SUNIL
Ir J. A. M. den Boer (oud=stadgenoot) ziet ook
voor oud=Zierikzee nog toekomst
Paradijs(je)
WITTER DAN DE WITSTE POES
SUNIL WAST STRALEND WIT
Engelsen vorderden de wapens van de
Zierikzeese Burgerwacht
Vereniging „Stad en Lande"
Bij uitbreiding moet het gezocht worden in dubbelstad
ZIERIKZEE, 25-4. Niet alleen de algemeen gestelde vraag of Zierik
zee nog toekomst heeft, maar ook de vraag of oud-Zierikzee nog toe
komst heeft, heeft het hoofd van de planologische dienst van Drenthe,
ir. J. A. M. den Boer te Assen, op de in „Mondragon" gehouden jaar
vergadering van de Vereniging „Stad en Lande van Schouwen-Duive-
land" met een volmondig „ja" beantwoord.
Ir. Den Boer - oorspronkelijk uit Zierikzee afkomstig - gaf zijn visie
op de stad onzer inwoning, waarbij hy krachtens zyn functie en er
varing, teruggrijpen kon op min of meer analoge gevallen, zyn ge
spannen betoog afrondend met verschillende adviezen, die geruime tijd
het overdenken waard zullen blijken te zyn. Bovenal verried de des
kundige spreker zyn grote liefde voor oud-Zierikzee, de indeling en
plattegrond waarvan hy typeerde als een landelijk unicum.
Zierikzee als schoon geheel is
symbool van de eendrachtige sa
menwerking van vroegere geslach
ten, die het bouwden. Het is een
erfdeel, dat ons is toegevallen,
maar een stad als kunstwerk mag
geen statisch karakter krijgen,
want dan ontstaat gevaar voor af
sterven, aldus ir. den Boer. Hij zag
voor Zierikzee thans nieuwe pers-
pektieven. De stad staat op de
drempel van een nieuw tijdperk,
waarvan de straks aan te leggen
dammen de symbolen zijn. Bij d3
uitbreiding zal het er om gaan de
bestaande schoonheid te eerbiedi
gen, hetgeen alleen bereikt kan
worden door innig samenspel van
allen, die er bij betrokken zijn. De
typische schoonheidselementen on
derwierp ir. den Boer aan een na
dere bespreking, als de stadsplat
tegrond, het stadssilhouet, de mo
numenten en de gave beëindiging
van het stadsbeeld. De harmonie in
het silhouet is vrijwel hersteld na
verdwijning van de watertoren Al
leen het verdwijnen van het fraaie
geboomte rond de stad is een ver
lies, dat zich echter na verloop van
jaren zal herstellen.
Groei buiten de wallen
Het Slingerbos als knellende
band, waarbinnen de stadsontwik
keling voorheen plaats moest vin
den, bestaat niet meer, want ook
Zierikzee is uitgegroeid buiten de
wallen. Expansie immers is onver
mijdelijk. De toekomst zal een
sterke groei voor Zierikze mee
brengen en een prognose voor 1980
van 18000 zielen is niet al te illu
soir, gelet op het feit dat de bevol
king van de randstad Holland gaat
zoeken naar een uitweg. Bij deze
uitbreiding nu zal het gaan om het
bewaren wat werkelijk waarde
heeft. Niet louter gevoels-, maar
ook verstandelijke overwegingen
mogen hieraan ten grondslag lig
gen. De „prachtige inleiding" van
Zierikzee als stad moet worden ge
conserveerd. Ook de kleurverde-
ling van donker voor de dakbedek
king van belangrijke en lichter
tinten voor minder belangrijke
huizen mag niet verloren gaan. Be
langrijk ook is het zwaar kozijn
hout wat in de echte Zierikzeese
huizen is verwerkt. Daartegenover
staan (in het algemeen in den lan
de) veel moderne bouwsels, die zijn
blijven steken in het experiment
en slechts een zeer vergankelijke
De radijs staat boven. Geen feit
van wereldbetekenis en ons aller
„Chroes" zal er niet om malen,
want in Turkestan groeien vast
veel grotere en toch minder voze
radijzen dan in de tuin van Eiland,
man. Hoe dit zij, daar staat de ra
dijs boven. Het enige overigens
van een uitgebreid assortiment za
den, die in de poeierstof van de
tuin zijn neergelegd. Het verdere
„groen" wordt daar bepaald door
een verdwaald plukje gras, een
schamel bebladerde kruisbes en een
rabarber plant, die zich kennelijk
van de droogte weinig aantrekt.
De hoop is dus gevestigd op de
radijs. Het is bekend dat velen
reeds veel verder zijn gevorderd op
het radijzig pad. Maar er zijn nu
eenmaal professionele kwekers en
amateurs. Of de andere spulletjes
ook nog boven zullen komen? Een
grote vraag vrienden, want de
droogte is een mogelijke rem, maar
onderschat de vogelkens niet. Men
staat er zo een hele dag niet bij hè,
bij de bedden om te kijken wat de
gesnavelden doen. Voorlopig dus
nog geen tuin om kleurenfoto's te
maken, maar wat niet is kan ko
men. Meezitten doet het intussen
niet en iemands bewondering groeit
voor de keien in het vak, die al
spinazie van de koude grond snij
den. Dat zijn groene toverkunste
naars blijkbaar.
Intussen is de radijs als de zwa
luw, die de lente van de groenende
tuin voorspelt. Zolang immers als
er zekerheid is dat niet alle erw
tjes en spinaziezaad in de vogel
magen terecht zijn gekomen, is er
hoop. Al slinkt ze met de dag. Dat
is de droeve constatering, op een
tijdstip dat de zoete mei al bijna
in het land is. Gaan overigens ge
lukkig de vogels een ei leggen en
hebben mitsdien geen tijd meer om
zaad weg te pikken. In die tijd
moet er ook wel zo ongeveer een
buitje zijn geweest en kom dan
eens terug. Kom dan gewoon eens
kijken in dezelfde kale tuin van
toen. Un vrai paradis ,of tewel een
echt paradijsje.
EILANDMAN.
waarde hebben. Nieuwere bouw zal
harmonisch moeten aansluiten bij
het bestaande oude. Het „niet kun
nen" is geen redelijk door een ar
chitect aan te voeren argument.
Het nieuwe kan praktisch
zijn en toch met het oude har
moniëren. Alleen komt het
daarbij aan op het kiezen van
de juiste architect.
Spr. zag ook nog wel kansen
voor de kleine woonhuisjes in de
nauwe straten van Zierikzee. Een
huis is weliswaar een utiliteitsob
ject, maar een oud huis heeft nu
eenmaal charme en dat kan van de
confektiebouw van Dollart tot
Schelde niet worden gezegd. Ook
voor genoemd 3 huisjes komt het
aan op architecten, die kundigheid
paren aan liefde voor het oude en
schone. Spr. noemde een pandje in
de Regenboogstraat als bewijs, dat
het te Zierikzee toch maar moge
lijk is, iets g03ds te voegen bij het
bestaande, waarvan de waarde bui
ten twijfel staat. Belangrijk is
daarbij de eenheid van dakvorm
en het handhaven van het typische
gevelritme.
Nodig is dus behoud van de
straatprofielen, waarbij komt het
behoud van de voetpaden in het
stadscentrum, die ook karakteris
tiek zijn.
De winkelpanden
Een gevaarlijk punt is de moder
nisering van winkelpanden, waar
bij gemakkelijk een discrepantie
ontstaat tussen hetgeen de eigenaar
wenst uit een oogpunt van ver
kooptechniek en hetgeen nodig is
voor het behoud van de stadschar-
me. In dit opzicht vond spr. het
nieuw gebouwde pand aan de Mol
niet geslaagd.
Wat de verdere uitleg van de
stad betreft, dacht spr. aan een
soort „dubbelstad". Een con
centrische uitleg vond spr. voor
Zierikzee uit den boze, omdat
hierdoor de kijk op de stad te
loor gaat. Een enkelvoudige
verbinding tussen de oude stad
en de „dubbelstad" vond hij
voldoende.
Aansluitend daarbij wijdde spr.
aandacht aan het verkeer in de
binnenstad. Bij een zeer sterke toe
neming van de verkeersfrekwentie
in de toekomst, is er slechts één
middel, nl. totale afsluiting voor
het verkeer van de binnenstad.
Mocht de middenstand menen, dat
hierdoor grote schade ontstaat, dan
heeft hij het mis, want ervaringen
elders (ook in de nieuw gebouwde
Duitse steden) bewijzen dat de om
zetten daardoor juist sterk stijgen.
Het rustig zich kunnen bewegen in
de binnenstad komt juist de win-
kelomzetten ten goede.
Centrum van watertoerisme
Zierikzee gaat - als centrum van
watertoerisme - een goede toekomst
tegemoet. Ook deze te verwachten
ontwikkeling vordert een behoud
van het stadsschoon, want als de
kip met de gouden eieren is ge
slacht, zijn de kansen verkeken.
Uitvoerig stond ir. den Boer hierna
stil bij de middelen, waarover het
gemeentebestuur beschikt om de
ontwikkeling in goede banen te lei
den en te houden. Belangrijk is
daarbij het werk van een schoon
heidscommissie, die niet beslist be
hoeft te worden samengesteld uit
louter technisch deskundigen. Zelfs
leden vah plattelandsvrouwenbon
den kunnen hierin zitting hebben
Bij het behouden van ds juiste
koers zijn uiteraard ook de woning
wet en de bouwverordening zaken
van eminent belang.
Uitgebreide diskussie
Het interessante betoog van ir.
den Boer lokte heel wat diskussie
uit. De heer H. G. C Heringa zag
de stadsuitbreiding liever naar d3
westkant, waarmee spr. het niet
eens bleek. Dezelfde spr. bracht de
toepassing van moderne materialen
als beton en staal ter sprake voor
en in een stad als Zierikzee. In dit
opzicht meende ir. den Boer van
een duidelijke kentering te kunnen
spreken. Er is in de bouwwereld
een duidelijke terugkeer naar de
oude beproefde materialen van
hout en natuursteen. De heer He
ringa wilde tenslotte gaarne zien,
dat „Stad en Lande" een vinger in
de pap krijgt bij nieuw te bouwen
objekten De voorzitter onderlijnde
dit scherp. Inderdaad is het zo dat
de bemoeiing der vereniging zich
nu vaak moet beperken tot kritiek
achteraf. Maar dan „is de pap ge
stort". Ook het zware verkeer
kwam nog ter sprake. Mevr. Hee-
ring-Middelberg was van mening
dat de oude huizen in het stadscen
trum op de duur door het zware
verkeer dusdanig worden aangetast
dat bewoning onmogelijk wordt.
„Ook dit pleit voor afsluiting van
de binnenstad in een verdere toe
komst", aldus ir. den Boer. Burge
meester mr. Dijckmeester zag voor
al moeilijkheden bij de verbouw
van winkelpanden. De winkeliers
willen beslist iets anders dan de
bewaarders van oud stedenschoon,
zo meends hij.
Goed voorbeeld
In dit verband kwam het nieuwe
pand van Gebrs. Thien ter sprake,
dat uitermate werd geprezen om de
vormschoonheid. „Maar feitelijk
willen de middenstanders het toch
zo niet", zo vond de burgemeester.
Een moeilijkheid zal straks zijn het
pand van Bata naast het Vrij poort
je. Dit kan storend gaan W3rken.
Mr Dijckmeester wilde de midden
stand toch geen beperkingen opleg
gen, gelet op de moeilijke concur
rentiepositie in de toekomst. „Dat
kan wel zijn", aldus ir. den Boer,
„maar distinctie van een winkelpui
is toch ook wat". Heel laat kwam
een einde aan het debat, Dr. J. J.
Westendorp Boerma dankte spr.
voor zijn eminent betoog, waaruit
liefde voor Zierikzee sprak en ken
nis van zaken.
De executie van
Chessman
WASHINGTON, 25-4, Het Ame-
rikaanse opperste gerechtshof te
Washington heeft maandag afwij
zend beschikt op een verzoek van
de Amerikaanse raad voor de bur
gerlijke vrijheden om Caryl Chess
man uitstel van executie te verle
nen en hem een nieuw proces toe
te staan. Het hof gaf geen redenen
op voor zijn besluit.
De terechtstelling van Chessman
is op 2 mei vastgesteld. Hij werd
twaalf jaar geleden ter dood ver
oordeeld, maar wist acht maal uit
stel van executie te krijgen.
Nederlandse
bloemengroet
voor Deense koningin
SCHIPHOL, 25-4. De Keukenhot
zal woensdag de koningin van De
nemarken bij de opening van het
Vallo Blomsterlogpark bij Kopen
hagen, die de vorstin zelf zal ver
richten, een Nederlandse bloemen
groet aanbieden, die haar overhan
digd zal worden door „Jacoba van
Beieren", vergezeld van twee „hof
dames".
Voor dit bezoek zal Jacoba van
Beieren morgenavond in galakos
tuum met haar hofdames per vlieg
tuig van Schiphol naar de Deense
hoofdstad vertrekken.
Tijdens de plechtigheid hoopt de
Nederlandse delegatie de Deense
vorstin tevens een nieuwe tulp aan
te bieden, die gekweekt is door de
heer D. W. Lefeber uit Lisse en
die, na verkregen goedkeuring, de
naam „Koningin Ingrid" zal dragen.
Vijfjarig jongetje
doodgereden
DEN HAAG, 25-4. Vanmiddag
even na vijf uur is op het Oranje
plein in Den Haag het vijfjarige
jongetje Freek Hofman om het le
ven gekomen toen hij van de trek-
stang tussen een vrachtauto en een
aanhanger was gevallen. De vracht
auto had op het Oranjeplein gepar
keerd gestaan toen de chauffeur bij
zijn wagen terugkwam vond hij
twee jongetjes op de trekstang zit
ten. Hij joeg de kinderen weg en
zag ze even later bij een koffietent
staan Toen hij goed en wel wegge
reden was, kwam echter een meisje
de vrachtauto achteroprennen en
beduidde de chauufeur te stoppen.
Eén van de twee jongetjes bleek
toch weer kans te hebben gezien
op de trekstang te klimmen, waar
hij af viel toen d3 auto ging rijden,
zo bleek uit de verklaring van het
overblijvende, jongetje.
Nederlandse steun
voor Lar
DEN HAAG, 25-4. Als bijdrage
aan de hulpverlening aan de slacht-
off?rs van de aardbeving in Lar
zal het „Nederlandsche Roode
Kruis" zijn zusterorganisatie in
Perzië, „De Rode Leeuw en Zon-
vereniging", 410 sets gedroogd
bloedplasma ter waarde van f 18.500
per vliegtuig zenden.
WAGENBERG. Op de rijksweg
Breda-Moerdijk is een verkeerson
geluk gebeurd, waarbij de 23-jarige
bcro?pskorporaal-kok, C. A. Da-
men uit Breda en gelegerd in de
marechausseekazerne te Zundert
om het leven is gekomen.
Ingezonden mededeling
Stralend wit wordt uw wasgoed met Sunil. Bleken en
blauwen mag u overslaan. U wast minder, u spoelt
minder, u wringt minder. Uw wasgoed slijt dus min
der! U en honderdduizenden andere huisvrouwen
merken direct dat het hemelsblauwe Sunil tegelijk
het modernste en het degelijkste wasmiddel is.
De mooiste witte poes verliest het van uw stralend
witte wasl
Het
extra voordelige
drielingpak
bespaart u
elke keer geld
r MsrswutAVHTT- v
SIM 31 3501
Commentaar
op aardbevingsramp
LONDEN,, 26-4. De Britse pers
heeft dinsdag naar aanleiding van
de aardbevingen in het Perzische
stadje Lar aangedrongen op het
nemen van maatregelen op inter
nationale schaal om het lijden bij
toekomstige soortgelijke rampen te
verlichten.
De liberale „Guardian" acht het
noodzakelijk dat de spontaan van
alle kanten aangeboden hulp via
een internationale organisatie ge
kanaliseerd wordt. Een dergelijke
organisatie zou kunnen beschikken
over reddingsploegen, vliegtuigen,
voedsel, medicamenten enz. en de
ze onmiddellijk naar ds bestemde
plaats overbrengen.
De eveneens liberale „News
Chronicle" schrijft dat meer dan
tot dusver kan worden gedaan om
de gevolgen van aardbevingen zo
klein mogelijk te maken. Hiervoor
is internationale samenwerking
nodig. De verschillende landen
moeten hun isolationisme prijsge
ven, aldus het blad.
GEERVLIET. Maandagavond om
streeks zes uur werd de 43-jarige
bromfietser A. de Bruin in Heem-
vliet door een passerende vracht
auto gegrepen en zodanig gewond
dat hij in zorgwekkende toestand
naar het Zuiderziekenhuis in Rot
terdam moest worden overgebracht.
Bij aankomst bleek het slachtoffer
te zijn overleden. De heer de Bruin
was gehuwd en vader van twee
kinderen.
Verwachting tot woensdagavond:
Aanhoudend koud
Veranderlijke bewolking en plaat
selijk enkele buien; zwakke tot
matige noordelijke wind; aanhou
dend koud met hier en daar nacht
vorst.
27 april. Zon op 5.19, onder 19.57.
Maan op 6.28, onder 21.34.
28 april. Zon op 5.17, onder 19.59.
Maan op 7.02, onder 22.32.
Nieuwe maan: 25 april te 22.45.
Hoogwaterstanden
ZIERIKZEE:
27 april
28 april
4.21 v.m. 16.47 n.m.
4.54 v.m. 17.18 n.m.
BROUWERSHAVEN:
27 april 3.52 v.m. 16.10 n.m.
28 april 4.24 v.m. 16.44 n.m.
Springtij: 28 april.
HET WEEKOVERZICHT
DE BILT, 26-4. - Het K.N.M.I.
deelt mede: Een hogedrukgebied
bij Ierland handhaaft zich vrijwel
onverminderd, maar beweegt daar
bij heel langzaam naar het oosten.
Om dit hogedrukgebied stroomt
over de Britse eilanden tamelijk
vochtige oceaanlucht, die van de
koude polaire lucht, welke in onze
omgeving aanwezig is, wordt ge
scheiden door een warmtefront. In
dit front ontwikkelde zich een
kleine storing, die in de nanacht
langs onze kust naar het zuiden
trok. Dit veroorzaakte op de meeste
plaatsen enige regen.
Boven Scandinavië blijft de lucht
druk stijgen. De wind zal daarom
geleidelijk naar het noordoosten
gaan ruimen, waardoor de kans
op opklaringen groter wordt. Het
blijft koud voor de tijd van het
jaar.
Scheldebank N.V. - Zierikzee
Op de algemene vergadering van
aandeelhouders van de Schelde
bank N.V. is het dividend over het
boekjaar 1959 vastgesteld op 9 pet.
In de vakature, ontstaan door over
lijden van de heer F. D van Ves-
sem werd gekozen de heer J. v. d-
Stolpe te Ouwerkerk.
Commerciële radio
zender zond uit
AMSTERDAM, 25-4, De com-
merciële radiozender „Veronica"
heeft zondagavond zijn eerste ver-
zoekplatenprogramma uitgezonden,
dat bestemd was voor de officieren
en bemanning van Hr. Ms. kruiser
„De Ruyter". Bemanningsleden van
de kruiser hadden vorige week van
uit zee aan de „Veronica" een aan
tal plat enopgegeven met het ver
zoek deze te draaien. Hoewel de
zender nog niet op volle capaciteit
werkt kon dit verzoek niettemin
worden ingewilligd.
Sclieepvaartberichten
Kenia (t.), 23-4 van Amsterdam
naar Stanlow.
Korenia (t.), 24-4 te Punta Cardon.
Kryptos (t.), 23-4 te Rotterdam.
Voorpaginanieuws voor 150 jaar
Vertrek der Britse troepen kwam plotseling
(XXVI).
Begin september 1809 begon nog
,met een kleine veevordering op het
Eiland. De leden van de gewapends
•burgerwacht hadden - gelijk reeds
gemeld - hun geweren en ander
schiettuig moeten inleveren, maar
nu moest dit oorlogstuig ook nog
uit Zierikzee worden verwijderd.
Het moest worden opgezonden aan
de Engelse admiraal. De Engelse
stadscommandant kwam dit ver
tellen op een vergadering van de
gemeenteraad, maar de goede man
wilds bewijzen het niet slecht te
menen met de bevolking van Zie
rikzee. Hij deelde nl. mede zich te
hebben verstaan met de admiraal
om dispensatie te verkrijgen van de
wapeninleveringsplicht. Zijn ver
zoek had in zoverre succes gehad,
dat de wapens, die direct eigendom
waren van Zierikzeese burgers,
hier konden blijven. Maar de ge
weren van de Burgerwacht moes
ten worden ingeleverd, daar deze
werden beschouwd als tos te be
horen aan het Hollandse Gouver
nement.
Initiatief van de raad
De raad bedankte de comman
dant voor zijn speciale bemoeiingen
voor de wapens van particulieren,
maar stelde dat de wapens van de
burgerwacht toch niet toebehoor
den aan het gouvernement. De stad
Zierikzee had ze wel van het gou
vernement ontvangen, maar had
daar eerst andere wapens voor in
geleverd, dis de stad zelf had be
taald. De commandant werd ver
zocht dit pikante wapenfeit be
kend te maken aan de admiraal.
De commandant evenwel zeide
„pressante orders" te hebben er
voor te zorgen dat de wapens zou
den worden ingeleverd, maar b. en
w. besloten op nadrukkelijke wijze
te blijven staan op het recht tot
bezit van deze wapens, bij het En
gelse gouvernement. Het hielp
evenwel allemaal niet. De wapens
werden weggevoerd en keerden
niet meer terug. De volgende dag
stelde de Engelse commandant
f 275 beschikbaar voor de armen.
Zekere A. Harrison vervoegde zich
bij de burgemeester met de mede
deling dat zijn kotterschip „Mars"
door de Engelsen uit de Oude Ha
ven was gekaapt. Hij achtte dit
wegnemen van zijn schip in strijd
met de kapitulatie-artikelen en
verzocht het gemeentebestuur om
stappen, die zouden kunnen leiden
tot teruggave van zijn schip.
Schip bleef weg
De burgemeester stapte dus maar
weer eens naar de Engelse com
mandant, maar deze gaf niet thuis,
want de inbeslagneming was niet
geschied op zijn bevel, maar de
zeemacht was er voor verantwoor
delijk. De gemeenteraad besloot
daarop zich met een protestschrij-
ven te wenden tot de admiraal.
Hierin werd verzocht om naleving
van de kapitulatie-artikelen en te
ruggave van het schip „Mars". Het
hielp echter allemaal niets. De kot
ter was weg en bleef weg Op 7
september 1809 was de gemeente
raad reeds om zeven uur 's mor
gens bijeen, omdat de Engelse
commandant mededeling had ge
daan van een order zich nog de
zelfde morgen met zijn troepen in
te schepen en Zierikzee te verla
ten. In de voorafgaande nacht wa
ren enkele gewapende Engelse bar
kassen de haven binnengedrongen,
bemand met talrijke matrozen, die
zich met geweld meester maakten
van goederen, in eigendom van de
vendumeester P. Boone Sr.
