onze
st.-nicolaaspuzzle
win een waardebon
ió letó
veranderd
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE dinsdag 21 november 1991 No. 19019
Oe vaderlandse tegelschouw
Vanaf dit moment doet de schouw
dus haar Intrede en zoals te ver
wachten was wisselde ze getrouw
van beeld, al naar gelang een nieu
we stijlperiode in de kunstgeschie
denis haar al dan niet revolutionair
kopje opstak. Zijn deze stijlken
merken ons nog bijgebleven van
Deze schouw uit de 18e eeuw is nu nog te vinden in een boeren
woning te Heer Hugowaard.
de schoolbanken dan zal het ons
niet verwonderen de klassieke rust
der renaissance-schouw na eeuwen
van metamorfoses te zien verdwij
nen achter de sierlijk drukke faca
des van de rococo, welke op haar
beurt weer na eeuwen van veran
dering het onderspit zullen moeten
delven tegen de nieuw - zakelijke
schouwen of de baksteenfantasieën
uit de jaren '30Enzovoort, en
zovoort. Kortom het vertrouwde
beeld van een ook op dit gebied
levende cultuur, een immer duren
de wisselwerking van actie en re
actie.
Bij al die categoriën schouwen is
er echter een die op bijzondere
wijze ons hart heeft gestolen: de
vaderlandse tegelschouw. In zijn
verschijningsvorm een even typisch
Nederlandse aangelegenheid als 't
Sinterklaasfeest dat er rondom ge
vierd wordt. En zoals het met zo
veel werkelijk karakteristieke
kunstuitingen gesteld is: ze worden
met de dag zeldzamer.
Als we de hierbij afgedrukte te
gelschouw eens bekijken, kunnen
we maar tot één conclusie komen
n.l. dat het zonde en jammer is
dat men ze steeds minder aantreft
en dat degenen die er nog zijn onze
aandacht en waakzaamheid met
betrekking tot eventuele afbraak
of verkoop naar het buitenland
dubbel en dwars waard zijn.
Onze foto betreft een achttiende
eeuwse schouw welke bij ons we
ten nog heden aanwezig is in een
boerenwoning in Heer Hugowaard.
Het is in zijn soort een pronkstuk,
zelfs ondanks de reeds verdwenen
tegelbekleding in de nis (waarnu
stuc met marmerschildering prijkt,
pronkten vroeger waarschijnlijk
z.g. schildpadtegels).
De schouw is naar vorenhellend
gebouwd met een stooknis voor
haardvuur in een vuurkorf,
methode van verwarming in
tijd van oliestook en centrale
wel heerlijk roman-
Een paar geslaagde
- voorstellingen
meerdere tegels die
samen één beeld vormen - verle
vendigen de witte „ondergrond" die
uiteraard ook uit tegels bestaat. Zo
zien we links en rechts kat en
hond afgebeeld, de huisdieren bij
uitnemendheid op de boerderij die
ook in natura hun plaats bij de
schoorsteen wel zouden weten te
vinden. Daar een en ander opge
steld stond in de pronkkamer vin
den we ook typische elementen
van zo'n kamer in de tegels tot
uitdrukking gebracht: een sierlijke
vaas met bloemen en een kooitje
met een kanarie. De aard van de
woning zelf - een boerderij - vin
den we tenslotte weerspiegeld in
twee taferelen die het leven op
het platteland tot onderwerp heb
ben: de boer me z'n paard en een
koe. Dit alles uitgevoerd in wit met
paarse Friese tegels - een ware lust
voor het oog.
Vaak zullen we rondom de stook
plaats religieuse voorstellingen
aantreffen. Niet zelden vinden we
alle belangrijke episoden uit de
Bijbel als één groot beeldverhaal
in reeksen tegels uitgebeeld. Elk
detail toont ons de verrassende wij
ze van figuurschildering, gevat in
een kader van Lodewijk XV mo
tieven welke onderling logisch bij
elkaar aansluiten.
Friese tegels
in Noordhollandse schouw
Deze achttiende eeuwse Friese
tegels welke we vaak in de zeld
zame Noordhollandse schouwen
aantreffen komen, naast in paars-
wit ook in 't meer bekende blauw
wit voor, waarbij het dan altijd
weer opmerkelijk is te constateren
hoe de bijbelse figuren worden uit
gedost in de costuums uit de tijd
van de vervaardiger zelf, een en
ander vermengd met grotendeels
verzonnen kledingdetails of cos-
tuumonderdelen uit eeuwen die be
paald niet de tijd van de bijbel
zijn geweest.
Uiteraard zijn bloemmotieven,
voorstellingen uit het dagelijks le
ven, krijgslieden, scheepjes, vruch
ten, tot engeltjes en zelf zeemeer
minnen toe onder de favoriete af
beeldingen terug te vinden: de an
tiquairszaken tonen ze ons nog in
al hun verscheidenheid, de boeren
woningen steeds minder
Het zij terloops als gratis sug
gestie opgemerkt, dat zo'n tegel
trouwens als Sinterklaasoadeau een
altijd dankbaar - en niet duur -
presentje is. Misschien kunt U hier
in deze dagen uw voordeel mee
doen en misschien kunt U ook op
een van alle andere dagen nog eens
gaan speuren naar dat helaas ver
dwijnende oer-vaderlandse pronk
juweel: de tegelschouw. Nu zijn
ze er nogmaar haast U!
(Nadruk verboden).
H. G. DU VIEUJ-RHIN
Schouw 18e eeuw te Heer Hugowaard.
Sint Nicolaas is een naam die ons wel
bizonder vertrouwd in de oren klinkt.
Reeds van onze prilste jeugd zijn we met
die naam en de daarbij behorende figuur
goed bekend. Aanvankelijk was hij voor
ons de zeer, zeer oude grijze bisschop uit
Spanje, die eenmaal in het jaar naar ons
lage landje bij de zee kwam om daar bij
nacht en ontij over hoge daken te rijden
op zijn prachtige schimmel. Zijn zwarte
knecht luisterde dan aan elke schoorsteen
om te horen of er nog stoute kinderen wa
ren. De Sint was voor ons de kindervriend
bij uitstek, de goedheilig man, waarvan je
als kind de vurigst gewenste cadeautjes
kreeg, maar ook wa9 hij de boeman, die
stoute kinderen meenam naar Spanje, een
land heel ver van het vertrouwde thuis
vandaan, een boeman, waarvoor het kind
een heilig ontzag had.
Maar langzaam verdwijnt dit oude kin
derlijke beeld om plaats te maken voor
het begrip hier te maken met een wel bi-
zonder traditioneel feest, dat zich ondanks
de loop der geschiedenis, reeds honderden
jaren in Nederland heeft weten te hand
haven.
Ja, wonderlijk eigenlijk! Dat het Sint
Nicolaas-feest vroeger enthousiast gevierd
werd lag gezien de omstandigheden voor
de hand. In die oude tijden greep men ie
dere gelegenheid aan om vooral 's winters
een gezellig intiem huiselijk feest te bele
ven. De dagen waren kort. de avonden
zeer lang, ook al ging men veelal heel wat
vroeger naar bed dan wij de moderne
mensen. Maar tijdens die betrekkelijk lan
ge winteravonden had men toch wel be
hoefte aan iets bizonders en dan was een
feest van harte welkom. Vooral het Sint
Nicolaas-feest mocht zich in een grote be
langstelling verheugen, omdat dit feest
bovendien de mogelijkheid bood van een
minstens dagen lange voorpret.
Maar, dat dit feest tegenwoordig nog zo
algemeen gevierd wordt en zeker niet met
minder enthousiasme dan vroeger is op
vallend. Eigenlijk heeft de hedendaagse
mens in zijn jachtend bestaan en de zee
van ontspanningsmogelijkheden die hem
daarbij nog geboden wordt, weinig behoef
te aan zo'n feest. Men zou verwachten dat
de moderne mens er eigenlijk nauwelijks
tijd voor heeft. Het zenuwslopend, jach
tend bestaan eist hem helemaal op. En wat
er aan vrije tijd overblijft, och die is zo
makkelijk te vullen. De een leest graag of
heeft een hobby, de ander doet aan sport
er zijn velen lid van verenigingen,,
dan zijn er nog de passieve media, waar
het grootste deel zich door laat ontspan
nen, zoals de bioscoop, de radio en de te
levisie. Kortom waarom eigenlijk nog een
Sint Nicolaas-feest?
Voor het feit dat het Sint Nicolaas-feest
zelfs in onze moderne tijd nog altijd volop
leeft in alle lagen van de bevolking en dat
men ook nu nog de tijd vindt om het in
volle glorie te beleven is een goede ver
klaring te geven.
Het Sinterklaasfeest, zoals we dit in Ne
derland noemen, heeft een aparte charme.
In wezen gaat het echt niet meer om de
bisschop Nicolaas en de mythe die aan
hem verbonden is. Hij is hoogstens nog de
symbolische figuur op de achtergrond. Het
gaat echter wel om de diepere waarde van
het feest. Ook al beseffen velen het mis
schien niet, onbewust voelen ze het toch
goed aan. Het appeleert namelijk aan het
goede in de mens en los van de normale
levenswandel vindt vrijwel iedereen het
leuk om eenmaal in het jaar eens echt
iets voor anderen te doen. Misschien wel
in het bizonder in onze tijd, waarin harde
zakelijkheid en egoisme hoogtij vieren,
biedt zo'n traditioneel schenkfeest een uit
laat voor verkropte gevoelens, die in de
normale strijd om het bestaan verdrongen
moesten worden.
Al zullen we dat zo niet willen toegeven
in ons hart weten we allen, dat gedeelde
vreugd dubbele vreugd is, want welk een
vreugde en blijdschap genieten we zelf,
wanneer we zien hoe een ander verheugd
is met iets dat wij hem of haar schonken.
Het is de beloning van onze goede wil. We
weten dit, maar het komt in het dagelijks
leven meestal in de verdrukking en slechts
weinig tot uiting.
Het Sint Nicolaas-feest biedt ieder van
ons de mogelijkheid dit te beleven, zonder
dat we daarbij ons gezicht verliezen of dat
we uit de toon vallen, wanneer men dat
niet van ons gewend is.
Dat is de reden dat ook in onze tijd dit
feest nog bloeit, terwijl zoveel andere
feesten reeds lang verwaterden en in de
vergetelheid verzonken. Daarom zal het
Sint Nicolaas-feest blijven leven tot in
lengte van dagen, omdat het appeleert aan
de goedheid in de mens endat maar
eenmaal per jaar!
Der traditiegetrouw bieden we
ook dit jaar onze puzzelaars en
puzzelaarsters, en zij die het
willen worden, een SINT NICO-
LAASPUZZLE aan. Wij hopen
dat velen hun krachten eraan
zullen wijden en er enige tijd
gezellig mee bezig zullen zijn.
Nevenstaande figuur dient in
gevuld te worden volgens de ge
geven omschrijvingen.
Oplossingen, d.w.z. de ingevulde
figuur uit de krant geknipt,
worden ingewacht uiterlijk op
donderdag 7 december a.s. bij
de Redaktie ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE, Jannewekken 11
te Zierikzee. Op briefkaart of
enveloppe duidelijk vermelden:
Sint Nicolaaspuzzle en natuur
lijk naam en adres van de in-
zender(ster) er volledig bij ver
meld.
Hun die per post inzenden ver
zoeken wij hun inzending met
kinderpostzegels te frankeren.
Als prezen stellen w(j beschik
baar:
één waardebon van f 25,één
waardebon van f 10,één
waardebon van f 5,en vier
waardebonnen van f 2,50.
Deze bonnen dienen vóór 25 de
cember 1961 te worden besteed
bij een der zaken op Schouwen-
Duiveland, die in dit nummer,
dus van dinsdag 21 november,
een advertentie hebben ge
plaatst.
DE REDAKTIE.
Horizontaal: 1. zoogdier; 4. her
kauwer; 8. soepel; 11. meisjes
naam; 13. hoog bouwwerk; 15.
kinversiersel; 17. slanke; 19.
vorm van doen; 21. uitheems
wapen; 24. wiel; 26. omroepver
eniging; 28 bid (Lat.); 29. titel;
30. insekteneter; 32. klaar; 33.
voorzetsel; 35. Europese vul
kaan; 36. titel; 37. uiteinde; 38.
jongensnaam; £9. insekt; 40.
buigzaam; 42. deel van de dag
(afk.)44. de lezer heil; 45. Ger
maanse godheid; 47. dierenver
blijf; 49. bijbelse naam; 52. bor
duursel; 54. water in Utrecht;
55. lekkernij; 59. deel der wet;
60. heel goed; 62. plaats in En
geland; 64. verdieping; 66. bloem;
67. eens (oude vorm); 68. voor
alles; 69. vuurpijl.
Verticaal: 1. aardnootje; 2.
meisjesnaam; 3. modder; 4. eind
(Duits); 5. Frans lidwoord; 6
deel van de bijbel; 7. meisjes
naam; 8. bederf in graan; 9. ge
meenschappelijke bouwgrond;
10. lijfwacht; 12 godheid; 14. mi
litaire positie; 15. heuvel; 16. op
afstand; 18. land in Europa; 20.
rang in het leger; 22. handwar
mer; 23. knaagdier; 25. bewoner
van Arabië; 27. gebergte in Rus
land; 29. harde duw; 31. stuk
stof; 32. meisjesnaam; 34. wand
versiering; 35. drank; 41. ver
lichtingsartikel; 43. tafelgerei;
44. deel van de mond; 46. kerf;
47. glazen uitbouw; 48. herkau
wer; 50. water in Nederland; 51.
jongensnaam; 53. optocht; 55.
indien; 56. woede; 57. plaats in
de Betuwe; 58. naar beneden;
61. koor; 63. spoedig; 65. water
in Friesland; 66. verbrandings
rest.
Tegen 't einde van november
kijkt de jeugd zijn ogen uit;
vele kleine neusjes drukken
tegen grote winkelruit:
IK zou dat het ..liefste-hebben.
ikke dit en ikke ddt;
en zo hebben zelfs de armsten
toch de voorpret nog gehad
Wat speelt voorpret een grote rol
in ons leven! Van ieder pretje heb
ben we voorpret (behalve van onze
geboorte) en soms is de voorpret
prettiger dan de pret; zo lang het
droomhoedje nog in de étalage ligt
en „zij" er in gedachten haar beste
vriendin figuurlijk de ogen mee
uitsteekt, is dat hoedje veel schat-
tiger en doddiger dan wanneer zij
het daadwerkelijk op heeft. Voor
pret en pret. Napret voor pa. Maar
dit terzijde; het heeft niets met de
ze ontboezeming te maken en kan
er gerust uit worden geschrapt; als
de regels in kwestie U dus niet on
der ogen komen, is dat inderdaad
gebeurd.
Ik wilde het hebben over kinder
speelgoed, of, beter gezegd over
speelgoed, want het moderne kin
derspeelgoed i9 zulk mooi speel
goed, dat veel pa's er het protec
toraat over aanvaarden. Vroeger,
in onze jeugd, was dat anders; de
pa's waren hetzelfde, maar het
speelgoed, dóér zat het hem in. Ik
zie mijn pa al als trekkracht aan
mijn eerste houten spoortreintje
verbonden door een draadje brei
katoen; ik zie hem al een torentje
bouwen van blokjes, ik zie hem al
als beheerder/bestuurder van een
boerderij met onbeholpen houten
koetjes, waaraan zelfs de meest
elementaire aanduiding in verband
met hun gave om melk te geven
ontbrak. Maar wij waren er écht
gelukkig mee en onze fantasie vul
de precies alles aan wat er niet
was.
Als het moderne jongmens van
5 jaar zo'n blokkendoos zou krij
gen, zou hij de blokken waar
schijnlijk direkt door midden zagen
-om te zien-in wélk blok het eigen
lijke cadeau bij wijze van surprise
verstopt zat. En stel U voor, dat
de Sint bij zijn bezoek persoonlijk
een cadeau zou overhandigen in de
vorm van een houten paard op een
plank op wieletjes, zo'n bruin ge
schilderd planken paardelijf met
een daarop geschilderd zadel en
met hier en daar een klodder witte
verf, het geheel besloten met een
paardestaart van kippeveer. Het
commentaar van de gelukkige ont
vanger van dit geschenk zou waar
schijnlijk zijn: Sinterklaas moet
zijn test een9 laten testen.
Nee, 'de jeugd van tegenwoordig
krijgt een dnder soort cadeau,
een cadeau, dat in de tijd past:
een cadeau op hoog niveau.
Hij wordt, als hij zoet geweest is,
in de spulletjes gezet:
'n kunstmaan en een kern-reactor
en een kleine maanraket.
Hij Iclcht om zo'n ouwe stoomtrein
en om electriciteit;
wel wil hij een monorailtrein,
mits die op atoomkracht rijdt.
Als hij alles heeft gekregen
en Pa zegt: bedank Sint gauwl
zal hij zeer meewarig kijken:
Sint? Nou moe, asjemennou
CLINGE DOORENBOS.
