neöeRlanö in 1959
worden be-eindigd
Jaar mag mei gematigd optimisme
ZDERIKZEESCHE NIEUWSBODE DONDERDAG 31 DECEMBER 1959 No. 18693
nieuwe verkeersborden
voor tunnels en ver-
^^l^KEERSPLEINEN
grote droogte tskïhtf.
zalig voor vee en f:
ccgsteh-
plahtot vestiging van
nieuwe universiteiten,
nnflJSiQiS
/SJAH VANPERZIEEN
KONING BOUOEWIJN IfcrWpRIHSES BEATRIX*]
BEZOEKEN ONS LANDjP INKOOPT ORAKESTEIN
/parlementsverkiezingen'-
texpeoitie naar het ppfc,'^
-"sterrengebergte v
-jl 4 tapijtkevers (y\
i A J kruipen 0veratv\
prinses beatrix -
naar oe verenig^
j&sffoe staten->
'ZEEUWSE BOEREN-
AOOPTEREN VEE/
>UIT DRENTE - I
:aovies tot stopzet
ting vam bouw oer
mjjnfleatrjl.
SOOYv.d. EINDE WINT NET
PROCES 8AARLE NASSAU
0n0erz0ek schehoing
•BRIEFGEHEIM hieuw-
guinea
Regeringswisseling - Sociaal-economisch beleid - De grote
droogte - Om het koninkrijk Mammoet - Radio en Televisie
Politie en pool - Tourisme en verkeer.
Het jaar 1959 is Nederland inge
gaan met een gekortwiekt kabinet,
namelijk een kabinet zonder socia
listische ministers. „De duur der
verlenging van enige tijdelijke be
lastingmaatregelen is het misera
bele puntje geworden, waardoor de
samenwerking in eerste instantie
tussen de fracties in de Kamer en
pas in tweede instantie tussen de
leden van het kabinet werd verbro
ken". Aldus schreven wij in decem
ber '58.
Een tijdelijk kabinet, onder lei
ding van prof. Beel, heeft de (re-
gerings) honneurs waargenomen
tot voorjaar 1959 vervroegde ka
merverkiezingen werden gehouden.
Na een uiterst felle verkiezings
strijd bleek, dat met name de V.V.
D. weer grote winst had geboekt.
Desondanks kreeg niet prof. Oud
de opdracht tot vorming van een
nieuw kabinet, maar H.M. de Ko
ningin verzocht prof. Beel „de mo
gelijkheden na te gaan van de vor
ming van een kabinet, dat zal mo
gen rekenen op een vruchtbare sa
menwerking met de volksvertegen
woordiging".
Al spoedig bleek, dat de P.v.d.A.
er weinig voor voelde aan een
nieuw kabinet deel te nemen, maar
er de voorkeur aan gaf in oppositie
te gaan. De opdracht tot formatie
werd tenslotte gegeven aan prof.
de Quay, die al spoedig te maken
kreeg met het onrustbarende feit,
dat de kabinetscrisis in een porte-
feuillecrisis ontaardde. De forma
teur zag zich tenslotte gedwongen
de opdracht terug te geven en aan
prof. Beel werd opnieuw verzocht
een onderzoek in te stellen naar
de mogelijkheden. Een door prof.
B-sel geconstrueerd kabinet werd
aan prof. de Quay voorgelegd en
deze verklaarde zich tenslotte be
reid formeel de formatie op zich te
nemen.
Het advies van de S.E.R.
Het belangrijkste knelpunt bij de
vorming van de nieuwe regering
lag wel in de sociaal-economische
sector. Daar ook was de kabinets
crisis tenslotte ontstaan. Stond1 mi
nister Hofstra op een verlenging
van de tijdelijke belastingmaatre
gelen met twee jaar, de Kamer
wenste zich voorshands te beper
ken tot één jaar, om na het uit
brengen van advies door de S.E.R.
over de subsidies alsnog te kunnen
beslissen over het tweede jaar.
In mei kwam het gevraagde ad
vies van de Soc. Econ. Raad los.
De meest opvallende punten waren
wel de voorgestelde huurverhoging
met 25 pet. per 1 april 1960 en de
afschaffing van het consumenten
subsidie op melk. Daar zouden
evenwel verschillende compense-
rende maatregelen tegenover moe
ten staan, ook al was de raad het
niet eens over de vraag, of een
loonsverhoging bedrijfstaks- of on
dernemingsgewijze dan wel via een
algemene loonronde zou moeten
plaats vinden.
De regeringsnota
De regering diende bij de Twee
de Kamer een nota in, die het voor
stel bevatte tot een huurverhoging
van 20 pet. per 1 januari 1960, tot
een afschaffing vair het consumen
tensubsidie op melk met ingang van
dezelfde datum en tot verlaging van
de woningbouwsubsidies. Tevens
bevatte het voorstel enkele belas
tingmaatregelen.
De regering noemde als compen
satiemaatregelen een bijslag op het
basisloon van 2V2 pet., verhoging
van de kinderbijslagen, aanpassing
van pensioenen, verhoging van de
invaliditeitsuitkeringen en van de
toeslag voor gehuwden. Tevens
achtte de regering het gewenst, dat
in het georganiseerde bedrijfsleven
werkgevers en werknemers het
overleg zouden openen over de mo
gelijkheden voor verbetering van
lonen en andere arbeidsvoorwaar
den.
Na het grote zomerdebat is de
regering er toe gekomen, enkele
wijzigingen aan te brengen in haar
voorstellen, waardoor o m. de voor
genomen huurverhoging werd uit
gesteld tot 1 april 1960.
Pensioen en belasting
Bij het scheiden van 1958 diende
de demissionaire minister van soci
ale zaken en volksgezondheid nog
het wetsontwerp voor een algeme
ne weduwen- en wezenvoorziening
bij de Tweede Kamer in. Met grote
eenstemmigheid ging ds Kamer in
het voorjaar met die voorstellen
akkoord, hoewel met de bepaling
dat de regering vóór het zomerre
ces van 1961 met een nota bij de
Kamer dient te komen, zodat een
nieuwe gedachtenwisseling over de
A.W.W. mogelijk zal zijn, wanneer
er enige ervaring met de werking
van de wet is opgedaan. Per 1 ok
tober kon de wet reeds worden in
gevoerd.
De verlenging met een jaar van
enkele tijdelijke belastingmaatrege
len werd nog juist vóór 1959 door
de Kamer aangenomen en is on
langs met een wat ruimer marge
ook voor 1960 weer geaccepteerd.
Behoudens enige verlichting van
de vrijgezellen heeft de minister
ook het afgelopen jaar geen posi
tieve toezeggingen van belasting
verlaging in het vooruitzicht kun
nen stellen.
Bedrijf en werk
De arbeidsvrede kon ook in het
afgelopen jaar vrijwel over de hele
linie worden gehandhaafd. De
Europese kolencrisis leidde voor de
Limburgse mijnen tot ernstige be
zorgdheid. Door de kolenprijzen
drastisch te verlagen wist de Ne
derlandse mijnindustrie het hoofd
te bieden aan de concurrentie met
de olie en de (goedkope) Ameri
kaanse kolen.
Het voorstel van de S.E.R., over
te gaan tot invoering van een ploe-
genstelsel voor de bakkerijwereld,
ten einde daardoor een verlaging
van de broodprijs te kunnen be
werkstelligen, leverde wegens de
dan noodzakelijk wordende nacht
arbeid en de moeilijkheden voor
het kleine bedrijf een storm van
protest op bij de bakkers.
De zg. geregistreerde arbeidsre
serve nam in het afgelopen jaar
verder af. Voor de drie noordelijke
provincies, evenals voor enkele
kleinere gebieden in het zuiden
heeft echter het probleem van de
werkloosheid bepaald onrustbaren
de vormen aangenomen.
Landbouw en zomerzon
Nederland klaagt dikwijls over
zijn natte en koude zomers., maar
dit maal mogen wij terugzien op
een wel uitzonderlijk droge, mooie
en lange zomer. De gezondheid dei-
bevolking, het toerisme en de hore
cabedrijven zijn er wel bij gevaren.
Maar elke medaille heeft zijn keer
zijde. Hier en daar ontstonden
moeilijkheden met de drinkwater
voorziening en de landbouwbedrij
ven met name op de droge ooste
lijke en zuidelijke gronden zijn
zwaar getroffen. Het gras verdorde,
er moest worden bijgevoerd en nog
zagen vele boeren zich genoodzaakt
tot het afslachten van vee over te
gaan. Ontelbare bos-, heide- en
veenbranden ontstonden en ten ge
volge hiervan gingen vele honder
den hectaren dikwijls prachtig na
tuurschoon verloren.
Het zuivelbeleid van de regering
ondervond ook dit jaar in land-
bouwkringen ernstige kritiek. Des
ondanks hield de minister vol, dat
de hoogte van de garantieprijs in
het toekomstig zuivelbeleid niet
zonder meer gekoppeld kan wor
den aan de kostprijs. Dit zou een
ongelimiteerde produktie in de
hand werken, waardoor de prikkel
om melk van zo hoog- mogelijke
kwaliteit af te leveren goeddeels
zou verdwijnen.
Overigens lopen de belangen op
landbouwgebied tussen Nederland
en België nog steeds sterk uiteen.
Door de grote subsidies en vele
fondsen kan de Nederlandse zuivel
industrie haar produkten onder de
kostprijs uitvoeren naar het bui
tenland. De Benelux is daarom on
zerzijds opnieuw uitgesteld.
Def ensiemoeily kheden
Prof. de Quay had met zijn mi
nister van defensie geen geluk. De
heer S. J. van den Bergh zag zich
al spoedig gedwongen heen te gaan.
Pas na geruims tijd werd hij ver
vangen door minister Visser. Ove
rigens kwamen er twee staatsse
cretarissen op het tapijt.
De kwestie van de diensttijdver-
korting bracht vele monden en pen
nen in beweging. Zij is overigens
nog steeds in studie en zal vooral
afhankelijk zijn van de mogelijk
heden tot aanwerving van beroeps-
personeel, terwijl dit laatste nauw
samenhangt met de salariëring.
De Kamer was in het begin van
het jaar zeer verontwaardigd over
de levering van wapens door Ame
rika en Engeland aan Indonesië. De
P.v.d.A. wilde ons enige vlieg
kampschip, ds „Karei Doorman"
van de hand doen. Van Amerikaan
se zijde werd echter later gesugge
reerd, dat aanschaffing van een
tweede, soortgelijke zeebodem
meer op zijn plaats zou zijn.
HET NIEUWS UIT EIGEN LAND IN HET AFGELOPEN JAAR
KROONGE TA LLEN 1959:
5CO OOOe TV-KIJK VERGUNNING
bOO.OOOGULDEN IN VOETBALPOOL
750.000* NIEUWE WONING (sedert 1946)
lOOO.OOO BROMFIETSEN
IOOOOOO KLM-PASSAGIERS
NEDERLANDSE MILITAIREN
OEFENEN IN LA GOURTINE
klm.verkeer op singapore
door engeland belemmerd^
vqqrtourehoe stijging
van vekeersongevallen
Nederland kreeg een nieuw kabinet, met prof. de Quay als minister- president.
Om aan onze NAVO-verplichtin-
gen te kunnen voldoen, zal uitbrei
ding van het defensiebudget tot
twee miljard gulden per jaar ver
moedelijk noodzakelijk zijn. Onze
straaljagervloot moet nodig worden
vernieuwd. Begin 1960 zal vermoe
delijk worden beslist over de vraag,
welk type vliegtuig^ in aanmerking
komt.
Rondom Nieuw-Guinea
Nieuw Guinea ondervond ook dit
jaar de nodige belangstelling. De
heren in Indonesië hebben ver
klaard, dat zij niet met geweld
zullen trachten „west-Irian" in hun
bezit te krijgen. De boycot van Ne
derland ging echter onverminderd
voort, o.m. door de nationalisatie
van de meeste eerst „slechts" over
genomen bedrijven. In het begin
van 1960 kan Nederland nog een
flinke nastroom van verdrevenen
uit Indonesië verwachten. De Ka
mer heeft er bij de regering op
aangedrongen het spijtoptantenbe-
leid zo soepel mogelijk te regelen.
Aan de opvoeding tot zelfstan
digheid van Nieuw-Guinea werd
weer de nodige aandacht besteed,
om. door het houden van proef
verkiezingen. De dienstplichtwet
werd zodanig gewijzigd, dat Ne
derlandse dienstplichtigen thans
ook zonder hun toestemming kun
nen worden uitgezonden naar Nw.-
Guinea. De expeditie naar het
Sterrengebergte kwam halverwege
in financiële moeilijkheden, maar
w_rd met name door Verolme's op
treden gered. De wetenschappelij
ke resultaten van de expeditie zijn
aanzienlijk geweest. Diverse bo
demschatten werden (ook reeds
eerder) aangetoond. Het zal echter
de vraag zijn of de baten van even
tuele exploitatie de daarvoor nood
zakelijke kosten zullen -rechtvaar
digen. Tot staatssecretaris voor
Nieuw-Guinea, verbonden aan het
ministerie van binnenlandse zaken,
werd benoemd mr. Th. H. Bot
De kwestie van de wettige póst-
censuur op Nieuw-Guinea bracht
heel wat gemoederen in beweging
en, te oordelen naar het pas gepu
bliceerde rapport van de parlemen
taire enquêtecommissie, terecht.
„De West" en „de Oost"
Twee Surinaamse ministers kwa
men in het begin van he jaar in
Nederland klagen over gebrek aan
belangstelling in Nederland voor de
west. De besprekingen hebben er
o.m. toe gêleid, dat een combinatie
uit het Nederlandse bedrijfsleven
de mogelijkheden zou onderzoeken
om een „projektenpakket" aan Su
riname aan te bieden.
Het aan banden leggen van de
invoer van olie en olieprodukten
in de V.S. betekende voor de Ne
derlandse Antillen en met name
voor Aruba een bittere pil. Het in
cident met de twee Cubaanse pilo
ten, die een noodlanding maakten
op Aruba en na betaling van een
boete werden vrijgelaten, bracht
Venezuela in het geweer en dreigde
tot een nieuwe en grote strop te
leiden van de Antilliaanse olie-in
dustrie.
Met onze oosterburen, de Duit
sers bleven en rezen ook dit jaar
verschillende moeilijkheden. De In
donesiërs hebben in Bremen een
markt voor hun tabak gevonden
en hoewel een paar Nederlandse
maatschappijen de zaak aanhangig
maakten bij de Duitse rechter, leid
de dit niet tot gunstige resultaten.
De onderhandelingen tussen Neder
land en Duitsland over de schade
vergoeding aan Nederlandse nazi
slachtoffers is nu al een paar jaar
lang slepende gehouden en kon nog
niet worden afgewikkeld. Ook over
verschillende andere punten als de
Dollart-Eemskwestie en de even-^
tuele teruggave van de door Neder
land geannexeerde gebieden werd
langdurig en moeizaam onderhan
deld. Overeengekomen werd, de
kwestie van de vrije Rijnvaart voor
te leggen aan het Internationaal
Gerechtshof.
Ministerie-Cals
Minister Cals heeft zich al ver
scheidene jaren op het ministerie
van onderwijs kunnen handhaven.
Zijn ontwerp voor de zg. mammoet
wet ter regeling van het voortge
zet onderwijs zal hier niet vreemd
aan zijn. In de pers en bij de eerste
schermutselingen in de Kamer zijn,
met name van rechtse zijde, tal van
ernstige bezwaren tegen de voor
stellen van de minister aan de dag
gekomen.
Het radio- en televisiebeleid
bleek ook in het afgelopen jaar een
heet hangijzer. De regering dien
de bij de Tweede Kamer een ge
wijzigd wetsontwerp tot regeling
van de omroep in. Het stelsel van
autonome omroepverenigingen
bleef daarbij gehandhaafd.
De strijd tussen het weekblad
,T.V." en de omroepverenigingen
leidde tot een ingrijpen van staats
secretaris Scholten. De regering
sprak zich in principe uit voor het
toelaten van reclame in de tele
visie. Een groot aantal handelaren
richtte de Vrije Radio Omroep Ne
derland uit en koestert het voorne
men, op een buiten de Nederlandse
territoriale wateren liggend schip
tot uitzendingen over te gaan. Een
combinatie van Nederlandse dag
bladen verzocht de regering om een
zendmachtiging voor de exploitatie
van de reclame in de televisie.
Maar al enkele jaren geleden is een
licensie aangevraagd door de On-
afh. Televisie Exploitatie Maat
schappij (O.T.E.M.), waarin andere
dagbladen belangen hebben. De
zendtijd van de N.T.S. zal slechts
taten in 1958 negatief waren, houdt
onzs nationale luchtvaartmaat
schappij het oog gericht op de toe
komst en is daarom overgegaan tot
de aankoop van straalverkeers-
vliegtuigen. In het begin van het
jaar ontstonden moeilijkheden over
de landingsrechten van de K.L.M.
in Singapore, terwijl dit punt voor
wat de westkust van Amerika be
treft nog steeds onderwerp van dis
cussie uitmaakt tussen de Neder
landse en de Amerikaanse regering.
Tegenover de Europese combinatie
bewaarde de K.L.M. haar zelfstan
digheid.
Toto en justitie
De voetbalpool draaide lustig,
maar met tijdelijke toestemming.
Intussen bracht de commissie Lo-
lerijwezen een rapport uit. De re
gering kwam met gewijzigde voor
stellen. Het wetsontwerp tot wijzi
ging van de Loterij wet voorziet in
een landelijke sporttoto met prij
zen tot een maximum van f 25.000.
Het verzet tegen dit voorstel is
echter zo krachtig, dat het zeer de
vraag zal zijn, of de huidige rege
ring haar bestaan door een behan-
Teddy Scholten won met haar liedje: „Een beetje" het Eurosong
festival te Cannes.
langzaam en zeer geleidelijk wor
den uitgebreid, terwijl het kijkgeld
wordt verhoogd.
Op de weg en in de lucht
Het verkeer op de weg en in de
lucht blijft permanent grote zorg
baren. Er werden enkele wijzigin
gen aangebracht in het wegenver
keersreglement. De oplossing van
het parkeerprobleem wordt gezocht
via parkeermeters ofparkeerschij-
ven, de knipperbollen zullen ver
dwijnen en er wordt gedacht aan
een betere voorrangsregeling voor
de voetgangers. Rotterdam heeft
serieuze plannen voor het aanleg
gen van een metro en Utrecht wil
zijn singels dempen, de Coen- en
IJ-tunnel werden door de Dam-tot-
Damrace in het middelpunt der be
langstelling geplaatst. De K.N.A.C.
opende een wegen-informatiedienst
en de rij-examens werden herzien.
Hel toerisme in ons land neemt
steeds toe, maar de hotel-accomo-
datie houdt hier geen gelijke tred
mee. De bouw van twee Hilton-
hotcls in Amsterdam en Rotterdam
lokte de nodige protesten uit.
De K.L.M. vierde haar 40-jarig
jubileum. Hoewel de bedrijfsresul
deling van het ingediende wetsont
werp in de Kamer in de waag
schaal zal stellen.
Tijdens een buitengewone alge
mene vergadering van het Ned.
Olympisch Comité werd te Amster
dam de Nederlandse Sport Fede
ratie opgericht. De N.S.F. richtte
zich tot de Nederlandse regering
met het verzoek tot een heroriën
tering van de sociale politiek ten
dienste van de sport annex het
„voorlopig" investeren van een be
drag van iVz miljard gulden ten
dienste van deze zaak.
Het optreden van de nozems
heeft in 1959 hier en daar tot ex
cessen geleid.
Met gematigd optimisme kunnen
wij het jaar 1960 tegemoet gaan.
Er heerst welvaart in Nederland.
Het zal echter zaak zijn, dat wij
onze bestedingen aan banden (blij
ven) leggen, opdat een ongewenste
inflatie ons niet zou overvallen en
dat wij hard (blijven) werken, ten
einde onder Gods zegen, een be
stendiging van de huidige gunstige
situatie te kunnen verwachten.
