Vervolg Scbouwen-Duiveland's Overzicht 1959
Bakker P. Duson te Zierikzee hangt
de broodpaal aan de wilgen
...en zo'n grote fles
koffiemelk
GRENSV0LK
september, waarmede een einde
kwam aan het vloedplankentijd-
perk.
Te Westensehouwen verbandd,-
een boomgaard (17). Een brok ge
schiedenis werd afgesloten te Zie-
rikzee op 21 september, toen de
binnenvader van het Burger Wees
huis afscheid nam. G.S. van Zee
land namen kennis van de West
hoek se bezwaren tegen nieuwe wa
terleidingbronnen in het wingebied
van de maatschappij. De gemeente
raad van Noordgouwe nam het be
sluit tot de bouw van een nieuwe
o.l.-school. De Zeeuwse Gerefor
meerde Vrouwenverenigingen hiel
den hun provincale dag op 24 sep
tember te Zierikzee. Een vergade
ring van Zeeuwse technische wa
terschapsambtenaren vond te Brui-
nisse plaats (25). Pech voor de Zie-
rikzcese haven betekende de verla
ding van de suikerbietentranspor
ten voor Puttershoek via de haven
van Bruinisse. Veel aandacht trok
een demonstratie van de Rode
Kruis-kolonne te Zierikzee op 26
september. De ingediende begro
ting der gemeente Zierikzee voor
het dienstjaar 1960 gaf een tekort
te zien van f 140.000. De landbouw
kreeg het in drsze maand zeer te
kwaad met de droogte.
OKTOBER
NOVEMBER
DECEMBER
Als zijnde „zeer recente historie"
vliegen we met zevenmijlslaarzen
door de feiten van de afgelopen drie
maanden heen, hoe belangrijk deze
hier en daar ook waren.
Begin oktober bezocht de Kon.
Harmonie „Kunst en Eer" de Fran
se „tweelingstad" St. Hilaire. Het
gemeentebestuur van deze Franse
stad deed Zierikzee toezegging voor
een „jumelage"- monument. Oos-
terland kreeg een diepvriesinrich
ting. De V.V. „Zierikzee" vierde het
40-jarig jubileum. De hervormde
vrouwen hielden hun ringvergade-
ring. De Westhoek concludeerde
tot een goed fruitjaar. De gemeen
te Zierikzee kreeg een ideeënbus.
Een zuidwesterstorm sloeg gaten in
de zeedijk bij de veerhaven „De
Val". Renesse likwideerde het toe-
lageronds voor werklieden „De
Eersteling". De Coöp. Boerenleen
bank van Haamstede vierde het 40-
jarig jubileum. De Zuidhavenpoort
van Zierikzee werd voor zwaar
verkeer gesloten verklaard. De
Vrouwenbond van de P.v.d.A. te
Zierikzee herdacht het tweede lus
trum.
Begin november hield „Zevibel"
een congres te Zierikzee, welke
stad de zekerheid kreeg voor de
bouw van een zuiveringsinstallatie.
Op eclatante wijze vierde de
gymnastiekvereniging „Rust Roest"
het veertigjarig jubileum. Te Zie
rikzee vond men een niet-ontplofte
bom uit de oorlog, et tegeHlpad in
de domeinen te Haamstede werd
met een kilometer verlengd.
De korenmolen in de Lange No-
belstraat te Zierikzee werd ernstig
bedreigd, maar middelen werden
gevonden voor het voortbestaan.
Burghse ouders verklaarden con
amore prijs te stellen op behoud
van de o.l. school in de gemeente.
Kerkwerve werd opgeschrikt door
brand, die een kapitale boerderij
vernielde. Aan een school te Zie
rikzee vond een ernstig geval van
kolendampvergiftiging plaats. Te
Sirjansland vond de overdracht
plaats van de nieuwe Ned. Herv.
kerk. De hervormde vrouwenver
eniging te Bruinisse vierde het ko
peren jubileum. Een schip met hooi
en stro van Schouwen-Duiveland
vertrok naar Ameland.
November-feit by uitnemendheid
te Zierikzee was de officiële inge
bruikstelling van het rusthuis
„Irene". De eerste „logeer-pinken"
uit Drenthe arriveerden op Schou
wen-Duiveland.
Oosterland beleefde een geslaag
de landbouwvergadering en te
Brouwershaven vierde de ijs ver
eniging het dertigjarig bestaan. De
kolenvereniging „Eendracht maakt
macht" te Burgh vierde het gouden
jubileum. Drie Schouwen-Duive-
landse Nutsdepartementen vierden
op grootse wijze het jubileum van
de Maatschappij.
De regionale brandweer „Weste
lijk Schouwen" kreeg een nevel
tank-autospuit. De vrijzinnig her
vormde vrouwenvereniging te
Burgh-Haamstede vierde het zilve
ren jubileum. Zierikzee brak zich
het hoofd over de plaats van een
kampeerterrein. Op een kringver
gadering van de Z.L.M. werd de
opheffing van de landbouwherstel-
regeling voor Schouwen-Duiveland
een harde slag genoemd. De West
hoek vroeg zich af: „gaat „de
Punt" (belangrijk parkeerterrein
te Westensehouwen), in de toe
komst verdwijnen?"
De Schouwen-Duivelandse jeugd
zette zich in voor de vriendjes en
vriendinnetjes te Frejus, het Fran
se dorp, dat door een zware over
stroming werd getroffen. Talrijke
goederen werden op scholen (met
name te Zierikzee en de Westhoek)
ingezameld. Zierikzee zag het ge
restaureerde hotel „Van Oppen"
weer in bedrijf gesteld. Het nieuw
tje werd bekend, dat in 1960 weer
een ZIMITO te Zierikzee zal wor
den gehouden. Het eerste lustrum
van de C J B.T.B. te Zierikzee werd
gevierd. Een belangrijke plechtig
heid was de inbreng van de eerste
boom op het terrein rond de Grote
Kerk te Zierikzee, door de presi
dent-kerkvoogd der Ned. Herv. ge
meente, de heer P. J. Overbeeke.
December werd besloten met
twee belangrijke (en zware) ver
gaderingen te Zierikzee. De eerste
was de algemene vergadering van
het Waterschap Schouwen-Duive
land, dat dit jaar volledig in de
„running" kwam. De eerste begro
ting (1959) van het nieuwe water
schap werd goedgekeurd. De twee
de vergadering betrof de woning
bouwvereniging „Beter Wonen", die
besloot tot de bouw van 22 midden
standswoningen te Zierikzee. Een
kerstconcert van de Zierikzeese
Oratorium Vereniging vormde het
vokale slot van het jaar. De laatste
bijzonderheden stonden uiteraard
in de laatste kranten, die een druk,
maar in velerlei opzichten gevari
eerd en voor Schouwen-Duiveland
interessant jaar afsloten.
Wereldbevolking
en geboorteregeling
LONDEN, 29-12. Op een verga
dering van ambtenaren van de En
gelse openbare gezondheidsdienst
heeft de adviseur voor bevolkings
zaken by bet Engelse ministerie
van Volksgezondheid, dr. Blacker,
maandag verklaard dat de wereld
bevolking over veertig jaar ver
dubbeld zal zyn, indien de bevol
king op de huidige wyze blyft toe
nemen.
Sprekend over geboorteregeling
deelde Blacker mee, dat India, on
danks haar met zorg uitgewerkte
plannen voor geboorteregeling, wei
nig succes heeft geoogst in het te
rugbrengen van zijn bevolkingscij
fer. Op het ogenblik denkt men
daar aan een vrijwillige sterilisatie
bij vrouwen, die reeds drie of vier
kinderen hebben.
Japan is er in geslaagd het ge
boortecijfer in de afgelopen tien
jaar tot de helft te verminderen,
maar de manier waarop dit ge
schiedde heeft bij veel mensen
weerzin gewekt, aldus Blacker.
Volgens hem is het zeer waar
schijnlijk dat men over circa vijf
tien jaar anticonceptische middelen
kan kopen, die door de mond inge
nomen kunnen worden.
Ingezonden mededeling
een
'/2 liter
FEUILLETON
door JAKOB SCHOPMANS
„Ik begrijp het. Ga naar hen toe,
maar zorg er voor, dat je jezelf
niet in moeilijkheden brengt. Ik
hoop, dat je ginds niet ontgoocheld
zult worden, en dat je geestelijk en
lichamelijk gesterkt weer naar
Rotterdam terug zult komen. Ik
wens je het allerbeste!"
„Dank u", zei Dorus van Doren
kamp en met een laatste handdruk
nam hij afscheid van zijn werkge
ver, innerlijk blij, dat dit nuchtere
zakelijke onderhoud er weer op zat,
en dat hij zich nu geheel kon over
geven aan de taak, die z'n hart met
hoop en spanning vervulde.
Voor hij de thuisreis naar Wald-
kerk begon liep hij nog eenmaal de
donkere kerk binnen om er voor
het beeld van de Madonna een
woordeloos gebed te bidden, zoals
hij vroeger had gedaan. Maar nu
kwam hij met geheel andere ge
voelens. Er was geen verbittering
meer in z'n hart en het vooruitzicht
dat hij nu zeer spoedig z'n geboor
teland terug zou zien stemde hem
gelukkig. Hij nam zich voor om er
de tijd voor te nemen; hij ging de
zelfde weg te voet terug, die hij
eens op z'n vlucht genomen had. Zo
wilde hij het ogenblik tegemoet
gaan, dat beslissend voor de ver
dere wendingen in zijn leven zou
zijn.
Na enige dagen had hij de Maas
bereikt, op de tegenoverliggende
oever waarvan het dorpje Well lag
te glanzen in de zon. Op de sappige
weiden dreven enige jongens de
koeien op en het deed hem goed de
vertrouwde klanken van het
streekdialect te horen. Hier en daar
zat een hengelaar z'n geluk te be
proeven, het snoer drijvend op de
stroom en telkens opnieuw inwer
pend. Ja, zo had hij zelf vroeger
ook menige dag aan de rivier geze
ten. Vaak zelf het water opzoe
kend om te zwemmen, als de vis
niet bijten wilde. Hij verlangde er
naar die jeugdervaringen nog eens
te beleven, en nadat hij zich op een
rustig plekje achter struikgewas
van z'n kleren had ontdaan, stortte
hij zich met een zucht van welbe
hagen in de stroom.
Aangenaam verfrist trok hij een
uur later op pad naar de hei. O, die
hei! Zoals ze zich voor hem uit
strekte, zover het oog reikte, scherp
omgrensd door de donkere denne-
bossen, had hij haar wel willen
omhelzen. Hij proefde weer de
weemoedige eenzaamheid maar ook
de intieme beslotenheid van de hei.
Ja, dat was zijn land, dat hij voor
de schoonste bloemenpracht van
het oosten niet had kunnen verge
ten. Hij snoof met diepe teugen de
geur van de warme aarde in en
plukte een struikje vroeg bloeiende
hei af. En daar, juist uitstekend
boven de bossen, was al het ranke
kerktorentje van Walbeek, een eer
ste groet van thuis. Een warm ge
luksgevoel vulde zijn hart, maar
tegelijk bonsde z'n hart van span
ning en angst. Wat zou hem in
Waldkerk wachten?
Nu was er geen terug meer. Zijn-
benen bewogen zich haast automa
tisch dichter naar het doel. Dorus
van Dorenkamp hield zichzelf voor,
39
dat hij zich niet behoefde te haas
ten. Het was goed hier deze weg
door de hei te gaan en zijn heim
wee van twintig jaren te stillen aan
de herinneringen, die iedere heu
vel en ieder bosje van jeneverbes
sen bij hem opriepen. Kijk, dat
wegkruis stond er vroeger niet. Een
geschikte plaats om even rust te
houden en zichzelf tot kalmte te
dwingen, want het werd hem haast
te veel zijn dierbaren nu zo dicht
bij te weten.
Daar zag hij, dat het wegkruis
een opschrift droeg. Hij begon te
lezen, en het bloed stokte hem in
de aderen. Z'n gezicht werd doods
bleek. In een floers van opwellende
tranen dansten hem een paar ver
weerde letters voor ogen: „Hier
stierf Lena van Dorenkamp, 20 sep
tember 19R.I.P,"
Kreunend riep hij haar naam en
zonk toen op z'n knieën voor het
kruis neer, het gezicht op de aarde.
Door wroeging en smart aangegre
pen schokte z'n lichaam van z'n
gepijnigde zenuwen.
Was hij hier bij het graf van z'n
vrouw? Hoe was zij hier gekomen?
Had zij hem willen volgen? Oh he
mel, laat het niet waar zijn, dat hij
ook haar leven op z'n geweten had
dat hij een tweevoudige moor
denaar was geworden. Of was er
een ongeluk gebeurd? Maar hoe
dan, hier midden op de hei?
Dorus van Dorenkamp beefde
voor de sombere vermoedens, die
bij hem oprezen. Dan besefte hij,
dat hij misschien wel op heilige
grond was geknield. Koortsachtig
doorwoelde hij met z'n handen het
zand of er mogelijk een grafheuvel
onder verscholen was. Maar hij
voelde niets, wat daarop kon dui
den.
i Jjuep Jiftiojaeq uaAe3
Burgemeester inr. G. van Hall heeft maandagmiddag in Krasnapolsky
te Amsterdam het internationale Bols Damtoernooi geopend. - Foto:
mr. G. van Hall verricht de openingszet. Links de dammer Georg
Aubier (Parijs); rechts Raoul Delhom (eveneens uit Parijs).
VOETBAL K.N.V.B.
Zierikzee I-Hontenisse I
Zondag a.s. ontmoet Zierikzee I
de Hontenisse-ploeg op het sport
park „Bannink". Tot dusver heb
ben de rood-zwarten op eigen ter
rein ruime overwinningen weten te
behalen, terwijl op Zeeuws-Vlaam-
se bodem steeds verloren werd. De
Hontenisse-ploeg, die o.a. onlangs
Steenbergen versloeg, behaalt af
wisselend succes, en indien zij a.s.
zondag in volledige opstelling het
terrein betreedt, kan een gelijk
opgaande wedstrijd verwacht wor
den, waarvan de uitslag niet ver
van een gelijk spel zal afliggen,
waarbij de thuisclub toch de beste
papieren heeft.
VLISSINGEN. Ter bevordering
van de werkgelegenheid in Zeeland
moet niet alleen worden gedacht
aan industrialisatie maar ook aan
uitbreiding van de tuinbouw, zo
menen leden van de Provinciale
Staten van Zeeland, die de begro
ting 1960 hebben behandeld. Op
Schouwen-Duiveland en Tholen
en ook in Zeeuwsch-Vlanaderen is
men overgeschakeld van de land
bouw naar de grove tuinbouw,
waardoor aan meer arbeiders werk
wordt verschaft.
De democratische senator Hu-
bert Humphry, die Minnesota in
de senaat vertegenwoordigt, heeft
onverwachts medegedeeld, dat hij
woensdag een persconferentie zal
houden.
LAND- EN TUINBOUW
WAT DE AANDACHT VRAAGT
[Het is in de meeste streken op
het platteland gebruikelijk om in
de dagen rond kerstmis en'nieuw
jaar bij buren, familie en kennis
sen bezoeken af te leggen om dan
zo de dingen van alledag te bepra
ten en in vele zaken overleg te
plegen.
De drukte in de landbouw is nu
weer voorbij en het werk bestaat
vooral op het gemengde bedrijf uit
bezigheden in de warme stal.
Er is dus tijd genoeg om de ge
beurtenissen van het afgelopen
jaar eens te bespreken, waarbij de
droge zomer wel een onderwerp
van gesprek zal uitmaken.
Maar ook de mechanisatie zal
wel in 't middelpunt der belang
stelling staan, waarbij vooral het
gebruik van passende machines de
boer grote voordelen kan geven.
Nog steeds komen verbeteringen,
waarbij speciaal de zaaimachine de
aandacht vraagt.
Er is nu nl. een centrifugaal zaai
machine ontworpen, welke een
grote vooruitgang betekent, ten op
zichte van de bestaande zaaima-
chines.
Het meest opmerkelijke van deze
nieuwe zaaimachine is wel de grote
besparing welke hiermede kan
worden verkregen, bij granen tot
30 pet., bij fijne zaden zelfs nog
hoger.
Als bijzonderheid kan nog wor
den vermeld, dat deze zaaimachine
volkomen leeggezaaid kan worden,
hetgeen, t.o.v. de normale bekende
zaaimachines een groot voordeel is,
ook het verwisselen van tandwie
len is bij deze machine niet meer
nodig.
De Stockland zaaimachine is ge
normaliseerd en is gebouwd als een
echte driepuntsmachine waarbij is
rekening gehouden met de eisen,
die hieraan moeten worden gesteld.
Op mechanisatiegebied wordt er
steeds meer verbeterd, en ook hier
zal weer blijken, dat hiermede be
langrijke voordelen zijn te behalen.
Na 40, (52), (57) jaar
ZIERIKZEE, 31-12. Vandaag zit het er op voor 1959, maar ook voor
bakker P. Duson in de Hoofdpoortstraat, die vandaag zijn laatste brood
in de oven heeft gehad en nu de broodpaal aan de wilgen gaat hangen.
Als voor het laatst de oven zal zijn gedoofd, is daarmede een einde
gekomen aan de enige bakkerij te Zierikzee, waarin nog met hout
werd gestookt. Vele duizenden mutsaards heeft bakker Duson er in
een periode van by na 40-jarig zelfstandig bakkerschap doorheen ge
jaagd en daarbij is het nog niet gebleven, want even zovele duizenden
kubieke meters afbraak en houtafval hebben in de loop der jaren
ook de weg naar de gapende oven gevonden van de bakker, die de
„oude stiel" tot het laatst heeft volgehouden, zij het de jaren na de
ramp met een kneedmachine. Voorheen kwamen mechanische hulp
middelen er niet aan te pas en deed de bakker het alles met eigen
spierkracht. Vooral „insiders" zullen begrypen wat dat betekent.
In feite staat „bakker Piet" van
daag al 52 jaar en om precies te
zijn 57 jaar voor de oven, want de
bakkerscarrière van de heer Duson
begon op 8-jarige leeftijd, toen hij
al hand- en spandiensten verleen
de in de bakkerij van wijlen de
heer J. Flohil in de St.-Domus-
straat. Die eerste vijf jaar gingen
„spelenderwijs", maar toen hij 13
jaar was werd het menens. Dat
was in 1907 in een Zierikzee, waar
aan nu nog slechts de herinnering
beklijft in de hoofden van de
oudere generatie en waarvan de
jongeren - voorzover geinteres-
seerd - het moeten doen met een
handvol vergeelde prentbriefkaar
ten, ergens in een doos of lade ver
zeild geraakt.
In de donkere kast
Bakken op 13-jarige leeftijd in
1907 betekende 's maandags een
half uur na middernacht de bak
kerij in tot 's avonds half negen
en op andere dagen (nachten) niet
zo heel veel latex-, de hele lieve
week door, de „hoge dagen" niet
uitgezonderd. Zelfs voor die tijd
was dat te gek voor een 13-jarigè.
De baas begreep het ook wel en als
de politie op controle kwam, ging
de bakkei-sknecht een donkei-e kast
in, wachtend tot het ogenblik dat
het „gevaar" was geweken. Zo was
de „bon ton" in die tijd, zonder
overigens te zeggen, dat de baas
geen beste zou zijn geweest. Maar
ach, wat wilde men.... het was
1907.
Het hoofdstuk „vervoer"
Het hoofdstuk „vervoer" in die
tijd, kan bakker Duson - die nu
rustig gaat leven - opsiei-en met tal
van intei-essante bijzonderheden,
waarvan paard en wagen er twee
zijn; een gespan dat door weer en
wind de buitendienst deed tot aan
Stevensluis, Sirjansland, Kapelle
en Ouwerkei-k, langs „ongebaende
klingen", onder de felle zonnehitte
van de zomer en in de snijdende
koude van de wintex*, als de we
gen wai-en vervormd tot modderi
ge kronkelbanen, waarin de wielen
tot de assen verdwenen. Dan was
het lopen geblazen en ging de bak
ker met twee zakken „vierponders"
over rug en borst bengelend de
grauwe verschieten van het Duive-
Iandsc land tegemoet stappen. Uren
lopen met een wijde boog door het
onbeschermde polderland, tot de
wagen en hit van de baas hem
weer opwachtten bij het Beijers-
dijkje.
Zelfstandig van start
Dit alles kreeg zijn gi-otc variant
(Van onze redakteur)
De laatste houtgestookte
bakkerij verdwijnt.
Bakker Duson
„geen schoner vuur dan een houtvuur
(Foto: Kon. „Zeelandia" N.V.).
in 1920, toen bakker Duson voor
zichzelf begon in het pand Hoofd
poortstraat 16, waar hij vandaag
de oven voor altijd zal toesluiten.
Voorheen was het ook al een bak
kerij geweest, maar vijf jaar lang
stond het pand, met de zo typische
historische gevel, leeg en het werd
dus een opbouwen van de grond
af aan.
„Gemakkelijk is het niet geweest"
zo vertrouwde Duson ons toe, maar
in al zijn eenvoud die hem ken
merken, heeft hij toen gezegd: „ik
zal het toch maar eens proberen".
Op het pi-obei-en volgde het door
zetten en het slagen, want bakker
Duson heeft de tanden op elkaar
gezet, vanaf de tijd dat hij per-
kruiwagen met daarop een mon-
stermand zijn nieuw aangeworven
klantenkring bediende, tot op dit
ogenblik. Met hard werken heeft
hij zich een bestaan verworven in
de „meest menselijke" bakkei'ij,
omdat een heleboel moderne snor-
repijperij, die thans niet weg te
denken valt in de moderne bak
kerij, er niet werd gevonden, het
geen niet weg nam, dat Duson's
brood altijd voortreffelijk smaakte.
„Dat zit 'om nu juist in het hout-
stoken", zo houdt de bakker vol,
die nooit is bezweken voor de ver
lokkingen van wat voor soort
ovenbrander ook. Lange tijd was
hij samen „houtstoker" met bak
ker Bil in de Schutteishofsti-aat,
maar Duson kreeg het absolute
houtstooki-ecord op zijn naam, met
zeg rondweg 40 jaar.
„Nu ik er mee ophoud zal de
buurt nog aan mijn houtskool mis
sen, want ze vochten er altijd om",
vertrouwde de bakker ons toe, die
spekulaas en zandkoekjes als zijn
specialiteiten bij het publiek be
mind maakte, in die lange veertig
jaar, slechts onderbroken door de
evakuaties tijdens de oorlog en na
de ramp, die voor de eigenaar na
dien een opnieuw beginnen nood
zakelijk maakte. Maar die malheur
heeft de bakker ook op de koop toe
genomen. Hij heeft zijn oven altijd
heet weten te stoken en is door
wind en weer met zijn groene bak
kerskar op weg gegaan naar dc
klanten, die vandaag afscheid van
hem nemen. „Natuurlijk wil ik hen
ook nog bedanken", zegt hij sim
pelweg. De winkel in kruideniers
waren - waarin vooral zijn vrouw
oen groot aandeel had - blijft nog
open en de liefde voor de oliebol
zit er zo diep in, dat hij deze ook
nog blijft bakken, „want ach, ge
pensioneerd moet een mens toch
wat omhanden hebben", zegt hij.
Een gezonde filosofie van een 65-
jarige, daöht we zo!
