Nederlandse amateur=astronomen naar
Canarische eilanden
:£:«0nze puzzelrubriek™-;:;
V
Gebr. Thieti
Talrijke geestelijke stichtingen in
Zierikzee van 15e eeuw
1
M
H
9
I
fa
fa
fa
I
N -m
m
Voor waarneming van totale zonsverduistering
's-GRAVENHAGE, 20-8. Op 14 september om 17.30 uur vertrekt van
Schiphol een groep van ongeveer dertig amateur-astronomen naar de
Canarische eilanden, om daar op 2 oktober de totale zonsverduistering
waar te nemen.
De algemene leiding van deze ex
peditie berust bij mr. G. A. W. C.
Baron van Hemert tot Dingshof,
burgemeester van Maarn, die bij
gestaan wordt door een commissie,
welke zich onder meer met het se
cretariaat en de financiën zal be
zighouden.
De wetenschappelijke leiding is
in handen van een beroepsastro
noom, namelijk van dr. C. de Jager,
verbonden aan de Utrechtse Ster
renwacht.
De amateur-astronomen hebben
voor hun expeditie een subsidie
ontvangen van de Nederlandse or
ganisatie voor zuiver-wetenschap-
pelijk onderzoek, hetgeen voor dit
geval een unicum is.
In een ondei-houd met het ANP
vertelde baron van Hemert tot
Dingshof dat de tocht via Bor
deaux en Tanger zal gaan. Op 15
september zal de expeditie op Las
Palmas landen en dan verder met
een bananenboot reizen. De ster
renkundigen zullen verblijf houden
in Tarajalejo, een plaatsje tien
km. ten westen van Gran Tarajal,
waar Nederlandse beroeps-astro
nomen, onder leiding van dr. J.
Houtgast van de Utrechtse ster
renwacht, de zon-eclips zullen
waarnemen. Ook dr. Houtgast en
zijn medewerkers hebben voor hun
expeditie een subsidie van de Ne
derlandse organisatie voor zuiver-
wetenschappelijk onderzoek gekre
gen.
Verblijfplaats
De amateur-astronomen hebben
Tarajalejo als verblijfplaats ge
kozen, omdat zij van daar de to
tale zonsverduistering boven de
zee kunnen waarnemen, waar de
atmosferische toestand het rustigst
is en men het minste last van
scintillatie heeft.
Tarajalejo is een klein plaatsje,
waar slechts 15 huizen staan en
dat noch telefoon-, noch telegraaf-
19 augustus.
AOSTA, 20-8. Amerikanen
zijn gewend naar de toe
komst te blikken en zij com
bineren deze neiging ook
sterk met hun organisatie
vermogen. Dat moest woens
dag tot zijn schade ook een
hoteldirecteur in de Italiaan
se stad Aosta ondervinden.
Al geruime tijd geleden had
den 39 Amerikanen die een
reis naar Italië op hun pro
gramma hadden staan, vozr
de 19e augustus een copieus
diner bij hem besteld. De
hoteleigenaar voelde zich ge
vleid door een opdracht van
zo ver, deed zijn inkopen en
liet woensdagmorgen met de
uiterste zorg de bestelde
spijzen in zijn keuken berei
den. Het liep tegen het mid
dag uur en de tafels stonden
keurig gedekt op de eters te
wachten. Een uur later had
echter nog geen gast zich la
ten zien. De chef-kok liet al
ietioat brommerig weten dat
het geen sinecure was al die
spijzen warm en vers te hou
den, maar de directeur wilde
nog niet aan een misplaatste
grap geloven. Toen er echter
om drie uur nog geen Ame
rikaanse bus zijn parkeer-
terreintje was opgereden,
keek de woedende en trans
pirerende hoteleigenaar de
bewuste brief nog eens door.
En daar stond duidelijk:
19 augustus 1960
Economische misdrijven
in Polen
WARSCHAU, 20-8. In de eerste
helft van dit jaar zijn in Polen
een 75.000 economische misdrijven,
waarvan ruim zestig procent uit
diefstal van gemeenschapsgoed be
stond, ontdekt. Er deden zich in
genoemde periode twaalfduizend
gevallen van omkoperij, machts
misbruik en plichtsverwaarlozing
e.d. voor, tienduizend gevallen van
speculatie en verder financiële en
valutadelicten. Het land leed hier
door een schade van een 350 mil
joen gulden.
Jongen gedood
op onbewaakte overweg
OUDENDIJK, 20-8. De li-jarige
Cor Hiemstra uit Oudendijk is
vanmiddag omstreeks half een op
weg naar zijn - nabij de onbe
waakte overweg Lutjes Schardam
(gem. Beets) gelegen ouderlijk
huis door de dieseltrein van Hoorn
naar Amsterdam gegrepen. De
jongen werd op slag gedood. De
machinist zag de knaap op zijn
fiets wel aankomen, maar aange
nomen moet worden, dat de jongen
de trein niet heeft gezien. Hij keek
de andere kant uit. Do trein had
23 minuten vertraging.
verbinding heeft. Evenmin is er
elektrisch licht en waterleiding,
zodat men aangewezen is op wa
terputten. Met het oog op deze
primitieve toestand nemen de ama
teur-astronomen zelf hun levens
middelen mee, die het Nederland
se bedrijfsleven belangeloos te
hunner beschikking heeft gesteld.
Deze levensmiddelen, worden,
evenals het instrumentarium, in
vijftig grote kisten vooruit gezon
den. Een Amsterdamse scheep
vaartmaatschappij zal deze kisten
gx-atis vervoeren. Onder de leden
van de expeditie bevindt zich ook
de arts D. H. G. Keuskamp, een
zeer verdienstelijk amateur-astro
noom, die belast is met de medi
sche verzorging der expeditie.
De zonsverduistering van 2 ok
tober begint om 11 uur, 46 minu
ten en 27 seconden en is geëindigd
om 11 uur, 47 minuten en 42 se
conden. Om deze totale zonsver
duistering, die dus ongeveer 75 se
conden duurt, te gaan waarnemen,
is een voorbereiding van 2 a 3 jaar
nodig geweest. Een zelfde tijd zal
de uitwerking van de dan verricht
te waarnemen vergen.
TONEEL EN FILM
„Das Wirthaus im Spessart", vrolijke film
in Bioscoop „Bom"
Pat Boone in „Mardi Gras" in Concertzaal
Bioscoop hotel Bom te Haamstede
presenteert deze week een vrolijke
lachfilm getiteld „Das Wirthaus im
Spessart" met o.a. Liselotte Pulver
en Carlos Thompson.
Dat het beslist niet ongevaarlijk
is, om door het aarddonkere Spss-
sartgebergte te reizen, ondervindt
Franziska, Comtesse van Sandau
reeds, als haar rijtuig op weg naar
Würzberg diep in het woud, zo
maar midden op de weg in een kuil
stort en met een gebroken wiel
blijft steken.
In tegenstelling tot haar gevolg,
waarbij haar verlzofde, baron
Sperling, haar kamermeisje Bax-ba-
ra en een geestelijke behoren, is
Franziska door dit ongeluk bijzon
der ongerust. En met dezelfde ar
geloosheid volgt zij ook de raad op
van twee kerels, die het ongeluk
gezien hebben en haar voorstellen
toch maar in de nabije Spessart-
herberg te overnachten.
In de herberg aangekomen, moe
ten de reizigers al spoedig vast
stellen dat zij, samen met de vro
lijke handwerksgezellen Felix en
Peter, die al eerder hier aangeko-
m enzijn, in de val gelopen zijn.
Het roversgespuis heeft het op de
Comtesse gemunt, want zo redene
ren zij en hun flinke hoofdman, de
oude graaf Sandau zal er wel wat
voor over hebben om zijn dochter
weer in vrijheid te zien. En zo
wordt de van angst bevende baron
Sperling weggezonden om de graaf
de boodschap van de misère van
zijn dochter over te brengen, en
gelijktijdig de losprijs van 20 000
gulden binnen te halen. Franziska
laat zich echter niet gauw bang
maken.
Fx-anziska neemt de benen op
een gestolen roverspaard en langs
avontuurlijke wegen dringt zij
door tot de bergkloof, waar de
rovers met hun gevangenen kam
peren en laat het aan haar vader
over, ondertussen de grootste ver-
wax-ring te stichten.
In het roverskarnp is Franziska
in zeer korte tijd gepromoveerd
tot knecht van de knappe rover-
hoofdman, die haar zoveel beter
bevalt dan de saaie Sperling. Fran
ziska krijgt steeds meer plezier in
haar eigen streken. En omdat zij
zo'n vrolijke bondgenoot heeft, kan
het verhaal niet beter eindigen
dan met een bruid, die zich laat
schaken, met onthutste bx-uilofts-
gasten en een edele gx-aaf, die zijn
laatste roversstreek uithaalt.
De Concertzaal N.V. te Zierik-
zee vertoont deze week een gezel
lige vakantiefilm met Pat Boone
getiteld „Mardi Gras" en verdei'
een oorlogsfilrc^Jn love and war",
een mengeling-vah soldatenroman-
tiek en keiharde oorlogshandelin
gen.
Olieveld bij Site/kanaal
's-GRAVENHAGE, 20-8. In het
zg. Zeltenveld, op ongeveer hon
derd mijl ten zuiden van Benghazi,
in Libië, is, naar men ons van de
zijde van Esso-Nederland mede
deelt. op gropd van de resultaten
van twee boringen komen vast te
staan, dat dit oliegebied het be
langrijkste is ten westen van het
Suezkanaal. Op 14 april 11. is ex-
voor het eerst naar olie geboord
en enige maanden later was de pro-
duktie daar gemiddeld 17.500 vaten
per dag, of 2782 bubieke meter.
Op 15 augustus leverde een twee
de boring in hetzelfde gebied een
produktie van vijftienduizend va
ten per dag, of 2385 kubieke metei\
De olie is aangetroffen op een
diepte van circa zestienhonderd
vijftig meter. De boringen worden
er uitgevoerd door Esso Standaax*d
(Libië) Inc.
Zeer gi'oót was ook nu weer het aantal inzendingen, maar zeer groot
was ditmaal ook het aantal foutieve oplossingen. Enige fouten kwamen
x-egelmatig terug. Wellicht dat het warme weer onze trouwe puzzelaai's
en puzzelaarstex-s wat parten heeft gespeeld.
Na loting tussen de goede oplossingen kwam uiteindelijk als eerste
prijswinnares uit de bus:
mevrouw D. J. M. Doornenbal-Schoof te Ouwerkerk.
Voor haar is een fraai bedi*ukte set visitekaartjes beschikbaax*.
Het pocketboek gaat ditmaal naar:
de heer J. Bakker, Wevershoek 47, Zierikzec.
Ingezonden mededeling
Voor al Uw
beddenreparatie
telefoon 2604. Zienkzee
KORTE BERICHTEN
UIT HET BINNENLAND
HENGELO. De drie-jarige Syka
de Jonge uit Stadskanaal is in de
haven van Hengelo (O.) naast het
schip van haar ouders te water ge
raakt en verdronken. Terwijl de
heer en mevrouw de Jonge met
enkele anderen bezig wax-en het
motorschip „Linquenda" met oud
ijzer te laden en olie te tanken,
speelde het kind met een driewie-
lex-tje op de wal. Plotseling miste
de moeder het kind en zag men
klompjes op het water drijven.
Eerst na een .kwartier gelulde het
de kleine op de wal te brengen.
-ewel men io fiet Koningin Ju
lianaziekenbuis nog zuurstof toe
diende, mocht hulp niet meer ba
ten.
ROTTERDAM. De lord Mayor
en de lady Mayoress van Londen,
the i-ight honourable sir Harold
Gilett, en lady Gillett zullen van
26 tot en met 29 augustus een be
zoek brengen aan Rotterdam. In 't
px-ogramma is dondei'dag 27 augus
tus bestemd voor stad en haven.
Na een begroeting op het stadhuis
begeeft het gezelschap zich naar
het stadstimmerhuis, waar ir. C.
van Traa een causerie houdt over
de wederopbouw. Vervolgens zal
een bezoek worden gebracht aan
het museum Boymans van Beunin-
gen. In de namiddag volgt een
boottocht, en de dag wordt beslo
ten met een maaltijd ten stadhuize.
De oplossing was:
Horizontaal: 1. inhalig, 6. spelonk
12. eel, 13. oe, 15. urn, 16. lea, 17.
rk., 18. formulier, 22 en, 23. bad,
24. ora, 25. lik, 27. ara, 29. s.v.p.,
31. dat, 33. wie, 35. norm, 37. essen,
39. sate. 40 naai-, 41. taal, 42. ver.
43. dr, 44. re, 45. tin. 47. vier, 49.
neet, 51. twee, 53. allen, 56. rete,
58 rel, 59. ego, 60. eed, 62. iel, 63.
dal, 65. non, 67. i'it, 69. c.s., 71. ver
gissen, 74. n v., 75. hen, 77. v.o., 78.
au, 79. ree, 80. teugels, 81. opnemen.
Verticaal: 1. ierland, 2. nek, 2.
hl, 4. loods, 5. ier, 7. pui, 8. emelt.
9. o.l.10. nee, 11. kandeel, 14. uur,
18. fa, 19. mops, 20. lade, 21. r.i.,
23. barneveld, 26. kwaliteit, 28. r.o.,
30. verdrag, 32. antenne, 34. it, 36.
marie, 38. st, 39. sater, 46. utrecht,
48 el, 50. beleven, 52. we, 54. long,
55. eens, 57. te, 59. eleve, 61. dreun,
64. a.v., 66. oir, 68. in, 70. see, 72.
rol, 73. sap, 74. nee, 76. nu, 79. rm.
DE NIEUWE PUZZEL
UIT DE HISTORIE DER STAD
Stad werd ernstig door pest getroffen
IX.
Maar op het gebied van geeste
lijke stichtingen was de 15e eeuw
voor Zierikzee zeer vruchtbaar.
Behalve de vergroting van de
Sint Lievens Monsterkerk met een
nieuw kapittelhuis en librije in
1422 en de noodzakelijke gedeelte
lijke herbouw van het in 1466 ver
brande stuk der kerk, dat in 1479
voltooid schijnt te zijn, o.a. het koor
(in 1530 sprak men nog van „dat
nieu coer"), verrezen de volgende
kloosters: omstreeks 1430 dat der
Drie Koningen, in 1443 dat der
Grauwe Zusters of Nazareth, in
1483 dat der Bernardieten, ter
plaatse van het Sint Aagtenhuis der
Bogarden. Voorts werd in 1427 het
Predikheren- of Jacobijnenklooster
vergrozt en in 1443 bestond reeds
het klooster der Zwarte- of Celle-
zusters. De kerk van het Gasthuis,
de nog bestaande Kleine- of Gast-
huiskerk, is ook wel in de 15e
eeuw gebouwd. Nog vond men op
de Dam het in 1497 vermelde zg.
Sint Janshuis, een kapel voor ar
beiders die daar bij de kraan,
staande aan de Oude Haven, hun
meeste werk vonden, en op de Heu-
naarsdijk (nu Scheepstimmerdijk)
buiten de Noordhavenpoort de O.L.
Vrouwekapel der zoutdragers. Op
de plattegrond van de stad, om
streeks 1560 door Jacob van Deven
ter vervaax-digd, zijn al die gestich
ten, benevens het buiten de Noord
havenpoort staande en reeds plm.
1470 vermelde Leprozenhuis, te
vinden.
Straten cn huizen
Ook met het uiterlijk voorkomen
der stralen en huizen ging de ste
delijke regering zich inlaten. Wie
harde" daken wenste te maken,
t'er vervanging van de gevaarlijke
rieten en strooien, kreeg zeker ge
deelte leien van de stad. Geen var
kenskotten mochten meer de straat
ontsieren en het loslopen van dit
gedierte op straat, eerst tot enkele
maanden beperkt, werd eindelijk
geheel verboden
'Maar behalve bloei en voorspoed
beleefde de stad in de 15e eeuw
ook jaren van vernedering en be
proeving. De pest vertoonde zich
in 1468 in die mate, dat Karei de
Stoute als graaf niet in de stad
maar op de dijk bij Borrendarqme-
gehuldigd werd En het oproer van
1472 kostte de stad tijdelijk (tot
1477) haar privilegiën, haar pooi-t-
deuren, 30.000 Rijnsche guldens en
aan twaalf der voornaamste schul
digen het hoofd.
Zware boete
Nog eenmaal haalde de stad zich
de vorstelijke to'orn op de hals, toen.
zij de te Sluis verblijvende Hoeks-'
gezinden tegen hertog Maximiliaan
gesteund had. Door 's Keizers veld
heer Albx-echt van Saksen ov.sr-
rompeld, moest de stad zwaar boete
doen en werden aan de Zuid- en
Noordhavenpzorten tot bedwang
der plaats blokhuizen aangebouwd.
Eerst in 1507 wei-den die afgebro
ken en de poorten en muren weer
in oude staaf hei-steld.
Maar hiermee komen wij reeds
in de 16e eeuw, eeuw van geweldi
ge vergaderingen en beroeringen,
van snelle afwisseling van vooi-- en
tegenspoed. Nu eens gaf handel,
zoutnering of scheepsbouw onge
looflijke winsten, dan weer dreig
den vuur of water de stad met on
dergang. In 1509 en 1512 gingen veel
schepen verloren door stormen, in
1510 brachten de Lubeckers ter zee
groot nadeel aan Zierikzeese sche
pen toe, in 1519 gingen 15 of 16
grote schepen te gi-onde en vex-loren
400 zeelieden het leven, een ramp
die wel eens in verband is ge-
i
V
f
a
7
zo
A/
ri
y
s
Z/
'V
is
a
Js
30
J/
Ji
r//
W
Js
J6
V
Jf
y
Vo
VJ
w
yi
«7
w
"S
Si
Si
Si
fy
SS
Si
AP
rg
6o
In
ÓV
u
>7
bê
7'
p
p
m
v
7'
77
Ut
So
f!
Si
Horizontaal: 1. familielid, 3. klein
beetje, 6. handelsterm, 9. achtei-,
11. karaktex-, 13. wondvocht, 15.
wapen, 17. verharde huid, 18. het
zelfde, 19. muziekteken, 20. plaats
in Drente, 23 Indisch vleesgerecht,
24. dx-ank, 26. heilige stier, 28.
landhuis, 31. rivier in Utrecht, 33.
uitgestotene, 37. groente, 38. na
tuurkunde term, 40. vice versa (af
kort), 41. zijrivier van de Donau,
42. godsdienst (afk.), 43. inspiratie,
44. bevestiging, 45. werkschuw, 47.
reeds, 48. tandeloos zoogdier, 50.
rendement, 53. smalle straat, 55.
groente, 57. begrip, 59. niet onder
houdend, 61. aanw. voornaamw 63.
onbehouwen, 65. vrucht, 67 .ruil
middel, 70. behoeftige, 71 harle
kijn, 72. deel van Sumatra, 74. Ne
derlands vliegveld, 77. Indische
dakbedekking, 79. verlaagde toon,
80. bloem, 81. vuur, 82. zangnoot.
Verticaal: 1. rivier in Nederland,
2. x-ivier in Brabant, 3. iets volko
mens, 4. i-einigingsmiddel, 5. heilige
(afk6. als eerder (afk.), 7. ziekte,
8 plaats in Rusland, 9. noorder
lengte (afk.), 10. officieel stuk, 12.
opstootje, 14. duivenverblijf, 16.
familielid, 21. in ox-de, 22. water-
scheiding, 25. snel, 27. in plaats van
(afk.), 28. Verenigde Staten (afk.),
29 Frans pex-s. voornaamw., 30. on
zin, 32 mankement, 34. ruim, 35.
voorzetsel, 36. meisjesnaam, 39.
schelle kreet, 40. nagerecht, 45.
briefaanhef, 46 grondtoon, 47. oos-
tex-se titel, 49. meisjesnaam, 51. bol
gewas, 52. bijwoord, 54. verstand
(Fr.), 55 Engelse titel, 56. meisjes
naam, 58 werktuig, 60. boom, 62.
breedvoerig, 63. bergplaats, 64.
dwaas, 66. vis, 68. Europeaan, 69.
slachtoffer, 73. verlaagde toon, 75.
eerste persoon (afk.), 76. lidwoord.
78. wintervoertuig.
bracht met de staking van de toren
bouw.
De Sint Felix-vlocd
Dan kwam de Sint Felixvloed
van 5 november 1530 Schouwen en
dus ook indirect de stad teisteren.
In apinl 1525 werden 125 huizen en
77 zoutketen, alle buiten de be
bouwde kom gelegen, door vuur
vex-nield, welke schade op f 150.000
begroot werd. Die zoutketen wax-en
niet gelijk de tegenwoordige, grote
Stenen gebouwen, maar kleine hou
ten of lemen met riet gedekte
huisjes, meest overblijfselen van de
in 1515 weer streng verboden moei--
nering, waarin nu met een enkele
pan het uit Biscaye aangevoerde
ruwe zout bewex-kt werd.
Maar erger 'beproeving was in
aantocht. Had in 1518 de pest hier
3200 slachtoffers geëist, zodat nog
3500 communicanten of misgangers
overbleven, in de aanvang van 1532
begon de „haastige ziekte" of de
„gave Gods" zich opnieuw te ver
tonen in zo hevige mate, dat, in-
di«x men geloof mag slaan aan de
opgaven van een kroniekschrijvex-,
3000 personen of bijna een vierde
gedeelte der gehele bevolking om
kwam. Wax-en deze cijfex-s juist, dan
zou de bevolking destijds ongeveer
twaalf duizend zielen belopen heb
ben, een getal, dat ons te hoog
voorkomt in verband met de 1301
huizen die in 1543 in de stad geteld
werden, maar waaronder echter de
kloosters en de godshuizen niet be-
gx-epen waren.
(Wordt vervolgd).
DE GOUDEN COBRA
-CiSE' v-'-
jp. Wv
57. Een panische angst slaat door Aram heen, als hij voelt, hoe
hij snel dieper Wegzakt in het'verraderlijke zoutmoerasn Hete,
zwavelachtige dampen wolken op uit de diepte onder hem en
dreigen hem de adem af te snijden. Tevei'geefs tracht hij zich op
te trekken en machteloos klauwen zijn vingei's in de brokkelige
barsten, die zich rondom hem in de zoutkorsl beginnen af te
tekenen. Dan ziet hij opeens binnen handbereik de lans, die één
der Touareggs hem heeft nageworpen en die scheef in de taaie
zoutlaag geboord is. Met zijn uiterste krachten omklemt hij de
schacht van de lans, zijn laatste redmiddel.
El-Sciff en zijn krijgex-s staren ontzet naar de ongelukkige, die
reeds lot aan de schoudex-.s in het moeras is weggezakt. „Tex-ug",
ï-ocpt de gids der Zlass, „we kunnen niets voor hem doen! Daar
komen de Touax-eggs!"
Aarzelend wijken de mannen van El-Seiff terug. Maar dan stuift
plotseling een kleine gestalte langs hen naar vox-en. „Ax-am! Aram
Ik kom je helpen!" klinkt de schrille jongensstem van Kleine-Kim
over het moeras.
