Het eeuwige slijk der aarde
MONUMENTAAL SPEELGOED
VOOR JEUGD VAN PLAN-BUIJZE
WIST U
Vis voor hongerig
Kongo
Veel stadsschoon samengebracht
in „Zierikzee in kleur"
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE VRIJDAG 10 FEBRUARI 1961 No. 18921
ZIER1KZEE, 9-2. Zoals vorige
week gemeld zijn de plannen voor
het creëren van een speelcentrum
op het H. J. Doelemanplein alhier
dezer dagen in staat van laatste
voorbereiding gekomen. Op bijge
plaatste foto's zien we boven- en
zij-aanzicht van het klei-model
voor de zg. „klimplastiek"ontwor
pen door de heer Ant. Braat alhier,
wat in beton, basalt en baksteen
uitgevoerd op het speelplein zal
worden geplaatst en omgeven door
een passende beplanting.
De bestaande situatie op het H.
J. Doelemanplein vroeg reeds lang
om een nieuwe oplossing. Het al
daar geprojecteerde jeugdgebouw
is immers om (algemeen bekende)
minder verheffende redenen nooit
werkelijkheid geworden. Dank zij
een gift van de Koninklijke „Zee-
landia", ter nagedachtenis van de
stichter van dit bedrijf, de grote
kindervriend H. J. Doeleman, kon
worden besloten tot de oprichting
van een monument op het plein,
waarvoor de opdracht luidde dat
het naast een bepaalde monumen
tale waarde ook iets voor kinderen
zou moeten betekenen. Eigenlijk
een vormengeheel dus, waar kin
deren naar hartelust in en op kun
nen spelen.
Dagelijks speelgoed
In een gesprekje dat wij hadden
met de ontwerper, de heer Braat,
vertelde deze ons in zijn eerste
schetsen te zijn uitgegaan van een
groep fantasiedieren, die beklom-
de huidige situatie
Van schelpen, vishaken en runderen
tot rijksdaalders en bankbiljetten
Sinds onheugelijke tijden is geld de
materialisatie geweest voor macht
en aanzien. De mens, die in zijn
kortzichtigheid meende hierdoor
gelukkig te worden, heeft er voor
gestreden en geleden, dikwijls met
negatieve uitkomst
Nu moet men niet denken, dat
met geld altijd munten of bankbil
jetten werden bedoeld, want men
moet het begrip geld in ruimere
zin zien. Een bekend financier de
finieerde dit begrip als volgt. „Geld
is dat, wat de een neemt voor wat
de ander nodig heeft". En hiermede
is het duidelijk omschreven.
In verschillende gebieden op
aarde gebruikte men verschillende
waardemeters. Zo zijn. er op het
zuidelijk halfrond tot voor betrek
kelijk kort bepaalde soorten schel
pen als munten in gebruik geweest,
die men „cowrie" noemde. Deze
munt is de grote concurrent ge
weest van de metalen schijf en is
eeuwen lang het meest verbreide
betaalmiddel geweest.
In gebieden waar de mensen van
jacht en visserij leefden, was de
vishaak een geliefd betaalmiddel,
doch in andere gebieden gebruikte
men bijvoorbeeld cacaobonen, zo
als bij de oude Indianen. Bij de Es
kimo's waren het honden en zo
kunnen we doorgaan, want zelfs
slavinnen, specerijen, zout, ver
schillende soorten metaal en run
deren zijn betaalmiddelen geweest.
Natuurlijk betreft het hier een
simpele ruilhandel, maar in prin
cipe doen wij dit momenteel nog,
want wanneer u iets koopt, geeft
u hiervoor in ruil iets van uw be
zit.
Het rand als waardemeter
In onze streken had men in lang
vervlogen tijden ook reeds behoefte
aan een waardemeter, die als basis
kon dienen bij elke transactie en
men zocht daarom naar een object,
dat voor iedereen waarde had en
dus stabiel was. De keus viel op
het rund en langzamerhand kreeg
dit dier een bepaalde waarde, die
algemeen erkend werd.
Wenste een man zich een echtge
note, dan moest hij tien ossen op
kunnen brengen, die hij als koop
som aan de ouders der bruid dien
de te betalen. Wij zien hieruit dat
een os een behoorlijk© waarde had
en nu zal men zich afvragen hoe
men dan rekende, wanneer het om
kleinere waarden ging. Och, dan
kwam de gehele veestapel er aan te
pas, want verschillende andere die
ren fungeerden als wisselgeld. Zo
waren tien schapen één os waard
enzovoort.
Natuurlijk was een dergelijke be
taalmethode niet eenvoudig, want
men kon met munten van dergelij
ke afmetingen moeilijk uit win
kelen gaan. Bovendien bestond het
gevaar, dat het kapitaal of een ge
deelte er van uit wandelen ging en
spoorloos verdween.
Inmiddels had zich in Azië een
revolutionaire ontwikkeling op het
gebied van betaalmiddelen voorge
daan. Op het eiland Cyprus vond
men koper en dit materiaal, dat
toen een zeldzaamheid was, had
toen een hoge waarde. Men ver
vaardigde er potten van en de
kooplieden rekenden in potten. Dit
was al een vooruitgang, maar het
bleek ge enideale oplossing te zijn.
De munt komt uit Lyflië
Men ging over tot het vervaardi
gen van koperen repen die een be
paalde waarde hadden en dat bleek
al veel handiger. Resds de Romei
nen kenden dit betaalmiddel en de
eenheid was een Romeins pond,
onderverdeeld in twintig onsen.
Vervalsers traden ook toen al op
en zo was de staat genoodzaakt de
door haar uitgegeven koperen re
pen van een stempel te voorzien.
Hier maken we voor het eerst ken
nis met gestempelde munt.
In Lydië, een kleine welvarende
staat in Azië, kwam men op het
idee de munt nog handelbaarder te
maken en er ronde schijfjes van te
maken. Deze Lydische munt werd
het voorbeeld voor de hele beken
de wereld. Overal vond deze han
dige vondst waarering en reeds
spoedig gingen de Romeinen tot het
gebruik er van over en verspreid
den hun geldstukken over de aan
hen onderworpen gebieden. Reeds
spoedig werden deze ook van een
stempel voorzien, zodat die zich
tenslotte ontwikkelden tot d® ge
slagen munten zoals wij die ken
nen.
Aangezien men in de loop der tij
den steeds meer koper vond en djt
metaal dus niet meer zeldzaam was
daalde de waarde, met als gevolg,
at men zakken vol koperen munten
nodig had om te betalen. Hiermede
was de rol van het koper als munt
waarde uitgespeeld en keek men uit
naar iets anders.
men zouden kunnen worden. Deze
eerste vormen is de ontwerper tot
één geheel gaan verbinden, wat
meer mogelijkheden tot klimmen
en spelen bleek te bieden. In dit
stadium gekomen dacht de heer
Braat er goed aan te doen alle her
innering aan natuurlijke vormen
achterwege te laten en zich alleen
door de speelmogelijkheden te la
ten inspireren. „Omdat het dage
lijks speelgoed blijft zullen deze
vormen minder gauw gaan verve
len dan figuratieve reminiscenten,
langer niewu) blijven, en meer kan
sen geven aan de eigen fantasie van
de kinderen", aldus de heer Braat.
Functioneel
Het middenstuk van de „kleuter,
klauter", op te bouwen uit basalt-
brokken, is de functie toebedacht
van put, schuilgelegenheid en berg
ruimte. De omloop kunnen de kin
deren gebruiken als evenwichts-
bal k, hang-houvast en winkel
toonbank, Aan de hand van oude
ren kunnen de kleintjes hier heer
lijk „gevaarlijk" over wandelen.
Dwars over het geheel is een
klimgang die hoogte heeft en voor
de groteren aanlokkelijk, met een
centraal zitbankje. Verder gaten
om door te kruipen, opstapjes en
overgangen.
Het geheel, ongeveer 2.20 meter
hoog bij een buitenonxtrek van 5,50
meter, wordt opgesteld in een roy
ale zandbak om springen mogelijk
te maken. De zandbak komt op 75
centimeter boven het niveau van
het pleintje en wordt afgesloten
met een gemetseld muurtje. Daar
omheen een geasfalteerde rol-
schaatsbaan en een verhard plein,
onderbroken met bloembakken en
bomen; een waar paradijsje voor
de jeugd.
De zilveren munten
In Spanje werd. zilver gevonden
en al spoedig nam dit metaal de
plaats in van het koper. Het hand
haafde zich eeuwenlang. In het ge
hele machtig© rijk van Karei de
Grote aanvaardde men het pond
zilver als basis waarop gehandeld
werd, vermoedelijk vindt daar het
Engelse „pond sterling" zijn oor
sprong. Alhoewel onze gulden da
teert van 1388 (hertog Albrecht van
Dordrecht sloeg het eerste goud
stuk van die naam, in 1542 werden
zilveren guldens aangemunt) da
teert de eerste rijksdaalder van
18*40, toen Willem I het driegulden
stuk door een van f 2,50 liet ver
vangen.
Maar ook de rol van" het zilver
raakte uitgespeeld, want aan het
einde van de 15e eeuw na de ver
overing van Zuid-Amerika, kwa
men stromen zilver uit dit gebied,
waardoor de waarde snel daalde.
Toch moest het zilver nog ge
ruime tijd gebruikt worden, want
het nieuwe materiaal dat nu als
waardemeter in aanmerking kwam,
het goud, bleek zéér schaars en
men kon er niet voldoende munten
van slaan. Pas in de negentiende
eeuw kwam hierin verandering,
toen in Californië, Australië en
Zuid-Amerika goud werd gevon
den. De produktie steeg met het
jaar en de waarde van het goud
zakte, maar kwam tevens zodanig
te liggen, dat men voldoende gou
den munten kon aanmaken.
Papiergeld
Men ging over tot de invoering
van de gouden standaard en hier
door werd het mogelijk vervan
gingsmateriaal voor het goud te ge
bruiken, waardoor dit edelmetaal
niet meer van hand tot hand be
hoefde te gaan, hetgeen de handel
gemakkelijker maakte. Men kwam
(in Nederland in 1814, dus na de
bevrijding van de Fransen) tot het
drukken van bankbiljetten, die het
goud vervingen. Voor pasmunt van
lagere waarde gebruikte men zil
ver en brons.
Of uiteindelijk het goud ook weer
zal verdwijnen, is nog niet te zeg
gen, maar de wereld zaL toch steeds
een waardemiddel nodig hebben en
nu men h'et waardemiddel niet
meer direct als betaalmiddel ge
bruikt, aangezien men hiervoor pa
pier en pasmunt bezit, zal het er
weinig toe doen welk waardemid
del men in de toekomst als grond
slag beschouwt.
Het zal echter wel steeds zo blij
ven, dat de mens naar geld blijft
haken, of dit uit schelpen, runde
ren, zilveren rijksdaalders of goud
bestaat. Zijn strijden en lijden om
aanzien en macht en daarmee om
geld is het eeuwige drama van
onze soort.
Italiaanse kleurenbeelden op vergadering
N.F.0.-„Pomona"
Op de deze week gehouden ver
gadering van de N. F. O., in sa
menwerking met .Pomona" heeft
ir. J. J. van Hennik een serie
fraaie kleuren dia's vertoond, door
hem opgenomen tijdens een stu
diereis naar Italië.
De spreker bleek de gave te be
zitten met enkele woorden het
mooie van een bepaalde dia te ver
duidelijken zodat dit gedeelte van
het programma zeer werd gewaar
deerd.
Achtereenvolgens werden ver-
schilende produktiegebieden be
zocht en werd ook aandacht ge
schonken aan de manier waarop
men het vaak minder smakelijk
produkt afzet.
„Wij moeten terdege rekening
houden met dit opkomend fruitex-
porterend gebied, omdat men er
zeer goedkoop kan telen en de af
zet zeer goed heeft georganiseerd.
Maar men kan er nog niet kweken
de rassen als Golden Delicious en
de Cox.
Teelttechnisch kunnen" wij het
hier in Holland wel opnemen,
maar inzake de afzet is men zeer
beslist ver voor op ons land.
Een gelukkige omstandigheid met
namen voor het zuiden van ons
land noemde spreker dat als de
Europese fruitoogst mislukt men
hier nog wel eens aan een behoor
lijke fruitoogst toe komt. Het zelf
de geldt echter ook voor de Po-
vlakte aldus spreker.
Nadat de voorzitter dank ge
bracht had aan de spreker voor
het gebodene, deelde hij mede dat
de uitnodigingen die verzonden
Otto von Habsburg
ten paleize
DEN HAAG, 9-2. Koningin Ju
liana -heeft donderdagmiddag ten
paleize Soestdijk aartshertog Otto
von Habsburg voor een privébe-
zoek ontvangen.
Zilver verdween...
en verscheen
DEN HAAG, 9-2. Een Haagse
kunsthandelaar is gisteravond an
tieke zilveren voorwerpen ter
waarde van f 15.000.— kwijt ge
raakt,maar een uurtje, nadat hij
het verlies ontdekte waren alle
broodmanden, kandelabers, brand-
wijnkommen, suikerstrooiers en
dergelijke alweer terecht.
Bij zijn thuiskomst ontdekte de
kunsthandelaar, dat inbrekers via
een .kelderrooster zijn huis aan de
Zijdelaan waren binnengedrongen.
In twee dozen hadden zij al het zil
ver, dat zich in huis bevond mee
genomen.
Kennelijk zijn zij echter gestoord
en op hun vlucht hebben zij de ge
stolen goederen niet ver durven
meenemen, want de onmiddellijk
gewaarschuwde politie vond de
buit in een achtertuin vlakbij het
huis van de kunsthandelaar terug.
zijn voor de jaarvergadering op 14
februari ook geldig zijn voor de
echtgenoten der leden en de leden
van Pomona met hun vrouwen.
Juist omdat men een programma
heeft samengesteld waar ook de
dames iets aan zullen hebben, dia's
fruitcorso enz. hoopte de voorzitter
dat de dames zich niet onbetuigd
zouden laten.
Ingezonden mededeling
Kon geen eten meer zien
In 't vaste vooruitlicht
van 'n nieuwe aanval
laaiend brandend maagzuur.
Tot Rennies jiitkomst brachten.
Rennies doven de hevigste zuur-
brand in enkele seconden op vol
komen natuurlijke wijze. Door hun
weldadige samenstelling neutrali
seren ze alle overtollig maagzuur
volkomen. Uw omgeving heeft er
geen weet van dat u Rennies neemt
want water of zo komt er niet aan
te pas. Gewoon maar laten smelten
op uw tong. Haal vandaag nog zo'n
pak Rennies bij Uw Apotheker of
Drogist.
dat de stad L°s Angeles in Cali
fornië wat oppervlakte betreft
de grootste stad ter wereld is?
dat er in Palestina mensen geleefd
hebben, die Enaks-kinderen of
Enakielen genoemd worden?
Deze mensen hadden een voor
die tijd reusachtige gestalte,
dat er bomen bestaan, waarvan de
merg gebruikt wordt om brood
te bakken?
dat het eerste schroefstoomschip
gebouwd is door de Zweed
Ericsson? Hij heeft eveneens de
stoombrandspuit uitgevonden,
dat de Amerikaan Benjamin Fran
klin niet alleen de uitvinder, is
geweest van de bliksemaflei
der, maar ook de oprichter van
de Pennsylvania Gazette (1728),
uitgever van boeken en alma
nakken, letterontwerper, uit
vinder van de glasharmonika,
eredoctor en ontwerper van de
Noordamerikaanse grondwet?
dat het gewicht van onze aarde
5977 triljoen ton is? (E entril-
joen is een 1 met 18 nullen).
m De Westduitse regering heeft
besloten aan de landbouw in W.
Duitsland voor eenmaal aanvullen
de steun te verlenen ten bedrage
van 300 miljoen DM. Dit bedrag
komt overeen met het bedrag, dat
door het Westduitse ministerie van
voedselvoorziening is voorgesteld.
DEN HAAG. De minister van
Defensie, ir. S. H. Visser, zal dezer
dagen een bezoek brengen aan het
Nederlandse Smaldeel I, dat in het
Middellandse zeegebied oefent.
DEN HAAG, 9-2. Van de Liga
van Rode-Kruisverenigingen te
Geneve is bericht ontvangen, dal
voor een deel van de gelden, die
het Nederlandse Rode Kruis, daar
toe in staat gesteld door de Neder
landse bevolking als bijdrage in
de anti-hongeractie in Kongo, heeft
overgemaakt, grote voorraden ge
droogde vis zijn aangekocht. Aan
dit voedsel bestaat namelijk in de
provincie Kassai een dringende be
hoefte, reden waarom de vertegen
woordiger van de Liga in Leopold-
stad, na overleg met de afgevaar
digden van de Verenigde Naties,
tot deze aankoop is overgegaan.
De schadeloosstelling
aan nazi-slachtoffers
DEN HAAG, 8-2. De Rijksvoor
lichtingsdienst deelt mede'. De on
langs gepubliceerde instelling van
een commissie van advies inzake
uitkeringen ten gunste van Neder
landse slachtoffers van de natio-
naal-socialistische vervolging, van
welke commissie de minister van
staat, dr. W. Drees, het voorzitter
schap op zich heeft genomen, heeft
ertoe geleid dat reeds velen zich
met verzoeken om inlichtingen of
schadeloosheidstelling hebben ge
wend tot dr. Drees of tot de minis
ter-president en andere overheids
instanties. Ter voorkoming van
verder misverstand, moge er aller
eerst op worden gewezen, dat al
leen morele, geen materiële schade
in aanmerking kan komen voor
een vergoeding uit het daarvoor
bestemde bedrag van 125 min. DM.
en vervolgens dat de commissie-
Drees niet tot taak heeft individu
ele schadegevallen in behandeling
te nemen.
Haar taak is de regering te ad
viseren ten aanzien van de regels
volgens welke het hierboven ge
noemde bedrag dient te worden
verdeeld en ten aanzien van de in
stantie die zou moeten worden be
last met de behandeling en afwik
keling van individuele aanmeldin
gen. Eerst nadat op het door de
commissie-Drees uit te brengen ad
vies zal zijn beslist en de met de
uitvoering te belasten instantie zal
zijn aangewezen, kunnen individu
ele gevallen - en dan alleen voor
zover het om niet-materieele scha
de gaat - in behandeling worden
genomen.
Daaromtrent zullen t.z.t. nadere
mededelingen volgen. In afwach
ting daarvan heeft het indienen
van persoonlijke verzoeken geen
zin.
Laos acht zich niet langer ge
bonden door de militaire akkoorden
met Frankrijk, aldus is na afloop
van een kabinetszitting in Vien
tiane meegedeeld. Laos is wel be
reid te spreken over het sluiten van
herziene akkoorden, met instand
houding van de vriendschappelijke
banden met Frankrijk.
Bruikbare reportage voor allerlei doeleinden
(Exact bewerkt naar een bijdrage van een medewerker)
ZIERIKZEE, 9-2. Zoveel is wel
zeker, Zierikzee leent zich by uit
stek voor de kleurenfotografie.
Duidelijk wordt het bewezen met
de dia-reportage: „Zierikzee. in
kleurwaarvoor de belangstel
ling te Zierikzee groeiende is. Wy
vernemen in dit verband, dat tus
sen het gemeentebestuur en V.V.V.
enerzijds en de makers van de re
portage anderzijds onderhandelin
gen worden gevoerd, de reportage
in vertoning te krijgen in de ko
mende zomermaanden, speciaal
voor de vreemdelingen. Gedacht is
hierbij aan het 's Gravensteen.
Bij „Zierikzee in kleuris
gezocht naar de mogelijkheid een
harmonische eenheid tot stand te
brengen tussen het beeld, de mu
ziek en het gesproken woord. Per
fecte, scherp „gesneden" beelden,
een toelichting doorspekt met de
nodige luchtig opgediende toelich
ting en een beschaafd gekozen mu
zikale omlijsting, maken het ge
heel voor Zierikzee wel zeer nut
tig en bruikbaar. Zonder twijfel is
het gegeven op eigen oorspronke
lijke wijze benaderd, al zullen de
makers de mogelijkheid tot enige
sanering altijd in het oog moeten
houden, zij het dat de publieke
smaak mogelijk dit nu juist niet
zal begeren.
De feitelijke inhoud
Wat de feitelijke inhoud van de
reportage betreft, is het gevaar
van overlading op het nippertje
vermeden. Er komen prachtige
brokjes Zierikzee op het witte doek
maar ook de mens, tegen de ach
tergrond van deze eeuwenoude
stad, is niet vergeten. We kunnen
ons voorstellen, hoe vooral „insi
ders" zullen worden verrast door
de variaties op het thema „Zierik
zee bekijken".
Waardering kan er bestaan voor
de wijze waarop men de draad met
de historie heeft weten vast te
houden, alhoewel toch ook de ac
tualiteit aandacht krijgt. Deze
vindt zijn sublieme vertolking in
de Zierikzeese feestdagen, als de
stad praalt met een schoonheid,
die - zo wordt nergens in het com
mentaar gezegd - op het asfalt der
grote steden beslist niet gedijen
kan. Samenvattend geloven wij
dat de makers van deze Zierikzeese
reportage een belangrijke bijdra
ge hebben geleverd in het streven,*
Zierikzee grotere bekendheid te
geven.
