STAD EN PROVINCIE
Forse iepen sierden de Oude Haven van poorten tot Mol
REEKS A-PROEVEN WORDT BINNENKORT BESLOTEN
MET H-BOM VAN 50 MEGATON
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE DONDERDAG 19 OKTOBER 1961 No. 19060
BUURTFEEST „DE HOOFDPOORT"
Dit deftig maar vrolijke jongeheertje is bijna symboliek voor de
prettige sfeer die heerste op het jeugdfeest dat de buurtvereniging
„De Hoofdpoort" voor de jeugd organiseerde op het Bolwerk te
Zierikzee. Een geslaagd feest, waaraan oud en jong goede herinne
ringen bewaren. (Foto: Zierikzeesche Nieuwsbode).
Wekelijkse wereldschouw
Recalcitrante DE GAIJLLE
maakt ivestelijke eenheid moeilijk
Er is, helaas, enige twijfel aan
mogelijk, of het westen het res
pijt, dat het bij het zoeken naar
een onderhandelingsbasis met de
Russen over Berlijn en het gehele
Duitse vraagstuk heeft gekregen,
wel verstandig zal gebruiken. Het
is er immers mee begonnen, de
rest van de wereld een demonstra
tie van verdeeldheid te geven.
De Gaulle, die daar al enige tijd
mee had gedreigd, heeft het voor
overleg van de vier grote wectelij-
ke landen, dat deze week met be
sprekingen der experts in Londen
zou beginnen, getorpedeerd. De
Amerikanen en de Britten, zo had
de Gaulle verklaard, maken veel
te veel haast, zij tonen een al te
grote neiging om met de Russen
te gaan onderhandelen en zij lopen
daardoor het risico tot ongewenste
concessies te worden verleid.
Een geërgerd Washington en een
even geërgerd Londen hebben
daarop besloten de besprekingen
in de Britse hoofdstad niet te laten
doorgaan. Dat ivas misschien niet
de bedoeling van de Gaulle, maar
men kan begrijpen, dat de bondge
noten er weinig voor gevoelden
met tegenstribbelende Fransen te
gaan praten. Er moet nu maar eerst
eens voor worden gezorgd, aldus
menen Amerikanen en Britten, dat
het overleg tussen de westelijke
geallieerden in eensgezindheid ver
loopt.
Gevaarlijk plan
Natuurlijk heeft de Franse pre
sident zijn redenen voor de nogal
recalcitrante houding, die hij aan
neemt. Eén daarvan is, dat hij het
scheppen van een geneutraliseerde
zone in midden-Europa (een plan,
dat in Washington en Londen
wordt overwogen en dat, naar men
moet aannemen, Moskou niet on
welgevallig zou zijn) uitermate ge
vaarlijk acht, omdat de Russen
over een veel groter achterland be
schikken dan het westen. Boven
dien kan het communistische oos
ten eventuele troepenbewegingen
geheim houden, iets dat het demo
cratische westen met zijn vrije
nieuwsorganen niet kan.
In de opvatting van de Gaulle
mag van een neutralisering van
centraal Europa slechts sprake zijn,
wanneer het Duitse probleem be
vredigend is opgelost, dat wil zeg
gen door een hereniging op demo
cratische basis.
Overigens staat de Gaulle met
deze mening in Frankrijk niet al
leen. Guy Mollet, de leider der
Franse socialisten, verklaarde zon
dag in een rede: „Als Duitsland
binnen vijf jaar niet is verenigd,
gaan wij naar een nieuwe oorlog
toe. Een door ons teleurgesteld
Duitsland zal zich met Rusland
verbinden. Wij krijgen ton een
herhaling van het pact Blb,b«nt.™P"
Molotof, dat definitief het huidige
militair-politieke evenwicht in. ons
nadeel zal verbreken".
Niet zij™ wil geschiede
Men moet toegeven, dat de re
denering van de Cautie en zijn me
destanders niet lichtzinnig ter zo
de map worden geschoven. Het is
ook zeer wel mogelijk, dat er t>v
Moskou met een onwrikbare hou-
dinp meer te bereiken is dan met
het tonen van een bereidheid tot
onderhandelen. Maar het is even
eens waar, dat een dergelijke poli
tiek in het tijdperk van de kern
wapens de aller rampzaligste ge
volgen zou kunnen hebben.
En dan is er nog dit: natuurlijk
heeft de Gaulle het recht van mee
spreken, maar hij heeft geen recht
om, wat hij thans tracht te doen,
de anderen zijn wil op te leggen.
Het is niet Frankrijk, dat de hoofd-
last van de verantwoordelijkheid
voor de beveiliging van het westen
draagt. Het is zelfs zo, dat de Fran
se troepen die op dit ogenblik meer
dan ooit tot de volledige beschik
king van de N.A.V.O. zouden moe
ten staan, nog steeds zijn ver
strikt in het onvruchtbare Alge
rijnse conflict.
De Verenigde Staten zijn het, die
veruit het meeste bijdragen aan de
veiligheid van Europa. Daarom
heeft de leider van die mogend
heid, president Kennedy, het be
slissende woord bij de bepaling van
de westelijke politiek tegenover de
Sowjet-Unie. En er is gelukkig
geen reden om aan te nemen dat
slechts de Gaulle de wijsheid in
pacht heeft, of om te moeten vre
zen, dat Kennedy west-Europa aan
de Russen zou willen uitleveren.
Integendeel!
Een vluggertje
LUCHTMACHTBASIS ED
WARDS CALIFORNIE, 17-
10. Testpiloot Joe Walker
heeft dinsdag in Amerika
met een „X-15-„Rocket"
vliegtuig een snelheidsre
cord behaald door op 33,5
km. hoogte 6.309 km. per
uur te vliegen (zesmaal de
geluidssnelheid) waarbij hij
van het vliegtuig de rem-
kleppen had neergelaten
om niet nog sneller te gaan.
Het oude record, verleden
week op een hoogte van
66.356 meter behaald be
droeg 5.869 km. per uur.
Het vliegtuig legde een
boogvormige baan af. Wal
ker remde af omdat func
tionarissen de snelheid niet
hoger opgevoerd wilden
hebben, zodat zij meer ge
gevens konden verzamelen
voordat het vliegtuig op
zijn maximumsnelheid 6.437
km. per uur, beproefd zal
worden.
ZIERIKZEE
De heer E. W. Cashoek, com
mies-titulair ter inspectie registra
tie en successie te Zierikzee, is be
vorderd tot commies.
SPORT
BRIDGE
Te Zierikzee begint het bridge-
seizoen op 21 oktober, de
dag
waarop de eerste drive zal worden
gehouden in café-restaurant „Mon-
dragon". De inschrijving staat open
voor paren en alleenstaanden. Van
de zijde der bridgecommissie wijst
men op de noodzaak van tijdige
aanmelding.
SCHETS VAN ZIERIKZEE IN 1861
Bij de „Steenenbrug" vond de jeugd vertier
OOGGETUIGE
Een gelukje heeft ons een
stuk in handen gespeeld,
geschreven in de negenti
ger jaren van de vorige
eeuw. In dit stuk schetst
een vroegere leerling van
de Latijnse school te Zie
rikzee een beeld van zijn
jeugd, zo rond de jaren
1860-1861, thans honderd
jaar geleden dus. Herschre
ven biedt het wat houvast
aan het beeld van het leven
„toen hier ter stede. In
enkele artikelen - waarvan
- het eerste hiernaast afge
drukt - hopen wij deze stof
in ons blad te publiceren.
Uiteindelijk een stuk van
een ooggetuige en dus re
delijk betrouwbaar.
Zou men nu feitelijk van 'n „Oud
Haven-tje" moeten spreken, in de
zestiger jaren van de vorige eeuw
was de Oude Haven nog werkelijk
een haven. Van Witte Brug tot Mei
stroomde er helder-groen fris wa
ter van de Schelde doorheen. Aan
de noordwestzij de werd de haven
overspannen door de legendarische
„Steenenbrug", een „curieus monu
ment", dat getuigenis aflegde van
de solide bouwtrant die het voor
geslacht hanteerde. Ter hoogte van
het Kraanplein vond men - gelijk
bekend - een houten ophaalbrug,
vroeger collega van de brug die
Zierikzee tussen Noord- en Zuid-
havenpoort thans nog bezit.
De bruggen waren helderwit ge
schilderd, hetgeen luisterrijk con
trasteerde met het donkergroen der
hoge forse iepen, die de haven om
zoomden van de poorten tot de Mol.
Deze iepen gaven decennia lang een
eigen intiem karakter aan de bin
nenstad van Zierikzee. Ze maakten
de Oude Haven gezellig en temper
den mild hel zonlicht in het warme
jaargetijde. Maar het lot van de
iepen was een tragische. De eerste
weien als slachtoffers van het gas,
dat ontsnapte In de bodem onder
het wegdek, waardoor de reuzen
begonnen te kwijnen. Na het rooien
werden weliswaar nieuwe aange
plant, maar ook deze vertoonden
maar weinig fleur en levenskracht.
Winters vermaak
En dan de „Steenenbrug". Het
was vooral het paradijs voor het
jonge geslacht, vooral in de winter
als er sneeuw was gevallen en de
brug fluks was omgetoverd tot een
gladde baan, die met priksleetjes
gèmakkelijk te nemen viel. Met de
slee of glijdend op de baan vloog
de jeugd langs de afgesleten trap
jes van de brug wel tot in de Beurs.
Aan de andere zijde gleed men tot
aan het ijzeren hek voor de deftige
woning van de burgemeester. Soms
zelfs kwam de joelende jeugd wel
met een vaart in een kelder terecht
van een huis naast de woning van
de burgemeester. Dat was een win
ters beeld, maar ook in de zomer
speelde voor jongeren en ouderen
de Steenenbrug een rol van bete
kenis.
Brandpunt van gezelligheid
De brug had een ijzeren afslui
ting, die vroeger wit geverfd was
geweest. Maar de laatste sporen
waren reeds lang afgewist door de
jeugd, die de afsluiting gebruikte
als gymnastiektoestel. In de herfst
verenigden zich op de brede gebo
gen rug van de brug allen die ge
noten van koekhappen, koekslaan
en taailappen. Hoog genoteerd amu
sement vond men in een hier ge
posteerde draaimolen. Jongens en
meisjes wandelden langs de kra
men over de eerste houten brug,
slenterden over de Dam of gingen
over de brug aan de „Kraane", als
daar schetterende muziek hen riep.
Maar altüd was de Steenenbrug
het brandpunt van de gezelligheid
en werkelijk niet alleen voor de
jeugd. Op alle mogelijke tijden van
de dag - en zelfs des nachts - ver
zamelden zich op de Steenenbrug
de weerkenners van de stad, zui
gend aan hun lange Gouwenaars.
Zij gaven acht op de tekenen des
hemels, constateerden de wind
richting en keken of het water
„van vloeien" was of „van ebbe"
en keerden nadien bedachtzaam
huiswaarts om hun huispenaten
mededeling te doen van hun be
vindingen.
Turf, talhout, bier
De haven was - gelijk gezegd -
een echte haven, want er voeren
vrij frekwent schepen naar binnen.
De turfschepen kozen ligplaats ter
hoogte van het Vrijpoortje. De turf
werd overgeladen in de lange kar
ren van het zakkendragersgilde, na
behoorlijk - onder toezicht van een
stadsmeter - eerst in tonnen te zijn
overgestort, hetgeen met een eigen
aardig dof geluid gepaard ging.
Voor de turfkarren werd een
man „gespannen" en twee mannen
liepen er achter. Uiterst zelden
verving een paard de zwoegende
mannen. Vaste bezoeker van de ha
ven was een schipper uit Ouden
bosch, die talhout en tinnetjes dun
bier aanvoerde. Op dit schip was
vaak tumult, want de zoon van de
schipper was een te groot minnaar
van geestrijk vocht. Vaak weer-
onk ruw geschreeuw op dit schip,
dat de stilte van de Oude Haven
verstoorde.
Een winter lang lagen tegenover
het gerechtsgebouw twee vislog-
gers afgemeerd, op goed geluk ge
bouwd door een scheepsbouwer, die
woonde naast de zetel van Vrouwe
Justitia. De bouwer hoopte op op
leving van de grote visserij, maar
die hoop bleek ijdel en de twee log
gers betekenden de laatste finan
ciële stuiptrekking vóór de onder
gang van de scheepsbouwer.
..de „brug aan de Kraane'
Chroesjtsjef bindt wat in
Moskou houdt vast aan „vreedzame coëxistentie"
MOSKOU, 17-10. Chroesjtsjef zei
op het partijcongres dat Rusland
tot eind oktober zal doorgaan met
z(jn kernproeven. De proeven zul
len beëindigd worden met het tot
ontploffing brengen van een water
stofbom van vijftig megaton (vijftig
miljoen ton t.n.t.).
Hij zei voorts dat Rusland een
kernduikbootvloot bouwt, uitgerust
met 'ballistische raketten en raket
ten die zelf hun doel opsporen.
Chroesjtsjef voegde hier aan toe
dat de bom van honderd megaton
niet tot ontploffing zal worden ge
bracht. Wij hebben die bom wel,
maar als wij haar zouden laten
exploderen, zouden onze eigen rui
ten misschien sneuvelen, aldu9 de
Russische premier.
„God geve dat wij een dergelijke
bom nooit tot ontploffing hoeven
te brengen".
Hij noemde verder de voornaam
ste doelstellingen van de Russische
politiek:
1. Rusland zal vasthouden aan de
grondslagen van vreedzame co-
existentie;
2: het zal voortgaan met de ver
sterking van de eenheid der
communistische landen;
3. het zal een aktieve en soepele
buitenlandse politiek voeren en
daarbij trachten door middel van
onderhandelingen tot oplossing
van de wereldproblemen te ko
men en de „intriges en manoeu
vres van de oorlogsophitsers ont
maskeren" ;-
4. het zal de contacten en samen
werking met „allen die de we
reldvrede verdedigen" bevorde
ren;
5. het zal de solidariteit van de
OUWERKERK
Duivelandse bejaarden hielden geslaagde
contactmiddag
OUWERKERK, 17-10. In 't Dorps-
huis te Ouwerkerk kwamen de be
jaarden uit de gehele gemeente
Duiveland bijeen, hetgeen beteken
de dat een honderdtal bezoekers
door de presidente van het bejaar
dencomité, mevrouw Romejjn, kon
den worden verwelkomd.
Mej Heinen, hervormd maat
schappelijk werkster, gaf een toe
lichting op het terrein dat maat
schappelijk werk bestrijkt, wijzend
op de mogelijkheden tot verzor
ging van de ouder wordende mens.
Zij verduidelijkte haar inleiding
met verschillende gevallen uit de
praktijk. Na haar causerie - waar
naar met interesse werd geluisterd
- vertoonde zij dia's van Zierikzee
en de mosselfeesten te Bruinisse
en Yerseke.
Verschillende leden van de di
verse sociëteiten kregen hierna
hun kans met enkele Zeeuwse
schetsjes, die veel bijval verwier
ven. Namens de bezoekers sprak
mevr. van Eeten woorden van
dank, evenals de heren Bolle en
Hoogerhuis. Mevr. Romeijn dankte
ieder die had bijgedragen tot het
welslagen van deze middag, wij
zend op het grote belang van het
samenwerken en samenzijn. Een
slotwoord werd gesproken door ds.
Assendorp, die uiteenzette hoe
vooral de ouder wordende mens de
tijd en de gelegenheid heeft vele
kleine en goede dingen in het le
ven op te merken. Een met al een
geslaagde middag voor de Duive
landse bejaarden.
Zingend Romeintje
naar Nederland
SCHIPHOL, 18-10. „Hij komt",
dat waren de eerste woorden die
de Deense impresario Sigvard
Larsson sprak toen hij uit het
vliegtuig stapte dat hem uit Ko
penhagen naar Schiphol had terug
gebracht. Hiermee doelde hij op
Robertino, het 14-jarige Italiaanse
zangertje, idool van vele Neder
landse teenagers. „Hij komt op 1
november optreden voor de radio,
waarbij Dolf van der Linden met
zijn Metropole-orkest hem zal be
geleiden". Het 14-jarig Romeintje
heeft voor zijn vertolkingen van
„Oh solo mio" en „Mamma" in
Scandinavië reeds een gouden
plaat ontvangen, d.w.z. dat er meer
dan 100.000 gramrpofoonplaten van
één nummer zijn verkocht.
arbeidersklasse versterken en de
grootst mogelijke morele en ma
teriële steun geven aan hen, die
„vechten om van het imperia
listische en kolonialistische juk
los te komen of hun onafhanke
lijkheid willen versterken";
het zal met kracht zijn pogingen
voortzetten om de handel met
alle landen, die deze handel wil
len, uit te breiden.
Legpenningen
van beroemde mannen
AMSTERDAM, 18-10. De Ko-
ninklijke Begeer te Voorschoten
heeft het initiatief genomen tot het
uitbrengen van „een eerste serie
legpenningen ter ere van personen,
die zich op de gebieden van we
tenschap en cultuur of op andere,
ideële wijze in hun werk voor de
mensheid in bijzondere mate ver
dienstelijk hebben gemaakt".
De eerste penning in deze serie
is gewijd aan de kunstenaar Pablo
Picasso, die op 25 oktober 1961
tachtig jaar zal worden. Op die dag
zal aan Picasso deze aan hem en
zijn werk opgedragen penning
worden overhandigd.
b De Verenigde Staten hebben een
beroep op de Sowjet-Unie gedaan,
af te zien van een proef met een
kernbom van vijftig megaton.
VRIJWILLIGE KRACHTEN AAN HET WERK
Hervormde pastorie te Noordgouwe
kreeg grondige opknapper
NOORDGOUWE, 18-10. Noord-
gouwe paradeert met een subliem
voorbeeld van gemeenschapsbesef
en liefde voor de kerk, want vrij
willigers hebben een groot karwei
geklaard, n.l. het opknappen van
de hervormde pastorie, die - na
vertrek van dominee Buinink enige
jaren heeft leeg gestaan - en nodig
toe was aan een heel goede beurt,
uiteraard temeer daar de hervorm
de gemeente van Noordgouwe
thans weer over een eigen predi
kant beschikt.
Een onbewoond huis gaat vlug
achteruit en men was het er te
Noordgouwe wel over eens, dat de
pastorie niet zonder meer door de
opvolger van ds. Buinink kon wor
den 'betrokken. Men voelde ook wel
aan dat restauratie een flinke duit
zou kosten, die de kas maar moei
lijk zou kunnen opbrengen. Der
halve werd een oproep gericht tot
gemeenteleden om vrijwillig mede
te werken aan dit karwei en daar
werd te Noordgouwe prompt ge
hoor aan gegeven. Een groep vrij
willigers ging van start en zij stop
ten niet eerder voordat de gemeen
te weer een pastorie had, Noord
gouwe waardig.
Werkverdeling
Het begin 'bestond uit het afslui
ten van de kelder, want dit geleek
meer op een zwembad dan op een
ruimte tot bewaring van voedsel.
Daarna heeft men de aanval op de
muren gewaagd. Wie schuurpapier
hoorde knisteren te Noordgouwe,
wist dat het geluid uit de pastorie
kwam, want de oude verf moest er
af, althans moest zo glad gemaakt
dat een nieuwe verflaag er over
heen kon. De vrijwillige werkers
hebben de taken eerst onderling
verdeeld De een schilderde, de an-
liet zich in met licht en water, een
zaak overigens die hem vlot afging
want het is zijn dagelijkse hante
ring. Ook de tuin werd betrokken
in het aanvalsplan, want de pas'o-
rietuin was meer jungle dan tuin.
Avond aan avond hebben de vrij
willigers geploeterd en nu - na vier
weken - is de pastorie herschapen
in een fraai en goed bewoonbaar
huis. De herder en leraar en niet
minder diens echtgenote waren er
vol lof over.
der plakte behang en een derdegenwoordig?
Ook de dames
Gratis voor niets hebben de vrij
willigers het allemaal gedaan en
zij deden de materialen er nog bij
present en als zij aan een verfris
sing toe waren kwamen des avonds
de echtgenotes met hete koffie op
dragen voor het moreel. Zo fiksten
de mannen een karwei dat betaald
minimaal f 4.000,zou hebben ge
kost en al zullen enkele dingen wél
moeten worden betaald, de kas zal
er niet van overstuur raken. Toen
het huis eenmaal klaar was kwa
men de dames op de proppen om
de pastorie van onder tot boven te
kuisen.
Na zoveel zwoegen past een uit
je. Dat kwam er ook, want maan
dag troffen de werkers elkaar op
een gezellig avondje, waar natuur
lijk het licht i9 gevallen op de mo
gelijkheden, die saamhorigheid on
der de mensen biedt. De nieuwe
vikaris dankte voor dit prachtige
werk en de ontvangst hem bereid.
Zo maakte Noordgouwe een bes
te 'beurt. In het klein trouwens al
eerder, want de heren Kort sr. en
jr. zorgden altijd voor het gazon
en de bloemen rond de kerk, ook
belangeloos. Wie spreekt daar mee
smuilend over de mensen van te-
