uganq
VREEMDE AANZOEKEN
Wat biedt de
BEELDBUIS?
0/00(1 will
geniet er van!
Hoe staat het met het molenbezit op Schouwen-Duiveland
Moord voor f 30,-
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE VRIJDAG 7 APRIL 1961 No. 18952
'ft Lands wijs is 's lands eer
De liefde, het aanzoek en het hu
welijk zijn zo oud als de wereld.
Inderdaad is er in de loop der tij
den wel het een en ander veran
derd, maar het leidt alles tot het
zelfde resultaat, er wordt een ge
zin gesticht.
In heel oude tijden maakte de
man er zich weinig zorgen over. Hij
stapte naar de vrouw zijner keuze
.en sleepte haar aan de haren mee
naar zijn woning. En de jonge vrou
wen maakten zich evenmin zorgen
en wachtten geduldig op de man
die haar een keer zou meesleuren.
Bij sommige Eskimo's wordt dit
systeem nog altijd toegepast.
Maar met het vorderen van de
beschaving kwam hier ook veran
dering in. De vader liet zijn doch
ter niet meer zo maar bij de haren
wegslepen. Hij wenste een vergoe
ding voor het afstaan van zijn
dochter, want de mogelijkheid was
niet uitgesloten, dat de vader op
de verzorging door zijn dochter
was aangewezen, wanneer zijn
vrouw mocht overlijden. Deze ver
zorging moest hij ontberen en
daarvoor diende een schadeloosstel
ling te worden gegeven. De min
naar moest nu zijn geliefde kopen.
Dat hierbij door de vader of beide
ouders soms weinig op het toekom
stige geluk van de dochter werd
gelet en het meisje aan de meest
biedende werd geschonken, moet
gezocht worden in een sterk mate
rialistische neiging, die de mens
reeds, blijkbaar vanuit zeer oude
tijden beheerst.
VRAAG EN AANBOD.
Van die tijden af was dus de
toestemming der ouders, hoofdza
kelijk van de vader, verplicht voor
dat men tot een huwelijk kon over
gaan. In verschillende werelddelen
bestaat dit koopsysteem nog.
Gelijke trehoudende met de
voortschrijdende emancipatie van
de vrouw wordt er steeds meer
met haar wensen en gevoelens re
kening gehouden. Tenslotte ver
dween in de beschaafde wereld de
koop geheel en kwamen jonge men
sen slechts tot elkaar door weder
zijdse liefde. Natuurlijk doen zich
nog heden ten dage excessen voor,
doch die mogen we als uitzonde
ringen beschouwen. In de moder
ne maatschappij kiest de jongen
het meisje en het meisje de jongen
en veelal geven de ouders hun toe
stemming tot het huwelijk, zonder
daarbij aan eigen baat te denken.
Het aanzoek is echter voor vele
jongemannen toch altijd nog een
moeilijk probleem, de dapperste
en grootste praatjesmaker staat in
dat geval dikwijls met de mond vol
tanden en met knikkende knieën.
TAKKEN EN KRANSEN.
In Japan is dit eenvoudiger. De
verliefde jongeman behoeft niets
anders te doen, dan een tak van
een speciaal soort heester, te snij
den en deze op te hangen voor het
huis van zijn geliefde. Blijft de tak
hangen totdat ze verdord is, dan
heeft het meisje geen belangstel
ling voor hem. Wordt de tak echter
binnengehaald, dan weet hij zon
der dat er een woord is gesproken,
dat de liefde wederzijds is en kan
hij zonder risico een blauwtje te
lopende stoute schoenen aantrek
ken en zijn opwachting bij haar
maken.
In sommige delen van Zwitser
land zijn de rollen omgekeerd.
Daar kent men het feest van „de
liefdeskransen", dat elk jaar ge
vierd wordt. De ongetrouwde meis
jes uit het dorp verzamelen bloe
men en maken daar prachtige
kransen van. Als de avond is ge
komen, gaan zij op stap en werpen
de kransen door het open raam. bij
de jongen van haar keuze naar
binnen. Daarmee is de beslissende
vraag gesteld en weldra zullen zij
het antwoord weten.
In een streek van Joego-Slavië
kent men nog een ander systeem.
In de tijd van de wijnoogst stelen
ongehuwde meisjes een druiven
tros en deze wordt opgehangen
voor het gerechtsgebouw. De be
trokken meisjes worden bekeurd
en moeten voor de rechter ver
schijnen. Daar krijgeni zij stuk voor
stuk een boete opgelegd', maar in
de rechtszaal zijn ook de jonge
mannen van het dorp present en
wanneer een jongeman voor een
bepaald meisje aanbiedt de boete
te betalen, dan kan zij dit als een
huwelijksaanzoek beschouwen.
Zo zien we dat er overal ter toe-
reld bepaalde vormen bestaan om
een meisje ten huwelijk te vragen.
Wij mogen er om lachen, maar la
ten we dit niet te snel doen, want
ook in ons eigen land waren vroe
ger en zijn nu soms nog de won
derlijkste gebruiken in zwang.
Ingezonden mededeling
EEN PROOUKT VAN
DE S1KKENSQROEP
Het is nu wel zeker, dat de om
roepen de toe te voegen zendtijd in
oktober zullen gaan verdelen in
halve uurtjes door dagelijks om
half acht te beginnen. Vooral op
het platteland, waar de bevolking
vroeg naar bed gaat, wordt een
vroeger aanvangstijdstip gewenst.
De grote vraag is nu, of de N.T.S.
het journaal zal opschuiven naar
half 8, zodat de omroepen een aan
eengesloten zendtijd behouden, of
dat het journaal gehandhaafd blijft
om 8 uur. Dit kan de uitwisseling
van nieuws tussen de Eurovisie-
landen bevorderen, maar het ver
plicht de zuilen afzonderlijke pro
gramma's te ontwerpen van pre
cies een half uur. En dit kan nog
op allerlei bezwaren stuiten.
PERSONALIA.
Toon Hermans verschijnt woens
dag 12 april op de Duitse zenders
met zijn laatste „Ein-Man-Schau"
en later in dit jaar met een nieuw
Nederlands programma op onze
buizen. Maya Bouma heeft haar
vijfde en laatste een-vrouw-schouw
gehouden en keert nu terug naar
het A.B.C.-cabaret onder leiding
van Wim Kan, haar leermeester.
De beroemde filmactrice Ilse
Werner is zaterdagavond ere-gaste
van Teddy en Henk Scholten in
het programma „Zaterdagavond-
akkoorden". De chansonnière Pata-
chou zal zaterdag 6 mei over ons
matglas paraderen. Johnny Hols-
huyzen gaat een maand naar De
nemarken en zal daar het orkest
van Kai Mortensen voor radio en
t.v. dirigeren.
12 OPERETTES NAAR BUSSUM.
Het wervelend schouwspel van
,.Das Land des Lacheln" zal wel
licht toch nog in het westen te zien
zijn. Wakker geschild door de boze
reacties van teleurgestelde kijkers,
die dit Duits-Oostenrijkse produkt
op tweede paasdag de neus voorbij
zagen gaan, probeert een onzer om
roepverenigingen de rechten op de
12 operettes die Kurt Wilhelm dit
jaar op stapel zet, voor ons land
te verwerven. Wij ontvangen dan
video-bandopnamen, die op de
nieuw in Bussum te installeren ap
paratuur kunnen worden afge
draaid. De kwaliteit van de uitzen
ding heeft daar dus niet onder te
lijden.
UIT EN THUIS.
Ongetwijfeld zullen velen de
zondagavond vrij houden om zich
behaaglijk voor het beeldscherm te
nestelen om de vlotte show van
Lou van Burg, „Een kwartje per
seconde", over zich te laten razen.
Overigens heeft deze show zijn
glorietijd gehad. Pierre Janssen
biedt de kijkers weer zijn program
ma over beeldende kunst. De sug
gestieve manier waarop hij dit
doet, alsmede de populaire wijze
waarop het wordt gebracht zullen
velen boeien.
Zoals gebruikelijk komen de
sportliefhebbers op zondag goed
aan hun trekken. Deze zondag
biedt nog iets extra's en wel in
een middaguitzending van de Ne-
delandse kampioenschappen tafel
tennis.
De maandag is weer zo'n merk
waardige avond, waarvan we ons
weinig voorstellen. Na het journaal
en het weeroverzicht, brengt de
V.A.R.A. ons „Achter het nieuws",
gevolgd door de rubriek „Filmven-
ster", waarna een filmpje.
Israël heeft „bij wijze van
vriendschappelijk gebaar" de W.-
duitse regering samenvattingen
van en uittreksels uit verklaringen
van Eichmann tegenover de Israë
lische politie doen toekomen, aldus
heeft thans Hans Stareken van het
Westduitse departement van pers
zaken op het vliegveld van Tel
Aviv gezegd.
Ingezonden mededeling
BINNENVERINGBED
het beste bed ooit gemaakt
SCHUIMRUBBERBED
met versterkte mlddensectoc
Ingezonden mededeling
Schomven-Duivelandse Sportspiegel
Zware uitwedstrijd voor Zierikzee tegen Zeeland Sport Rc-
nesse I niet kansloos tegen Noordhoek Zal Burgh I voor
een verrassing zorgen? MEVO I kan z\jn laatste wedstrijd
(tegen SVD) winnen Bij Burgh II-Zierikzee II kan het
spannen
VOETBAL K.N.V.B. Zierikzee
gaat zondag, in de 3e klas D, op
bezoek bij Zeeland Sport te Vlis-
singenVoor Zierikzee is het weer
een hele opgaaf om althans met de
helft van de inzet naar huis te ke
ren, hoewel dit hard nodig is, daar
de situatie voor de rood-zwarten
er donker begint uit te zien. Mo
gelijk willen de spelers zich vol
ledig inzetten om het 3e klasse
schap te behouden, waarbij een
verrassing niet zou, zijn uitgesloten.
RCS gaat te Roosendaal op bezoek
by BSC, waar wy de Zeeuwen
weinig kans geven. Axel maakt een
goede kans op de volle inzet tegen
ODIO, terwijl Zeelandia wel met
de kous op de kop zal terug keren
van METO. Corn. Boys, dat het de
laatste weken zo uitstekend doet, is
te Bergen op Zoom tegen RKFC
zeker niet bij voorbaat geheel kans
loos. Leider Hontenisse staat voor
een zware taak bij het bezoek aan
Kaaise Boys. De Brabanders zijn
in eigen huis een moeilijk te klop
pen tegenstander en het zou ons
dan ook niets verwonderen als
Hontenisse er deze maal ook niet
geheel zonder kleerscheuren zou
afkomen. In de 4e klas G gaan in
de duinstreek de twee op de rang
lijst laagst geplaatste elftallen, Re-
nesse en Noordhoek, het tegen el
kaar opnemen. Als alle elf spelers
van Renesse hun huid zo duur mo
gelijk willen verkopen behoeven
de puntjes zeker niet met de Bra
banders mee naar huis te gaan.
Monumenten uit vervlogen dagen...
Sedert oeroude tijden heeft de mens ge
tracht profijt te trekken van de krachten,
die er in de elementen wind, water en
vuur verscholen liggen. Eén van de in
strumenten om met name 3e wind ten nut
te te maken van de mens, is de molen, die
- het komt er als prettige bijkomstigheid
bij - niet weinig bijdroeg en draagt tot
de versiering van het vaderlandse land
schap. De windmolen is het typische Ne
derlandse bouwwerk van eeuwen her. Vele
honderden jaren voordat de motor als
krachtbron zijn intrede deed, wentelden
hier reeds de molenwieken, hetzij om het
koren te malen, water te verplaatsen of
met welk doel dan ook.
De allereerste molens zullen zeer primi
tief zijn geweest, maar in de latere molens
werd een eeuwenlange ervaring verwerkt;
de capaciteit werd groter en de construc
tie ingewikkelder. Ofschoon door oorlogs
geweld en watersnood enkele molens op
Schouwen-Duiveland zijn verdwenen, zijn
er gelukkig nog verschillende overgeble
ven, die het zich herstellend landschap,
op fraaie wijze stofferen. Waardeerbaar is
het dan ook in hoge mate, dat de laatste
tijd meer en meer stemmen opgaan, om
de nog resterende molens voor verval te
behoeden. Een voorbeeld is de molen te
Oosterland, die enige tijd geleden werd
gerestaureerd (foto). Deze uit 1572
daterende „bovenkruier-grondzei-
ler" werd op deskundige wijze on
der handen genomen door de be
kwame restaurateur de heer van
den Hamer te Brouwershaven.
Hoewel niet meer in gebruik, is de
molen als monument hersteld en
bleef voor het nageslacht behou
den.
1 jftcttut f*brl«k«n Z®v«nb«rg»n l
De Hollandse molen
Specifiek werden voor ons land
de molens, die naar verschillende
richtingen konden draaien, met
het oog op de wisselende winden
(houten-standaard-molen), maar
uiteindelijk bleek de bovenkruier,
hetzij van hout of steen vervaar
digd, als korenmolen het beste te
voldoen. Op Schouwen-Duiveland
komt thans nog een elftal molens
voor, al of niet meer in bedrijf.
Eén te Haamstede, een z.g. stel
lingsmolen van steen gebouwd en
een flesmodel, verder één te Mo-
riaanshoofd, dit is een achtkantige
z.g. poldermolen met riet bekleed.
Dan te Ellemeet, le Nieuwerlcerk
op Duiveland en te Dreischor een
stenen grondzeiler-bovenkruier.
Deze 5 exemplaren zijn nog in be
drijf. Op nonactief staan de beide
stellingmolens te Zierikzee, de pas
gerestaureerde molen te Ooster
land, en die te Brouwershaven, te
Eikerzee en te Zonnemaire. De
laatste vier genoemde zijn allen
stenen grondzellers-bovenkruiers.
Noodzakelijke restauratic
Verschillende van deze molens
zijn aan restauratie toe en te hopen
is, dat de benodigde middelen
hiertoe zullen kunnen worden ge
vonden. Spijtig dat de molens te
Renesse en Burgh destijds van het
wiekenkruis zijn ontdaan. Hoe
fraai zouden de complete molens
in deze bij toeristen zo geliefde
streek hebben gestaan. De enige
houten standaardmolen te Brou
wershaven woei om in december
1945 en de molens te Ouwerkerk
en Sirjansland werden het slacht
offer van de watersnoodramp. De
beide molens te Bruinisse werden
door oorlogsgeweld vernield.
Op het eilahd zien wij het type
bovenkruier-grondzeiler overheer
sen. De naam „bovenkruier" geeft
aan dat de kap met de windrich
ting meegedraaid kan worden. De
naam „grondzeiler" betekent dat
de wieken de grond bijna raken,
zulks in tegenstelling met de stel
lingmolens. De grondzeilers staan
meestal op een molenberg, een
hoogte, opgeworpen van aarde,
meestal afkomstig van een in de
nabijheid gelegen watervijver. Te
Oosterland b.v. de thans gedempte
„Brouwput".
Wat het inwendige der molens
betreft, is vooral het grote houten
rad een staaltje van echt vakmans-
werk. Een vertikale spil brengt
één of twee koppels maalstenen in
beweging. De bouw van een molen
vergt een grote securiteit, vooral
noodzakelijk door de omstandig
heid, dat de molenwieken nimmer
onmiddellijk kunnen worden stil
gezet, voor het geval er iets tussen
de raderen zou vallen. Een motor
immers kan men stopzetten, maar
komt er iets tussen de raderen van
een molen, dan wordt het onher
roepelijk vermorzeld.
De molentaai
Een eeuwenoude traditie is de
,Molentaal' Slechts aan weinigen is
het bekend dat de molenaar, door
het verschillend plaatsen der wie
ken in de ruststand, uiting kan ge
ven aan verschillende gemoeds
aandoeningen. Heeft hij bv. de mo
len stilgezet even voordat de on-
Jerste wiek de vertikale stand heeft
bereikt, dan is dit een teken van
vreugde en geeft o.m. de verjaar
dag van de mulder of van één zij
ner gezinsleden aan, dan wel een
bruiloft en dergelijke. Een teken
van droefheid of rouw daarentegen
is wanneer de onderste wiek even
door de vertikale stand heen staat.
Dit bij sterfgevallen of iets derge
lijks in 's mulders gezin. Er zijn
ook nog andere standen mogelijk,
die hoofdzakelijk door een deskun
dige worden opgemerkt. Zo kon in
vroeger tijden de doorgewinterde
molenaar zien als hij op de molen
werd verwacht voor een reparatie
te verrichten of iets dergelijks.
Wat de versieringen aan de wind
molens betreft deze zijn over het
algemeen niet overvloedig. Op de
askop tussen de wieken staat veel
al een goudkleurige ster, zowel als
op het middelpunt van het z.g.
kruirad. Dan is er nog de zoge
naamde „baard" van de molen, het
houten schot onder de wieken dat
vaak op kunstzinnige wijze is uit
gesneden, en meestal de naam van
de molen en het oprichtings-of
bouwjaar aangeeft. Ook komen er
vaak gevelstenen in de romp voor,
zoals in de molen te Oosterland,
al dan niet voorzien van de wa
pens, resp. de namen van de mees
tentijds adelijke stichters. Want
zij waren het hoofdzakelijk die in
vroeger tijden windmolens sticht
ten, omdat zij oudtijds alleen het
recht hadden van de wind gebruik
te doen maken. Dit privelege
noemde men het recht van dwang-
malerij. Zo zijn dan de nog be
staande windmolens op het eiland
evenzo vele monumenten uit ver
vlogen dagen, en het is te hopen
dat het nog aanwezige molenbezit
door restauratie en onderhoud be
waard mag blijven voor het nage
slacht.
L. A. C.
RECHTSZAKEN
AMSTERDAM, 6-4. De gebroe
ders Gerard en Frans T. uit Vel-
sen, die vandaag precies tien jaar
geleden drie bejaarde bewoners
van een boerderij in Monnikendam
ernstig mishandelden - zodanig dat
één van hen, de 76-jarige heer P.
Laan, aan de gevolgen daarvan
overleed - en er daarna met een
portemonnaie met 30 gulden van
door gingen, zijn vanochtend door
het gerechtshof te Amsterdam bei
den veroordeeld tot een gevange
nisstraf van acht jaar met aftrek.
De rechtbank had hen in eerste in
stantie tot zes jaar met aftrek ver
oordeeld.
Het vorig jaar pas, negen jaar
na het gebeurde, Invam vast te
staan dat de gebroeders T. de da
ders waren van deze roofoverval.
Bij de behandeling van deze zaak
voor het hof ontkende Gerard
hardnekkig dat hij deelgenomen
zou hebben aan de geweldpleging.
De procureur-generaal had tegen
beiden negen jaar gevangenisstraf
met aftrek geelst.
Burgh gaat naar Nispen op bezoek
bij NSV, waar thuis met 4-3 van
werd verloren. Hoewel Burgh zich
zeker niet by voorbaat gewonnen
zal geven houden wij het toch op
een kleine zege voor de thuisclub.
Cluzona kan zijn kampioenskansen
behouden door Oude Molen geen
kans te geven. Voor de bezetting
van de bovenste plaats is de ont
moeting in Putte tussen Grens
wachters en Vosmeer van het
grootste belang daar beide clubs
nog uitstekende kansen op de titel
hebben. Te Vosmeer eindigde deze
wedstrijd in een puntenverdeling,
zodat wij deze maal geneigd zijn
Grenswachters de beste papieren
te geven. De Schutters maken voor
eigen publiek een goede kans op
de volle buit tegen Halsteren.
AFD. ZEELAND. In de le klas
E staat er voor de Zierikzee-re-
serves bij het bezoek aan Burgh II
veel op het spel. Verliest Zierikzee
II, zoals de eerste maal te Burgh,
deze wedstrijd dan is Brouwersha
ven kampioenWint Zierikzee II
daarentegen dan blijft het afwach
ten wat Brouwershaven in de nog
te spelen wedstrijd tegen Dreischor
gaat doen .Zondag geven wij Zie
rikzee II een goede kans revanche
te nemen voor de eerder geleden
nederlaagIn de 2e klas C wordt
de competitie afgesloten met de
ontmoeting tussen Brouwershaven
II en SVOWK II waarbij wij de
Brouwenaren de beste kansen ge
ven.
ZATERDAGCOMPETITIE. In de
le klas gaat MEVO zijn laatste
wedstrijd spelen, en wel op het
sportpark „Bannink" tegen SVD
waar uit met 6-0 van werd verlo
ren. Ondanks deze zware neder
laag geven wij de oranje-witten
toch de beste kansen tegen de club
uit Driewegen. Weet MEVO deze
ontmoeting in winst om te zetten
dan komen zij definitief in het be
zit van de 4q plaats op de rang
lijst. Veere staat voor de moeilijke
opgaaf in de thuiswedstrijd tegen
Temeuzense Boys minstens de
helft van de inzet te bemachtigen
om de beslissingswedstrijd tegen
Colijnsplaatse Boys, om uit te ma
ken wie er gaat degraderen, te ont
lopen. Wij houden het op een zege
voor de Boys. Hoek start als favo
riet in het treffen tegen Kapelle.
In de 2e klas C geven wij WIK te
gen Zeemeeuwen een uitstekende
kans de puntjes op Kerkwerve te
houden. In de 3e klas C zou Burgh
IV de competitie wel eens kunnen
besluiten met een overwinning op
SINOTO.
JUNIOREN. In groep B VIII
gaat WIK B I de winst binnenhalen
tegen Zeemeeuwen B I, MEVO B I
zien wij thuis de winst binnenha
len tegen Brouwershaven B I, ter
wijl Renesse B I de beste troeven
in handen heeft tegen Burgh B I.
In groep B IX kan SINOTO B I
zich definitief in liet bezit van de
2e plaats stellen door thuis van Zie
rikzee B II te winnen. MEVO B II
gaat het met de beste kansen opne
men tegen Zierikzee B III.
Om de vijfdaagse
werkweek
in het bouwbedrijf
DEN HAAG, 5-4. Van de in de
raad van bestuur Bouwbedrijf
samenwerkende werkgeversorgani
saties en de centrale commissie
bouwnijverheid, het overkoepelend
orgaan der werknemersorganisaties
werd de volgende mededeling ont
vangen:
„Heden 2ouden de werkgevers-
en werknemersorganisaties in het
bouwbedrijf met het college van
rijkabemiddelaars een bespreking
hebben betreffende de datum van
ingang van de verkorte werkweek.
Op het laatste moment is deze be
spreking telegrafisch door het col
lege van rijksbemiddelaars om niet
nader bekende reden met een week
uitgesteld".
Vliegen
onder invloed
In Montreal zal dezer da
gen een man terechtstaan
wegens het besturen van
een vliegtuig terwijl hij on
der de invloed van alcohol
verkeerde. Na het nuttigen
van bijna een gehele fles
wijn en. wat whisky was hij
met zijn Piper Cub opge
stegen om eerst een uur la
ter tot het besef te 'komen
waar hij was. Overigens
zette hij het toestel veilig
aan de grond.
m „De Franse regering heeft van
daag in een officieel communique
gezegd, dat de Algerijnse vredesbe
sprekingen" door toedoen van de
F. L. N. (Het Algerijnse nationale
bevrijdingsfront)" niet op 7 april
in Evlan zullen beginnen.
