Persoonlijke weigeringen en interne
tegenstellingen één der oorzaken
A
Het Panama-kanaal
SER=advies advies over het in 1959 en 1960
te voeren sociaal-economisch beleid
HET JONGE GESLACHT
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE WOENSDAG as APRIL 195» NO. IWM
Opening van zaken over mislukte kabinetsformatie
Prof. de Quay streefde naar chr. sociaal beleid
's-GRAVENHAGE, 28-4. De ex-kabinetsformateur, prof. mr. J. E. de
Quay, heeft vanochtend in den Haag een persconferentie gegeven, maar
hU vroeg zich af of bU nog wel Iets nieuws zou kunnen mededelen,
omdat de pers in het algemeen reeds zo goed op de hoogte was, zelfs
van het denken en de overwegingen van de formateur. Er waren per
sonen, die alleen met de formateur wilden spreken als niemand daarvan
op de h«ogte zou z\jn. Enkelen lazen echter In de trein naar den Haag
in het ochtendblad, dat z(j waren aangezocht. Zulke dingen ztfn voor
een formateur wel een handicap.
Wat nu de oorzaak van de mis
lukking betreft, wilde prof. De
Quay deze voor een deel bij zich
zelf zoeken. Hg Is ervan overtuigd
dat, wanneer hij deze partij Saa*
analyseren, hij tot de conclusie zal
komen, dat h\j sommige dingen an
ders had kunnen doen en dat hij
dan misschien wel geslaagd zou
zijn.
Eén der oorzaken van het vast
lopen van zijn pogingen is gelegen
ln de lange tijd, welke zij in beslag
namen. Deze lange tijd was eer te
wijten aan persoonlijke weigerin
gen zowel als aan de interne tegen
stellingen bij bepaalde groeperin
gen.
Het tijdverlies, geleden door ver
schillende weigeringen, achtte de
ex-formateur overigens begrijpe
lijk. Voor de betrokkenen zaten er
vaak heel grote persoonlijke con
sequenties aan vast. Komen er dan
verscheidene weigeringen achter
elkaar, dan komt er een zekere de
valuatie in de functie waarvoor de
betreffende personen zijn aange
zocht. Prof. De Quay legde er ech
ter de nadruk op, dat niemand der
genen die weigerden, enig verwijt
treft.
Interne moeliykheden
Over interne moeilijkheden in
bepaalde groeperingen wilde de
Brand op
Nederlandse tanker
KOPENHAGEN, 28-4. Aan boord
van het Nederlandse tankschip
„Caltex Gorinchem" uit Rotterdam
is vanmorgen bjj het lossen van
twee miljoen liter gasolie in de
haven van Kopenhagen brand uit
gebroken, die vry spoedig kon wor
den bedwongen.
Het schip werd uit de haven ge
sleept om te voorkomen dat het
vuur, dat was ontstaan in de pomp-
installatie, zou overslaan naar een
Duits tankschip in de nabijheid. De
havenbrandweer slaagde er in het
vuur meester te worden voor het
kon overslaan naar de laadruimten
van het Nederlandse schip. De
„Caltex Gorinchem" kon later naar
de kade terugkeren om verder te
worden gelost.
heer De Quay zich niet uitlaten,
om het voor zijn opvolger niet nog
lastiger te maken. Er is dus nie
mand aan te wijzen - aldus prof.
De Quay - die de zaak kapot ge
maakt heeft. Geen persoon, partij
of fractie kan verantwoordelijk
worden gesteld voor de mislukking.
Dit was hetgeen prof. de Quay
uitzichzelf had mede te delen. Hij
heeft daarna nog enige vragen be
antwoord.
Hij heeft van begin af aange
stuurd op een program, gebaseerd
op een christelijk sociaal beleid. Of
een brede basis daarvoor ook waar
borg zou zijn geweest, hangt zijns
inziens af van de personen die in
het kabinet zouden zitting nemen.
Voorts heeft hij gestreefd naar een
zogenaamd extra-parlementair ka
binet. Daartoe pleegde hij overleg
met fractievoorzitters aangaande
enkele punten van het beleid.
Daarna heeft hij naar personen ge
zocht.
Ten aanzien van de binding was
er essentieel verschil van mening
met de fractievoorzitter van de
Partij van de Arbeid. Prof. De Quay
is uitgegaan van de onderstelling:
geen materiële, alleen morele bin
ding van de fracties. Hij rekende
daarbij op een constructieve oppo
sitie.
Ten slotte antwoordde prof. De
Quay nog op een desbetreffende
vraag, dat na het essentiële ver
schil van mening over de binding
der fracties, met de voorzitter van
de fractie van de Partij van de Ar
beid niet meer over programpunten
is gesproken.
De kabinetsformatie
's-GRAVENHAGE, 28-4. Het ka
binet der Koningin deelt mede:
H.M. de Koningin heeft heden
ochtend voor een conferentie in het
Huis „Ten Bosch" achtereenvol
gens ontvangen: mr. J. A. Jonk
man, voorzitter van de Eerste Ka
mer, mr. L. G. Kortenhorst, voor
zitter van de Tweede Kamer en dr.
A. A. L. Rutgers, vice-president
van de Raad van State.
De Koningin had voor dinsdag
middag achtereenvolgens uitgeno
digd voor een conferentie in het
Huis ,.Ten Bosch", de fractievoor
zitters van de Katholieke Volks
partij, van de Partij v. d. Arbeid,
van de Volkspartij v. Vrijheid en
Democratie, van de Antirevolu
tionaire Partij en van de Christe
lijk Historische Unie, resp. de heren
prof. mr. C. P. M. Romme, mr. J.
A. B. Burger, prof. mr. P. J. Oud,
dr. J. A. H. J. S. Bruins Slot en dr.
H W. Tilanus.
Chinees Volkseongres wil „beëindiging
abnormale betrekkingen met India"
PEKING, 28-4. De besloten ver
gadering van het Volkscongres,
waar de afgevaardigden opnieuw
kritiek op India's „expansionisme"
lieten horen, heeft dinsdag een re
solutie over Tibet aangenomen,
waarin wordt aangedrongen op een
spoedige beëindiging van de abnor
male betrekkingen tussen China en
India.
De resolutie, eenstemmig aange
nomen en lulde toegejuicht door de
Zeventienjarige
beschoot negers
RICHMOND (Virginia, V.S.), 28-4.
Gemeld is, dat zes jonge negers
zondag jl. te Richmond, in de Ame
rikaanse staat Virginia, vanuit
twee auto's door blanke jongelui
werden beschoten Twee der ne
gers, die buikschoten, kregen, wer
den ernstig gewond.
De politie is er thans is geslaagd
de betrokken blanke jongelieden,
eveneens zes in getal, te arreste
ren. Gebleken is, dat de schoten
door de zeventienjarige Gerald
Kennedy uit een jachtgeweer wer
den gelost. Kennedy is gevangen
gezet, terwijl de vijf anderen tegen
betaling van een borgstelling van
2 500 dollar per persoon, voorlopig,
in afwachting van de behandeling
van hun zaak door de rechter, op
vrije voeten zijn gesteld.
afgevaardigden, geeft uitdrukking
aan de spijt over de „recente bij
zonder onvriendelijke uitlatingen
en daden van bepaalde Indiase po
litici die zich met China's binnen
landse aangelegenheden bemoeien".
Het Congres hechtte voorts zijn
goedkeuring aan de samenstelling
van het nieuwe kabinet (staatsraad)
waarin de vice-premiers Tsjen-Ji
minister van buitenlandse zaken en
Peng Te-Hoeai minister van defen
sie zijn gebleven. Mevrouw Tsjien
Jing werd minister van binnenland
zaken in de plaats van Hsie
Tsjoeeh-Tsai die maandag presi
dent van het opperfgerechtshof
werd. Het ministerie van justitie
werd evenals dat van oppertoe
zicht opgeheven; de taak van de
eerste zal voortaan door het opper-
gerechtshof waargenomen worden.
In plaats van twaalf zijn er thans
16 vice-premiers.
De Sowjet-pers van dinsdag
wijdt geen regel commentaar aan
de recente benoemingen in China.
Men laat het bij een aankondiging
van twee zinnen.
Achillespees van de Amerikaanse verdediging
fagpgs -060155:
Hoe de operette-achtige revolu
tionaire beweging in Panama ook
zal verlopen, één ding is in ieder
geval zeker; de Verenigde Staten
zullen de baas blijven in dit repu-
biekje met nog geen miljoen inwo
ners. Wie er president is of wordt
interesseert de Amerikanen slechts
weinig, slechts één zaak ligt hun
uiterst na aan het hart, namelijk
het Panamakanaal
Gedurende de tweede wereld
oorlog werd het kanaal dag en
nacht bewaakt door 50.000 Ameri
kaanse soldaten. De betekenis wel
ke de Verenigde Staten aan het
Panamakanaal hechten, verklaart
ook de energie waarmede zij in
grijpen in de binnenlandse aange
legenheden van de Midden-Ameri
kaanse staten, wanneer de Noord-
Amerikanen verwachten dat de po
litieke ontwikkeling in die landen
hun belangen in de kanaalzone in
gevaar zou kunnen brengen (Gua
temala).
Per slot van rekening Is het
staatje Panama een Noord-Ameri
kaanse creatie. Aanvankelijk maak
te Panama deel uit van Columbia,
maar in 1903 riep een opstandige
beweging de onafhankelijkheid van
Panama uit. De Verenigde Staten
haastten zich de nieuwe staat en
zijn regering te erkennen en er een
verdrag mede te sluiten waarbij de
soevereiniteit over de kanaalzone
aan de Verenigde Staten werd
overgedragen. De Noordamerikanen
betaalden in eens 10 miljoen dollar
en verder jaarlijks 250.000 dollar
welk bedrag bij het akkoord van
1955 werd verhoogd tot bijna twee
miljoen dollar per jaar.
Ingezonden mededeling
Een
verrassend lekkere
sigaret
20 STUKS 75 CT
ALMELO. De politie te Almelo
is op het spoor gekomen van èen
aantal diefstallen die over een be
paalde periode in het gemeentelijk
slachthuis zouden zijn gepleegd.
Naar aanleiding hiervan is de Al
melose slager B. gearresteerd. Gro
te hoeveelheden spek zouden in het
slachthuis geregeld gestolen zijn
ten nadele van de engros slachter
G. G. van Rooyen te Almelo.
KERKNIEUWS
De samenkomst in de
Grote Kerk op 30 april
Gebruik van kerktelefoons mogelijk
Men verzocht ons de gemeente
leden van de Gereformeerde en
Christelijk Gereformeerde kerken
te Zierikzee die in het bezit zijn
van een kerktelefoon er op te wil
len wijzen dat zij van deze appara
ten gebruik kunnen maken voor
het beluisteren van de in de Grote
Kerk te houden samenkomst op
Koninginnedag. Door speciale voor
zieningen kon hierin worden voor
zien. Uiteraard kunnen de Her
vormden ook nu, alt altijd van hun
kerktelefoon gebruik maken.
Ger. Kerken
Beroepen te Borne: A. E. van der
Woude, kand. te Amsterdam; te
Oude Pekela: F J. van der Wal,
Eria (Dr.) (verbeterd bericht).
Bedankt voor Andijk (vac. J.
Vegh): A. L. Janse de Jonge, Oost-
voorne.
Chr. Ger. Kerk
Tweetal te Haamstede-Kerkwer-
ve: D. Slagboom, 's-Gravenzande
en C. van der Weele, Leiden.
Maatregelen voor verruiming van bestedingen aanvaardbaar
's-GRAVENHAGE, 29-4. Het lang verbeide advies van de Sociaal-
Economische Raad aan de regering over het in 1959 en 1960 te voeren
sociaal-economisch beleid, is vandaag door de regering voor publikatie
vrijgegeven. De S.E.R. heeft het advies, dat is voorbereid door de Com
missie ontwikkeling nationale economie van de Raad, In ztfn besloten
vergadering van vrijdag 24 april jl. vastgesteld.
Australië
wil immigranten
aantrekken
CANBERRA, 28-4. Alexander
Downer, de Australische minister
belast met immigratiezaken, heeft
dinsdag een oproep gedaan tot me
dewerking bij het lanceren van van
verbeeldingskracht getuigende
denkbeelden om emigratie uit En
geland en het Europese vasteland
naar Australië te bevorderen.
Downer verklaarde dat er onder
de volken van deze landen geen
spontane aandrang tot emigratie
meer bestaat en dat het „grote re
servoir" van verplaatste personen
en vluchtelingen thans was uitge
put.
„Australië heeft thans, op het ge
bied der immigratie, te kampen
met toegenomen concurrentie van
andere landen, met name Canada
Laatsgenoemd land heeft nog het
voordeel, dat het dichter bij Euro
pa ligt", aldus Downer,
Dodelijk
verkeersongeval
LEEUWARDEN, 28-4. Te Harde-
garijp is vanmorgen de 21-jarige
ongehuwde T. Feenstra uit Zend-
bulten om het leven gekomen.
Feenstra stond met een klant bij
zijn groentenkar aan de kant van
de rijksweg en werd aangereden
door een uit Leeuwarden afkomsti
ge zandauto, die een andere wagen
inhaalde en daardoor op de linker
weghelft reed. Feenstra en de
vrouw die bij hem stond werden
door de zandauto gegrepen. De
jongeman werd op slag gedood. De
vrouw moest met een gebroken
sleutelbeen en een hersenschud
ding naar het ziekenhuis te Leeu
warden worden gebracht.
Tweede lustrum
Raad van Europa
's-GRAVENHAGE, 29-4. De „Eu-
ropese Beweging in Nederland"
houdt op zaterdag 2 mei a.s. in de
vergaderzaal van de Tweede Ka
mer der Staten-Generaal te 's-Gra-
venhage een bijeenkomst ter gele
genheid van het tweede lustrum
van de Raad van Europa.
Op deze herdenkingsbijeenkomst
zal het woord worden gevoerd door
o.a. mr. J. M. A. H. Luns, minister
van Buitenlandse Zaken.
In zijn algemene conclu-
s i e met betrekking tot het in 1959
en 1960 te voeren sociaal-econo
misch beleid, zegt de Sociaal-Eco
nomische Raad in zijn advies dat
de toetsing van de in de genoemde
jaren te verwachten ontwikkeling
van de sociaal-economische situatie
hem tot de overtuiging heeft ge
bracht, dat maatregelen die voor
die jaren zouden resulteren in een
zekere verruiming van de beste
dingen aanvaardbaar kunnen wor
den geacht.
De Raad is verdeeld over de
vraag welke omvang de bestedings-
verruiming kan aannemen en over
vraag in welke mate biertoe
reeds in 1959 kan worden overge
gaan. Mede als gevolg daarvan
wordt de vraag welk complex van
beleidsmaatregelen als een aan
vaardbaar geheel kan worden be
schouwd verschilend beantwoord.
Elke van de voorgestelde com
binaties van beleidsmaatregelen -
aldus de Raad in zijn algemene
conclusie o.m., vormt een samen
hangend geheel, voortvloeiend uit
de visie van de voorstanders van
de desbetreffende combinatie op de
economische situatie in 1959 en 1960
en uit hun opvatting omtrent de
rangorde van verwezenlijking van
verlangens. De verschillende maat
regelen kunnen niet geïsoleerd
worden bezien, aldus de S.E.R.,
maar slechts in samenhang met de
overige tot dezelfde combinatie be
horende maatregelen.
De voorgestelde combinaties van
beleidsmaatregelen bevatten ten
dele gelijkluidende aanbevelingen
en wel ten aanzien van de huur
verhoging, de overheidsinvesterin
gen in de ontwikkelingsgebieden
en de verhoging van de toe- en bij
slagen op invaliditeits- en ongeal-
lenrenten.
Met betrekking tot de huurver
hoging Is in elk van de combina
ties voorzien in een huurverhoging
per 1 april 1960 van vijf-en-twintig
procent.
Bovendien zijn de combinaties
gelijkluidend voor wat betreft het
peil van de overheidsinves
teringen in ontwikkelingsge
bieden ter verbetering van de in
frastructuur, waardoor de voor
waarden worden geschapen voor
het verminderen van het hoge ni
veau der structuurwerkloosheid in
deze gebieden. Overheidsinveste
ringen in de orde van grootte van
vijftig miljoen gulden per jaar
acht de Raad hiertoe gewenst.
Beleidsmaatregelen
Een deel van de Raad
(twintig van de op het moment der
behandeling aanwezige 42 leden
van de Raad) beveelt het volgende
complex van beleidsmaatregelen
aan:
a. Vrijheid tot het verbeteren van
de lonen als resultaat van het
bedrijfstaksgewijze c.q. onder
nemingsgewijze overleg gepaard
gaande met een verwerking van
de huurprijs 1957 en de vrij
heid een verdere vermindering
van het gemeenteklasseverschil
in de uurlonen tot negen cent
per uur overeen te komen.
b. Een huurverhoging per 1 april
1960 van in beginsel 25 pro
cent als landelijk gemiddelde
voor met name aangeduide
groepen woningen. Deze huur
verhoging wordt beschouwd als
een eerste stap die, zoals de si
tuatie zich thans laat aanzien,
binnen afzienbare tijd dient te
worden gevolgd door een
tweede, waarover het beraad
thans wordt voortgezet.
Onderzoek naar de wenselijk
heden en mogelijkheden van
een minimumloonregeling.
Getemporiseerde afschaffing
van de consumentensubsidie op
melk. (De hoogte daarvan kan
voorshands op drie cent per
liter worden gesteld volgens dit
deel van de S.E.R.), door een
verhoging met één cent per
liter per 1 oktober 1959 en per
1 juli 1960, het eventueel res
terende deel van de subsidie
per 1 oktober 1960 tot een ma
ximum van één cent per liter.
Ter compensatie ineens van de
voorgestelde verhoging van de
melkprijs: een verhoging van
de kinderbijslag met drie cent
per kind per dag, gepaard
gaande met een verwerking
van de huidige duurtetoeslag
en een adequate verhoging van
de A.O.W.- en A.W.W.-uitke-
ringen.
Een loonmaatregel per 1 april
1960 ter volledige compensatie
van de huurverhoging, in de
vorm van een huurbijslag.
Voorlopig wordt geschat dat
deze tot een loonsomstijging op
jaarbasis van circa 2% tot 3
procent zal leiden.
De loonsverhogingen worden
niet doorberekend in de prijzen
met dien verstande dat bij
loonsverhogingen op grond van
algemene loonmaatregelen
(huurbijslag 1960) op deze regel
uitzonderingen kunnen worden
gemaakt.
Overheidsinvesteringen tot een
bedrag in de orde van grootte
van vijftig miljoen gulden per
jaar in de ontwikkelingsgebie
den.
Een verhoging van de toe- en
bijslagen op de invaliditeits- en
ongevallenrenten van de bene
den 65-jarigen.
Onderzoek naar de meest ge
wenste loonopbouw.
FEUILLETON
„Pier, jongenl Wat ben jij van
plan?"
Eerst nu drong haar vermoeden
in volle werkelijkheid tot hem door;
ze had klaarblijkelijk gedacht dat
hij de zee in zou lopen of iets der
gelijks zou doen! En aan zijn ver
wonderde gezicht zag zij meteen,
dat dit niet het geval was en met
een begreep zij, dat hij slechts on
gezien had willen aftrekken. Op
dit ogenblik begrepen zij elkaar
volkomen, zonder dat er veel ge
zegd werd. Maar ten slotte vond
hij toch weer woorden en met
woeste gebaren vertelde hij wat er
gebeurd was.
„Och wees maar stil, Pier. Ik heb
het al begrepen Maar is dit ook
niet een beetje jouw schuld?"
„Waarom dan moeder? Tante
Lein had toch gelijk? Ik werd toch
om m'n kleren uitgelachen?"
„Dat kan wel, maar dan had je
ons dat toch wel eens kunnen
schrijven? Ik keek elke dag uit
naar bericht van je, maar je stuur
de nooit een brief of een kaart".
„O en daarom moet dat hier zó
gaan! Nou snap ik het!"
„Nee Pier, maar je vader was al
kwaad, dat je geen boer wou wor
den. Wacht nu maar rustig af en
wees wat vriendelijk voor hem, dan
wordt het vanzelf wel goed. En
trek de volgende keer je boeren
pak maar weer aan, dan komt alles
weer goed".
Hij stampte op de grond. „Ik denk
er niet over, moeder! Nou niet.
meer!"
„Wat ben je dan van plan?"
„Ik ga terug, mueder. En als ik
hier niet in een behoorlijk pak mag
komen, kom ik net zo lief niet.
Maar jij mag me natuurlijk komen
opzoeken bij oom en tante'"
Onwillekeurig moest ze toch
glimlachen. „En hoe ga je nu te
rug?"
„Over de dijk naar VHsslngen,
moeder. Ze zullen niet de lol heb
ben dat ze me uitlachen".
„Schiet dan maar gauw op, want
over een uur is het al donker".
„Goed. Dag moeder!"
„Dag Pier. Volgende week kom ik
wel".
Maar hij was al weg. Het water
sopte in z'n schoenen. Gelukkig dat
moeder zijn natte voeten niet ge
zien had, nu kon hij eindelijk op
schieten. De eerste paar honderd
meter bleef hij op de helling aan
de zeekant lopen, toen, voorbij de
bocht, ging hij over de kruin ver
der. Het was een wandeling van
zeker anderhalf uur en er stond
een flinke westerbries, maar de
verbittering gaf hem kracht. Hij
zag deSate zon lichtflitsen uitgieten
op de golven en stapte voort. De
zon raakte de kim en nog was hij
onderweg. Het was inderdaad al
donker, toen hij bij het terrein van
de nieuwe haven van de dijk af
daalde naar een landweg. Vandaar
was het nog drie kwartier lopen
naar de elektrische tram. Hij was
doodop toen hij die avond weer
voor het huis van oom Eine stond.
Oom deed zelf open.
In het lamplicht dat naar buiten
viel zag hij de jongen staan en met
een zag hij zijn gescheurde kleren,
zijn modderige schoenen en zijn
verhitte gezicht. Hevig geschrok
ken trok hij Pier naar binnen, den
kend dat er een ongeluk was ge
beurd. Aan zijn stem hoorde tante
Lein een ongewone klank en ook
zij kwam de gang in. En daar
barstte al de opgekropte bitterheid
en de vernedering los in een bevrij
dend gehuil.
Ofschoon meneer Jasperse vond
dat zijn vrouw wel wat erg vlot en
doortastend was opgetreden, was
hij verstandig genoeg om dat nu
niet te zeggen. Hij klopte Pier op
de schouder en zei, dat hij zich niet
op de kop moest laten zitten en dat
hij een flinke kerel was geweest
om over de zeedijk terug te keren.
En tante Lein troostte hem zoals
zijn moeder het niet beter had kun
nen doen Gelukkig waren- de
nichtjes die avond niet thuis, zodat
vrijuit gesproken kon worden. De
jongen gloeide van trots, nu oom en
tante zo zijn partij kozen. De weg
naar het Vroonhof zou hij niet weer
hoeven te gaan. Moeder zou hem
hier kunnen opzoeken en vader?
Och, die zou vanzelf wel bijdraaien
meende oom. 't Zou toch te gek
zijn als hij om zo'n bijkomstigheid
zijn jongen niet meer zou willen
zien?
Met een gevoel van grote veilig
heid en geborgenheid sliep Pier die
avond in,
(Wordt vervolgd)
