Het ZWARTE kabinet Terugblik DE MAN UIT CHICAGO ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE donderdag 20 augustus 1959 no. 18618 Zeven ambaehtsseholieren gedood door busongeval bij Darmstad Vü* twintig ernstig gewonden DARMSTADT, 19-8. Bü een botsing tussen een Belgische toe ristenbus en een Duitse vracht auto met aanhangwagen op de autobahn tussen Mannheim en Frankfurt zyn vannacht - dins dagnacht - Bij Darmstadt zes mensen om het leven gekomen en 25 zo ernstig gewond dat zy' naar een ziekenhuis moesten worden overgebracht. Enkelen verkeren in levensgevaar. Er zaten 61 Brusselse scholieren en twee chauffeurs in de bus die uit Oostenrijk terugkeerde. Na de botsing kantelde de vrachtwagen op een op de vluchtstrook gepar keerde Nederlandse personenauto maar geen van de inzittenden hier van raakte gewond. De vracht autochauffeur en zijn maat liepen slechts lichte verwondingen op. Ziekenauto's uit Heidelberg, Mannheim en van de Amerikaan se trcopen brachten de gewonden naar twee ziekenhuizen in Mann heim. Volgens de politie, die de autobahn verscheidene uren moest afsluiten, was de vrachtwagen juist de autobahn opgereden toen de bus hem een honderd meter verder achteropkwam en raakte. Het staal dat de wagen vervoerde, reet de rechterwand van de bus tot in het midden open. De Neder landse auto uit Utrecht stond met pech langs de weg en liep nog lichte schade op van de aanschui vende vrachtwagen. De bus vervoerde een grote greep schoolkinderen van 10 tot 12 jaar uit een vakantiekolonie in het Lechdal (Tirol), naar Linkebeek bij Brussel en voorts een gezel schap ambachtsscholieren uit Ant werpen. De doden v/aren ambacht scholieren, de tweede chaulfeur en een Belgische vakantieganger die uit Tirol met de bus was mee gereisd. De andere chauffeur was slechts licht gewond. Volgens de leider van de Brusselse scholieren sliepen allen toen de bus de vracht bij het inhalen schampte. Binnen een half uur waren ambulances en brandweer ter plaatse maar voordien hadden drie passerende artsen de arm van een gewond meisje ter plaatse moeten ampu teren. De groep kwam van de jeugdherberg in Mannheim. Ontploffing te Kansas City KANSAS CITY. Zeker zeven benzinetanks zijn dinsdag te Kan sas City ontploft waarbij vier brandweerlieden zijn omgekomen en minstens 56 mensen verwondin gen opliepen. Van verscheidene ge wonden is de toestand levensge vaarlijk. Het ongeluk begon met een brand in een tankstation in de omgeving van de tanks. Ondanks hardnekki ge pogingen van de brandweer het vuur te bedwingen, lekten de vlammen steeds heviger in de richting van de tanks zodat één er van met een harde knal in de lucht vloog. De brandende benzine schoot over de straat. Onmiddellijk daar na ontplofte een half dozijn andere tanks. Soraya: Te koud in Noordwijk KEULEN. Prinses Soraya, de voormalige gemalin van de sjah van Perzië, is onverwacht in Keu len teruggekeerd. Zij heeft dus haar vakantie in Noordwijk, die een maand zou duren, afgebroken De prinses heeft zoals gewoonlijk haar intrek genomen in de Perzi sche ambassade, bij haar vader die ambassadeur is. Naar van de ambassade is ver nomen, is het prinses Soraya in Noordwijk wel bevallen, maar zij vond het er te koud. De prinses wil enkele weken in Keulen blijven en in het najaar naar Rome gaan. Staatsgeheimen lekten uit Spionnage en intriges In het jaar 1464 voerde koning Lodewijk XI in Frankrijk de offi ciële postdienst in. Deze postdienst stelde zijn vijanden en andere ver dachte elementen in staat onge merkt met elkaar in verbinding te staan. De koning nam maatregelen en benoemde enige vertrouwde ambtenaren, die opdracht hadden de brieven te onderzoeken. Dat gebeurde eerst provisorisch. Sommige ministers legden lijsten aan van mensen, wier post gecon troleerd moest worden. De instel ling kreeg de naam van „Het zwar te kabinet" en groeide later tijdens de regering van Lodewijk XV uit tot een complete spionnagedienst, die op deze wijze overvloedig ge gevens verzamelde van hoogge plaatste persoonlijkheden. Men zegt. dat tijdens het bewind van Lodewijk XIV, de Zonnekoning, de belangstelling van zijne majes teit vooral uitging naar de zwaar geparfumeerde en zorgvuldig ver zegelde minnebrieven van personen uit zijn naaste omgeving. De ko ning vermaakte zich, want vaak kwamen op deze zonderlinge ma nier de verborgen draden van een hofintrige aan het licht Daarnaast speurden vier gehei me dienaren des konings naar de boodschappen, die door de gezan ten van vreemde mogendheden aan hun regeringen werden doorgege ven. Het openen en sluiten van deze berichten kostte de heren weinig moeite, want voor de vaste klanten had men zelfs, naar de zegelafdruk op die brieven, duplicaat lakstem- pels vervaardigd om zonder veel vertraging de post opnieuw te ver zegelen. De eventuele vertraging, die ontstond, liep echter niet in de gaten, want de post functioneerde destijds niet zo snel. Vyanden onschadelijk gemaakt Bij het onderzoek dat later naar de activiteiten van dit zwarte ka binet werd ingesteld, kwamen ver rassende dingen aan het licht. Zo bleek, dat er slimmerds waren, die het zwarte kabinet vernuftig voor hun eigen doeleinden wisten te ge bruiken. Bijvoorbeeld de hertog van Choiseul, die op de hoogte moet zijn geweest van de werk zaamheden van het kabinet. Hij liet zogenaamde afschriften en to taal verzonnen uittreksels van niet bestaande brieven maken en wist deze handig tussen de voor de ko ning bestemde verdachte stukken te voegen. Zij waren meestal compromitte rend voor de een of ander. Op die wijze zorgde de hertog er voor, dat zijn meest gevreesde tegenstanders van hogerhand uit de weg werden geruimd en hij zelf de begeerde po sitie aan het hof bereikte. Lodewijk XVI schafte de langza merhand berucht geworden instel ling resoluut af. Althans, er ver scheen een raadsbesluit van 10 In deze dagen, nu de kwes tie van de postcensuur in Nieuw-Guinea vele gemoe deren in beweging houdt, is het wel interessant, er aan te herinneren, dat censuur en schending van het brief geheim zou oud zijn als de postdienst zelf. Hoe het 500 jaar geleden - en daarna! - in Frankrijk toeging, kunt u lezen in nevenstaand artikel. augustus 1775 van die inhoud, maar de politie maakte zich er van mees ter en breidde de outillage nog uit. In 1789 noemde men het zwarte kabinet één der rampzaligste in stellingen van een despotische rege ring. De afschaffing werd geëist, de Nationale Vergadering hield er zich mee bezig en in het nieuwe Wetboek van Strafrecht (sept. 1791) werd straf gesteld op schending van het briefgeheim. Alleen correspon dentie naar en van het buitenland mocht een censuur passeren en. zo bleef het geheim kabinet toch bestaan. j Grote bloei Tijdens Napoleon kwam het zwarte kabinet tot ongekende bloei. Het was gestationeerd in het Pa- i rijse hoofdpostkantoor, waar in een speciale afdeling een groep ervaren experts, doorkneed in geheim- schriften en dergelijke, steeds druk bezig waren. Napoleon controleerde hoofdza kelijk ministers, hoofdofficieren, kamerheren en mensen met ver trouwensposities. De veiligheid van de staat was voor hem het richt snoer. Natuurlijk wist men aan de ge zantschappen alles van het zwarte kabinet af. De grote mogendheden verzonden hun post daarom uit sluitend per koerier. Maar, ook de ze lieden of andere bedienden der gezantschappen, werden door de Franse censuur omgekocht en veel geheime stukken kwamen toch kor te tijd in handen der keizerlijke ambtenaren. Zo werd menig be langrijk staatsgeheim verraden. Bestaat het nog? Bij de val van Napoleon werd officieel bekend gemaakt, dat het zwarte kabinet was opgeheven. Maar tijdens een proces tegen drie Engelsen bleek, dat de geheime censuur toch nog werkte. Overal werd er schande over gesproken, zelfs in Frankrijk. De minister van justitie verklaar de ,dat het kabinet niet meer be stond. Maar of het waar was Het laatst werd het gesignaleerd in 1867. Of het nu nog werkt, is onbekend. Subjectieve verhoging uitkering Gemeen lef oiuls 's-GRAVENHAGE. Sinds 11 no- vember 1958 is aan 230 van de in de probleemgebieden gelegen ge meenten een subjectieve verhoging van de algemene uitkring uit het gemeentefonds toegekend tot een totaalbedrag van f 12.291.000. Van dit bedrag had, voor zover duide lijk aanwijsbaar, f 1.798 000 betrek king op werken tot verbetering van de infrastructuur tot een investe ringstotaal van naar raming rond f 35.500.000. Indien men gebouwen als scho len en wijkgebouwen eveneens tot de infrastructuur zou willen reke nen, zijn de beide laatstgenoemde bedragen respectievelijk f 3 949.000 en f 62.000.000 Noodwet kinderbijslag één jaar verlengd 's-GRAVENHAGE, 18-8. Aan de Tweede Kamer is een voorstel ge zonden tot verlenging van de wer kingsduur van de Noodwet kinder bijslag kleine zelfstandigen tot 1 januari 1961. In de Memorie van Toelichting wordt gezegd, dat de noodwet zou expireren op 1 januari 1960, om vervangen te worden door een tot stand te brengen algemene kinder bijslagvoorziening. Het is echter duidelijk geworden dat de voorbe reidingen hiervoor niet tijdig af gewerkt kunnen worden, zodat an dermaal de werkingsduur van de noodwet met een jaar verlengd moet worden. Aanbesteding Deltadienst 's-GRAVENHAGE. De Delta- dienst heeft aanbesteed het maken van een afsluitdam in de Zand- kreek met bijkomende werken on der de gemeenten Kortgene en Kat- tendijke. Van de achttien inschrijvers werd het laagst ingeschreven door de firma Van Hattem en Blanke voort N.V. te Beverwijk met een bedrag van f 3 720 000. De hoogste inschrijving was van de N.V. C. J. van der Hoeven te 's-Gravenhage, namelijk f 4.960.000. Het marktplein te Veere 's-GRAVENHAGE. 18-8. Vandaag is een Koninklijk Besluit versche nen tot schorsing van het besluit van de raad der gemeente Veere dd 11 juni 1959, houdende wijzi ging van de bestrating en de be planting op de markt te Veere. Het raadsbesluit, dat o.m. beoogt de verwijdering der bomen op de markt en het aanbrengen van ver anderingen op het plein met het oog op het verkeer, is geschorst tot 1 juni 1960. Zwemmers hebben dinsdag in de haven van de Engelse plaats Tenby elf personen uit een in het water geschoten personenauto kunnen redden. De wagen was uit de bocht gevlogen en op de kop in het vier meter diepe water terecht gekomen Men zag kans alle zes kinderen en vijf volwassenen tijdig te bevrijden. KORTE BERICHTEN UIT HET BINNENLAND DALEN. De gehele pluimveesta pel van de heer G. Scholten te Da len, zal worden afgemaakt omdat onder zijn ongeveer 300 kippen pseudo-vogelpest is geconstateerd. WINTERSWIJK. Op de Groen- loseweg, enkele kilometers buiten Winterswijk, is de 81-jarige land- bouwen J. W. Grevink door een vrachtauto gegrepen op het moment dat hij de rijksweg wilde opfietsen. De man was op slag dood. OCHTEN. De 42-jarige construc tieschilder A. de Jong uit Tuil, die als duo-passagier meereed op de motor van zijn collega K. Pelle uit Hellouw, werd op slag gedood, toen de motor in botsing kwam met een links afslaande tractor met mest- verspreider op de kruising Bone- graafsëweg en Klinkerstraat te Ochten. 's-GRAVENHAGE. De hulpgoe deren, die het „Nederlandsche Roo- de Kruis" jongstleden zondag heeft verstuurd ten behoeve van de slachtoffers van de watersnood in Oostenrijk, zijn reeds voor de helft gelost De andere helft werd in Linz afgeleverd aan het Oostenrijk se Rode Kruis. Deze hulpgoederen bestonden uit dekens, lakens en slopen ter waarde van f 25.000. UTRECHT. De 11-jarige Th. S. uit de Van Egmondkade te Utrecht is tijdens het spelen op het fa brieksterrein van de N.V. Werk spoor te Utrecht, met zijn hoofd op een spoorbuffer gevallen. Het knaapje overleed ter plaatse aan zijn verwondingen. UTRECHT. De 61-jarige loodgie ter J. H. W. uit Utrecht is uit de dakgoot van het gebouw van de levensverzekering maatschappij „Utrecht" gevallen. Hij kwam op de betonnen vloer terecht en was qp Slag dood. De man was op het dak bezig een ladder te demonte ren en is daarbij waarschijnlijk uit gegleden. AUTO-VERKEER IN LOS ANGELES De snelverkeersweg San Bernardino-Santa Ana verbindt Los Angeles met andere Zuid-Californische steden. Nergens be vinden zich snij- of kruispunten op gelijk niveau. In California zijn meer auto's ingeschreven dan in een der andere staten van Amerika. In het eerste kwartaal van 1959: Daling werkloosheid in bouwbedrijf door grotere bouwactiviteit 's-GRAVENHAGE. Het ministe- rie van Volkshuisvesting en Bouw nijverheid heeft een overzicht ge publiceerd van de bouwactiviteit in het eerste kwartaal van 1959. In de eerste drie maanden van 1959 kwam een vrij grote hoeveel heid werk op de markt, waardoor een sterke daling van de werkloos heid in het bouwbedrijf optrad. Het bedrag aan begonnen werken lag in deze periode 20 procent hoger dan in het eerste kwartaal van 1958. Geluiden van spanning op de bouwmarkt waren echter nog niet merkbaar. In maart nam de vraag paar arbeiders toe; op het eind van die maand toen veel werk tot uit voering kwam was de vraag naar arbeiders het grootst, aldus de pu- blikatie. Op 1 april 1959 waren in de ge bouwensector bijna 11.000 arbeiders meer werkzaam dan een jaar daar voor. Hiervan waren rond 2 000 arbeiders betrokken bij de woning bouw en 5.000 bij de scholenbouw. Onder invloed van de recessie op het eind van 1957 en begin 1958 viel op de bouwmarkt in die pe riode een terugval te constateren in de toevloed van werk. De gevol gen hiervan blijken eerst geruime tijd later, meestal na ongeveer een jaar. In het eerste kwartaal van 1959 kwam dan ook voor een lager bedrag aan werken gereed dan in de overeenkomstige periode van 1958. Bouwvergunningen Het totale bedrag aan verleende bouwvergunningen lag in het eer ste kwartaal van 1957 7 procent hoger dan in het eerste kwartaal van 1958. De grotere belangstelling voor de particuliere woningbouw is hierop mede van invloed ge weest. In de verslagperiode werd bouw vergunning verleend voor rond 9.750 particuliere woningen; in het eerste kwartaal van 1958 voor rond 5.340. In het eerste kwartaal van 1959 werd met de bouw van rond 10.000 particuliere woningen begonnen te gen rond 5.300 in het eerste kwar taal van 1958. Rotsgravures in Nieuw-Guinea HOLLANDIA. Nabij het dorp Dojo Lama in het gebied van het Sentanimeer in Ned. Nieuw-Guinea heeft dr. K. W. Galis, wnd. adviseur voor bevolkingszaken, een aantal grote rotsblokken aangetrof fen, waarop, waarschijnlijk eeuwenoude, afbeeldingen zijn ingekrast. Dit is de eer ste maal dat in Nederlands Nieuw-Guinea iets derge lijks werd ontdekt. De zg. rotsgraveringen stellen voor namelijk vissen voor, veelal reeds onduidelijk, maar ook een vrij diep ingekerfde slang. Dr. Galis kon de gra veringen fotograferen door ze met wit krijt over te trek ken. Er bestaat een technisch verschil tussen deze inge kraste afbeeldingen en pre historische rotstekeningen. Deze laatste zijn reeds op enkele plaatsen in dit ge biedsdeel bekend. At de ouwe schippers, uut vroeger daegen Us vromme kwaeme, zouwe ze vraege: Is dit noe ier „ons Duveland?" Dae kank nie bie, mi mun verstand. A ze dan op de koaie kwaeme; In ze laeze, daer, aol die noemen Op die moaie groate schepen Dan rochie ze nie uut e-keke. Dan vroege ze: Wae bin onze boaten eb léve? Wae mun op iwere eël ons leven, Demoagaezen, in de Lemster jachten Waer mun op zwoegde, eële nachten. In gae ze noe mit die groate schepen De Zuurezeë ok oversteke. Vaere ze nog nae Belgie, nii der vrachten In mo je nog op un goed tië wachte? Die ouwetjes zouwe nie kunne wëte Da je noe de motor mer an oef te steken In da je kan vaere zo a je wil, Of 't noe aard waoit, of 't is bladstil. Da je noe, a je de vracht gae visse Nae 't noorden mot, dat kan nie misse Nae 't Groninger of 't Friese wad. In dat in Arlienge, die kleine stad A vee Bruunissenaers bin gae weune, Mit der vrouwen, der dochters, in der zeunen, Dat de perceëlen noe lë in 't noorden, Ze zouwe nie wëte, wat ze oorden. In da ze nie meë nae België gae, Omdat er loazen in Thole stae, In in Iesen dae brienge ze de mossels noe, Ze gae der nog al us nae toe. De „Vliet" in de „Claer" die bin der nie meer, Ze vaere noe nie meë voor meneër. De mossels die oare, ivie ei dat e-docht Mi auto's op der bestemming e-brocht. Ok de ouwe mosselmeiden bin verdwene Misschien bin der noe wel aore verschene, Mè de schippers maeke, in Belgie geen lol In ze koape geën drop meer in „Den Gouwen Bol". Zoa is oales veranderd, waer je ok ziet, De ouwetjes dienke der an mit spiet Mè de jeugd nie; die vinde het goed zo as nu In ze vaere, nes vroeger mi mossels van „Bru". Bru 1959. A. W.-B. KERKNIEUWS Ned. Herv. Kerk Beroepen te Amsterdam (Elthe- to-kerk-gemeente B): J. Hoogen- kamp, Leeuwarden; te Hellendoorn (toez.): E. J. N. Kronenburg, Lut- telgeest (N.O.P.). Aangenomen naar Zuidzande: Joh. Eijgendaal, Hoofdplaat. Ger. Kerken Beroepen te Nordhorn (Altrefor- mierte Gemeinde): H. Kuiper, kand. te Keulen; te Eernewoude: kand. H. Makkinga, Almelo. Bedankt voor Buitenpost: J. N. Nammensma, Roodeschool; voor Ferwerd: J. Rinzema, evang. pred. te Baarn. Ger. Kerken (vrijgemaakt) Aangenomen naar Oldenzaal: A. Kooy, kand. te Driebergen, die be dankte voor Ferwerd-Hallum. feuilleton door LUCIEN LELONG Corrie had tijdens de afwezig heid van de burgemeestersfamilie, de taak op 't huis te passen cn had de avond doorgebracht, gedoken in een fauteuil, verdiept in haar lec tuur, die ze tenslotte afwisselde voor de radio. En toen, na de gran diose afsluiting van Tsjaikowski's Pathétique, de omroeper een lezing over homoeopatische geneeskunde afkondigde, zei Corrie „Aboe", zet te de radio af en begaf zich te bed, waar ze nog een half uurtje onder het zachte licht van het bedlampje de lectuur voortzette. Toen ze ech ter met een schok gewaar werd, dat haar ogen over haar boek dicht vielen, knipte ze het lampje uit en bevond zich weldra in dro menland. Toen ze uren later daaruit wak ker werd door een luid gestommel in de hal en het hard dichtslaan van een deur, zat ze met een schok overeind. Ze knipte het bedlampje aan en keek op het kleine wekker klokje. Half vier! Wie kwam er zo laat nog binnen? Vader en moeder konden het niet zijn, peinsde ze. De laatste trein kwam om half twaalf aan. En zelfs wanneer ze met een auto waren gekomen zouden ze toch zulk een kabaal niet maken. Dan schoot haar plotseling iets te binnen. Glimlachend strekte ze zich weer uit, maar liet het lampje branden en luisterde naar de geluiden be neden. Natuurlijk.... Clarenbough. Die had vanavond een diner gehad en waarschijnlijk was er nog wat nagepraat en wellicht ook na ge pimpeld. Misschien waren de blik en de tred van Mr. Clarenbough niet wat ze geweest waren en was hij tegen de haldeur opgelopen in de veronderstelling dat die wel open zou staan. Ze hoorde de be zoeker de trap opkomen, hoorde hoe hij een tree miste en in weinig parlementaire taal en termen, die men eerder van een Amsterdamse orgelman dan van een Amerikaans „captain of industry" zou verwach ten, daarvan de traploper een ver wijt maakte. Ze hoorde de deur van zijn ka mer opengaan en lag nog altijd glimlachend te luisteren naar de geluiden, die uit die kamer tot haar doordrongen, trachtend aan de hand daarvan te concluderen, hoe ver de heer Clarenbough met zijn toebereidselen om naar bed te gaan vorderde en of hij daarbij wellicht nog meer struikelblokken moest overwinnen. Hij had geen vrolijke dronk, stelde ze al spoedig vast. Ze hoor de hem constant mopperen en daar tussen door diepe zuchten slaken. Hij scheen een wrok te koesteren legen bepaalde personen, want tel kens weer hoorde ze als refrein van een onsamenhangend betoog de woorden: „de ellendelingen. Die smeerlappen! Dat boevenpak! Wat een vuile, lage, schunnige streek!" 28 Ze hoorde de waterkraan ruisen en begreep, dat Mr. Clarenbough het verhitte hoofd afkoelde. Luid proesten uit de aangrenzende ka mer maakte haar vermoeden tot zekerheid. Een schoen plofte op de grond, even later nog een. Corrie's glimlach verdween, toen Claren bough duidelijk verstaanbaar een diskussie met zichzelf begon, want wat ze door de kamerwand ver nam, stelde haar niet op haar ge mak. „Het is die schoften natuurlijk alleen om die Dikkenburg te doen", hoorde ze hem zeggen, die blijk baar in de mening verkeerde, dat het burgemeestershuis op dat ogen blik volledig uitgestorven was. „Wat een serpent, dat mens van Boom en die schurk van een krui denier of wat die kerel doet. En dan dat misselijk miezerig mannetje, die zoon met z'n uitgestreken tro nie. Ik had flinker moeten-zijn, ik had moeten doen of het een mop was, ik had nooit moeten tekenen. Nou zit ik er aan vast. Oei! wat zit ik er in. En de burgemeester. En die andere snijboon. Oei, wat zal dat een lekker gloeiendheet schandaaltje worden. Wat moet ik doen? Uitknijpen! Uitknijpen! En zo gauw mogelijk! Ik zal mijn schoenen maar weer aantrekken. En de koffer pakken. En dan piep ik 'em met die Cadillac, die zet ik hier of daar weer neer. Laat ze het hier dan maar verder uitzoeken, de ruzie is ver van mijn bed! Nee Wim, jongen, de grond wordt hier te heet!" (Wordt vervolgd)

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1959 | | pagina 5