neöeRlanö in i960 Onze jaartelling begon in 532 zekerheid in een wereld vol onzekerheden KALENDERS 1961 Het jaar 1960 snelt naar zijn einde en over enkele dagen zyn weer 366 bladzijden van het boek der geschiedenis omgeslagen. 1960 zal als een zeer belangrijk jaar in de wereldgeschiedenis worden ge boekstaafd. Op internationaal vlak hebben zich belangrijke wijzigin gen voltrokken, die van beslissen de betekenis kunnen zijn voor het lot van de komende mensheid. In Afrika worstelen vele volkeren zich naar de vrijheid. In heel Azië borrelt en gist het, de tegenstel lingen tussen de grote mogendhe den hebben zich verscherpt. Veel van deze internationale be roeringen drongen slechts via krant, radio en televisie door tot onze lauwe wcsterstranden. In ve lerlei opzicht bleef Nederland dit jaar een oase in een woestijn vol onrust, een zekerheid in een we reld vol onzekerheden. De wel vaart in ons land nam toe, de po litieke tegenstellingen bleven be staan, doch terwijl de aardbol overal roodgloeiend begon aan te lopen, konden wij ons nog druk maken over de voetbaltoto. Internationale rol beperkt De zevende juli heerste er span ning in den lande. In vele huis kamers stond de radio aan en volgde men aandachtig het kamer debat over de voetbaltoto. Zou de regering gespietst worden op de pieken van de oppositie? Zou men voortaan slechts f 50.000 kunnen winnen bij een juiste blik in het voetbalkoffiedik of zou de rege ring zwichten voor de ingediende amendementen en een hogere ma ximumprijs vaststellen? Met deze vragen hield het Nederlandse volk zich bezig. Op dezelfde avond werden dui zenden Belgen uit Leopoldstad verdreven en snelde het drama in de Kongo naar een hoogtepunt. Op de zelfde dag verkondigde Fidel Castro dat hij de Amerikaanse be zittingen op Cuba zou naasten en confronteerde hij de wereld met de aanwezigheid van een rode brandhaard in de nabijheid van de Amerikaanse kust. Op dezelfde dag hield de premier van rood- China een rede, waarin hij de Rus sische politiek van vreedzame sa menwerking attaqueerde. Deze fei ten accentueren het scherpe con trast tussen de gebeurtenissen hier en elders in de wereld. Toen enkele maanden later het ontwerp totowet in de Eerste Ka mer door de oppositie werd ver worpen, werden tienduizenden Ne derlanders door een zekere schaamte bevangen. Moest men zich druk maken om dit totowetje, terwijl in New-York de grote po litieke Olympiade was begonnen, waarin de tragische verscheurd heid van de huidige mensheid zich op zijn scherpst openbaarde De Quaye cocktail Slechts eenmaal kwam ons land dit jaar in het centrum van het wereldnieuws te staan. Dat was toen minister-president De Quay op een inmiddels beruchte cock tailpartij ten overstaan van bui tenlandse journalisten liet door schemeren dat de Nederlandse re gering niet direct afwijzend stond t.o.v. een eventuele internationali satie van Nieuw-Guinea. En zwaar beladen met deze - achteraf ont kende - verklaring moest minister Luns enige dagen later zijn Nieuw Guinea beleid voor het forum dei- Verenigde Naties verdedigen Ook een andere pijnlijke erva ring op internationaal vlak trok de aandacht. De Japanse regering, be ïnvloed door agitaties van Indone sische zijde, zegde het goodwillbe- zoek van de Karei Doorman af. Pijnlijk werden wij ons in 1960 ook bewust van onze geringe invloed in het politieke machtsblok der Westerse Naties. De Amerikaanse regering, zich bewust dat Neder land voor haar geen evenwaardige partner is, weigerde dus de be geerde landingsrechten op de westkust van de V.S. Gelukkig wist Nederland wel zijn gezag in Curagao te handhaven, waar in fe bruari van dit jaar onlusten wa ren uitgebroken. Zwarte draden door wit kleed Enkele tragische gebeurtenissen lopen als zwarte draden door het witte kleed van het Nederland van 1960 heen. In januari sloeg onze oude erfvijand het water, de eer ste maal toe. De doorbraak van de dijk rondom de Noorder IJpolder veroorzaakte een ernstige over stroming, die het Amsterdamse Tuindorp-Oostzaan bijna geheel onder water zette. Duizenden Tuindorpers moesten hun woning tijdelijk verlaten. Talrijke vormen van hulpverlening brachten de schade tot een minimum terug maar de bezittingen, waaraan men zich had gehecht, gingen verloren. En enkele weken geleden openden de hemelsluizen zich zo wijd bo ven ons land, dat in talrijke plaat sen het water de woningen bin- nengulpte. Een groot aantal plaat sen werd getroffen, ontelbare ge zinnen moesten de sinterklaas avond op een bovenverdieping vie ren, terwijl beneden in de woon kamer de meubelen ernstig wer den beschadigd. En eigenaardig genoeg werd er nu maar weinig aandacht aan geschonken. Van een nationale hulpactie was geen spra ke. Veel onverwacht leed in dui zenden Nederlandse gezinnen en veel anoniem lijden kwamen op de voorpagina's van de kranten niet tot uiting Er vonden meer gebeurtenissen plaats, die beroering wekten. Het aantal kindermoorden en aanran dingen steeg en brachten ons mo derne strafrecht in het geding. Het gaf minister Beerman, een van on ze meest op de voorgrond treden de ministers in het afgelopen jaar, nog meer zorgen dan hij al had. Want ook het lot van de spijtop tanten, tegenover wie de minister een scherp bestreden beleid voerde werkte op het sentiment. Bouw en contra-bouw Terwijl in het dynamische Rot terdam de plannen voor een metro werden opgesteld, terwijl men in politieke kringen kibbelde over de hoogte van het percentage te bou wen woningwetwoningen, brak medio februari de staking van de bouwvakarbeiders uit, die enkele weken lang het economisch leven totaal ontwrichtte. Deze staking was met recht een tragische gebeurtenis. Niet omdat de regeringspolitiek, die beoogt de verhoging van de kosten niet door te berekenen in de prijzen, hier op het spel stond. Niet, omdat deze staking het bewijs leverde welk een kloof de werkgévers en werk nemers nog scheidt. Maar omdat deze staking tot gevolg had, dat duizenden Nederlanders nog lan ger op een woning zouden moeten wachten. Toch zullen de nog te bouwen woningen er eerder komen dan de IJtunnel, nu de regering prioriteit verleent aan de bouw van de Coentunnel. Maar als die wonin gen er eenmaal zullen staan, dan mag men de deuren wel goed slui ten. Want het politietekort in ons land is zodanig, dat de handhaving van orde en veiligheid steeds meer in het gedrang komt. Er bestond niet veel animo, de salarissen van het politiepersoneel drastisch te verhogen, hoewel vele ernstige misdrijven ons een zeer gepeperde rekening hebben gepresenteerd. De politiek in het afgelopen jaar Minister de Quay heeft gelukkig niet het ganse jaar aan cocktail glaasjes genipt. Hij wist het rege ringsschip ondanks hevige beschie tingen van de linkerzijde door de bochtige kreken van het parle mentaire water heen te loodsen. Toch heeft het enkele keren ge dreigd dat het staatsschip zou zin ken. We noemden de behandeling van de totowet al, maar ook op de Lauwerszee stormde het, toen het regeringsschip daar binnenvoer. De regering wilde de inpoldering nog uitstellen. Stromen protesten uit de noordelijke provincies deden de postzakken zwaar wegen en ook de socialisten hadden weinig goe de woorden over voor het depar tement van Verkeer en Waterstaat Nochtans, het staatsschip door stond de stormen. En ijverig dien den de onderscheiden ministers nieuwe wetsontwerpen in. Weliswaar hadden de meeste Ne derlanders deze zomer bepaald meer aandacht voor de (teleurstel lende) weerberichten, doch enkele geïnteresseerden konden toch le zen hoe minister Cals zich de in richting van ons hoger onderwijs voorstelde en waarom mej. Klom- pé de alimentatieplicht wilde ver lichten. Beide wetsontwerpen, het eerste overigens in gewijzigde vorm, werden aangenomen, maar op dat moment praatte iedereen nog over de Plantaziekte, die niet alleen jeuk maar ook enkele sterf gevallen veroorzaakte. Deze af faire werd ook in de Tweede Ka mer besproken en eerlijk gezegd had het gros van de bevolking daar toen meer aandacht voor dan voor de verklaring van de minis ter-president, dat er in het Nieuw- Guinea beleid géén verandering zou komen Wel vermocht het belastingdebtft waarin de mogelijkheid tot belas tingverlaging werd besproken en waar de datum van de verlaging bij stabilisatie van de huidige con junctuur op 1 juli 1961 werd ge steld, wat méér belangstelling trekken. Maar in Groningen had men daar geen tijd voor, omdat in dezelfde periode daar - tussen Slochteren' en Delfzijl - drie aard gasbronnen waren aangeboord, die de economische mogelijkheden van dit (achtergebleven) gebied aan zienlijk perspectieven gaven. Cals en de heilige huisjes En terwijl de studenten nog fuifden op de verwerping van mi nister Cals voorstel om studenten, die langer dan tweemaal de ge stelde duur nodig zouden hebben om een bepaald universitair exa men af te leggen, van de universi teit te verwijderen, sprak men in Nederland druk over het gerucht makende boekwerk van dr. Luning Prak, waarin de industriesprei ding ten koste van de Randstad Holland werd gelaakt. Opvallend was de rol van minis ter Cals dit jaar. De mammoeth- wet vormde niet zijn enige zorg, en bezigheid. Immers, in maart had hij bij de Tweede Kamer de sport- nota ingediend, waarin vooral aan de lichamelijke opvoeding veel aandacht werd besteed. En hoewel in vele gemeenten wat smalend werd gelachen om de opmerking dat het met de sportaccomodatie nog wel losloopt, was de nota toch HET JAAR 1960 /S OVER ONS LAND GEGAAN een belangrijk stuk en moest ieder erkennen dat de heer Cals in elk geval niet behoort tot het lijstje zwakke ministers, waarvan de meeste Nederlanders (blijkens een enquête) de namen niet eens ken nenEen verbetering van de li chamelijke opvoeding werpt pas veel later zijn vruchten af. Mis schien over 4 jaar al bij de Olym pische Spelen in Tokio, waar de Nederlandse sportwereld wellicht betere resultaten zal behalen dan dit jaar in Rome het geval was. Voor al dit constructiewerk zou den wij het de heer Cals haast vergeven, dat hij zolang wachtte met het indienen van de televisie- notaOfschoon wij begrip heb ben voor het feit, dat minister Cals heel wat tijdrovende manoeuvres moet maken om niet te hard te botsen tegen de vele heilige huis jes, die men in Hilversum de laat ste jaren heeft gebouwd. 1960 in teken van de welvaart Een stralend blauwe hemel welft zich boven onze economie. Onder invloed der thans heersende hoog conjunctuur is de welvaart in ons land in 1960 sterk gestegen. De lo nen gingen in vele sectoren van het bedrijfsleven omhoog, de prij zen bleven praktisch op hetzelfde peil. De snelle aanwas van het aantal televisietoestellen en de ge stadige groei van ons autopark markeren de toenemende welvaart in ons land. Onder zulke gunstige omstandigheden werd het ons volk ook gemakkelijker gemaakt het bevrijdingsfeest uitbundig te vie ren. De stijgende welvaart mani festeerde zich overigens meer in symbolen van uiterlijke welstand, dan in culturele hoogtepunten. Ve le bedrijven voerden de vijfdaagse werkweek in. Ondertussen is men in ons land niet verblind door de gunstige conjuncturele omstandigheden. Men weet goede relaties met het buitenland op zijn juiste waarde te schatten. Daarom wer den de staatshoofden van Peru en Argentinië hier ook bijzonder har telijk ontvangen. En ook het Thai- landse koningspaar zal wellicht met genoegen terug kijken op zijn bezoek aan Nederland. In ons economisch optimisme zouden we haast vergeten, dat het bejaardenvraagstuk in 1960 niet De nieuwe polder Oostelijk Flevoland komt in ontu>ikkelmp. Silo's te Dronten. tot een oplossing heeft geleid. Dui zenden oudjes, die het van hun a.o.w. moeten hebben, leven als stille armen en.zij kunnen niet staken. 31 december om 12 uur 's nachts zullen de klokken weer beieren en het jaar 1960 uitluiden. En in de geschiedboeken zullen dan de voornaamste gebeurtenissen van dat jaar opgetekend worden. Het nageslacht, dat later dit boek weer zal raadplegen, zal hierin lezen, dat 1960 een gunstig jaar was voor de Nederlandse natie, die buiten de stormen bleef, die in veel an dere delen van de wereld zoveel onherstelbare schade hebben aan gericht. Christusgeboorte is niet, zoals men wel denkt de gebeurtenis ge weest, die aanleiding gaf tot de in voering van de nieuwe jaartelling. Hoewel de veronderstelling voor de hand schijnt te liggen, dat op de eerste januari, volgend op Christus' geboorte het jaar 1 van de christe lijke jaartelling is begonnen, is die veronderstelling ten enenmale on juist. DiS christelijke jaartelling is pas uitgevonden in de zesde eeuw na Christuns. Een monnik is de uitvindei In het Romeinse rijk, waarvan Palestina omstreeks Christus' ge boorte deel uitmaakte, geschiedde de telling der jaren al sinds de der de eeuw naar de regimes der con suls. Gingen wij op dezelfde manier te werk, dan zouden wij het jaar 1960 „het twaalfde jaar van konin gin Juliana" noemen; latere histo rici kunnen dan nagaan, welk jaar wij daarmee hebben bedoeld (als wij tenminste zo attent zijn ge weest, de datum der troonsbestij ging van koningin Juliana op een andere wijze nader aan te duiden). Men vindt bij latijnse schrijvers ook de jaartelling „ab urbe condi- ta", oftewel „sinds de oprichting der stad", waarbij wij de stichting van Rome kunnen stellen op 21 april van het jaar 753 voor Chris tus, zodat dus het jaar 754 ab urb,e condita samenvalt met het jaar 1 der christelijke jaartelling. Maar zoals gezegd dateert het begrip christelijke jaartelling pas van veel later. De monnik Dionyius Exiguus is, meer dan vijfhonderd jaar na Christus' geboorte, de ontwerper geweest van de nieuwe tijdrekening Er is ook ditmaal weer keur uit. Wy zullen wel te weten komen om welke data het gaat in het jaar 1961, want de verscheidenheid van kalenders is weer zeer groot. Zo groot, dat er by een bespreking geen schyn van volledigheid zyn kan. De onderstaande opsomming is slechts een greep uit de vele kalenders, die ons werden toege stuurd. Laten we mogen beginnen met een zeer uitheemse, de kalender van de Pan American Airline, uit gevoerd met uitzonderlijk fraaie foto's, uit de verschillende door deze Amerikaanse luchtvaartmaat schappij bevlogen landen We noe men Guatemala, Brazilië, Japan, Canada en verschillende Europese landen. - De Levensverzekering maatschappij „Amstleven" kómt met een uiterst kunstzinnige kalen der uit, geheel in het teken staande van de klassieke Griekse oudheid. Fraai zijn de overdrukken van Griekse voorstellingen en belang wekkend het commentaar hier, waardoor een kaleidoscopisch beeld wordt gegeven van het Hellas der oudheid. - Een grapje in katoen is de stoffenkalender. uitgebracht door het Nederlands Katoen In stituut. - Natuurlijk is er een Coca Cola-kalender,, waarop vrouwelijke charme wordt gecombineerd met een koele dronk - Mobil Oil Neder land N.V. te Rotterdam verrastte met een duidelijke pittige kalender, voorzien van originele foto's, waar tussen men evengoed een Arnemui- dense vissersschuit vindt als een „shot" uit de jungle van Venezuela, Plaatjes uit Griekenland. Oosten rijk, Denemarken en Italië verle vendigen verder deze kalender. „Vesta" te Arnhem gaf een zeer bruikbare kalender uit, zonder il lustratiemateriaal. - Éen kleurig bloemenfeest vormt de „Zonnehuis" kalender, de organisatie die inrich tingen voor langdurige patiënten exploiteert. Bewonderenswaardig van stijl en inhoud is een kunstkalender, uit gegeven door de N.V. Levensver zekering Maatschappij „Vitalis" te Nijmegen. De kalender prijkt met fraaie geschilderde natuurtafere len. - Ook in het teken van het dierenrijk staat de kalender van de Bijbel Kiosk Vereniging te Amster dam - De kalender van N.V. Phi- lips-Duphar te Amsterdam, toont onwaarschijnlijk knappe zwart-wit foto's, met moeder aarde als thema. Onwaarschijnlijk goed deze kalen der. De Bijbel Kioskvereniging te Amsterdam gaf nog een kalender uit,, onder het motto: „Wij mensen, zijn onderweg". - Traditiegetrouw prijkt de kalender van de Neder- landsche Spoorwegen met repro ducties van „spoorschilderijen". Men kan er van leren, hoe zeër „het spoor" kunstenaars in de loop der jaren heeft geïnspireerd. - Een juweel is ook dit jaar de kalender van ESSO. Evenals vorig jaar prijkt deze kalender met groot-formaat foto's uit het buitenland, stuk voor stuk superieure opnamen, zowel uit noord- als zuid-Europa. die een eind maakte aan alle onor delijkheid van de oude Dionysivs was van Soytische afkoinst; zijn geboortejaar is onbekend, maar wel weten wij dat hij omstreeks het jaar 500 naar Rome kwam en daar in 540 stierf. Het begon met 532 Aangezien reeds in die tijd de juiste geboortedatum van Christus niet meer bekend was, liet Diony- sius zich leiden door overwegingen van zuiver technisch- chronologi sche aard, toen hij bepaalde dat een zeker jaar van de Romeinse jaartelling voortaan het jaar 532 van de christelijke aera zou heten. Daarmee had hij dxis de grond slag gelegd voor de jaartellingdie wij nog altijd gebruiken (al is de kalender sindsdien enige malen aan wijziging onderhevig geweest). In feite is dus de christelijke jaar telling pas 1428 jaar oud. Onze wiskundige geschooldheid he,eft ons later er toe gebracht, ook de tijd van vóór Christus uit te drukken in de christelijke, jaartel ling, door als het ware negatieve jaartallen te gaan gebruiken. Wij zeggen dan bijvoorbeeld, dat Julius Caesar leefde van 100 voor Chris tus tot 43 voor Christus. Daze ge woonte is nog betrekkelijk jong; zij dateert pas uit het einde der ze ventiende eeuw. Voordien had men zich gered met een vernuftig sys teem, dat de chronoloog Justus Jo- sephus Scaliger had bedacht. Het tegenrekenen Met negatieve getallen was men in zijn tijd (hij stierf in 1609) nog niet vertrouwd. Men wist echter wel, dat er vele .eeuwen voor het begin van onze jaartelling reeds be schavingen in het nabije oosten ge bloeid hadden. Om nu alle. historische gebeurte nissen te kunnen aanduiden met .een jaartal, voerde Scaliger een kunstmatige tijdrekening in, de Ju liaanse aera, die hij ergens in de grijze oudheid liet beginnen en waarvan het jaar 4714 overeen stemde met het jaar 1 der christe lijke jaartelling. Volgens de Juli aanse tijdrekening beleven wij thans in 1960, het jaar 6673. Dat is ■niet ver van het Joodse jaar 5721. Het is dikwijls'uitermate inoeilijk geweest, data terug te vinden in tijden, waarvan men de jaartelling niet kexit. Meestal was men aange wezen op de zg. gelijktijdigheden: als men zowel in Griekse als in Perzische litteratuur een bepaalde veldslag uit de Perzisch-Griekse oorlog vindt vermeld, dan kan men daaraan (zowel Griekse als Perzi sche) andere gebeurtenissen „op hangen". Van veel nut zijn de ver meldingen van astronomische ver schijnselen, vooral verduisteringen van zon en maan. Zijn die nauw keurig vermeld, dan kan men dc gebeurtenissen waarmee zij in sa menhang worden vermeld, op de juiste plaats zetten. S. TELLA.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1960 | | pagina 10