jfo
Het mond- en klauwzeer
BBQf
Supralux VERF EN LAK
DE GROENE SHAWL"
Vóór dertig jaar verloor Schouwen-Duiveland
zijn „Tot Nut en Ontspanning"
*UE
Goedkoop door de lucht naar de 'States'
OVERDENKING
DE WRAAK VAN GRIJZE BEER
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE vbudag 9 februari i9«a No. 19123
C.F.A. - Zierikzee
Voor de C.F.A. Zierikzee draait
zaterdagavond in het Herv. Ver
enigingsgebouw de boeiende film
„De groene shawl".
De hoofdpersoon in dit filmver
haal is een jonge, knappe man,
Jacques Vauthier, die in de be
klaagdenbank terecht staat op be-
schudiging van moord. De zaak is
voor de verdediging niet eenvou
dig, want de verdachte is bij het
lichaam van de overledene aange
troffen, terwijl zijn handen met
bloed bedekt waren. Er is echter
ook nog een andere reden waarom
verschillende advocaten van naam
geweigerd hebben de verdediging
op zich te nemen. Zij konden met
de verdachte geen woord wisselen,
zij konden hem zelfs geen bewijs
stuk laten zien, omdat hij niet al
leen doofstom maar ook blind was.
De reeds wat- oudere jurist De-
liot besluit tenslotte de zaak op
zich te nemen. Hij zoekt Jacques
in de gevangenis op en probeert
hem te overtuigen van zijn goede
wil. Als enig antwoord wordt hij
op dolle wijze aangevallen en tegen
de grond geslagen.
Thuisgekomen leest hij eerst het
boek dat Jacques Vauthier vóór de
beschuldiging van de moord heeft
geschreven, getiteld „De Eenzame".
Hij begint daardoor iets te begrij
pen van wat het betekent blind en
doofstom te 2ijn. Dan gaat hij op
stap. Hij onderzoekt het verleden
van de Amerikaan die vermoord
is geworden en ontdekt dat de man
een jeugdvriend is van Jacques
Vauthier's vrouw. Het lukt hem de
vrouw op te sporen en weer in
contact te brengen met haar man.
Langzamerhand komt hem de
hele toedracht steeds duidelijker
voor de geest en als de openbare
aanklager in zijn naar het schijnt
waterdichte requisitoir de aanval
opent, is Deliot voor zijn verdedi
ging gereed.
Zonder op de ontknoping van
deze diep menselijke en spannende
film vooruit te lopen, zij tenslotte
alleen nog vermeld dat Deliot er in
slaagt zijn cliënt vrij te krijgen en
de werkelijke dader te ontmaske
ren, waarbij de groene shawl van
Jacques vrouw, die voor de ver
dachte zo'n grote waarde had, een
belangrijke rol heeft gespeeld.
Borden met dit opschrift ziet
men momenteel weer op vele
plaatsen. B(Jna 400 bedreven wer
den al door de ziekte getroffen en
hoewel het er op lijkt dat de epi
demie zo langzamerhand wel tot
staan gebracht wordt, komen er
toch steeds nog nieuwe gevallen
bij. In de kranten staan steeds
berichten met grote getallen, die
het aantal afgeslachte dieren mee
delen. Bqv. 16 januari: 15.077 var
kens, 800 runderen, 253 schapen
en een aantal geiten afgeslacht.
Menigeen heeft zich al gealar
meerd afgevraagd hoe groot de
ramp is voor de boeren. Nu, ple
zierig is het allesbehalve, maar als
we de genoemde cijfers bekijken
ten opzichte van de getallen die
ons laten zien hoe groot onze to
tale veestapel is, valt het allemaal
nog al mee.
Als we echter bedenken hoe be
smettelijk deze ziekte is en hoe
gemakkelijk andere bedrijven ook
met deze ziekte te kampen kunnen
krijgen, slaat de schrik ons toch
wel om het hart. Mond- en klauw
zeer valt „gelukkig" onder de be
palingen van de veewet. Jammer
genoeg zijn er altijd mensen die
zich hier niets van aantrekken en
rustig doorgaan met het vervoer
van besmette dieren.
Al een oude ziekte
Ondanks het feit dat de schrij
vers uit de oudheid over het alge
meen niet veel over veeziekten
schrijven, zijn we er toch achter
gekomen dat de mond- en klauw
zeer 20 eeuwen geleden ook al be
kend moet zijn geweest. Maar veel
vertellen ze niet omtrent deze
ziekte. Pas veel later, nl. in de 17e
en 18e eeuw begint men de ziekte
meer gedetailleerd te beschrijven.
Dat is niet zo vreemd, in die tijd
worden de veestapels groter, de
mensen beginnen meer te reizen
zodat het gevaar voor besmetting
steeds groter werd. Als een boer
in de middeleeuwen vijf koeien,
een koppel schapen en een paar
varkens had, was het een grote
boer. Pas nadat grote rampen, zo
als de veepest, in Europa de He
en 18e-eeuwse veehouders troffen,
begon men zich meer voor veeziek
ten te interesseren. Toen zijn ook
voor het eerst op grotere schaal
maatregelen genomen tegen epide
misch optredende veeziekten. Men
had het vervoer van levend vee al
verboden en zieke dieren werden
geslacht.
Bijgeloof woekert
Tot in het midden van de 18de
eeuw had men er geen idee van,
dat mond- en klauwzeer een be
smettelijke ziekte was. In 1764 was
het Sagar de eerste die op moge
lijkheid van rechtstreekse besmet
ting van het ene dier op het andere
wees. Maar vooralsnog trok men
zich daar niet veel van aan. Men
weet haar liever aan allerlei bo
vennatuurlijke oorzaken.
Omdat de mond- en klauwzeer
zich met een bepaalde regelmaat
herhaalt, bracht men het met de
maanstand, zonnevlekken, of een
ongunstige constellatie van de pla
neten in verband.
Om de koeien te genezen nam
men ook allerlei vreemde middelen
te baat. Men kon bijv. de plaggen
uit de wei halen waarin de koeien
het laatst gestaan hadden en
droogde deze dan bij de schouw.
Zodra de plaggen droog waren,
zou de koe genezen zijn. Een an
der „onfeilbaar" middel teas het
bestrijken van de koe met een
donderkeil en daarbij bepaalde
spreuken opzeggen.
Verschillend© typen mond- en
klauwzeer
Uiteindelijk kwam men er toch
achter, dat de ziekte zich door con
tact verspreidde doordat -men kon
nagaan hoe de ziekte van plaats
naar plaats werd gebracht.
In het midden van de 19e eeuw,
toen men alle ziekten veroorzaakt
dacht door bacteriën, ging men
naar de bacterie zoeken die de
mond- en klauwzeer veroorzaakte.
Deze werd niet gevonden, tot men
in ongeveer 1900 ontdekte dat de
verwekker van deze ziekte de ge
wone bacteriefilters passeerde. Hij
moest dus kleiner zijn dan een
bacterie. Dit is ook inderdaad zo,
de verwekker van de mond- en
klauwzeer is een virus en een van
de kleinste.
In 1922 stelden Vallé en Carré
vast, dat er verschillende typen
mond- en klauwzeer voorkwamen.
Zij vonden twee typen, later werd
er nog een derde type bij gevonden.
Men noemde ze A, O, en C. Mo
menteel komt in het westen van
ons land het type C voor en in het
oosten het type O.
Hoe uit zich de mond- en
klauwzeer
Het is een met koorts verlopende
ziekte, uiteraard zeer besmettelijk
waarbij zich op de slijmvliezen en
de huid blaren vormen. Daarna of
te gelijkertijd worden de hoeven
en organen aangetast. Bij de ver
schillende diersoorten verloopt de
ziekte ook verschillend maar in
hoofdzaak toch gelijk.
Bij varkens slaat de ziekte het
ergst toe. Daar wordt vaak het
hart aangetast, waardoor het dier
sterft. Paarden hebben geen last
van deze ziekte. Onze landgenoot
Frenkel wist enkele verbeteringen
in de entstof aan te brengen zodat
dit nu over de gehele wereld wordt
gebruikt. Na een injectie is het
dier ongeveer negen maanden im
muun voor de ziekte. Er is dus, in
dien men alle krachten inspant,
wel iets tegen de ziekte te doen,
maar de kleinste onachtzaamheid
kan weer veel verknoeien. We
moeten er daarom steeds voor blij
ven waken dat deze ziekte niet
weer de kop kan opsteken.
De status van de
Papoea-student
HOLLANDIA, 8-2. Het gouver
nement van Nederlands Nieuw-
Guinea zal zich niet verzetten te
gen de terugkeer van de Papoea
student Frits Kirihio, die een be
zoek aan Indonesië heeft gebracht
en op het ogenblik in Nederland
is, naar Nieuw Guinea. Dit ver
klaarde donderdagmorgen een
woordvoerder van het gouverne
ment. „Kirihio is een Papoea. Het
staat hem dus vrij zich ongehin
derd in zijn land te bewegen", zo
zei hij.
y VOORLICHTINGSBUREAU
VOOR DE VOEDIHG
Het O]
van levensmiddelen
Het is verstandig om altijd een
voorraadje levensmiddelen in huis
te hebben, niet alleen in onrustige
tijden ,maar ook in normale om
standigheden.
D© omvang en de aard van de
voorraad zal men laten afhangen
van de grootte en de geschiktheid
van de bewaarplaats (is deze droog
of vochtig, koel of in de buurt van
een schoorsteen of verwarmings
buizen). Uiteraard spelen ook de
gezinsgrootte en de financiën een
:oL Wat dit laatste betreft kan
men, indien men een voorraad wil
vormen, dit het beste heel geleide
lijk doen.
De beste plaats voor het bewa
ren van levensmiddelen is een koe-
e, maar vorstvrije, droge, frisse,
uchtige ruimte. Dit kan zijn een
celder of zolder of een kast in een
|ang of onverwarmde kamer. Ook
ndien men niet beschikt over een
loede bergruimte, die aan deze
risen voldoet, kan men een voor
raad maken, maar dan alleen van
artikelen die lang bewaard kunnen
worden. Wat houdbaarheid betreft
maakt het geen verschil of levens
middelen in blik of glas geconser
veerd zijn; met het oog op breuk
zal blik de voorkeur verdienen bo
ven glas voor die levensmiddelen
die men voor een noodtoestand op
slaat.
Wie noodbiscuits wil inslaan kan
het beste die fabrikaten kopen,
waarvan een houdbaarheid van
enkele jaren gegarandeerd is en
die luchtdicht (niet in karton!) ver
pakt zijn.
Tot de artikelen die men langer
dan een jaar kan bewaren, omdat
zij vrijwel niet aan bederf onder
hevig zijn behoren:
in blik of glas geconserveerde:
volledige maaitijden (plat du jour,
stamppot);
rijst-, macaroni-, spaghetti-, mie
gerechten, al of niet met vlees,
vis, een saus, e.d.;
soepen, al of niet geconcentreerd;
peulvruchten, naturel of in 'n saus;
groente, paddestoelen, gesterili
seerde tafelzuren;
vruchten, vruchtesap;
vlees (lapjes, gehaktballen, haché,
e.d.), vleeswaren (lunchvlees, bo
terhamworst, rolpens, lunchtong,
comed beaf, leverpastei)
FLITSEN UIT HET
BUITENLAND
JERUZALEM. De Israëlische po
litie heeft meegedeeld dat Jordaan
se schildwachten in het niemands
land in Jeruzalem een Britse zen
delinge hebben doodgeschoten.
LONDEN. De Anglicaanse Kerk
heeft de instelling van een com
missie bekend gemaakt, die zal
onderzoeken of het niet wenselijk
is de benoeming van bisschoppen
te wijzigen. Deze worden thans
door de monarch benoemd, op ad
vies van de premier.
TOKIO. De Japanse minister
van buitenlandse zaken, Zentaro
Kosaka, heeft tot een commissie
uit het parlement gezegd, dat Ja
pan Nederland te verstaan heeft
gegeven dat Japan politiek gezien
in een moeilijke positie zou gera
ken wanneer Nederland militairen
via Japans grondgebied naar een
betwist gebied zou vervoeren.
BERLIJN. Het Oostduitse com
munistische blad „Neues Deutsch-
land" heeft gemeld dat oost-Duits-
land meer levensmiddelen moet
invoeren dan het van plan was we
gens de tekortkomingen van zijn
collectieve boerderijen in het afge
lopen jaar.
INNSBRUCK. Een Nederlander,
de 46-jarige Hendrik van Over-
beek, is na een val tijdens een ski
tocht naar Serfaus in de provincie
Tyrol, overleden, zo meldde de po
litie daar.
OSLO. De Noorse minister van
buitenlandse zaken, Halvard Lange
heeft donderdag in het parlement
kritiek geuit op leidende politici
in enkele westelijke landen, die
twijfelen aan de geschiktheid van
de organisatie der Ver. Naties als
voornaamste werktuig in de inter
nationale politiek.
Merkwaardig gezelschap verdween
ZIERIKZEE, februari. Alle geest
drift van de 19e eeuw om het nut
tige met het aangename te vereni
gen, ligt besloten in de naam: „Tot
Nut en Uitspanning", één der be
roemdste leesgezelschappen, die
Schouwen-Duiveland heeft gehad,
maar die precies dertig Jaar gele
den ophield te bestaan. „Tot Nut
en Uitspanning" was eenmaal een
zeer bloeiend gezelschap, dat werd
opgericht in 1845, maar - zjj het
stellig niet roemloos - ten onder
ging in het begin van 1932, dertig
jaar geleden dus. De bakermat van
het gezelschap was Noordwelle.
De opperste funktie in het gezel
schap was direkteur, die in 1854
toeviel aan zekere heer K. J.
Dhuy, geassisteerd door de heer D.
Kwaak als secretaris-penning
meester. Reeds onmiddellijk waren
in portefeuille de tijdschriften „De
stads- en dorpsbibliotheek" en
„Het nieuwe Nederlandsche Maga
zijn", later aangevuld met de „Om
nibus", maar ook boeken circuleer
den, die den leden in zakken ge
bonden kregen toegestuurd. Het
„elck-wat-wils-princlpe" ging zo
ver, dat men even later naast el
kaar in de portefeuilles aantroi
„Het bijbels dagschrift" en „De
geschiedenis van Jut", een wal
profane combinatie, waarover onze
19e eeuwse voorouders blijkbaai
nimmer zijn gestruikeld.
Combinatie met Renesse
In 1855 kreeg „Tot Nut en Uit
spanning" er heel wat lezers bij,
want het gezelschap werd gecom
bineerd met dat te Renesse en de
heer Dhuy bleef gehandhaafd tot
de fusie en diende het gezelschap
niet minder dan 34 jaar.
Een besluit van verstrekkende
betekenis viel op 25 januari 1856.
Men kwam toen overeen dat de
gelezen boeken en tijdschriften in
de wintervergaderingen voortaan
zouden worden verkocht aan de
leden. Deze boekverkoping besloot
men te combineren met het pot
verteren, hetgeen een onuitputte
lijke bron van vermaak voor onze
voorouders bleek. Reeds in de na
jaarsvergadering werd de stand
van de maan gepleegd - ver
lichting was er toen niet in noord
westelijk Schouwen - en stelde
men de „leutige" avond vast. Men
besloot - om een voorbeeld van
een enkel jaar te nemen - in te
slaan voor het festijn: 17 pond
vlees, 20 pond brood (wittebrood
en krentebrood) en per man een
fles wijn (ook per man een pond
vlees trouwens), meegerekend de
thuisblijvers.
Tot het hanekraaien
Reeds om drie uur in de middag
begon zo'n wintervergadering. Bij
de aanvang mocht bier of thee
worden besteld, maar de penning
meesters waren „die-hards" en
zorgden dat de kas er geen verlies
door leed. Ze hanteerden een ge
raffineerd stel boetes, een lange
waslijst is er van bekend: een vlek
op een boek ct. boete; een grote
vlek 5 ct. boete; een scheur 5 tot
10 ct. boete; entree nadat de ver
gadering was begonnen 2Vz ct. boe
te. Wie binnenkwam tijdens het
lezen der notulen 3 ct. boete, een
tarief dat opliep tot 10 ct. naar
mate men nog later ter vergade
ring kwam. Ook het verzenden en
het invullen der boekjes gaf alle
gelegenheid met een boetesysteem
te werken.
Hoe dat ook zat met al die boe
tes, het potverteren loog er niet
om. Om 6 uur kwam er „koffie met
brood" en nadien kwamen de gla
zen op tafel en werd er duchtig
pret gemaakt, met biljarten, kaar
ten, boetes uitrekenen totdat ein
delijk de boekverkoping plaats
vond.
De gemeenschappelijke maal
tijd begon om 's nachts 12 uur
en daarbij werd lustig ge
schranst. De kroniekschrijver
meldt: „verzadigd ging men na
een blijgeestig gebed eerst bij
het hanekraaien naar huis".
Na 1860 echter werd de boekver
koping opgeluisterd met voordrach
ten en lezingen. Het verzenden dei
ooeken - een heel karwei - werd
gehonoreerd met f 1 tot f 2,50 pei
jaar.
De dames
Bij het 50-jarig bestaan besloot
het bestuur ook de dames toe te
laten tot wintervergaderingen,
maar later is men daar weer op
teruggekomen. Het 75-jarig bestaan
- hoe was toen de glorie van „Nut
en Uitspanning" reeds getoond -
werd in alle stilte gevierd en ieder
een voelde het naderende einde.
Als gezegd viel begin 1932 de ge
nadeslag. Eén der merkwaardigste
eilandelijke verenigingen verdween
/an het toneel en daarmede een
tuk 19e eeuwse gezelligheid, die
nimmer terugkeren kan en zal.
Ingezonden mededeling
is beter, kost minder... en elke streek strak!
'n Product von BRINK, Qroot-Ammors
Retoertje Canada: 1000 gulden
DEN HAAG, 8-2. De luchtvaart
maatschappijen, aangesloten bü de
I.A.T.A., waaronder de K.L.M.,
hebben besloten om op de Noord-
atlantische route speciale tarieven
In te voeren voor het vervoer van
25 of meer personen, zo meldt de
K.L.M.
Deze tarieven, die, mits de rege
ringen ze goedkeuren, reeds 10
Ingezonden stukken
„DRAAGT ELKANDERS LASTEN"
De plaatselijke commissie van
het Algemeen Sociaal Fonds ter
bevordering van de Volksgezond
heid „Draagt Elkanders Lasten"
hoopt van 12 tot en met 17 febr.
1962 een huis aan huis-kollekte te
houden.
De opbrengst van deze kollekte
is bestemd voor leden van de
christelijke vakbeweging, die ten
gevolge van langdurige ziekte, in
validiteit e.d. steun in velerlei
vorm behoeven.
Uw bijdrage stelt het fonds mede
in staat de zo noodzakelijke hulp,
waarvoor veel geld nodig is, te
verlenen.
Wij bevelen deze kollekte van
harte bij onze stadgenoten aan.
De plaatselijke commissie van
het Algemeen Sociaal Fonds
ter bevordering van de Volks
gezondheid „Draagt Elkanders
Lasten".
KERKNIEUWS
Ger. Kerken
Beroepen te Nijverdal (vac. G.
Heijerman): G. Veeneman, Amers
foort en (vac. 3e pred.pl.): D. J.
Borgers, Hoogeveen.
Bedankt voor IJmuiden (4e pred.
pl.): D. W. Dondorp, Antwerpen.
Chr. Ger. Kerken
Beroepen te Amsterdam-Zuid:
J. M. Visser, Dokkum.
Aangenomen naar Utrecht-C: W.
van 't Spijker, Drogeham.
Ger. Gemeenten
Beroepen te Rotterdam-Zuid
wij k :L. Rijksen, Rotterdam-West.
Ingezonden mededeling
/?tuxxe/b
dm,
J. W. KOOMAN ^=5=
Ellemeet Tel.01117-281
maart zullen ingaan, hebben be
trekking op reizen lussen de Ver
enigde Staten, Canada en Mexico
enerzijds en Europa, Afrika en het
Nabije Oosten anderzijds.
Tussen Amsterdam en New York
resp. Montreal ,komt deze reduc
tie, afhankelijk van de keuze van
't vliegtuig (straalvliegtuig of zui
germotorvliegtuig) neer op een be
drag van 650 730 gld. per groeps-
lid, zodat bijv. de reis heen en te
rug naar de Verenigde Staten in
een vliegtuig met zuigermotorec
voor 1110 gulden kan worden ge
maakt en naar Canada voor 1033
gulden.
Uit de jeugd van Jezus is ons
zo goed als niets bekend. De evan
gelieschrijvers waren geen verslag
gevers, die er op uit waren de
nieuwsgierigheid van hun lezers te
bevredigen met het opdelven van
„interessante" bijzonderheden uit
iemands leven. Slechts één episode
is ons overgeleverd, nl. die van de
twaalfjarige Jezus in de tempel,
Lucas 2 40-52. Dit verhaal is er
ons des te kostbaarder om.
Het laat ons Jezus zien als een
jongen, die merkwaardig zelfstan
dig is voor zijn leeftijd, tot verba
zing van zijn ouders, die zoiets
niet van hem gewend zijn. Maar
aan de andere kant ook weer geen
eigenwijs en over het paard getild
wonderkind; temidden van de
schriftgeleerden in de tempel is
het Jezus, die luistert en vragen
stelt, en niet andersom. Hij is nog
bezig te leren, zich voor te berei
den; Hij is nog niet zelf de leraar.
Toch geeft Hij aan Jozef en
Maria een les - een harde les: Wist
gij niet, dat ik bezig moest zijn
met de dingen Mijns Vaders? Dit
bezig-zijn met de dingen van God
betekent: zich los maken van alle
menselijke bindingen, te beginnen
met de binding aan Zijn ouders
(Joh. 2:4: Vrouw, wat heb ik met
U van node?), totdat Hij volkomen
vereenzaamd, van alle mensen ver
vreemd, aan het kruis hangt.
Zijn roeping is die van een steeds
groter wordende eenzaamheid, van
niet-begrepen en uitgestoten wor
den door de mensen. Maar juist
in die eenzaamheid laat Hij de
mensen niet los: zij laten Hem los,
maar niet omgekeerd; het is juist
zijn solidair-zijn met de mensen,
waardoor Hij van allen vervreemdt
Zo baant Hij echter de weg tot
een nieuwe gemeenschap tussen
God en mens. Hij sterft, van God
en van de mensen verlaten - om
God en mens weer bij elkander te
brengen en met elkander te ver
zoenen.
Dit is de weg, die zich nu reeds,
op zijn twaalfde jaar, duidelijk af
tekent. Maria zal veel moeten
lijden: Haar Zoon is voor hóór
verloren - om, als Gods Zoon, van
en voor ons allen te zijn.
F. A. v. L.
36. Agua, Presto en Tim komen behoedzaam hun tent uit. Ach
ter de tent staat Grijze Beer, die een vurige toespraak houdt tot
de Osage-krijgers. „Volk der Osagen!" klinkt zijn felle stem, „de
geesten der rivier, toornig over de eerloze houding van uw opper
hoofd, hebben Biakese deze avond in de rivier doen ondergaan.
Ik, Grijze Beer, die in betere tijden u aanvoerde in de roemvolle
strijd tegen de Shoshonen, ik ben door de riviergeesten uitverkoren
om als uw opperhoofd de eer der stam te herstellen 1"
„Vlug", fluistert Agua tot de anderen, „zolang hij daar staat te
brallen, kunnen wij ongezien ontsnappen!" Sluipend van tent tot
tent, lukt het het drietal inderdaad het dorp uit te komen en even
later zitten zij al in een kano en paddelen snel stroomopwaarts.
