II
De grote show in Moskou
Sirjansland's kustlicht op nieuwe dijk
De klokken van poort en kerk waren afgestemd
op de scheepstimmerlieden
u
n\ C>b
R°yaJWo^c
de enige
echte
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE vrijdag 20 oktober i96i no. iswi
ZIERIKZEE, 19-10. Met de grage grijpmuil van zijn machtige
dragline sleurt machinist J. van Keulen uit Noordwelle de zware
klei van de perskade naar boven. De dertien meter lange giek van
de kraan zwenkt en dan stort de zwarte grond zich uit de grijper
over het blanke wit van het 900 meter lange dijklichaam bij Sir-
jansland.
57.000 kubieke meter zand wordt op deze wijze een oud en ver
trouwd jasje aangetrokken, want de klei van de perskade is afkom
stig van het oude dijkgedeelte, dat tot voor kort een zwakke plek
vormde in de Duivelandse zeewering .De dijkverzwaring tussen
Dillingsweg en Noordelijk (Oudendijk) is, zoals reeds gemeld prak
tisch voltooid. Het onder profiel brengen is in volle gang en dat
betekent dat de laatste fase van dit machtige werk is ingezet. Voor
dat echter over drie of vier weken het werk geheel gereed komt
zal de dragline nauwelijks rust worden gegund want niet alleen
de landzijde van de dijk maar ook het buitenbeloop moet met klei
worden bekleed. Voor die buitenzijde is in een periode yan enige
weken door kempenaers 11.500 ton rivierklei ter plaatse gestort.
De klei ligt tot aan het betonmuurtje dat gaat verdwijnen om te
dienen als verhardingsmateriaal voor de kruin van de dijk.
Als een baken voor de scheepvaart en als het ware als een sym
bool voor het vertrouwen dat uitgaat van de nieuwe dijk staat daar
ongeveer in het midden van het nieuwe gedeelte het kustlicht van
Sirjansland. Enige honderden meters verderop, nog juist zichtbaar
op de foto, ligt aan de voet van de dijk de nieuwe boerderij van de
heer Mar. de Ronde, wiens vader, de heer Joh. de Ronde, tot aan
de ramp van jongsafaan de functie heeft vervuld van kustlicht
wachter. De heer de Ronde herinnert zich nog de tijd dat het licht
brandde op petroleum. Vóór de tijd van de heer Joh. de Ronde
werd het lichtwachterschap uitgeoefend door de heer B. de Ronde,
de grootvader van de heer Mar. de Ronde, welke laatste de familie
traditie wat dit betreft, dus niet heeft voortgezet. Het kustlicht
werkt thans automatisch. Slechts éénmaal in de week komt thans
de heer Beekman uit Bruinisse om de klok te verzetten naar gelang
de stand van de zon - dezelfde zon die straks in het voorjaar het
zaad in de nieuwe dijk van Sirjansland zal doen ontkiemen.
(Foto's: Zierikzeesche Nieuwsbode),
Ingezonden mededeling
NOG EEN KLEIN KANSJE VOOR HET SCHIP
Opvarenden van de „Noord-Holland'
terug in Nederland
SCHIPHOL, 19-10. De sleepboot
„Noord-Holland" van de N.V. bu
reau Wijsmuller uit IJmuidcn, die
de Indonesische regering thans ver
beurd wensen te verklaren, is het
vorig jaar ook in de territoriale
wateren van Indonesië geweest om
in de buurt van Palembang de ge
strande Panamese vrachtboot „Me
tropolitan" los te trekken.
Dit vertelde gisterochtend Jan
Zeegers, die destijds deel uit maak
te van de bemanning en die op
Schiphol aanwezig was, toen daar
zijn vroegere makkers uit Singa
pore terugkeerden. Na vele maan
den afwezigheid en na tot slot bij
na zes weken door de Indonesische
autoriteiten te zijn vastgehouden,
konden zij op de luchthaven einde
lijk weer hun familieleden omhel
zen.
Intuusen is nog niet zeker of
Wijsmuller de „Noord-Holland" de
finitief verloren heeft, want kapi
tein en stuurman hebben in het
proces tegen de opgelegde ver
beurdverklaring hoger beroep aan
getekend en de heer Wijsmuller
zelf, die vanochtend zijn beman
ning op Schiphol kwam afhalen,
zei nog wel enige hoop te hebben.
De zeelieden keerden terug met
een aantal verrekijkers-sextanten
en andere kleine instrumenten van
de sleepboot, die zij blijkbaar in
veiligheid hebben kunnen brengen
of met toestemming van de Indo
nesische autoriteiten hebben mo
gen meenemen.
SCHETS VAN ZIERIKZEE IN 1861
's Winters bleef iedereen thuis en zocht gezelligheid
De negentiende eeuw gaf voor
Zierikzee 'n niet zo florissant beeld
te zien, maar alle karakteristieken
bljjken toch ook weer betrekkelijk
te zijn en feit was dat het Zierikzee
van 1861 toch nog bogen kon op
verschillendsoortige industrietjes,
waarvan rond de eeuwwisseling
geen spoor meer was te vinden.
Ook de scheepvaart had nog iets in
te brengen, hetgeen bleek uit de
aanwezigheid van enkele rederijen.
Enkele grote koopvaardijschepen
overwinterden in de Nieuwe Haven
en men gebruikte die tijd om de
schepen uit te rusten voor nieuwe
tochten. Die schepen droegen na
men als de „Haamstede", de „Ma
ria Catherina" en de „Grondwet",
welk laatste schip een lelijk wit
beeld van Thorbecke aan zijn voor
steven droeg. Uiteraard kwamen
heel wat takken van nijverheid te
pas aan het uitrusten van derge
lijke schepen. Het werd gekoperd,
gekalefaat en opgeschilderd. Zeilen
en tuig moesten worden gerepa
reerd of vernieuwd en levensmid
delen werden ingeslagen. Was er
veel aan de schepen op te knappen,
dan gingen zij op de werf bij het
Sas, waar verschillende Oost-Indië-
vaarders zijn gebouwd of vaar
klaar gemaakt. Vooral de stapel
loop van zo'n schip was een groots
schouwspel, dat veel publiek trok.
Klokken
Zelfs de klokken hielden reke
ning met de scheepsbedrijvigheid,
want de Zuidhavenpoort-klok sloeg
twee minuten eerder dan die van
de Kleine Kerk en laatstgenoemde
weer twee minuten eerder dan de
klok van het stadhuis. Het was
een vriendelijkheidje tegenover de
scheepstimmerlieden, die het werk
het werk lieten als de Zuidhaven
poort begon te sla3lk. Zij kwamen
huis als de andere klokken de
werkelijke tijd sloegen. Aan het
einde van de Poststraat bevond
zich een groot, witgepleisterd ge
bouw waarin men voortdurend het
tikken van het weefgetouw hoorde.
Het was een weverij - toebehorend
aan zekere heer Wertheim - waar
in talrijke stadgenoten werk von
den. En dan was er in 1861 nog de
meekrapindustrie. Eerst kwamen
de delvers. Forse mannen die met
hun lange spaden de dichte rode
worteltrossen uit de bedden groe
ven en naar de meestoven reden,
die in grote getale rónd Zierikzee
waren te vinden. In die meestoven
zag men des winters een zestal
paarden als in een karnmolen, van
des avonds zes tot des morgens zes
in het rondlopen. Onnodig te zeg
gen dat die dieren het zwaar had
den. Ze zagen er dan ook weinig
florissant uit.
Terugkomende op de schepen,
is nog interessant te vermel
den, dat de uit Indië terugke-
renden hun komst in de haven
meldden - met saluutschoten.
Wat biedt de
BEELDBUIS?
Dorus is weer teruggekeerd in de
huiskamers, tot grote vreugde van
de jeugd. Eerlijk gezegd viel het
geheel ons tegen, want de vaart en
de stemming van vorige seizoenen
ontbraken.
Tom Manders heeft ontegenzeg
gelijk oorspronkelijke ideeën. Wij
hebben bewondering voor zijn
kunnen. Doch hij droeg nu zijn
show in hoofdzaak zelf en wij mis
ten de sterren uit zijn vorige pro
gramma's node. Waar bleven grote
figuren als Sonja Oosterman, Cor
Steyn, Willy Alberti, Sacha Denis-
sent? Met één goed nummer en
enkele nieuwbakken krachten zon
der meer kun je toch geen grootse
show formerenDat er toch nog
zo'n onderhoudend geheel uit de
bus kwam, pleit voor Dorus. Deze
veelzijdige rasartiest moet evenwel
oppassen, dat hij niet teveel zelf
wil doen, want dan krijgen zijn
vertoningen een te eenzijdig karak
ter, terwijl het publiek juist vari
atie en afwisseling nodig heeft.
UIT OF THUIS?
Deze zaterdagavond zullen velen
afstemmen op de K.R.O., want dan
komt onze enige goede amusements
show „Zaterdagavondakkoorden" in
de ether. Na de sportrubriék, die
wij hier eigenlijk minder op zijn
plaats achten, de traditionele
Hitchcock. Zondag zijn wij weer
benieuwd naar de nieuwe Duitse
reeks van een televisie-rechtspraak
welke maandag en dinsdag wordt
voortgezet (D 1, 8.10). Dinsdag
avond in het Ned. programma de
bekende film „High Noon", van B.
VI. „Wet is wet". Op woensdag
kunt u het beste uw visites afste
ken of de kaartpot spekken.
Uw aandacht voor het toneelstuk
„Oom Wanja" van de Ned. Come-
die, donderdag, of het kijkspel
„Anfrage" van Duitsland één. Lief
hebbers van detective-verhalen
moeten afstemmen op D 2 voor
„Trucs in zwart-wit". Op vrijdag
d.a.v. kunnen wij de Music-box
van de K.R.O., de speelfilm Bo-
bosse van D 1 en het toneelstuk
„Dubbele zelfmoord" van D 2 aan
bevelen. Een moeilijke keuze, die
avond, voor degenen die de beide
Duitse zenders ontvangen.
Eens op een zondag werd de
Lutherse gemeente - in de kerk
bijeen - hevig opgeschrikt door
kanongebulder. De predikant
onderbrak zijn preek en zei, de
handen bezwerend heffend, ,,'t
is de „Catherina Maria" ge
meente, die schiet".
Andere aktiviteiten
Op de plaats in de Nieuwstraat,
waar zich thans de o.l.-school be
vindt stond een fabriek, waarin de
meekrap werd verwerkt tot garan-
cine, die - in grote vaten verpakt -
werd verscheept naar Holland.
Vertier gaf verder de beurtvaart.
Er voer een vaste beurtman op
Goes, Middelburg en Rotterdam.
Ook de visserij deed nog wat mee.
Vrij geregeld werd vis afgeslagen
op de Vismarkt, waar de „couleur
locale" niet weinig werd bevorderd
door een tamme ooievaar, die leef
de van de visafval. Verder waren
ter plaatse aanwezig een paar hout
zaagmolens en een oliemolen bui
ten de Havenpoort. Een belangrijke
zoutziederij was „De Leije Keet".
Gësloten gemeenschap
Niet al te doods wa9 het hier
dus honderd jaar geleden, maar
wel heel anders was het levensrit
me van de burgerij. Reizen en trek
ken vooral in de winter was er
niet bij. Het was ook heel wat
moeilijker dan tegenwoordig, maar
de lust tot „heen en weer vliegen"
ontbrak ook volkomen. De stads
gemeenschap was een geslotene en
met name dus des winters bleef
iedereen thuis en zocht hier de ge
zelligheid. De meeste betrekkingen
werden vervuld door geboren Zie-
rikzeeënaars en dat gaf al een gro
te binding aan 'hun (geboortestad.
Iedereen kende iedereen en groot
was het solidariteitsgevoel. Predi
kanten bleven zeer lang, zo niet
hun gehele leven te Zierikzee, als
PREDIKBEURTEN
voor zondag 22 oktober
Ned. Herv. Kerk
Zierikzee: Grote Kerk: 10 uur (Bed.
H.A.) en 7 uur ds. Bezemer. Gast-
huiskerk.- 10 uur (Bed. H.A.) en 7
uur ds. Assendorp. Kerkwerve:
9.30 uur ds. Duvekot, 11.30 uur
zondagsschool. Serooskerke: 2.30
uur ds. Boer. Burgh: 10 uur (H.A.)
ds. Don, 7 uur vic. Keiling (jeugd
dienst). Haamstede; 10 uur (gezins-
dienst) en 7 uur ds. Boer. Renesse:
11 uur ds. van Liere. Noordwelle:
9.30 uur ds. van Liere (Dorpshuis).
Eikerzee (Scharendüke): 10 uur ds.
v. d. Ban (Viering H.A.). Brouwers
haven: 7 uur ds. van Liere (H.A.),
11; uur zondagsschool. Zonnemaire:
11 uur ds. Duvekot (gezinsdienst).
Noordgouwe: 9.30 uur vic. Kelling
(gezinsdienst). Dreischor: 11 uur
vic. Kelling. Ouwerkerk: 7 uur ds.
v. d. Sar. Nieuwerkerk: 10 uur ds.
Westerhof. Oosterland: 10 uur
(H.A.) en 6.30 uur ds. Rijks. Sir
jansland: 10 en 6.30 uur dhr. W. G.
de Jonge, Twello. Bruinisse: 10 en
5 uur ds. v. d. Sar.
Lutherse Kerk
Zierikzee: 10 uur mej. ds. M. E.
Monsees, Amersfoort.
Geref. Kerken
Zierikzee: 10 en 5 uur ds. Tiemers-
ma (V.B.). Haamstede: 10 en 3 uur
ds. Boerma. Renesse: geen dienst.
Scharendüke; 10 en 2.30 uur ds.
Vreugdenhil, em.pred., Den Haag.
Brouwershaven: 10 en 2.30 uur ds.
Wentzel. Zonnemaire: 10 en 2.30
uur ds. Huijser. Nieuwerkerk: 10
en 5 uur dr. Becker (H.A.). Oos
terland: 10 en 3 uur ds. Maaskant,
Leiden. Bruinisse: 10 en 5 uur ds.
H. den Boeft jr., Veendam.
Geref. Kerken (vrijgemaakt)
Brouwershaven: 10 en 3 uur kand.
D. Wielinga, Rotterdam.
Chr. Gereformeerde Kerken
Zierikzee: 10 en 6 uur dhr. Biesma,
ber. pred. te Stadskanaal. Kerk
werve: 10 en 6 uur leesdienst.
Haamstede: 10 en 3 uur leesdienst.
Nieuwerkerk; 10 uur leesdienst, 3
uur dhr. Biesma.
Geref. Gemeenten
Haamstede: 10 en 2.30 uur lees
dienst. Nieuwerkerk: 10 en 3 uur
leesdienst. Oosterland: 10, 2.30 en
6 uur leesdienst.
Geref. Gemeenten in Nederland
Zierikzee: 10, 2 en 6 uur leesdienst.
Renesse: 10 en 2.30 uur leesdienst.
Nieuwerkerk: 9.45 en 3.30 uur lees
dienst. Bruinisse: 10 en 5 uur lees
dienst.
Oud Geref. Kerken
Oosterland: 9.30, 2 en 6 uur lees
dienst. Bruinisse: 10 en 5 uur lees
dienst.
Leger des Heils
Zierikzee; 10 uur heiligingsdienst,
12 uur jeugdsamenkomst, 7.30 uur
verlossingssamenkomst.
Rooms-katholieke Kerk
Zierikzee: Eucharistievieringen op
zondag te 7.15 en 10 uur. In de
week te 7.15 en 8 uur. Haamstede:
Eucharistievieringen om 9 uur.
Dumans, Barenbrug, Fortuyn en
Stetterogge. Dominee en gemeente
leden kenden wederzijdse eigen
aardigheden van haver tot gort.
(Het eerste deel van: „Schets van
Zierikzee in 1861" treft men aan in
het nummer van donderdag jl.).
OPENBARE
BEKENDMAKING
Burgemeester en wethouders van
Zierikzee maken bekend, dat de
personen, die niet in staat zijn ge
weest aan het bevolkingsonderzoek
op t.b.c. deel te nemen, de door
hen betaalde gelden tot en met
woensdag 25 oktober a.s. ter ge
meentesecretarie, onder overleg
ging van hun oproepkaart, terug
kunnen ontvangen.
Zierikzee, 20 oktober 1961.
Burgemeester en wethouders
voornoemd,
F. TH. DIJCKMEESTER,
burgemeester.
R. VAN OMMEREN, secretaris.
Ingezonden mededeling
voor mensen die kwaliteit verlangen!
Blik door het wereldvenster
De openingsrede van Chroesjt-
sjef op het 22ste congres van de
Sowjet-Russische comunistische
partij heeft, ondanks haar enor
me duur, weinig nieuws ge
bracht. Dat de Russische leider
zijn dreigement om voor het
einde van het jaar een afzonder
lijk vredesverdrag met oost-
Duitsland te sluiten introk, kan,
na alles wat er aan was vooraf
gegaan, nog moeilijk een verras
sing heten. Evenmin was zijn
verklaring, dat de Sowjet-Unie
haar huidige reeks proeven met
kernwapens op 31 oktober zal
beëindigen met het tot explosie
brengen van een waterstofbom
van 50 megaton, bijzonder op
zienbarend. Het was immers toch
al duidelijk, dat de serie proef
nemingen haar einde naderde.
Een verzoenend gebaar behoeft
men er ook niet in te zien wan
neer de Russische technici en
militairen een nieuwe test nodig
achten, kan Chroesjtsjef daartoe
op ieder gewenst moment toe
stemming geven.
Van de rede in haar geheel
kan worden gezegd, dat zij ge
matigd was. Natuurlijk ontbrak
de gebruikelijke grootspraak over
de militaire kracht van de Sow
jet-Unie, haar verrichtingen op
het gebied van de ruimtevaart en
haar vooruitgang op economisch
gebied, niet. Daartegenover gaat
dan, althans volgens Chroesjtsjef,
het verval der kapitalistische lan
den onherroepelijk voort. Men
had in het propagandistische ka
der, waarin de rede werd gehou
den, ook moeilijk andere uit
spraken kunnen verwachten.
Maar daarnaast herhaalde hij
toch, dat tegenwoordig oorlogen
tussen de staten kunnen worden
venneden en dat er vooruitzich
ten bestaan om voor geruime tijd
een toestand te bereiken van
Vreedzaam naast elkaar leven -
een opvatting, waarvoor nu ook
de Chinese communistische par
tij schijnt te zijn gezwicht.
Slechts "show"
Natuurlijk mag men er niet op
rekenen, dat op het congres over
dergelijke theorieën een ernstig
debat zal worden gehouden.
Naar buiten zijn de communis
tische partijcongressen niet veel
meer dan grandioze „shows" en
voor het 22ste congres geldt dit
nog meer dan voor vroegere. In
het verleden immers werd per
6000 partijleden een gedelegeer
de naar het congres afgevaar
digd; nu geschiedt dit naar
Chroesjtsjefs wil, door iedere
2000 leden. Aldus zijn er 5000
gedelegeerden op het congres,
een prachtig gezelschap om op
tijd geestdriftig te juichen en
handen te klappen, maar niet om
op serieuze wijze belangrijke za
ken te bespreken.
Werkelijke beslissingen moeten
worden genomen achter de
schermen en deze zullen, volgens
wentlial, vooral op twee gebie
den liggen: de persoonlijke sa
menstelling van de leidende par
tij-organen en de politiek tegen
over de neutralistisch-nationalis-
tische regiems van het type Nas
ser.
Meer mutaties
Voor wat de bezetting der
hoogste posten onder Chroesjt
sjef betreft, heeft Lowenthal er
onlangs in een in de New York
Herald Tribune verschenen arti
kel op gewezen, dat de perso
neelswisseling op het hoogste ni
veau in het afgelopen jaar, zij
het ook zonder bloedvergieten,
drastischer en omvangrijker is
geweest dan onder de bloedigste
„zuiveringen" van Stalin.
Daarom mag worden veron
dersteld, dat in het nieuwe cen
trale comité, dat officieel door de
gedelegeerden wordt gekozen
(maar op wie zij moeten stem
men, is hun al lang door de
plaatselijke partij-secretaris mee
gedeeld) vele nieuwe gezichten
zullen verschijnen en dat zich
zelfs aan de top van de pyramide
in het partij-presidium en in het
secretariaat, veranderingen zul
len voltrekken. Als resultaat daar
van zal wel Frol Koslow als de
machtigste man na Chroesjtsjef
en dus als diens waarschijnlijke
opvolger te voorschijn treden.
Overigens schijnen Chroesjt
sjefs onbloedige „zuiveringen"
economische en geen politieke
tegenstellingen als oorzaak te
hebben. Bekend is, dat reeds
weggezuiverde partijleiders als
Kiritsjenko en Aristow weinig
vertrouwen hebben in Chroesjt
sjefs agrarische hervormingen,
die zojuist in Kazakstan op een
gedeeltelijke mislukking zijn uit
gelopen.
Breuk met China gelijmd?
Wat de vaststelling van de po
litiek tegenover de zogenaamde
neutralistische landen aangaat -
een zaak, die buiten het congres
om door de Russen met hun bui
tenlandse gasten moet worden
geregeld - op dit punt schijnt de
dramatische breuk van verleden
jaar tussen Moskou en Peking
wel te zijn gelijmd, vooral door
concessies van Russische zijde.
Als gevolg daarvan is Tito nu
meer dan ooit uit de gratie en re
giems als die van Nasser en Soe-
karno, die in hun buitenlandse
i
communisten vervolgen, zullen
thans niet zo vast meer op eco
nomische en militaire steun van
de Sowjet-Unie mogen rekenen.
In tegenstelling met Tito immers
gelooft Mao Tsje Toeng, dat der
gelijke regiems zijn voorbestemd
om „reactionair" te worden.
Wordt, achter de schermen, de
Chinese zienswijze werkelijk aan
vaard, dan zou dit zeer goed de
belangrijkste gebeurtenis van de
huidige communistische samen-
politiek „anti-imperialistisch" zijn
maar binnen eigen grenzen de
de „kremlinoloog" Richard Lo- komst in Moskou kunnen zijn.
