i Grafschriften in kerk te Dreischor onder pred. Stamperius aangebracht De wereld in deze week DE MAN UIT CHICAGO 1/IHMlwill 's Nachts nog niet zindelijk Een woord van den Here i ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE VRIJDAG 24 JULI 1959 No. 18602 Eerste hagepreek werd gehouden in het bos van „De Katte" De Hervorming was op ons eiland begonnen sinds de Vlaamse passementwever Jacob Jorissen Barselis op 7 juli 1566 de eerste hagepreek had gehouden in het bos (van de Katte) te Noordgouwe. Na 8 augustus 1572, toen Zierikzee en de omliggende dorpen de zijde van de Prins hadden gekozen, zette de uitbreiding zich voort. Wel kwam de nieuwe leer weer danig in de verdrukking, toen op St. Miehielsavond (29 september) 1575, Mondragon met zijn legers door het Zijpe kwamen en voor Zierikzee gelegerd bleven tot 29 juli 1576. Toen koos ook de eerste predi kant van Dreischor, Robertus de Ridder, het hazenpad. Hij, de vroe gere pastoor van Oostburg, die al daar in de St. Eloyskerk de mis nog had gecelebreerd, was in 1573 of 1574 naar Dreischor gekomen en werd na de Spaanse intocht op ons eiland predikant te Heenvliet. Wel heeft Schouwen-Duiveland kort in Spaanse handen geweest, want op 3 november 1576 had weer de over gang plaats naar de zijde van de Prins. Toen wilde Dreischor zijn predikant weer terug hebben en hield het bij de classis Voorne „heftich" aan, zodat hij in 1577 te rug kwam, om in 1580 te vertrek ken naar Heinkenszand. Het merendeel der grafschriften zal dan ook tot stand zijn gekomen onder zijn opvolger, Anthonis Lau- rentis Stamperius, die van 1582 tot 1602 de gemeente heeft gediend. Hij was ook afgevaardigde, namens Schouwen, op de Synode van april 1597 te Goes, waar hij klaagde dat te Dreischor nog afgoderij werd ge pleegd met de heilige Adriaan, de vroegere patroon der kerk. Op vele synodes was hij tegen woordig en het schijnt dat Drei schor toch een goede naam heeft gehad in kerkelijke kringen, want na het vertrek van Stamperius is Schouwen op de Synode van no vember 1602 vertegenwoordigd ge weest door de ouderling en school meester Lenaert Warijn. De bijbelverspreiding Al mocht dan Stamperius klagen over zijn gemeentenaren, dat zij nog niet geheel bevrijd waren van de „roomse zuurdeesem", uit de grafschriften blijkt dat ook de pre dikant zelve daarvan nog niet ge heel los was, aangezien hij zelfs een tekst uit de apacriefe boeken gebruikte. Wel moeten we hierbij Ingezonden mededeling BINNENVERINGBED SCHUIMRUBBERBED in aanmerking nemen dat de Bij bel toen nog in vele vormen voor kwam, want de bijbelverspreiding - in de vijftiende eeuw in hand schrift begonnen, waartoe de leer ling van Geert Groote, Johan Schutken, veel heeft bijgedragen - was toen nog maar in zijn begin stadium. Eerst met de uitvinding van de boekdrukkunst zouden meerdere exemplaren onder de mensen ko men, ook al verschilde de tekst vaak nogal heel wat, hetgeen ook duidelijk wordt als de Dreischorse grafschriften vergeleken worden met de Statenvertaling van 1618 en 1619. Na de eerste Delftse Bijbel van 1477, vertaald door „een notabele meester", waarvan tot op heden nog 39 exemplaren bekend zijn, verscheen de Keulse Bijbel in 1478. Zelfs een „Bijbel in 't Corte", ge drukt bij Nicolaes die Grave en Thomas van der Hoek, zag in 1513 en 1516 het licht. Dus al deze Bij bels kwamen van de pers vóór de eigenlijke Reformatie in 1517. In die tijden leerde men de kin deren op de scholen de psalmen en in 1517 begon de schoolmeester Jo hannes Murmellius de kinderen de Bijbel voor te lezen „ondanks de tegenstand der gepijden". De grafschriften En hpe talrijk waren de berijm de Bijbelvertellingen, die vrij veel gelezen werden, want men vergete dit niet: er konden veel meer men sen lezen dan men wel zou ver wachten. In het begin van de 16e eeuw was de Bijbel het meest gelezen boek en de Bijbelstudie werd de hoogste vorm van wetenschap geacht en de enige maatstaf voor geloof en leven. Geen wonder dan ook dat voor grafschriften Bijbelteksten werden gebruikt, ook al waren er veel verschillende Bijbelvertalin gen, waardoor ook niet met zeker heid valt te zeggen welke verta ling de predikant te Dreischor, Stamperius, gebruikte voor de op schriften in de kerk, waarom ze hieronder tegenover elkaar vertaald worden. Aan de zuidmuur van het koor is op vrij grote hoogte een tekst aangebracht uit Psalm 37 25. Ick ben jonck geweest ende oud geworden ende hebbe noyt gezien den rechtveerdige verlaten ofte zijn zaedt om brood gaen. hetgeen in de Statenvertaling luidt: Ik ben jong geweest, ook ben ik oud geworden, maar heb niet gezien den rechtvaardige verlaten, noch zijn zaad, zoekende brood. /Misschien komt ook onder deze tekst nog een grafschrift voor de dag, doch op heden is dat verbor gen onder een dikke kalklaag. (Slot volgt in ons nummer van dinsdag a.s.). Speciaal stempel voor filatelisten ROTTERDAM, 23-7. Aan de eer- ste reis van het ss. „Rotterdam", dat zoals bekend op 3 september a.s. van Rotterdam naar New York zal vertrekken, zal voor verzame laars van bootstempels een speciale attractie worden verbonden, aldus de Holland-Amerika Lijn. Deze re derij zal nl. gratis speciale enve loppen met een toepasselijke voor stelling verstrekken, welke op ge noemde datum met het nieuwe vlaggeschip kunnen worden meege geven. Aan boord zullen deze en veloppen van het bootstempel wor den voorzien. Er bestaat goede hoop, dat de posterijen in New York een stempel van aankomst zullen aanbrengen met vermelding „Paquebot". WIJ OUDERS 2 De moeder van Minnie, die erg trots is op haar dochtertje, heeft één ding, waar ze zich diep over schaamt en dat ze maar liever aan niemand vertelt. Het kleine ding is namelijk 's nachts nog niet zinde lijk en dat is voor een grote meid van ruim drie jaar toch wel heel erg. Eigenlijk is het maar valse schaamte van moeder, want er zijn heus wel meer kinderen van die leeftijd, die 's nachts nog in bed plassen. En vooral komt dit meer malen voor bij kinderen, die nogal druk aangelegd zijn, zoals ook bij Minnie het geval was. Maar hoe dan ook, Minnie's moeder zit er mee. Ze heeft meermalen gepro beerd, op het eergevoel van het kleintje te werken, door haar voor te houden, dat ze nu toch al zo groot is en zich moest schamen. Maar Minnie's eergevoel is kenne lijk nog niet zover ontwikkeld, dat ze begrijpt, waarover ze zich moet schamen. Voor ze 's avonds naar bed gaat, doet ze zoet haar plasje. Tegen elf uur, als moeder naar boven gaat, neemt ze het kind nog eens op. Dan is ze meestal nog wel droog, maar steevast ligt ze de volgende morgen drijfnat in haar bedje. Dan volgen er wel eens klappen. Maar ook dat heeft geen uitwerking. Moeder wordt er radeloos onder. Dan komt de tijd, dat zich een nieuwe baby meldt Er wordt be sloten, dat Minnie in de tijd, dat moeder in het ziekenhuis zal zijn, bij een vriendin van moeder gaat logeren. Dit brengt echter onher roepelijk mee, dat ze die vriendin zal moeten inlichten over het feit, dat Minnie nog niet zindelijk is 's nachts. Het zit moeder ontzaglijk dwars. Het is werkelijk een hele opgave voor haar, het zwakke punt van haar kind te moeten bekennen aan de vriendin, die wat ouder is en zelf grote kinderen heeft, die zij schijnbaar uitstekend heeft weten groot te brengen. Ze zal nu wel denken, dat Minnie's moeder niets van de opvoeding van haar doch tertje terecht brengt. Maar toch besluit ze, dat het maar het beste is, haar vriendin tijdig voor te be reiden. In gedachten ziet ze de medelij dende blik al en hoort ze haar mee warig en misschien ook wat min achtend vragen: „Gunst, wat ver tel je me nou? Is Minnie nóg niet zindelijk?" Maar wat valt dat meel Tot moe ders verbazing en grote opluchting begint de vriendin hartelijk te la chen. „Je hoeft er niet bij te kijken, of het een doodzonde is. Een van mijn kinderen heeft het ook nog lang in bed gedaan. En evengoed ging het op een goeie dag vanzelf over". „Ja, als je maar lang genoeg wacht", zegt Minnie's moeder een beetje bitter. „Maar is er dan wer kelijk niets aan te doen?" „O ja, je kunt wel een handje meehelpen. Als het kind druk van aard is, moet je het zo rustig mo gelijk houden. Geen wilde spelle tjes, kietelen of stoeien voor het naar bed gaan. Zorg verder voor warme kleding aan de onderbuik en laat ze nooit met koude, of natte voeten lopen. Van mijn dokter kreeg ik indertijd de raad, Jaap geen eieren en heel weinig vlees te geven. Maar wel veel groenten, ook rauwe, en fruit en roggebrood. Die dokter deed me nog een mid deltje aan de hand. 's Avonds voor het naar bed gaan gaf ik Jaap een boterham met boter en wat fijn ta felzout. Maar langer dan 3 maan den mocht hij dat niet hebben. Jij zou dat ook eens kunnen proberen. Maar vraag dan voor alle zekerheid aan je eigen huisdokter, of hij er voor Minnie geen kwaad in ziet". MARCELLE. OVERDENKING „Is er een woord van den Here?" vraagt Zedekia, de koning, aan de profeet Jeremia, nadat hij hem uit de gevangenis bij zich heeft laten komen. Maar het antwoord is niet veelbelovend: ja - zegt Jeremia - gij zult in de macht van de koning van Babel gegeven worden! (Jer. 37 17). Zedekia's opstand tegen Babel is het resultaat van drie factoren, die niet alleen hem, maar steeds weer de mensheid in het verderf hebben gestort: nationale hoogmoed, mili taristische eigenwaan, en godsdien stige dweepzucht, die meent, dat God zich laat gebruiken als hand langer van onze gewelddadige plan nen. Koning Zedekia laat zich door dat alles meeslepen, ofschoon hij in feite voelt, dat dit alles moet uitdraaien op ondergang en vernie tiging. Vandaar zijn vraag aan Je remia - (die hij zelf in de gevan genis heeft laten zetten!) is er ook een woord van den Here? Jeremia wijst hem nog een uit weg, de enige die er is: vrijwillige onderwerping aan de koning van Babel (Jer. 38 17). Maar daartoe kan Zedekia de zedelijke moed niet opbrengen. Liever wil hij, samen met zijn volk, zich doodvechten de uitweg van de lafaard (denk aan de Rijkskanselarij te Berlijn, april 1945!). Schuld belijden, en de ge volgen van zijn eigen schuld op zich nemen - dat kan hij niet, dat is hem te zwaar. Maar wat dan? Zich willoos laten drijven op de stroom, die naar het verderf voert. Moeten wij Zedekia daar hard om vallen? Zijn wij niet op precies dezelfde weg als hij? Onze wereld kiest de weg van het geweld en de bewapening, en wij weten dat dit leidt tot het verderf en de onder gang, maar toch gaan wij ermee door. Wij hebben onze ziel ver kocht aan de duivel van het geweld en die laat ons niet meer los uit zijn greep En onze eigen, persoonlijke ziel - aan welke duivel hebben wij die verkocht? Het geld? De drank? Het succes? Onze carrière? Wat dan? Wie hij ook is, hij laat ons niet los Is er ook een woord van den Here? Ja: er is een weg ten leven. De weg, die Jezus ging: de weg van de zelfverloochening, de vernede ring, het offer. Langs de weg van het kruis blijft Hij overwinnaar, en door Zijn overwinning zijn alle dui velse machten verslagen! Is er een woord van den Here? Ja: alle schuld, alle consequenties van onze zonde, heeft Hij op Zich genomen en gedragen, voor hon derd procent! Als Zedekia dit geweten had, dit geloofd had - wie weet? Maar in elk geval, wij mogen het weten en geloven: dit is de weg der redding' Het is mogelijk, om te keren. En het hoeft ons niet eens zwaar te vallen. Want in Christus is de over winning behaald, de schuld ver zoend. Alzo luidt "het woord des Heren - voor ons, en voor de we reld! Renesse. F. A. v. L. In verschillende plaatsen op Schouwen-Dui veland wordt momenteel een nieuw systeem op verwarmingsgebied, waarbij een isolerende stof wordt gespoten tussen spouw- en buiten muren, in toepassing gebracht.. De foto toont een bedrijf in Zierikzee dat een dergelijke behandeling ondergaat, waardoor in het winterseizoen een aanzienlijke bespa ring op de brandstoffenrekening mogelijk zal zijn. I W.V.,V„WA,V,AA.V In Opatija (Zuid-Slavië) wordt van 30 augustus tot 6 september een conferentie over politieke we tenschap gehouden, waaraan een honderd deelnemers uit Europa, Afrika, Azië en Amerika zullen deelnemen. Een der inleiders op de conferentie is mr. dr. J. Barents hoogleraar in de wetenschap der politiek te Amsterdam. Koningin Elizabeth van België is woensdag naar Zuid-Slavië ge vlogen. Zij zal op uitnodiging van de Zuid-Slavische regering een muziekfestival te Dubrovnik bij wonen. Zij reisde met een D.C.-6 die president Tito speciaal voor haar naar Brussel had gezonden. De V.S. en Oostenrijk hebben woensdag een accoord getekend betreffende een toenemende Ame rikaanse hulp op het gebied van het vreedzaam gebruik van kern energie. Admiraal Amaral Peixoto is benoemd tot Braziliaans minister van transport en verkeer. Waarne mers zijn van oordeel, van deze benoeming, een reorganisatie van het kabinet inluidt, die verschei dene weken kan duren. De admi raal is voorzitter van de sociaal democratische partij, die de tegen woordige minister van oorlog, maarschalk Teixeira Lott, als kan didaat voor het presidentschap heeft aangewezen. De conferentie van transatlan tische scheepvaartmaatschappijen voor personenvervoer hebben woensdag te New York een verla ging van tien procent van de pas sage voor emigranten naar de Ver enigde Staten bekend gemaakt. Deze verlaging geldt voor 1960 met uitzondering van de tijd van 1 juli tot 31 oktober. Bij Andover in de Amerikaanse staat New Hampshire is woensdag een tankvliegtuig van de Ameri kaanse luchtmacht tijdens een oefenvlucht in brand gevlogen en neergestort. De zeven bemannings leden kwamen om het leven. iHamburg heeft zijn 150.000 dui ven de oorlog verklaard. Het is van plan het aantal duiven ingrij pend te beperken, waartoe de vo gels met vergiftigd graan worden gevoerd. Bij graafwerk te Rosnice in Oost-Bohemen is een skelet ge vonden dat vermoedelijk van een jager uit de klokbekercultuur (cir ca 1700 jaar voor Christus) is. Bij het skelet lagen een bronzen dolk en armband. In de Belgische staatscourant is woensdag de wet afgekondigd waarbij prins Albert van Luik, die onlangs in het huwelijk trad met prinses Paola Ruffo di Calabria, een jaarlijkse toelage van 3.500.000 frank krijgt. Een onafhankelijke commissie heeft de regering van Singapore geadviseerd, de diploma's van de Chinese Nanjang-Universiteit niet te erkennen, omdat het peil van het onderwijs te laag is. De Nan jang-Universiteit is de trots van de Chinese gemeenschap van Singa pore. Koninklijke gift voor Anne Frankstichting AMSTERDAM, 23-7. De Konin- gin en de Prins hebben een gift ge schonken aan de „Anne Frankstich ting" te Amsterdam, die zich het algeheel herstel van het Anne Frankhuis aan de Prinsengracht ten doel heeft gesteld. Het „Achterhuis" hoopt men na restauratie te bren gen in de oorspronkelijke toestand ten tijde dat Anne en haar familie aldaar waren ondergedoken; het voorhuis wordt ingericht tot inter nationaal ontmoetingscentrum voor de jeugd. Indische Nederlanders in de Ver. Staten NEW YORK, 23-7. Gisteren Eijn met het Nederlandse passagiers schip „Grote Beer" 166 Indische Nederlanders in de V.S. aangeko men. Zij vormen de eerste groep Indische Nederlanders die onder de quotum van de zogenaamde Pastore-Walter-Act (act. pl. 85- 892) naar de V.S. emigreren. Het grote aantal was aanleiding voor de Amerikaanse pers er enige aan dacht aan te geven. In de toekomst zullen steeds grotere groepen Ne derlanders, die tijdens de Indone sische boycotactie en ook vóór die actie, hun geboorteland verlaten moesten, naar de V.S. emigreren. Ingezonden mededeling 'n betrouwbaar zwitsers l anker horloge Nasser over vriendschap CAIRO, 23-7. Ter gelegenheid van de zevende verjaardag van de Egyptische revolutie heeft presi dent Nasser woensdag in Cairo nogmaals verklaard dat de V.A.R. met alle landen, Engeland, de V.S., Frankrijk en de Sowjet-Unie inbe grepen .vriendschappelijke relaties wil aanknopen. Maar deze betrek kingen moeten gebaseerd zijn op rechtvaardigheid en gelijkheid. Hij zei voorts dat hij de minister van binnenlandse zaken van de provin cie Syrië, Adbel Hamed Serrai, naar Bagdad had gestuurd' om er bij de regering-Kassem op aan te dringen binnenlandse onlusten te voorkomen. Ingezonden mededeling 1 X per week naar de BIOSCOOP FEUILLETON door LUCIEN LELONG „Dat di© vent een rol speelt en de echte Clarenbough niet is, we ten wij allebei. Maar wanneer hij die rol nu een beetje behoorlijk speelde, zou ik er nog de sportieve kant van kunnen zien. Wat ik ech ter hoor „Wie heb je gesproken?" wou Clare weten. „Een van de dames van het co mité, en die vertelde me niet zo heel veel moois over die mr. Cla renbough over de manier waarop hij zich met het zwakke geslacht bemoeit". „Wat vertelde ze je?" „Ja, feiten heeft ze niet genoemd. Daarvoor geneerde ze zich geloof ik een beetje. Maar ze gaf me ge noeg te verstaan". „Wat was het voor een dame? Oud of jong? Mooi of lelijk?" „Hm, aan de verkeerde kant van de vijf en dertig, zacht gezegd. Maar ze was charmant genoeg". „Pas op met wat vrouwen zeg gen over vrouwen. Er zitten onder dat gras talloze addertjes". „Dus je wou zeggen dat ze uit jaloezie „Ja, jij kent de vrouwen, Clare, Misschien beter dan iemand anders. Misschien heeft die dame alleen maar geprobeerd een beetje te rod delen. Maar leuk vind ik het niet". „Ik vind die hele kwestie-Cla- renbough nogal grappig", meende Clare. Hij bracht het er gisteren avond keurig af. Ik zou zeggen handel alleen op grond van feiten, die je zelf waarneemt en laat je niet beïnvloeden, alvorens je han delt...." Met dat advies in de oren zette Colverton zich in de lounge en be studeerde de krant, terwijl Clare zich naar haar kamer begaf. De gérant, tuk op een praatje, draaide rond hem heen. „Ik hoor, dat er in Meeldam ook een Amerikaan logeert", begon hij. „Ja, dat hoorde ik ook", gaf Col- verton weinig geïnteresseerd toe. „Hij was vanmorgen hier", ging de gérant verder. Nu ontwaakte Colvertons inte resse. „Wat is de wereld toch klein", mediteerde de logementhouder. „Twee Amerikanen; uit zo'n groot land allebei vlak in de buurt en als ze elkaar dan ontmoeten, blij ken ze elkaar nog te kennen ook". Colverton was nu zeer belang stellend. „Kende die meneer uit Meeldam mij?" „U niet wellicht, maar de dame, uw secretaesse. Ze hebben zeker wel een uur met elkaar gepraat". „Onatuurlijk", zei Colver ton. „Ja, dat klopt. Het was me door het hoofd gegaan". En hij verdiepte zich weer in z'n krant. Maar hij las niet. Steeds vroeg hij zich af: wat had Clare met die oplichter, die gewaande mr. Cla renbough, te maken? Had ze hem daarom verdedigd? Laat j© niet beïnvloeden, had ze gezegd. Nee, Clare, peinsde hij, ik zal mij niet laten beïnvloeden, niet door di# 14 mevrouw maar ook niet door jou. Ik zal handelen naar de feiten. En ik geloof, dat het tijd wordt, dat er zo langzamerhand iets gebeurt. Ik zal morgen meer eens naar Am sterdam gaan en de zaak eens door praten met mr. Morris. Die is pre cies op de hoogte met alle gerech telijke aangelegenheden in dit land en zal wel weten hoe dat varkentje gewassen moet worden Want het zaakje wordt me nu zo langzamer hand een beetje te duister. 0 Riek de Ruiter fietste op het rij wielpad langs de weg, die van Meeldam leidde naar de grote hoofdverkeersweg. Ze was in een opgewekte stemming. Het was mooi weer, ze was vrij, ze hield van de buitenlucht en van de wijde velden rondom Meeldam. Ze had in haar ogen iets van de blik, waar mee de zeeman tuurt over de wij de zee en naar verre horizonten. Er waren heel wat zeelui In haar familie en meermalen vroeg zij zich af, waarom ze het vrij dorre bestaan van onderwijzeres gekozen had. Een keus was het eigenlijk niet geweest; het was de goedkoop ste manier om de nodige fundamen tele kennis te verkrijgen en daarop voort te bouwen. Want ze wist, wanneer ze haar doel had bereikt, dan zou ze niet in Holland blijven. Dan ging ze de wijde wereld in. Ze kende de opvattingen van haar vrouwelijke kennissen, dat ze „haar beste tijd voorbij liet gaan". Maar Riek de Ruiter vond, dat ze haar tijd heel goed gebruikte; vooral deze middag. (Wordt vervolgd)

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1959 | | pagina 5