Z.K.H. Prins Bernhard
bracht eerste „Zierikzeese motor" op gang
Per helicopter naar Schouwen-Duiveland
Hoogtijdag voor nieuwe bedrijf van Smit Bolnes N V.
Outward Bound-school
officieel geopend
met druk op alarmschei
ZIERIKZEE, 10-4. Met een gemak en een vlotte elegantie, die zo
typisch voor hem zijn, heeft prins Bernhard zich dinsdag onder ons op
Schouwen-Duiveland bewogen. Het was een prins, die er perfekt uit
zag, gezond en bruingebrand door de Midden-Amerikaanse zon, die
hij - wellicht node - een dag tevoren vaarwel heeft moeten zeggen. Zijn
lichtgrijs colbertcostuum, met in het knoopsgat van de revers een witte
anjer, stak charmant af tegen zijn gezonde gelaatskleur. Precies op tijd
- kwart over tien dinsdagmorgen - prikte de prins de marinehelikopter,
die hij zelf bestuurde, omlaag en zette hem met tumulteus en werve
lend geweld neer op het graslandje, palend aan de nieuwe fabriek van
Smit Bolnes N.V., die in een voor deze lente uitzonderlijk stralend
zonnetje lag te wachten op de opwekkende gebeurtenissen van de dag.
Toen de deur van het hefschroefvliegtuig open zwaaide, bleef de prins
nog heel even zitten, een unieke kans voor de fotografen, die Zijne Ko
ninklijke Hoogheid dinsdag trouwens fanatiek en aanhoudend hebben
belaagd. De prins - in gezelschap van zijn adjudant de majoor-vlieger-
waamemer K. van Gessel - stapte uit, overzag kort de omgeving en
werd daarna welkom geheten door het lid van G.S. mr. dr. A. J. J. M.
Mes - bij ontstentenis van Zeeland's commissaris mr. A. F. C. de Ca-
sembroot, die voor herstel van ziekte buitenslands vertoeft, burgemees
ter mr. F. Th. Dijckmeester, die niet zonder trots de hoge bezoeker
Zierikzees' territoir zag betreden, door de directeur de heer D. L. H.
Smit en het commissariaat van Smit-Bolnes N.V. Gezamenlijk liep
men daarna, onder gezellige kout, in de richting van de fabriek, tegen
over het front waarvan de Kon. Harmonie „Kunst en Eer^ stond opge
steld, die vrolijke muziek de klare voorjaarslucht inzond. Velen volgden
vanaf de Oosthavendijk de „blijde incomste" van de Prins der Neder
landen, die na zijn Mexicaanse trip onmiddellijk beschikbaar was voor
Schouwen-Duiveland en met zijn aanwezigheid hier de stelling beves
tigde „dat de wereld klein geworden is".
De eerste motor
Doel van 's prinsen bezoek aan
Zierikzee was de inwerkingstelling
van de eerste V-dieselmotor in het
nieuwe bedrijf van Smit Bolnes
N.V. Keurig in de verf en brand
schoon gepoetst stond de nieuwe
motor te wachten op het grote mo
ment. In gezelschap van de direc
teur, de heer D. L. H. Smit, begaf
de prins zich naar de motor, stapte
op de stalen loopbrug rond de motor
en bediende de starthandle. De mo
tor gehoorzaamde als een kind aan
de dwingende hand van de prins en
liet vrijwel onmiddellijk zijn mono
tone dreun door de fabriekshall ho
ren. Twee handelingen moesten na
dien nog verricht worden, nl. het in
stellen van het eerste inlooptoeren
tal en het in werking stellen van de
waterrem, want een draaiende mo-
tor moet een weerstand ontmoeten
als eerste inloopbelasting. De tech
nische handelingen waren een kolfje,
naar de hand van de prins, die lang
bij de motor vertoefde en zich over
de technische bijzonderheden met de
heer Smit onderhield.
Een bijzondere motor, die eerste
Zierikzeese diesel van Smit Bol
nes door dit feestelijk gebeuren,
kort na de geboorte, vastgelegd op
een aan de motor bevestigd plaat
gevolgen van dien, zo vervolgde hij
en veel is dus nodig om werkelijke
perspektieven te scheppen. De nieu
we machinefabriek te Zierikzee is
symptomatisch voor het vernieu
wingsproces, dat de samenleving op
het eiland doormaakt, op gang ge
bracht in het besef dat de betere
verbindingen van straks als gevolg
van Deltaplan en Oosterscheldebrug,
alleen deze streek nog niet aan een
beter sociaal-economische struktuur
kunnen helpen.
Behalve betere verbindingen,
moet er nog iets anders gebeuren -
aldus mr. Dijckmeester - en dat
andere is de industrialisatie, die
de zuigkracht van de Randstad
Holland kan tegengaan. Spr. toon
de zich onuitsprekelijk verheugd
dat Smit Bolnes N.V. het heeft
aangedurfd hier te beginnen en hij
dankte prins Bernhard hartelijk
voor zijn bereidheid9,om naar deze
nieuwe opbouw te komen kijken.
Uiteenzetting
De heer D. L. H. Smit gaf hierna
een korte uiteenzetting over de be
weegredenen van de directie het be
drijf te Zierikzee te bouwen. Hij on
derstreepte dat de plannen keurig
gelukt zijn en de bouw - door het
Aannemersbedrijf Dirk Verstoep te
's-Gravenhage - in bijzonder vlot
tempo is uitgevoerd, gelet op het
feit dat de eerste paal in maart 1961
de grond inging.
Met behulp van een tweetal ma
quettes gaf de heer Smit de prins
hierna een uiteenzetting van de in
deling van het bedrijf, wijzend op
de mogelijkheid tot uitbreiding in
de toekomst, wat betreft de ter
plaatse aanwezige ruimte.
Ongedwongen gesprekjes
Na de inwerkingstelling van de
motor maakte de prins een rond
gang door de fabriek, waarbij hij
zich door de directeur uitvoerig
liet inlichten en de gelegenheid te
baat nam met verschillende werk
nemers een praatje te maken.
Zo vroeg hij aan de heer A. Bil
te Ouwerkerk: „hoe het ging". Nu
het ging best met de heer Bil en hij
vertelde de prins „uit de landbouw"
te zijn gekomen en eerst te zijn op
geleid te Kinderdijk. Zo vroeg de
prins ook aan de heer W. Zandijk
te Renesse hoe zijn „industrieachter
grond" was. Dat bleek de „omscho
ling" te Bergen op Zoom te zijn. De
jongste werknemer, R. Steur, ver
telde de prins de sprong naar Smit
Bolnes na de technische school te
hebben gemaakt.
Na de rondgang door de fabriek
begaf de prins zich naar buiten en
wandelde naar de loswal, waar de
60-tons kraan staat gemonteerd, on
misbare lastentiller voor het bedrijf.
Met de kraan werd een frame van
een motor uit een schip omhoogge-
hesen en - na wat passen en meten
- netjes neergezet op een lorry voor
transport naar de fabriek.
Fraai geschenk
Ruime tijd was er - gelet op het
schema - toen nog over, voor een
gezellig kopje koffie in de kantine
van de fabriek. Het was hier dat de
president-commissaris de heer L. C.
Smit, prins Bernhard een fraaie
verrekijker aanbood. De heer Smit
bleek sterk in verrekijkers schen
ken, want hij deelde de prins mede,
dat hij reeds de eer had gehad een
verrekijker te mogen aanbieden aan
prinses Juliana. Dat was in 1933 bij
gelegenheid van de proefvaart van
de sleper „Zwarte Zee". Hij had bij
gelegenheid van 's prinsen komst
aan een analoog geschenk gedacht.
Even voor twaalf uur verliet de
prins per auto de fabriek van Smit
Bolnes, niet dan nadat hij zijn
naam had gezet in een speciaal ont
worpen gastenboek. Het was dins
dag voor het nieuwe Zierikzeese be
drijf een onvergetelijke dag.
rtHÜP
je, met het opschrift: „Z.K.H.
Prins Bernhard, Prins der Neder
landen, heeft deze motor, als eer
ste vervaardigd door motorenfa-
briek Smit Bolnes N.V. te Zie
rikzee, op 10 april 1962 in bedrijf
gesteld".
Welkomstwoord mr. Dijckmeester
Tevoren was prins Bernhard in de
hall van het fabrieksgebouw harte
lijk verwelkomd door burgemeester
mr. F. Th. Dijckmeester, die herin
nerde aan vorige bezoeken van de
prins, tijdens en kort na het ramp-
gebeuren van 1953. Mr. Dijckmeester
citeerde de veelvuldig gehoorde ver
zuchting van toen: „Is het mogelijk
hier nog ooit een normale samenle
ving te beginnen?" Inderdaad bleek
het mogelijk - zo vervolgde hij - en
er was grote moed voor nodig, een
moed die door de bevolking werd
opgebracht en die in belangrijke
mate werd gestimuleerd door de le
den van het Koninklijk Huis, die
door hun durende, warme belang
stelling de bevolking een hart onder
de riem stak. In het kort de Schou-
wen-Duivelandse situatie uiteenzet
tend, wees spr. op de vernieuwing
van deze streek, waardoor winst ge
boekt werd, maar waarbij ook veel
verloren is gegaan. Nog altijd is het
een „geïsoleerd gebiedje", met alle
Door overstromingen in de noor
delijke kustgebieden van Nieuw
Zuid-Wales, in Australië, zijn dui
zenden mensen van de buitenwereld
afgesloten. Twee treinen met enkele
honderden passagiers, kunnen door
het hoge water niet meer verder.
Uit welingelichte bron in Algiers
is vernomen, dat in het gebied van
Duperre, aan de voet van het Ouar-
senis-gebergte in Algerië, een ster
ke O.A.S.-groep slaags is geraakt
met gewapende mohammedanen. Een
dertigtal O.A.S.-ers zou gesneuveld
zijn.
Scheepvaartberichten
Acmaea (t.), 10-4 te Cardon.
Lemsterkerk, 10-4 van Rotterdam
naar Londen.
Lelykerk, pass. 10-4 Vlissingen, 10-4
van Antwerpen naar Bremen.
SPORT
VOETBAL
Jeugd-Aktie Polio
Het comité Zwaluwen Jeugd-Aktie
Polio 'heeft besloten ook in Zeeland
dit. jaar weer met haar aktie ten
behoeve van het Prinses Beatrix-
Poliofonds voort te gaan. Het ligt in
de bedoeling, om in verschillende
delen van Zeeland wedstrijdreeksen
te organiseren. Vorige jaren werd
hieraan alleen deelgenomen door
z.gn. pupillen, maar aangezien
slechts weinig verenigingen de be
schikking hebben over pupillenelf-
tallen, heeft men besloten om ook
de B-junioren aan deze reeksen te
laten deelnemen.
Voor deze reeksen zullen geen
standenlij sten worden samengesteld
en 'geen prijzen beschikbaar worden
gesteld. Het inschrijfgeld per elftal
bedraagt 10 gulden, terwijl voor
iedere deelnemer 25 cent betaald
moet worden. Het is de bedoeling
dat de spelertjes zelf via hun ver
eniging dit bedragje betalen en dat
zij ervan in kennis worden gesteld
dat zij die dag zonder belang van
eerste of laatste plaats of prijs spe
len voor hun zieke en misdeelde ka
meraadjes. De wkedstrijd-reeksen
zullen worden gespeeld op zaterdag
30 juni op nog nader aan te wijzen
plaatsen.
Het provinciaal comité verzoekt
de verenigingen voorts om bij één
van hun thuiswedstrijden een col
lecte te willen houden t.b.v. het
Poliofonds of daarvoor b.v. een
vriendschappelijke wedstrijd te spe
len.
Prins Bernhard op slot „Moermond"
Belangrijke bijdrage tot opvoeding van de jeugd''
(Van onze redakteur)
RENESSE, 10-4. Z.K.H. Prins
Bernhard heeft dinsdag - de dag
van zijn komst - netjes in tweeën
geknipt. De morgenuren waren be
stemd voor Zierikzee, de middag
was uitgetrokken voor Renesse,
waar de prins de, in het vroeg 16e
eeuwse ;- geheel gerestaureerde -
slot „Moermond" ondergebrachte
Outward Boundschool met een korte
toespraak en 't drukken op 'n alarm-
schel officieel heeft geopend. Ook
Renesse ademde de sfeer van een
feestelijk gebeuren, met name in de
omgeving, die herinneringen heeft
aan zoveel triests in een nabij en
wat verder verleden. Op deze ge
denkwaardige dag echter was de
vreugde onvermengd, hetgeen zjjn
vertolking vond in het stralend
rood-wit en blauw van de vlaggen,
die dorp en omgeving markeerden.
In de nog wat grijze sfeer van een
vroege voorjaarsdag, zij het zo nu
en dan doorschoten met wat zon,
lag Slot „Moermond" te wachten op
de gebeurtenissen van de dag. Op
een met witte lappen gemarkeerd
terreintje vlak bij het slot daalden
de twee helicopters van de Marine
rond 2.30 uur; de 'hoge bezoeker en
zijn gezelschap als het ware bij de
voordeur van „Moermond" neerzet
tend. Persmensen en de politie ble
ken erin geslaagd het met auto's en
motoren toch tegen de hefschroef
vliegtuig te hebben kunnen opne
men, want zij waren vrijwel gelijk
tijdig met de Prins ter plaatse. De
slotbrug was aan weerszijden gemar
keerd door de leerlingen, die voor
deze gelegenheid hun stoerste pakjes
hadden aangetrokken. Bij de ingang
van het kasteel werd de directeur
van de Outward Bound-sohool, de
heer J. H. Ranft aan de Prins voor
gesteld, waarna men gezamenlijk
naar de vergaderzaal wandelde,
waar spoedig ieder een plaatsje had
gevonden.
Na ingeleid te zijn door de voor
zitter van de raad van toezicht dei-
stichting Outward Bound, dr. J. Ph.
Bakx verkreeg Prins Bernhard het
woord. Meteen deelde hij het aan
wezige publiek mede, niet van lange
speeches te houden en met zijn toe
spraak - kort en bondig - bewees hij
dat 't geen loze frase was. Reeds vo
rig jaar is de Outward Bound school
te Renesse in het fraai gerestaureer
de slot van start gegaan en de Prins
herinnerde eraan dat de school in
tussen al heel wat leerlingen heeft
afgeleverd.
„Het is de eerste school in Neder
land", zo zeide Prins Bernhard, „ge
baseerd op het oeroude principe van
het „mens sana in corpore sano" -
een gezonde geest in een gezond
lichaam - en hij achtte de stichting
van de school een belangrijke bij
drage tot de opvoeding van de Ne
derlandse jeugd.
Het essentiële van Outward Bound
Tevoren had dr. Backx zijn vreug
de erover uitgesproken dat de stich
ting over het fraaie gebouw „Moer
mond" de beschikking kon krijgen.
Hij dankte voor de velerlei steun
ondervonden bij de totstandkoming
van de eerste school van dit type in
Nederland. De president van The
Outward Bound Trust, de Engels
man Sir Spencer Summer M. P. me
moreerde het begin van Outward
Bound in zijn land zestien jaar ge
leden en wees erop dat het essen
tiële van de grondgedachte van Out
ward Bound zich moeilijk laat uit
drukken en nog minder in beeld
brengen. Spr. zeide onder hilariteit
dat hij in het „House of Commons"
op dit moment feitelijk aanwezig
had moeten zijn, maar hij kon zich
moeilijk voorstellen dat daar be
langrijker zaken aan de orde komen
dan hier te Renesse. Hij wees op
de problemen van de begintijd om
dat het 'hier ging om een nieuwe
conceptie. Na bezoeken aan de ver
schillende centra van Outward
Bound, was spr. overtuigd dat men
op de juiste weg is naar het doel
van de Outward Bound, het aan
kweken van allerlei positieve eigen
schappen die de jongemens tot een
persoonlijkheid maken. Hij bracht
daarna de hartelijke groeten van
Outward Bound in Engeland over
aan de school te Renesse.
Een Duitse stem.
Tot slot sprak Georg Wilhelm
Prinz von Hannover, leider van een
jongensinternaat in Zuid-Duitsland,
waar jaarlijks Nederlandse en Duit
se jongeren samenkomen en samen
werken: De Prins van Hannover
had ook samengewerkt met Neder
landse jongensgrocpen in Grieken
land, toen een deel der Ionische
eilanden door een aardbeving was
getroffen. Hij prees het uithoudings
vermogen en do taaiheid van de
jongens die hierbij werden ingezet
en. hij zag in het algemeen de sa
menwerking tussen jongelui van
verschillende landen als een moge
lijkheid de tegenstellingen opzij te
zetten en te werken in de richting
ener Europese opvoeding. „We zit
ten immers in hetzelfde schip en
de Vrijwillige dienst voor de naaste
en de bereidheid om het leven van
de naaste te redden gaat voorbij aan
vragen als welke landsaard heeft hij
of welke politieke of godsdienstige
overtuiging?. Hij hoopte dat ook in
de toekomst deze geest op de school
te Renesse zal worden gevonden.
Praktisch zonder de pas in te hou
den drukte Prins Bernhard bij het
naar bulten lopen op een aiarm-
schel, hetgeen het sein was voor een
demonstratie brandblussen op het
slotplein, een karweitje waarvan
een ploeg leerlingen van de school
zich uiterst handig en zelfverzekerd
kweet. „Dat is vlug gebeurd", zei
Prins Bernhard lachend, toen het
geluid van de schel op en rond het
Direkt daarop kringelde rook uit
de toren van het slot en kwamen uit
hoeken en gaten de jongelui tevoor
schijn, die bijzonder rap zich aan
touwen omlaag lieten glijden. Een
blusploeg liet zich niet onbetuigd
maar nam de vluchtenden hevig
„onder water", zodat ze druipend
beneden kwamen. Dit alles was een
voorproefje van andere oefeningen,
in pittige commando-stijl gehouden.
De slotgracht werd met behulp van
touwen door de jongelui gemakke
lijk genomen. Eén van hen plofte in
het zwarte water maar zwom snel
naar de overzijde. Tijd om zich te
verkleden was er niet en dus bleef
hij in zijn natte plunje de gehele
middag dooroefenen. Palen en klei
ne boomstammen bleken uiterst ge
schikte attributen om er spiersta-
lende gymnastiek mee te beoefenen.
Opgesteld langs de borstwering ter
afscherming van de gracht toonde
prins Bernhard onverholen belang
stelling voor het gepresteerde.
Naar Schelphoek
Om 4 uur ging het gezelschap
daarna in snel tempo naar
Schelphoek waar een reddings
oefening vanuit zee werd gehou
den die de prins staande op een
over het water gebouwd plan
kier, gade sloeg.
Tot nu toe had Zijne Koninklijke
Hoogheid het in zijn lichtgrijs col
bertcostuum gedaan, maar hier aan
de zeekant was het toch wat fris en
liet hij zijn regenjas uit de auto ha
len. Gemoedelijk op zeemans-ma
nier stak hij bij het kijken naar de
redding, een pijp op. Even buiten
gaats lag een zeilboot die door de
jongelui met een reddingslijn werd
vastgemaakt aan het plankier. Even
later gleden de jongens, in een red
dingsboei vastgehaakt aan de lijn,
naar de veilige wal. Een grapje daar
bij was dat de mannen op het plan
kier zo nu en dan de lijn lieten vie
ren, zodat de te redden opvarenden
van het jacht met een plons in het
water terecht kwamen. Overigens
duurde het verblijf bij Schelphoek
slechts kort en terug ging het daar
op naar slot „Moermond" waar in
middels jongelui in kano's zich han
dig door de slotgracht bewogen; een
in dit milieu volstrekt onhistorisch
gezicht, maar we weten nu eenmaal
dat een Outward Boundschool iets
anders is dan een ridderslot in vroe
ger eeuwen.
In het nabij het slot gelegen pa
viljoen werd onder leiding van de
sportleraar de heer R. L. Boerma
een demonstratie judo gegeven,
waarbij het mannelijk toeging. Voor
al ook bij deze demonstratie moet de
prins de overtuiging hebben gekre
gen, dat de Outward Boundschool
bepaald geen slap praatclubje is,
maar wordt bezocht door echte Hol
landse doe-jongens.
Ongedwongen onderhoud
Na al deze avonturen was het
prettig te vertoeven in de vergader
zaal, waar de prins en de andere
aanwezigen zich bij een goed glas
en door de kok - de heer J. Zwiers
- klaar gemaakte hapjes zich op
vrolijke en ongedwongen wijze on
derhielden. Vrijwel op de vastgestel
de tijd brulden de motoren van de
twee helikopters hun stentorstem
men over de omgeving van „Moer
mond" en stapte de prins, na af
scheid genomen te hebben van de
autoriteiten en zijn gastheer burge
meester Jhr. R. J, H. Q. Röell - die
hem ook bij aankomst als eerste had
verwelkomd - in het toestel, dat vrij
wel onmiddellijk opsteeg en enkele
minuten nadien tot een klein stipje
in de lucht was verkleind op weg
naar Soestdijk.