G S. van Zeeland hoorden Westhoekse bezwaren tegen nieuwe waterleiding-bronnen Fragmenten uit de geschiedenis van het Burger Weeshuis te Zierikzee Aantekening bij afscheid VERDROGINGS VRAAGSTUK AAN DE ORDE Regeling van schadevraagstuk bleef in de mist hangen HAAMSTEDE, 23-9. In de raadszaal te Haamstede werd heden middag een openbare zitting gehouden, belegd door G. S. van Zeeland, waarop bezwaarschriften konden worden ingebracht tegen het in ge bruik nemen van drie nieuwe bronnen door de Waterleiding Maat schappij „Schouwen-Duiveland". Als voorzitter ter zitting fungeerde de heer M. J. van Poelje, lid van G. S. Aanwezig waren o.m. het college van b. en w. der gemeente Haamstede, de beide wethouders der ge meente Burgh, de heer ir. H. de Vries, deskundige van de minister, ir. B. A. van Nes, secretaris van de Commissie van Grondwater- en Water- leidingondcrzoek, de directeur van de Waterleidingmy. Ir. J. L. van Sloten en de secretaris de heer C. van Meerendonk. De heer van Poelje opende deze bijeenkomst, en wijst er op dat deze zitting gehouden wordt n.a.v. art. 11 van de Grondwaterwet voor waterleidingbedrijven. Hij deelt verder mee dat tegen de plannen der waterleidingmij. twee bezwa ren waren binnengekomen. Een bezwaarschrift was ingebracht door practisch alle gezamenlijke grond gebruikers uit de Westhoek en het tweede door N.V. Landgoed Slot Haamstede. Als eerste spreker verkrijgt het woord de heer H. J. v. d. Zande namens de districtsraad van het Landbouwschap. Hij memoreerde de vorige protestvergadering, waar in werd gevraagd om de te bouwen bronnen meer westelijk te plaatsen. Spreker' doet verder de suggestie om het meer benodigde water te Ossendrecht te halen, daar op die plaats nog water genoeg in de grond aanwezig is. De directeur der Waterleidingmij, de heer v. Sloten, antwoordt dat, door de bronnen meer westelijk te plaatsen het ge vaar van verzilting sterk naar vo ren komt, ook komt het strand steeds meer landinwaarts Wat be treft het water in Ossendrecht, deelt spreker mede dat deze mo gelijkheid aanwezig is, maar of het economisch verantwoord zou zijn valt te betwijfelen De deskundige van de minister, de heer de Vries, deelt mede dat te Ossendrecht bin nen bepaalde tijd een zelfde schare protesterenden zal zitten wegens bronnenuitbreiding. Gedwongen grondverkoop De tweede spreker is de vice- voorzitter van de N.F.O., de heer J. P. C. Boot. Hij kwam terug op het bezwaarschrift en zegt dat de firma v. Waveren een gedeelte van haar grond moest verkopen wegens verdroging. Ook èen andere bollen- kweker ziet geen gat meer in de bollenteelt door hetzelfde euvel. Spreker is bang dat door de ver dere wateronttrekking de bekende verlagingscii kei nog groter zal worden, waardoor nog meer bedrij ven in d^ verdroging zullen vallen. Uit de vorige vergadering haalde hij een gezegde van ir v. 't Leven aan, die mededeelde dat bij in ge bruik nemen van de meer weste lijke bronnen in de eerste 25 jaar geen gevaar zou ontstaan voor ver zilting Indien het Deltaplan dan reeds zover gevorderd zou zijn dat de Oosterschelde een zoet water bassin zou zijn, zouden de grootste moeilijkheden opgelost zijn Tegenstrydige belangen Als derde spreker verkrijgt de heer D. Q. Mulock Houwer het woord. Ook deze spreker spreekt over de reeds in de dertiger jaren KERKNIEUWS Ned. Herv. Kerk' Classicale vergadering te Zierikzee Woensdag 23 september vond in het Herv. Verenigingsgebouw te Zierikzee de herfst-vergadering plaats van de classis Zierikzee. Slechts enkele verkiezingen be hoefden gehouden te worden. In de Class. Zendingscommissie werden benoemd: ds. L. Boer te Haamstede en ouderl. J. C. Bos te Noordgouwe. Medegedeeld werd dat ds. G. J. Rijks te Oosterland thans opgetre den is als voorzitter van deze com missie. In de commissie voor de kleine gemeenten werd benoemd: ds. A. van den Ban te Eikerzee. Twee voorstellen tot wijziging van de Kerkorde waren ter tafel. Het eerste houdt verband met het feit, dat een deel der kerkeraads- leden op 31 december a.s. aftreedt en niet herkiesbaar is. Het voor stel om voor gemeenten waar dit nodig is, dispensatie mogelijk te maken, werd aangenomen Tevens werd een amendement aangeno men, om voor één keer volledige dispensatie te verlenen Het twee de voorstel betreft gemeenten met een minderheidsgroep, nl. om daar te komen tot een andere regeling voor het inschrijven in lidmaten-, doop- en trouwboeken. Hierna werd door mevr. v. d. Brink te Bruinisse een inleiding gehouden over de Hervormde Vrouwendienst, in het algemeen en i in de classis Zierikzee in het bij- zonder. Zij wees er onder meer op, dat de Herv. Vrouwendienst plaat- i selijk een kerkeraadscommissie is, met als hoofddoel geestelijke ver dieping. opgetreden verdrogingsverschijnse- len in de bloembollenkwekerij van zijn vader. Dit ging zo ver dat in 1936 een gedeelte waardeloos werd Een ander gedeelte werd met boom gaard ingeplant. Volgens de heer Mulock Houwer gebruiken de grondbezitters in de Westhoek al leen het afvloeiwater. Dit water is echter in de Westhoek ook niet meer aanwezig. Hij vraagt om alle schade die door meerdere water onttrekking door de waterleiding ontstaat, door deze waterleidingmij. te laten vergoeden. Ook hij dringt er sterk op aan om de bronnen meer westwaarts te plaatsen, daar ook de recreatie door het afnemen van de flora sterk zal achteruit gaan. De heer v. Sloten betwijfelt het sterk of hier water zg. afvloei water van onder deze gronden wordt weggenomen door de water leidingmij. Ir. v Sloten zegt ver der dat de recreatie verder groot belang heeft bij een goede drink watervoorziening. De heer v. Poelje zegt dat deze bronnenuitbreiding veroorzaakt wordt door de toene mende recreatie. Het zijn hier twee belangen die met elkaar in strijd geraken. De heer de Vries zegt ver der dat de dennenaanplant in de dertiger jaren de verdamping van de grond sterk heeft doen afnemen. Spreker kon dit bewijzen door proeven die in Castricum zijn ge nomen. Hij zegt verder dat de wet in een mogelijke schade door wa teronttrekking voorziet. Dergelijke schade moet aangevraagd worden bij de minister. Verder sprak de 2e secretaris der Ned. Fruittelers Organisatie, de heer ir. J. Osinga, die er op wees dat verdere wateronttrekking fu nest zal zijn voor de grondgebrui kers, daar deze nu reeds aan het nulpunt zitten. Daar drinkwater een levensvoorwaarde is, is een compromis nodig. Het is intussen zeer moeilijk de schade te consta teren, daar van sommige naast el kaar gelegen bedrijven, het ene wel schade heeft en het andere niet. Ir. Osinga zou graag zien dat schade toerd voorkomen, temeer omdat in deze streek 50-70 ha. oudere boomgaard moet worden vervangen door modernere, het geen echter veel kwekers - juist door de verdrogingsverschijnselen - niet aandurven. Op droge bedrijven zouden re geninstallaties moeten komen en in de kosten zou de waterleiding maatschappij moeten mee betalen. Het peil van de polder De heer de Vries stelt de vraag: „heeft U protesten laten horen toen de polder Schouwen haar water peil verlaagde?" De heer Osinga merkt op dat de polder met de Her verkaveling reeds een aantal stu wen heeft aangebracht. Volgens de heer de Vries is het nog steeds niet te bepalen hoeveel centimeter het water zal zakken, waarop ir. Osin ga repliceert: „als dat ook vast staat bent U verloren". Niettemin houdt de heer de Vries vol dat het niet zo eenvoudig is om de schuld op de waterleidingmij. te schuiven. Het schade-vraagstuk De heer van Poelje komt tot de conclusie, dat - als er schade is - het reeds te laat is. De heer van Sloten vindt het erg moeilijk om van tevoren reeds van schaae te spreken. Wethouder M. den Boer informeert of er nog een serieus onderzoek is ingesteld naar het bouwen van bronnen in westelijke richting. De heer ir. van Sloten zegt dat het als een paal boven water staat, dat de bronnen in wes telijke richting op de duur verzil ting zullen vertonen Spr. zegt ver der dat de in oostelijke richting aanwezige veenlaag in westelijke richting dunner wordt en verdwijnt wat de mogelijkheid van een nog snellere verdroging in de hand werkt De heer Goemans, secreta ris van de Gewestelijke Districts raad van het Landbouwschap, wil een aantal waterstandsbuizen ge plaatst zien, zodat een verlaging kan worden afgelezen. Volgens ir. van Sloten mag uit een af te lezen verlaging niet worden geconclu deerd dat de waterleidingmaat schappij er schuldig aan zou zijn. Ir. Osinga verklaart het tegendeel. In antwoord op een vraag van de heer J. P. C. Boot antwoordt de heer de Vries dat zoetwaterbere?*- ding uit zout water zeer kostbaar is. Van het gesprokene werd pro ces verbaal opgemaakt na sluiting der vergadering door de heer van Poelje. Rovers bezetten bankgebouw CLEVELAND, 23-9 De politie van de Amerikaanse stad Cleve land heeft woensdag met vijftig man een bank omsingeld, de bank directeur bevrijd en traangas in het gebouw verspreid om een bankrover te dwingen het gebouw te verlaten. De politie heeft gezegd aan te nemen dat de ongewenste bezoeker van de bank samen met een vrouw de directeur van de bank, Fox, in de vroege ochtenduren van woens dag had gedwongen zijn woning te verlaten en te gaan zitten in de auto van het tweetal, waarmee zij Fox naar zijn bank hebben gere den. Het is niet bekend of de vrouw zich nog in het gebouw bevond op het ogenblik waarop Fox werd be vrijd. Eerste uitkering A.W.W. 's-GRAVENHAGE, 24-9, Op don- derdag 1 oktober zullen de eerste uitkeringen worden gedaan inge volge de Algemene Weduwen- en Wezenwet, die op dezelfde datum in werking treedt. De eerste pen sioenen zullen in het gebouw van de Sociale Verzekeringsbank te Amsterdam worden uitbetaald door de heer B. Roolvink, staatssecre taris van Sociale Zaken en Volks gezondheid. Uitvoerig werd gesproken over het eventueel houden van een Ker- kedag. Een kleine commissie werd benoemd, om de mogelijkheid te onderzoeken. De namiddag werd grotendeels besteed aan de bespreking van een voorstel van de kerkeraad van Sint-Annaland. Dit beoogt, om aan de Gen. Synode te verzoeken, en kele besluiten te nemen in verband met het feit dat, op 30 april een aantal overgangsbepalingen van de Kerkorde zullen eindigen, die be trekking hebben op de leertucht. Vier onderdelen w°rden aangeno men met 23 tegen 18 stemmen, het andere met 25 tegen 16 stemmen. Monteur door stroom getroffen APPINGEDAM, 23-9. Woensdag- middag is te Spijk (Gr.) bij de aan leg van een televisie-installatie de 52-jarige gehuwde monteur K. Am- singa te Spijk om het leven geko- men. Hij was in een café bezig met het aanleggen van een televisie installatie en moest daarvoor in een kleine ruimte werkzaamheden ver richten. Omstreeks vijf uur werd de heer A. vermist. Bij onderzoek bleek dat hij waarschijnlijk met zijn knie in aanraking is gekomen met een on der stroom staande leiding. Het slachtoffer bleek reeds te zijn over leden. Witte fazant HAAMSTEDE, 24-9. Temid den van andere familieleden loopt bij de kampeerboerde rij „Duinhoeve" een witte fazant rond. Het is geen zeldzaam feit, toant een al bino komt wel meer voort uit een of ander vogellegsel. Merkwaardig om te zien is het echter zeker, daar de witte fazant de aandacht op het hele groepje vestigt. In tussen kwam deze week de zwarte mees als trekvogel tamelijk veel voor. Een vrij zeldzame passant! Topbezoek aan Blijdorp te Rotterdam ROTTERDAM, 23-9. In diergaar- de Blijdorp te Rotterdam kon men vanmiddag de 700.000ste bezoeker van dit jaar verwelkomen. Dit aan tal is nog niet eerder bereikt. Top jaar was tot nu toe 1956 met 640 duizend bezoekers. Bij deze cijfers zijn de abonnementhouders niet inbegrepen. De 700.000ste was de bloemen handelaar J. van Starkenburg uit Rijnsburg, die met zijn vrouw bij familie in Rotterdam was geweest en daar een bezoek aan de dier gaarde aan vastknoopte. Het echt paar kreeg o.a. een abonnement, geldig tot eind 1960, en een dag in Rotterdam aangeboden. DE EUROPESE K.S.G. Komt mijn .Beatrix' niet in gebruik STRAATSBURG, 23-9. - Plerro Malvestitl, de nieuwe voorzitter van de Hoge Autoriteit van de K. S.G. in het Europese parlement, heeft in een grote rede aangekon digd dat de Kolen- en Staalge meenschap zich in de naaste toe komst met het gehele energievraag stuk gaat bezighouden. Er zal een „energiebalans" worden opgemaakt en daarnaast zal er een eerste stap worden gezet op de weg naar een nauwe samenwerking met de beide andere Europese gemeenschappen. De aankondiging van Malvestiti be tekent o.a. dat de K.S.G. zich be halve met kolen met olie gaat be moeien. Men houdt er in bevoegde krin gen rekening mee dat de gevolgen van de kolencrisis, die zich ook in Nederland doet gevoelen, op korte tcrmün twee zeer ingrijpende wij zigingen zullen brengen in de lang bestaande plannen voor de Neder landse energievoorziening. Ernstig wordt er rekening mee gehouden dat de bouw van een atoom-energiecentrale bij Geertrui- denberg - waarmee in 1960 een be gin zóu worden gemaakt - niet zal doorgaan. Het gesprek Eisenhower- Chroesjtsjef WASHINGTON, 23-9. Chroesj- tsjef vertrekt vrijdag, nadat hij na tionale gezondheidsinstituten heeft gezien, met Eisenhower per auto of hefschroefvliegtuig naar het afge legen buitenverblijf van de presi dent in Camp David in Maryland, waar de beide leiders in afzonde ring en in een informele, intieme sfeer tijdens het weekeinde zullen trachten een einde te maken aan de koude oorlog. Zondagmiddag zullen zij samen naar Washington terugkeren. Het Witte Huis hoopt dat beide mannen in gemakkelijke armstoe len en in de rustige sfeer van de bossen, watervallen en stromen die het buitenhuis omgeven, ontspan ning in de wereld teweeg zullen brengen, ook al verwacht men dat er op zijn hoogst niet meer uit de besprekingen zal komen dan „over eenstemming over het recht om van mening te verschillen" en het tot stand komen van betere be trekkingen. In oktober weer diensten in St. Laurenskerk ROTTERDAM, 23-9. Het tran- septgedeelte van de in restauratie zijnde Grote of St. Laurenskerk te Rotterdam komt binnenkort gereed. Naar van gecommitteerden tot de zaken der Nederduitsche Herv. Ge meente wordt vernomen, zullen de kerkdiensten in de transeptkerk een aanvang nemen op zondag 25 oktober. Verder wordt verwacht dat de directie van de Staatsmijnen nog vóór het einde van deze maand in een bespreking met minister De Pous zal voorstellen de werkzaam heden welke er op gericht zün de nieuwe staatsmijn „Beatrix" in ge bruik te stellen, te staken. Voor de bouw van de twee schachten van de mijn „Beatrix" is tot dusver een bedrag van dertig miljoen gulden uitgegeven. Met de bouw van de mijn zou in totaal een bedrag van tussen de tweehonderd en driehon derd miljoen gulden gemoeid zijn. HET WEEKOVERZICHT DE BILT, 24-9. - Het K.N.M.I. deelt mede: Het centrum van een hogedrukgebied dat vanmorgen bo ven het zuiden van Engeland lag, verplaatste zich in een langzaam doch regelmatig tempo in oostelijke richting. Het hogedrukgebied on derging de afgelopen 24 uur een aanzienlijke versterking in noorde lijke richting en kreeg via het zee gebied ten westen van Scandinavië verbinding met een groot hoge drukgebied dat boven de poolstre ken aanwezig is. Tussen het hogedrukgebied bo ven Engeland en een depressie na bij Groenland trok een storing in noordoostelijke richting. Deze be vond zich vanmorgen in het zee gebied tussen Schotland en IJsland. Het erbij behorende warmtefront Verwachting tot vrijdagavond: Veranderlijke bewolking Op de meeste plaatsen droog weer met veranderlijke bewolking; in de nacht en vroege ochtend hier en daar mist; weinig verandering in temperatuur; zwakke, in het noor den van het land matige wind uit westelijke richtingen. 25 sept. Zon op 6.29, onder 18.34. Maan op 23.37, onder 14.32. Laatste kwartier: 25 sept. te 3.22. Hoogwaterstanden ZIERIKZEE: 25 sept. 7.57 v.m. 20.22 n.m. BROUWERSHAVEN: 25 sept. 7.44 v.m. 20.10 n.m. Doodtij: 27 sept. heeft in Ierland, Schotland en het noordwesten van Engeland plaat selijk tamelijk veel regen gebracht. Dit warmtefront verplaatst zich naar de Noordzee, maar het regen- gebied ervan zal het weer in Ne derland waarschijnlijk niet kunnen beïnvloeden. In de temperatuur komt maar weinig verandering. ZIERIKZEE Drukbezochte najaarsvergadering Plattelandsvrouwenbond Afdeling Schouwen heeft interessant winterprogramma gereed De afdeling Schouwen van de Ned. Bond van Plattelandsvrouwen hield woensdagmiddag in de koffie kamer van het „Huis van Nassau" een geanimeerde en drukbezochte najaarsvergadering onder leiding van de presidente mevr. Goemans- v. Langeraad uit Zonnemaire. De presidente was verheugd over de goede opkomst van de leden op de eerste vergadering in het nieuwe seizoen en sprak de hoop uit dat nieuwe leden zullen toetreden. Ge zongen werd vervolgens het bonds lied. Aansluitend op de notulen bracht mevr. v. d. Wekken-v. d. Wekken op haar eigen keurige wijze verslag uit over de activiteiten van de af deling gedurende het laatste half jaar. Mevr. D. Klompe-v. d. Bijl gaf een vlot verslag van de provinciale voorjaarsvergadering, welke op 23 april te Vlissingen werd gehouden. Benoemd tot afgevaardigde naar de provinciale najaarsvergadering op 20 oktober te Goes werd mevr. v. d. Wekken-v. d. Wekken, als plaats vervangster mevr. v. Schelven-v. d. Zande. In bespreking kwam vervolgens het winterprogramma, dat reeds tot en met maart is vastgesteld. Op 30 man spreken over ballonvaarten, waarna in februari de voorjaars vergadering wordt gehouden. Op 30 oktober ('s avonds) zal de heer Knoop, psycholoog te Deventer, weer een lezing komen houden. Het onderwerp dat hij ditmaal zal be spreken luidt: „Spanningen en ont spanningen in de menselijke sa menleving". In de tweede helft van november zal de Heide Mij. een in teressante filmmiddag verzorgen. De kerstavond in december zal door eigen krachten worden ver zorgd. Een aantal dames stelde zich hiervoor spontaan beschikbaar. Op 13 januari komt het echtpaar Boes maart zal mej. Hoekendijk spreken over het boeiende onderwerp: „Vrouwen in donker Amsterdam". Voorts werd besloten in oktober a.s. een excursie te houden naar het Bouwcentrum in Rotterdam, waar een tentoonstelling te bezich tigen valt „Ook de boerderij ver andert". In mei zulllen de resul taten van de naaicursus worden tentoongesteld. Het bestuur zal on derzoeken een cursus te houden voor de leden over het zelf uit voeren van kleine reparaties. Na de pauze gaf een demonstra- trice van de P.Z.E.M. een interes sante bespreking en demonstratie van de mogelijkheden met verschil lende mixers. Op deze geslaagde middag waren de fraaie handwer ken van de laatste cursus .tentoon gesteld. LAATSTE BINNENVADER GEPENSIONEERD Weeshuis had in „Heilige Geesthuis" vroegere voorganger Het oude weeshuis, gelegen naast het tegenwoordige aan de westzij de werd. in 1862 ontruimd en ver kocht aan de metselaar Chr. Tim merman, die het sloopte en op de vrijgekomen grond een viertal wo ningen bouwde. Tot 1863 bleef het oude weeshuis in gebruik. Het da teerde uit lang vervlogen dagen, want reeds in 1596 wordt er mel ding van gemaakt toen het ver groot werd. Het stond echter op een andere plaats dan het huidige. Het werd toen het „Heilige Geest huis" genoemd, dat men beneden het Visslop moest zoeken; zoals blijkt uit een schepenbrief van 3 juli 1545. Maar reeds in de tweede helft van de 16e eeuw stond het aan de zuidzijde van het Kerkhof. Tot in het begin der 17e eeuw wordt onder de benaming „Heilige Geest" het armwezen verstaan en in bijzondere betekenis althans te Zierikzee, komt de naam ook voor met betrekking tot het gebouw dat later Weeshuis werd genoemd. On der de bemoeiingen van de Heilige Geestmeesters stond ook de ver zorging van wezen, die buiten het Heilige Geesthuis werden ver pleegd. Verbetering „Heilige Geesthuis" Het is te begrijpen dat de in komsten uit collecten, giften, ren ten en eigendommen niet altijd voldoende waren om de uitgaven van het Heilige Geesthuis te be strijden. Tot dekking van do te korten nam men gewoonlijk de toe vlucht tot verhoging van de plaat- Bij het afscheid van de heer P. J. van der Doe als bin nenvader van het Burger Weeshuis, dat deze week plaats vond, is er op gewe zen, dat het afscheid de af sluiting vormt van een brok sociale geschiedenis. Met de heer van der Doe immers verdwijnt de laatste binnen vader. Er is aanleiding der halve bij dit afscheid een aantekening te maken. Dit moet wel een historische aantekening zijn. In enkele vervolgen zullen wij hier een overzicht geven van de geschiedenis van het wees huis en wat daarmede sa menhing in het verleden. selijke belastingen. In november 1579 klagen de Heilige Geestmees ters over „den desolaten toestand van het Heilige Geesthuis", waarop de raad besloot thesaurieren dei- stad te machtigen tot aankoop van een zeker erf naast het huis tot verbetering en vermeerdering er van, „hetwelk door de menigte der kindoren zeer benauwd is". In de cember d.a.v. verkocht Anthonis Herrentse aan de stad „tot der ste de behoef" een huis erve en ge volgen aan de zuidzijde van het Kerkhof op do hoek van de We- vershoek. Nadat dit aangekochte huis was afgebroken, kon in juni 1596 met de bouw van het nieuwe gedeelte worden begonnen aan welke gebeurtenis de in de achter gevel van het tegenwoordige wees huis aangebrachte gedenksteen herinnert. Het oude weeshuis heeft tot 1863 dienst gedaan. In de jaren 1717 en 1718 werd een nieuwe re gentenkamer ingericht met twee in 1719 vervaardigde schilderijen, die nu nog te zien zijn in het huidige weeshuis. Frans hospitaal In april 1795, dus ten tijde der Franse overheersing, werd het weeshuis ingericht als hospitaal voor het Franse garnizoen en de wezen overgebracht naar het arm- kinderenhuis in de Hoge Molen straat (nu rusthuis „Irene"). Maar reeds- in 1802, toen de bezetting verminderde, keerden de kinderen weer in hun oude verblijfplaats te rug Begrijpelijk had het huis door de inwoning der militairen geleden en moest voor f 1600 hersteld en verbeterd worden. Zoals gemeld bleef het oude weeshuis tot 1863 in gebruik. Het voldeed echter al lang niet meer aan de eisen van die tijd, maar was zonder totale afbraak niet meer bewoonbaar te maken Het aangrenzende herenhuis van wijlen mevr. de weduwe van Adrichem- van der Wolf werd aangekocht om ingericht te worden tot een meer doelmatig weeshuis.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1959 | | pagina 2