdende wind
moeten trotseren, moeten zich goed
beschermen tegen een dreigende be
vriezing. Allereerst moet het lichaam
als zodanig warm worden gehouden:
daartoe kan heel geschikt een laag
kranten onder de kleren worden aan
gebracht. Onze schaatsenrijders op de
lange afstand doen dat ook, en niet
zonder redenl Maar ook de uiteinden
van het lichaam dienen fe worden be
schermd. Dat betekent: wollen hand
schoenen, dikke sokken in ruime schoe
nen, oorwarmers. Ook de zogenaamde
bivakmuts kan goede diensten bewij
zen. Van veel belang is het ook, dat
er geen knellende randen of snoeren
de onderdelen aan kleding of schoeisel
zijn, want daardoor zou de bloedsom
loop belemmering kunnen ondervinden
hetgeen de kans op bevriezing bevor
dert.
Dr. H. W. SCALONGE
DEN HAAG. Do minister van
landbouw cn visserij heeft met on
middellijke ingang het verbod van
vervoer van honden en katten uit
de gemeenten Amsterdam en Nieu
wer Amstcl ingetrokken.
Dit is advent-
De intocht van de Koning
een ver historisch teken aan de wand
een oud verhaal uit een gezegend land
ft Beloofde land van stenen, melk en honing).
En Jezus weende, want Hij wist teveel.
Hij las vanuit de donkerheid der tijden
de epiloog van 't boek der wereld: lijden-
De satan met zijn sikkel en houweel.
Terwijl de mensen van een toekomst dromen
jaagt Hij de wisselaars de tempel uit,
en spreekt het Goddelijke Raadsbesluit:
Mijn ure is nog niet gekomen.
Dit is advent-
Bereidt de weg des Heren,
(zoals de Doper bij het water riep,
die de prelude tot de vrede schiep).
Het is nog niet te laat u te bekeren.
En met zijn mantel van kamelenhaar
dekt hij nog steeds het hopen op de tijd,
dat groots ontdekt wordt in de eeuwigheid.
Bekeert u, want Gods Koninkrijk is daar.
Dit is advent-
Verborgen in de schoot
wordt stil de Nieuwe Wereld rijpgemaakt.
De wereld door Gods liefde aangeraakt
herwint het leven - daar Hij kiest de dood.
Dit is advent-
de intocht in het leven
als Koning Jezus op de wolken komt
en elke leugen in het vuur verstomt
O Heer kom haastig, om Uw vree te geven.
30-11-1962.
BERNHARD RENNARDUS.
Oudejaarsavond nadert. Het is een
gedenkavond, die wij Nederlanders
bij voorkeur in de intieme huiselijke
kring vieren. Een avond met een be
paalde sfeer, die zich moeilijk laat
beschrijven. Een sfeer die niet ge
maakt wordt door de oliebollen of
het vuurwerk om twaalf uur des
nachts. Waardoor dan wel?
Waarschijnlijk door het weten dat
we deze avond stil zullen staan bij
het feit dat er weer een jaar voor
bij is wat nooit meer terug komt.
Dat de tijd razend snel voorbijvliegt
en dat we moeten proberen wat
goeds van ons leven te maken om
dat het de bedoeling niet kan zijn,
dat men zich geen ogenblik reken
schap geeft en maar dóórleeft.
We gaan niet de hele avond sen
timenteel zitten doen, dat is ook niet
nodig. We maken het gezellig, doen
spelletjes en snoepen, kijken naar
meer of minder geboeid televisie
programma, maar ontkomen er niet
aan dat Oudejaarsavond een avond
is die anders is dan alle andere
avonden.
BU moeder thuis
Welk mens onthoudt niet zijn le
ven lang hoe oudejaarsavond bij hem
thuis gevierd werd? Hoe moeder
urenlang oliebollen stond te bakken
met de keukendeur dicht en de ra
men wijd open?
En kwam ook niet elk jaar de
sjoelbak op tafel? Of deden we niet
een eenvoudig kaartspel? In ieder
geval iets, waar we allemaal aan
mee kunnen doen. En opa, die trak
teerde op appelbeignets Moeder
zette gezellig alles klaar, dan hoefde
ze niet elke keer naar de keuken.
Schalen met allerlei heerlijks, die zó
maar de hele avond voor het grij
pen stonden, 'n Mandje met noten,
schaaltjes met zoutjes en heerlijk
fruit stonden op het dressoir. Er was
punch, de eigenlijke oudejaarsavond
drank. Maar wie daar niet van hield
kreeg heerlijke bowl of warme cho
colademelk.
En de - kleintjes? Soms hadden ze
's middags geslapen en mochten ze
opblijven. Een ander jaar werden ze
in bed gestopt en werd er met hun
afgesproken dat ze om elf uur wak
ker gemaakt zouden worden om de
jaarwisseling mee te maken. En dat
gebeurde dan ook.
Wat deden w\j dit jaar?
Dan de klok van twaalf.
We wensen elkaar spontaan veel
geluk en voorspoed voor het komen
de jaar. Door onze gedachten flitsen
de beelden van het voorbije, al het
lief en leed van 1962.
We nemen ons voor alles te doen
wat we kunnen om anderen een ge
noegen te doen. Want als we ons in
derdaad serieus bezinnen, komen we
vaak tot de ontstellende ontdekking
dat we maar bedroevend weinig
voor anderen zijn geweest. Hoe vaak
reageerden we niet onvriendelijk,
waardoor een ander misschien lelijk
in de put raakte. En hoe vaak heb
ben we niets gedaan, waar een heel
klein beetje al van de allergrootste
betekenis had kunnen zijn. Misschien
hebben we niet getroost uit vrees
dat de ander het „gek" zou vinden
en er iets achter zou zoeken wat er
niet was. Hoe vaak?
Zo kunnen we urenlang doorgaan
en ons pijnlijk bewust worden van
onze tekortkomingen van dat éne
jaar. Maar we leven nu eenmaal
met en onder mensen. En als ieder
voor zich 7iu maar probeert een zo
goed mogelijk mens te zijn, dan is
dat een opgaaf waarvan de vervul
ling misschien moeilijk, maar niet
onmogelijk zal zijn?
En buitenshuis?
Veel moeders en vrouwen zijn die
avond met hun gedachten bij zonen
en mannen die ergens ver weg zijn.
Er zijn altijd veel mensen die de
avond van de 31ste december niet
kunnen vieren omdat ze die huise
lijke kring, het gezinsverband mis
sen. Anderen niet omdat ze „onder
weg" zijn. Hoe vieren zij oudejaars
avond?
We weten dat bijvoorbeeld aan
boord van schepen gestreefd wordt
naar sfeer en gezelligheid om te
voorkomen dat de mensen gaan pie
keren over thuis. Thuis, waar van
zelf spekend juist op dit soort dagen
op veraf gelegen plaatsen de gedach
ten willen uitgaan. Omdat niemand
belang heeft bij piekeren, worden de
zinnen verzet met wat onschuldig
vermaak, zoals men dat ook gedaan
zou hebben in de huiselijke kring.
Dokter onderweg
Ring Een telefoon rinkelt. Een
gejaagde stem klinkt schor in de
hqpm van het toestel. Of de dokter
wel onmiddellijk komen wilDok
ter is al op weg. Inderhaast heeft hij
zijn instrumententas gegrepen. De
rustig zoemende motor 'van zijn
auto overstemt zelfs het bronzen ge
luid van de klokken, die het uur ver
kondigen dat oud en nieuw jaar aan
elkaar klinkt
En wij? We happen in de vette,
besuikerde oliebol, die moeder die
middag had staan bakken totdat
ze ze zelf 's avonds niet meer lustte.
En we denken er niet aan, dat er
een dokter is die bij een ernstige pa
tiënt geroepen wordt, dat er achter
die dokter een legertje verpleegsters
staat in ziekenhuizen en sanatoria,
die verlichting willen helpen bren
gen in het lijden, dat vele mensen
hebben te doorstaan ook op deze
oudejaarsavond.
En dan zijn er de buschauffeurs,
de politiemannen, de mensen van
telefoon en energiebedrijven. Man
nen in roezige fabrieksruimten, die
werken, altijd maar werken, omdat
het bedrijf - hun bedrijf zoals ze al
tijd trots zeggen - een dienst is aan
de gemeenschap, die geen uitstel
duldt. Zij zullen klaar moeten blij
ven staan, zolang wij er zijn, die het
de gewoonste zaak van de wereld
vinden, dat we het knopje van ons
licht om kunnen draaien op deze
oudejaarsavond, dat we de melk
kunnen warmen voor het kopje
slemp dat bij deze oudejaarsavond
past, of de kraan kunnen openzetten
voor het afwaswater aan het eind
van de lange gezellige avond in de
familiekring.
Zwijgen we dan nog maar over de
andere vanzelfsprekende werkzaam
heden, die deze avond doorgaan als
op alle andere avonden en nachten.
Over de nachtwakers die hun rond
jes lopen door stilverlaten straten,
over de soldaat die zijn wachtje
klopt en de uren telt die hem van
de aflossing scheiden, over de taxi
chauffeur, die rekent dat er juist
deze nacht waarschijnlijk iets extra's
te verdienen valt, over de brand
weerlieden in de grote steden, in het
zware uniform wachtend tot de har
de alarmschei hen - niet zelden op
zo'n oudejaarsavond - tot hun plicht
roept, over de mannen op zee en bij
de radio, en over alle eenzamen ter
wereld, voor wie deze avond geen
verstrooiing te vinden is en geen
gezelligheid.
Voor al die plichtsgetrouwen en
eenzamen moge dit stukjegeschre
ven zijn. Enveel heil en zegen!
Betty Teeling.
De memoires die Adolf Eichmann
tijdens zijn gevangenschap in Israël
heeft geschreven, zullen op last van
de Israëlische premier, David Ben
Goerion, niet aan de openbaarheid
worden prijsgegeven, zo 'is van be
voegde zijde in Jeruzalem meege
deeld. Het manuscript zal in het
staatsarchief worden opgeborgen.
Eichmann, die zoals bekend in juni
j.l. werd terechtgesteld wegeng zijn
aandeel in de moord op zes'miljoen
Joden in de oorlog, heeft niet minder
dan 2.7Ü0 bladzijden volgeschreven.
1962 loopt teil einde
Een derde serie foto's van het bijna vervlogen jaar 1962. Evenals op andere
plaatsen, werd te Zierikzee op vrolijke wijze koninginnedag gevierd. In mei
ging het zuidelijke gat in de Grevelingendam dicht Het college van b. en
w. der gemeente We ster schouwen bekeek het ..eigen grondgebied" van de
cockpit van 'n zweefvliegtuig uit. Het „gat" in 't Oude Havengebit werd stijl
vol gevuld met een nieuwe bouivtand. Een moleninventarisatie bracht ook
een plaatje van Zonncmairc's molen, die er nog prachtig bijstaai.