Nfemeijer
HANNESJE
Ijoodwill
Beeldbuis
De moderne dochter
'aM.. pittig..
t
Het terrein „Brabers" van grote
betekenis voor geschiedenis der streek
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE VRIJDAG 24 JUNI ISSO NO. 18790
Toch nog een
Kongolese regering
O O D
BRUSSEL, 23-6. Volgens don
derdagochtend uit Leopoldstad in
Brussel ontvangen berichten is de
kans groot, dat Kongo juist een
week voor zijn onafhankelijkheid
een regering zal hebben. De Kon
golese nationalistische leider Pa
trice Loemoemba heeft in beginsel
de medewerking gekregei) van zijn
voornaamste tegenstander, Kasa-
voeboe, en andere lïiders van het
kartel, dat tegen zijn Kongolese
nationale beweging in het leven
was geroepen. In de Kongolese
hoofdstad worden thans besprekin
gen gevoerd over de verdeling van
de ministerszetels. Over een pro
gramma van het eventuele kabinet-
Loemoemba is nog niets bekend.
Opnieuw Jodenbeul
in arrest
BONN, 23-6. In Bonn is gearres
teerd de gewezen generaal van de
S.S. Wilhelm Koppe, zo is officieel
meegedeeld. Hij wordt ervan ver
dacht verantwoordelijk te zijn voor
het vermoorden van duizenden
Poolse Joden. De arrestatie is in
maart al verricht.
Koppe, die in de oorlog hoofd van
de politie in het Poolse district
Warthegau was, woonde in Bonn
onder een valse naam.
Het bureau van de openbare aan
klager heeft meegedeeld dat het
onderzoek vermoedelijk veel tijd in
beslag zal nemen, omdat vele ge
tuigen zijn overleden en de schrif
telijke bewijsstukken zich op ver
scheidens plaatsen bevinden.
Liquidatiewet oorlogs-
en watersnoodschade
Donderdagmiddag is in de ver
gadering van de Tweede Kamer
aan de orde gekomen het ontwerp
Liquidatiewet oorlogs- en water
snoodschade I, Het wetsontwerp
beoogt te voorzien in een aantal
maatregelen, ten doel hebbende
thans op korte termijn te geraken
tot een algehele liquidatie van de
oorlogs- en watersnoodschade in de
privaatrechtelijke sector, voorzover
de afwikkeling ressorteert onder de
departementen van Financiën, van
Justitie en van Landbouw en Vis
serij. Met deze liquidatie zal ge
paard gaan opheffing van de op dit
gebied bestaande organen. De in
het ontwerp voorgestelde maatre
gelen hebben tevens ten doel te
voorkomen, dat door de liquidatie
aan eventueel nog bestaande aan
spraken van belanghebbenden te
kort zou worden gedaan.
Het wetsontwerp wordt zonder
beraadslaging of stemming aan
vaard.
Ingezonden mededeling
BINNENVERINGBED
HAZET-FABRIEKEN ZEVENBERGEN
SCHUIMRUBBERBEO
Wageningers"
zwierven uit
over de wereld
WAGENINGEN, 23-6. In de lan-
den achter het ijzeren gordijn
werkt voor zover bekend niet één
landbouwkundig ingenieur uit Wa-
geningen. In alle andere landen
van de wereld echter werken er
500, ongeveer als volgt verdeeld:
Afrika 100, Zuid-Amerika 75, mid-
den-Amerika 15, Noord-Amerika
100, Australië 40, verre oosten 70,
midden oosten 30 en Europa 40. Dit
wordt gemeld in het jaarverslag
over 1959 van het Internationaal
Agrarisch Centrum te Wageningen.
In het jaarverslag wordt ook ge
zegd, dat het vraagstuk van de her
plaatsing van uit Indonesië afkom
stige landbouwdeskundigen geheel
is opgelost. Dit wil niet zeggen, zo
lichtte de directeur van de I.A.C.,
ir. A. H. Haak, toe, dat alle des
kundigen geplaatst zijn* doch
slechts, dat er thans geen „werk
zoekenden" meer bekend zijn bij de
I.A C. De heer Haak zeide, dat het
grootste deel van deze planters in
Nederland is gebleven. Slechts een
kleine groep kon landbouwkundig
werk blijven doen. De rest moest
opnieuw beginnen in een al dan
niet passende andere werkkring.
WAT BIEDT DE
De enige echte quiz, die wij nog
hadden overgehouden, „Je neemt
er wat van mee", loopt zaterdag
ook ten einde. Voor de laatste keer
dit seizoen zullen we Theo Eerd-
mans en Maud in actie zien. Het is
feitelijk geen vraag of ze volgende
winter terugkomen, het is alleen
de vraag hoe. In elk geval komt er
weer een sportieve quiz terug. Over
de vormgeving wordt nog overleg
gepleegd.
T.V. EXIT.
Na lange strijd met de omroep
verenigingen, waaruit het week
blad als een overwinaar tevoor
schijn is gekomen, houdt „T.V."
plotseling op te bestaan.
Wat is de oorzaak? „De exploi
tatie kostte teveel" zegt de uitge
ver. Hadden de abonnees dan niets
willen bijpassen? Er is niet eens
gevraagd om een verhoogd abon
nementsgeld. Velen zouden dat er
wel voor over gehad hebben. Zou
den ook de advertentiepagina's niet
beter geëxploiteerd kunnen wor
den? Bestond er bovendien niet
een vereniging van „vrije" televi
siekijkers, die had willen subsidi
ëren?
UIT OF THUIS?
Als mij nu nog de vraag „Uit
of thuis" deze week durft stellen,
verwijs ik onmiddellijk naar de
adviezen van de doktoren en dan
luidt het antwoord: „Uit". Vooral
met mooi weer gaan we toch zeker
niet naar die zomeravondvulling
kijken in een bedompte en berookte
kamer?
Kijk alleen naar Theo Eerdmans,
durf „Adieu Angèlezondag over
slaan, vergeet de film over „Moor
denaar gezocht", laat alleen opera
liefhebbers naar „Der Wildschütz"
staren en geniet van deze lange da
gen. Veel plezier!
WIJ OUDERS
Er is veel, dat vader en moeder
Dirksen van hun dochter Janny
niet meer begrijpen en dat hun
diep in hun hart veel verdriet doet
Ze hebben toch alles voor het kind
overgehad. Geen opoffering is hun
te groot geweest. Waarom toont ze
zich nu dan zo ondankbaar, om het
woord harteloos niet te gebruiken?
Vader en moeder Dirksen zijn
zo jong niet meer. Ze zijn ge
trouwd, toen beiden al een stuk in
de 30 waren en daarna duurde het
nog vier jaar voor de baby zich
meldde. Janny is enig kind geble
ven. Ze is nu vijftien en vader en
moeder zijn over de vijftig. Ze voe
len het verschil in leeftijd als iets
onoverbrugbaars, nu Janny klein-
kindje af is.
Ze zijn eenvoudige, conserva
tieve mensen. Ze hebben zich vast
gehouden aan wat hun eigen ou
ders hun bijgebracht hebben. Voor
hen heeft de tijd zo'n beetje stil
gestaan. Wat begrijpen ze van al
die moderne ideeën? Alleen in één
ding hebben ze concessies gedaan.
Hun dochter zou een goede opvoe
ding krijgen; ze hoefde niet dade
lijk te gaan verdienen. En omdat
Janny goed mee kon op de lagere
school, werd er besloten, dat ze
naar de middelbare meisjesschool
zou gaan.
De verandering
Toen is het begonnen, dat ze de
weg kwijt raakten in hun meisje.
Janny kreeg omgang met vrien
dinnetjes uit ander milieu. Meisjes
met jonge, moderne ouders. Janny
kwam in huizen, waar ze haar
ogen wel uitgewreven moet hebben
omdat het er zo heel anders inge
richt was dan bij hen thuis. Janny
v/ilde haar haar tot een modern
kapseltje laten knippen, hetgeen
tenslotte ook gebeurde, omdat
moeder tegen haar aandrang niet
meer op gewassen was. Maar moe
der kreeg het gevoel of Janny een
vreemde voor haar werd.
Het ergste was echter, dat het
kind niet alleen uiterlijk, maar ook
Innerlijk veranderde. Altijd was ze
tevreden geweest, had thuis alles
goed gevonden. Nu had ze door
lopend aanmerkingen. Ze noemde
haar ouders ouderwets en bekrom
pen. Ze hadden geen smaak. Alles
was zo lelijk, dat ze zich schaamde
om haar vriendinnetjes thuis te
brengen. En hoe moeder er uit zag
met dat rare haar-knoetje en die
vormloze japonnen! Kon ze ook
niet eens een modern kapsel ne
men en wat nieuwe kleren kopen,
waarin ze er niet uitzag als een
vogelverschrikker?
Moest alles veranderen?
„Al zou ik het willen, waar zou ik
het geld vandaan moeten halen,
als zij al zoveel kost?"had moeder
zich bitter laten ontvallen. Janny
had toen even verlegen gezwegen,
maar een ogenblik later zei ze:
„Laat me dan het huis wat op
knappen. Dat kost niet veel. Ik
kan het best zelf. Ik schilder de
muren in moderne kleuren en ik
kan de stoelen met lichte stof
overtrekken".
De ouders keken haar aan, of
ze gek geworden was. Moesten ze
hun boeltje, waaraan ze gehecht
waren, door Janny laten verande
ren? Mochten ze zich in hun eigen
huis niet meer thuis voelen? In
wanhoop bespraken de ouders de
situatie met elkaar. Wat was er
in hun kind gevaren? Waar lag de
oplossing?
Tenslotte wah het de stille, on
gecompliceerde vader, die het com
promis vond. „We moeten begrij
pen, dat Janny een kind van een
andere tijd is dan wij. Wij kunnen
niet verlangen dat haar smaak en
opvattingen gelijk zijn aan de onze
Maar ze moet zich ook gelukkig
voelen, al begrijpen wij niet dat
zij juist in zülke dingen haar ge
luk zoekt. Laten we haar in haar
eigen kamer de vrije hand geven,
om daaraan te veranderen wat ze
wil en hem in te richten, zoals
zij het prettig vindt. Dan kan ze
daar haar kennisjes ontvangen,
zonder zich voor ons te schamen.
MARCELLE
Ingezonden mededeling
SAMSON™"
v spaar do
n/euwo sportplaatjes
Nieuw licht op oude historie
Reeds 4000 jaar geleden bewoning in Schouwen
BURGH, 22-6. De heer J. M. de
Nooijer heeft - gelijk gemeld - op
de jongste vergadering van de Ver
eniging van Onderwijzers en On
derwijzeressen op Schouwen-Dui-
veland gesproken over de oudste
geschiedenis van het eiland en de
oudste bewoners. Spreker kwam
daarbij tot merkwaardige conclu
sies, nL dat de oudste bewoning
veel ouder is dan men lange tijd
meende. Reeds vierduizend jaar ge
leden moeten hier mensen hebben
gewoond.
Het is nog niet zo lang geleden
da toudheidkundigen, o.a. wijlen
de heer J. Hubregtse uit Burgh be
weerden dat de oudste bewoners
op ons eiland leefden rond het-be
gin van de jaartelling. De heer
Hubregtse kon dit aantonen door
middel van gevonden pijlpunten,
Bondsdagen
Clir. plattelandsjeugd
te Middelburg
De Nationale Bonden C.P.B. en
C.J.B.T.B. zullen de volgende week
hun Nationale Bondsdagen in Zee
land gaan houden. Het is te ver
wachten, dat vele honderden jon
gens en meisjes van het platteland
een reis naar Middelburg zullen
maken.
Deze bondsdagen zullen op 28
juni worden begonnen met een lan
delijke wedstrijd in het voordragen.
De besten uit alle provincies komen
nu tegen elkaar uit. Er is voor deze
waardevolle culturele activiteit elk
jaar een grotere belangstelling.
's Avonds is er in „Schuttershof"
een gezellige avond georganiseerd
voor de vele gasten, die naar Zee
land zijn gekomen.
Woensdag is de grote dag. Dan
is er ook het grootste bezoek te
verwachten. De morgenvergaderin
gen zijn voor de jongens en de
meisjes afzonderlijk.
Na de middag is er een gezamen
lijke manifestatie in het openlucht
theater „Toornvliedt", waar de
bondsdagbezoekers een rijk geva
rieerd programma zal worden aan
geboden Sprekers van naam zul
len het woord voeren afgewisseld
door samenzang en spel en dat alles
opgeluisterd met muziek van het
fanfarecorps van de genietroepen.
Eveneens vindt dan het afscheid
plaats van de bondsvoorzitter van
de C.J.B T.B de heer Joh. de Jong,
terwijl de Commissaris van de Ko
ningin, Jhr. mr. A. F. C. de Ca-
sembroot, heeft toegezegd de ver
zamelde jongelui te willen toespre
ken.
Voor eventueel slecht weer is er
op de speelwei een grote tent ge
plaatst.
De derde dag zal worden benut
voor een gezamenlijke excursie
door de meeste delen van Zeeuws
Vlaanderen en Walcheren
Rest nog te vermelden, dat er ter
gelegenheid van deze bondsdagen
een zeer goed verzorgd speciaal
Zeeland-nummer van „Ons Jonge
Platteland" is verschenen.
DEN HAAG. Een grote verhuis
wagen met een in de nationale
kleuren versierde aanhangwagen
waren donderdagmorgen nodig om
de bijna 900.000 adhesiebetuigingen
van sport-g?ïnteresseerde Neder
landers en nationale sportorganisa
ties met de doelstellingen van de
stichting Nederlandse sporttotali-
sator te transporteren naar het ge
bouw van de Tweede Kamer, waar
deze door de plaatsvervangende
secretaris-penningmeester van de
K.N.V.B., de heer J. Muilenburg,
ter griffie werden aangeboden.
die echter niet wezen op perma
nente bewoning. Het was de ramp
in 1953 die ons duidelijke histori
sche feiten bracht. Een en and^r
werd hierover naar voren gebracht
op een vergadering van archeolo
gen te Zierikzee in 1955.
Er u>eTd toen nl. een excursie ge
maakt naar Brabers, waar toen
Germaanse en Romeinse scherven
werden gevonden. Experts wisten
niet wat Brabers eigenlijk was.
Prof. v. Griffen die ook deel uit
maakte van deze excursie was zeer
geïnteresseerd en rook als het ware
wild. Hij noemde Brabers dan ook
het belangrijkste object.
Later zou blijken dat deze prof.
volkomen gelijk had. In 1956 begon
dr. Braat van het Oudheidkundig
Museum te Leiden met een stukje
afgraving van Brabers. Er werden
toen sporen van bewoning gevon
den. De heer Trimpe Burger ver
volgde deze opgravingen. Hieruit
kvruan naar voren dat Brabers een
uitloper was van een nevenwal, die
weer een onderdeel was van de
schoorwal die langs de Europese
kust langs de Atlantische oceaan
liep (de duinenrij was hier een on
derdeel van). Ook het dorp Haam
stede is op een dergelijke neven-
wal gebouwd. Ook prof. v. Rumme-
len die hier tijdens bodemkarte-
ringswerkzaamheden (geo. en ar
cheologen werkten samen) vond
hier vuursteen die alleen maar in
Limburg werd gevonden Trimpe
Burger groef ook nog een stuk af.
Tijdens deze afgravingen werden
woonsporen gevonden van 2000
jaar voor Christus. Dus 4000 jaar
geleden woonden hier reeds men
sen. Deze sporen werden alleen nog
maar gevonden in Hekelingen bij
Putten, in Zandwerven in Noord-
Holland en in Vlaardingen.
De belangrijkste van deze vier is
echter Brabers.
De enige woonsporen
In Brabers werden eigenlijk de
enige woonsporen gevonden; op de
andere plaatsen meer vuurstenen
artikelen enz. De heer de Nooijer
beschreef verder hoe men een der
gelijke afgraving moet verrichten.
Het voornaamste werk is wel de
zorgvuldigheid. In Brabers werden
bewoningen gevonden van 14 bij 6
meter plus een vuurstenen bijl en
pijlpunten, verder vuurstenen knol
len waarvan genoemde voorwerpen
gemaakt werden. Deze voorwerpen
zijn van de jaren 2200 voor Chris
tus, hetgeen bewezen kan worden
met de C 14 of radio-carbon me
thode. Dit principe werkt met ra
dio-activiteit dat elk jaar met re
gelmatige delen afneemt in dode
stoffen (alleen organische stoffen).
Zo kan dus nauwkeurig de ouder
dom van stoffen worden bepaald
Achter deze vondsten staat de mens
die deze dingen gebruikt en ge
maakt heeft. Wat is nu positief be
kend van de bewoners van Bra
bers? De vuursteen die aldaar ge
vonden is, is duidelijk va nzuide-
lijke oorsprong. 4000 jaar geleden
bevonden de bewoners zich in het
Atlantic-klimaat met warmte en
vochtigheid (tegenwoordig leven
we in het sub-Atlantic klimaat)
Er werden geen sporen van huis
dieren gevonden, eveneens niet van
landbouw en veteelt Ook van wil
de dieren geen spoor. Typerend is
dat er ook geen stuifmeelkorrels
werden gevonden. Deze zijn nl.
zeer resistent. 2000 jaar geleden
waren hier de Batavieren en Ka-
ninefaten. Sporen van bewoning
werden op ons eiland gevonden te
Brabers, Burgh, Haamstede, de
duinstreek en een strook langs de
noord-kant tot aan den Osse. Hier
werden overal sporen gevonden
van Germaanse oorsprong. De bo
dem bestond vroeger uit veen, een
kleilaag was nog niet aanwezig.
Fasen van waterinbraak
Oe bekende bodemonderzoeker
dr. Kuipers (zojuist gepromoveerd
heeft met zijn Schouwse onderzoe
kingen al de fasen van waterin
braak gevonden. De allergrootste
geschiedde 300 jaar na Chr. en
duurde tot 800 na Chr.
Gedurende 500 jaar had de zee
tijd om een kleipakket over dit
veen te leggen dat daardoor in el
kaar werd gekoekt (ingeklonken).
Wat eertijds een geul was is nu een
hoge rug Dus geen oude dijken zo
als wel eens wordt beweerd. De
eerste bewoning had dan ook plaats
op deze zg. kreekruggen. Na 800
na Chr. is nieuwe bevolking bin
nengekomen.
De dijken zijn ongeveer 1000
jaar na Chr. aangelegd. Over de
zg. vlietbergen is het laatste woord
nog niet gecsproken. De betekenis
varieert van schapenstellingen op
de schorren, bovenop deze berg
was een kom gegraven waarin het
drinkwater werd opgevangen, ver
der verdedigingswerken tegen de
Noormannen (chateau mots). Ook
dr. Braat- huldigt nog steeds dit
fortensysteem. Toen de bedijking
deze bergen overbodig maakte,
werden de meeste afgegraven. In
de jaren 800-900 na Chr. werden
door geheel Zeeland Frankische
scherven gevonden Er is geen ge
makkelijk antwoord te vinden op
de vraag wat hier vroeger woonde.
Zijn het Mavezaten of de Eburonis
die van Keltische oorsprong zijn?
Het Straófeest
Mej. Montigny uit Eerbeek maakte
een studie over het straófeest en
haar gegevens zijn volgens spreker
buitengewoon knap. Het feest is
van Keltische oosprong, waarbij
de zee en het paard hoofdrollen
speelden. In 1857 verbood de raad
van Haamstede het rijden met de
strao-paarden dwars over het kerk
hof. Ook de Tempalput aan het
einde van de Moolweg bewaart zijn
geheim. Heeft in de nabijheid een
tempel gestaan? Wel stond er de
Pasenhil (Palmpasen). Al deze din
gen passen in de cultus van de Kelt.
De heer de Nooijer verwacht bin
nenkort nieuw licht op al deze
duistere maar toch zo interessante
zaken.
De heer Broere dankte de spre
ker, die zijn lezing toelichtte met
dia's en voorwerpen, hartelijk.
FEUILLETON
32
Hei leven van een boerenarbeider
uii de eerste helfi der 20sie eeuw
Zijn werkkring leidt ertoe, dat hij
al eens in aanraking komt met de
gasten van de ambachtsheer, als
deze in de jachttijd verblijven op
het overigens leegstaande jacht
huis dicht bij het dorp.
En als dan het gesprek over
wildstropen in de polder loopt, wat
de heren uiteraard niet aangenaam
kan zijn, voelt mijnheer zich als
man van gezag in het dorp, wel
eens minder behaaglijk Er wordt
van hem in deze medewerking
verwacht.
Hannesje belt aan. Mijnheer
komt zelf aan de deur, laat hem in
de kamer, waar ook mevrouw zit.
Beiden, mevrouw en mijnheer, zijn
altijd vriendelijk voor Hannesje.
Hij is beleefd en bescheiden en ze
horen hem gaarne vertellen van
zijn wederwaardigheden in dat
wereldje, waarin hij rondploetert
en dat zover buit enhun eigen le
venssfeer ligt. Hij kan zo smeuig
vertellen en humor is hem niet
vreemd. Hij heeft veel gelezen en
weet zijn woorden juist te kiezen.
„Deze week", zegt mijnheer, als
het gesprek eens stokt, „was de
jachtopziener nog even hier en die
zei, dat je nog altijd zoveel stroopt.
Niet, dat ik het zo erg vind, dat je
af en toe eens een haas schiet, maar
hij zei, dat je er dan danig achter
heen zit".
„En", zegt Hannesje, „wat hebt
u, mijnheer, daar wel op gezegd?"
Mijnheer poetst een van zijn
brilleglazen schoon, haalt de schou
ders op.
„Hebt u hem dan niet gezegd",
Hannesje weer, „als ik zo vrij mag
wezen, mijnheer, dat hij toch eigen
lijk een belabberd figuur slaat, als
hij staat tejeremiëren, dat zo'n
nietige aardwurm, naar zijn zeg
gen, zoveel jachtovertredingen
maakt, zonder dat hij, grote kerel,
rijksveldwachter, die kleine blik
sem ook maar één keer bij zijn lur
ven krijgt?"
Mijnheer maakt een ontwijkend
gebaar.
„Kan hij me niet krijgen, of
durft hij niet", gaat Hannesje ver
der. „Zo'n oud wijf! 't Ligt er im
mers dik op, omdat hij hoopt, dat
u me klein krijgen zult, door me
uit mijn woning te zetten!"
„Als hij dat denkt", zegt mijn
heer, „dan is hij er toch ver naast,
daarvoor kennen we elkaar toch te
goed. Maareals ik je nu
in de gemeente eens een baantje
wist te bezorgen?"
„O, mijnheer doelt zeker op dat
baantje van lantaarnopsteker, dat
die oude doofpot van een schoen
maker loslaten zal? Ik vind het
vriendelijk van mijnheer, dat hij
aan me denkt, maar 't zou toch
niets voor mij zijn. Ik woon te ver
buiten het dorp, zo umoeten ver
letten bij de boer en op mijn eigen
akkers en hier meer verliezen, dan
ik daar verdienen zou".
„Als ik je dan eens wat land in
pacht gaf; als ik er de beschikking
over krijg?"
„Ja mijnheer, als ik alles bij el
kaar zoveel pachtland krijgen kon,
dat ik met mijn kinderen een rond
jaar in eigen bedrijf kan werken,
dan vervalt wellicht het motief, om
te stropen voor geldelijk gewin.
Maar tochtoch, mijnheer, zou
er iets in mijn leven verloren gaan,
dat ik toch eigenlijk ni'et missen
kan en, laat ik het maar zeggen,
niet missen wil
Zie mijnheer, het is met het stro
pen zo; het zit je in 't bloed; je
'hebt het of je hebt het niet
Het is hartstocht: de stroper wordt
net zo fel gedreven, als hij zelf
drijft
Op zo'n avond, tussen licht en
donker, als ik niet van huis kan,
komt er zo'n vreemde onrust over
meIk ga zitten, maar sta weer
op, loop rond, alsof ik iets zoek,
neem een stoel, sla de krant op en,
zie letters, maar lees niet, ga naar
buiten, kijk naar de lucht, ga weer
de deur inben blij, als het bed
tijd is't Is niets anders dan
dót, mijnheeriets, dat je drijft
dat je geen naam kunt geven
spanning.... zin voor avon
tuurwat is het
„Ik begrijp het", peinst mijn
heer, ,,'t is hetzelfde, wat de jagers
hebben, de zucht naar sport, maar
dan met het pikante er bij, de
jachtopziener op je hielen te heb
bent!
,,'t Geldelijk voordeel", valt Han
nesje in de rede, „ja, soms gaat het
er om, maar o, wat zouden ze zuur
verdiend zijn, de luttele guldens,
die het gestroopte wild opbrengt,
als het alleen daarom ging".
(Wordt vervolgd)
