ERICH LANGE Vaak werd eenzelfde kamer door opeenvolgende generaties gebruikt K2r helpt direct tegen etensvlekken, vat, zonder kringen du/or*g trein tot stoppen Brief aan Oma STAD EN PROVINCIE inwrijven laten drogen afborstelen Zierikzee, begin 19e eeuw ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE vrijdag 17 april 1959 No. 18549 WIJ OUDERS l ?WK#c8c*<*OScK8eloK „Mammie mag ik oma een brief schrijven?" vraagt Lieske. Ze zit in de tweede klas van de lagere school. Ze is pas acht geworden en heeft op haar verjaardag van oma een prachtig doosje kinderpostpa pier gekregen. Lieske is daar zo verschrikkelijk trots op, dat het geen wonder mag heten, dat ze brandt van verlangen, om oma te laten zien, hoe goed ze het post papier weet te gebruiken. „Dat is goed, pop", moedigt moeder aan. „Kom hier maar fijn aan tafel zit ten, dan heb je de ruimte en kan niemand je hinderen". Met het tongetje uit de mond gaat Lieske aan de arbeid. Het is de eerste brief die ze in haar le ventje schrijft en het betekent voor haar een heel karwei. Moeder laat haar rustig haar gang gaan en be moeit zich nergens mee. Ze leidt haar dochtertje niet af, door tel kens over haar schouder te komen kijken, hoe het gaat. Moeder vindt, jlat dit Lieske's aangelegenheid is en ze het dus ook helemaal zelf op moet knappen. Na een dik half uur komt Lieske haar heel triomfantelijk de brief brengen. Moeder heeft plezier in de fantasie van de kleinet die op haar eigen kinderlijke manier aller lei voorvallen uit haar leventje aan oma verteld heeft. Natuurlijk ziet moeder wel, dat er heel wat schrijf- en taalfouten in staan, maar ze vindt het niet nodig Lieske daar over te onderhouden. Haar de juis te spelling van de Nederlandse taal bij te brengen is de taak van de juf op school. Dit is een brief, die op eigen initiatief geschreven is. En wat mag je dan nog verwachten van een peuter, die pas in haar tweede leerjaar zit? Bovendien gaat moeder van het standpdnt uit, dat oma een origi nele brief van haar kleindochter méér zal waarderen dan een exem plaar, dat door moeder bijgevijld is. Er wordt een postzegel op de enveloppe geplakt en Lieske mag de brief zelf op de bus gaan bren gen. De hele verdere dag heeft ze het er nog druk over. Wat zal oma wel zeggen, als ze de brief krijgt? Zal ze het niet vreselijk knap van Lieske vinden? Een weekje later, het is zondag, komt oma op bezoek. Lieske stormt dadelijk op haar af. Ze is de brief nog niet vergeten. „Oma, oma, hebt u de brief ge kregen? Vond u hem niet mooi?" Maar oma antwoordt streng: „Nee, ik vond hem helemaal niet mooi. Je bent me tegen gevallen, Liesbeth. Ik wist niet, dat jij zo slordig schreef en zoveel fouten maakte, anders had ik je dat mooie postpapier niet gegeven. Ik dacht, dat je daar groot genoeg voor was, nu je al in de tweede klas zit, maar daar heb ik me blijkbaar in ver gist". Ineens smelt Lieske weg in tra nen. Ze weet met haar verdriet geen raad en oma schrikt er van. „Kom kindje, wat is dat nou. Je krijgt toch geen straf voor die slordige brief". Tegen haar schoondochter zegt oma later: „Begrijp je dat nu? Ik deed haar toch niets. Ik wees er haar alleen op". „Dat was voor haar al erg ge noeg", zacht moeder zacht. „U weet niet, wat u haar aangedaan hebt. Wat u tegen haar zei, was veel er ger dan een pak voor haar broek, voor iets, wat ze verdiend had. Ze heeft die brief zo mooi en goed ge schreven als ze kon. Ze heeft er al haar best op gedaan en was er trots op. Die foutjes kon ze niet helpen, omdat ze die woorden nog niet ge leerd had. Daarom heb ik haar ook niet verbeterd. Door wat u zei, voelde ze zich diep vernederd en ontmoedigd. En dat vind ik zo jam mer voor haar". MARCELLE. Ernstige treinramp op het nippertje voorkomen Op het spoorwegemplacement van Wilhelmsburg is altijd wel wat te doen. Hier worden de goederentrei nen geladen, die daarna vertrekken naar alle windrichtingen. Wilhelmsbrug is een voorstad van Hamburg, gelegen ten zuiden er van, aan de overkant van de Elbe. Zodra men, in noordelijke richting rijdend, de Elbe is gepasseerd, ko men de contouren van de haven stad Hamburg in zicht. Daar, in Hamburg, ligt het grote Haupt- bahnhof. Enkele honderden meters ervóór bevindt zich de post van Erich Lange, de wisselwachter. De 37- jarige Lange was zich bewust van zijn verantwoordelijkheid. Regel matig verrichtte hij uren lang zijn diensten, draaide hij de knoppen van zijn s'einbord om en niet één verkeerde handeling mocht hij ver richten of dit kon een ernstige ramp betekenen. De nacht van de 23ste april Ook in de nacht van de 23ste april 1958 was Erich Lange op zijn post. Zijn horloge wees twee uur. De München-expres was nu uit Ham burg vertrokken, ja, moest Wil helmsbrug reeds zijn gepasseerd. Dat betekende voor Erich Lange: nu wordt het gedurende enkele uren wat rustiger. Pas tegen de morgen zal de grote drukte weer beginnen. Elf jaren lang deed hij nu het zelfde werk, steeds weer hetzelfde. O, hij wist het wel: zijn functie ver eiste routine, de grootste routine, het bijna automatisch handelen. Maar een mens is toch wat anders dan een automaat; hij wil ook wel eens afwisseling hebben. Kan de sleurgang dan nooit worden door broken? Diezelfde nacht stond op het em placement van Wilhelmsburg goe derentrein 19091 klaar voor het vertrek via Hamburg naar Lübeck. Machinist Benno bracht de trein in beweging, stoker Walter keek door het zijraam naar buiten. Door Walters aderen stroomde het jonge bloed. Hij met zijn 22 jaren wilde wel eens wat anders dan Wilhelms- burg-Lübeck, Lübeck-Wilhelms- burg repetent. Maar de 50-jarige meester, die niet eens wist, hoeveel malen hij dezelfde route nu al had afgelegd, verlangde op zijn leeftijd niet zo erg meer naar verandering. De dingen hadden langzamerhand iets zo vertrouwds gekregen, dat het niet eens mee zou vallen, er af stand van te moeten doen. Zo reed trein 19091, als zo vele malen eer der, ook nu in de richting van de Elbe, Hamburg en Lübeck. De trein staat stil Plotseling ging de trein langza mer rijden. De wielen knarsten en piepten en het duurde niet lang of de twintig wagons lange sliert stond stil. Dat was meester Bcnno nog nooit overkomen, maar hij wist onmiddellijk wat er aan moest schelen. Een van de luchtslangen tussen de verschillende wagons moest losgeraakt of beschadigd zijn zodat automatisch de remmen wa ren gaan werken. Althans, dat was de meest waarschijnlijke oplossing van het raadsel. En dus klom de machinist van zijn machine, ge volgd door stoker Walter. Stuk voor stuk inspecteerden zij de koppelingen-van-de luchtslan gen. Dat ging niet eens zo heel een voudig, want het was behoorlijk donker en vindt dan maar eens een verborgen breuk! Toen ze tien, twaalf koppelingen hadden nagekeken, bromde de meester: „Natuurlijk zul je zien, dat de fout bij de laatste wagon zit". „Dan hadden we beter achteraan kunnen beginnen", merkte Walter snugger op. En Benno repliceerde weer: „Dat had je ook wel eens eerder kunnen bedenken". Machine zonder meester Machinist Benno was nu bij de 19e wagon aangekomen. „Hier moet het zitten", bromde hij Walter toe, die aan kwam lopen. En reeds wil de hij zijn inspectie voltooien, toen tot zijn grote ontsteltenis.... de trein in beweging kwam. Weer knarste en schuurde het onder de wielen en vóór de verbijsterde ma chinist, die als vastgenageld aan de plaats stond te kijken, van de eerste schrik was bekomen, zag hij reeds de rode lichten van de ach terste wagon aan zich voorbijgaan. Maar toen week plotsklaps de verbijstering en terwijl de locomo tief hijgend en puffend zijn stoom wolken de lucht in stootte, renden machinist en stoker als bezetenen achter hun trein aan. Maar deze, als een getemd dier, dat aan zijn kooi ontsnapt de vrijheid ruikt, bonkte voort, steeds sneller, steeds sneller. Machinist Benno als de oudste moest het eerst opgeven. Als ver suft viel hij neer en staarde met ogen van ontzetting de rode lichten van de trein, zijn trein, na. Walter zette door. Als een gek achtervolg de hij "de wiegelende lichten. Hij snakte naar adem, zijn mond was droog, maar hij won, hij won. Bij na kon hij de stangen van het trap je van de laatste wagon reeds grij pen. Nu mocht hij niet meer mis sen. Met zijn laatste krachten sprong hij naar voren, greep de stang en trok zich, nee, sleurde zich omhoog. Groot alarm Nu het remhokje binnen! De handrem in werking stellen! Walter deed het, met koortsachtige bewe gingen. Maar, het baatte niet. Geen teugels konden het op hol geslagen paard meer houden. Voort ging het, sneller, steeds sneller. Straks zou het monster zich te pletter lo pen tegen een der stootblokken van het Hannoverse Bahnhof. En wat zou dan Walters lot zijn? Hij wist het, hij had weinig keus. Hij moest óf de onvermijdelijke botsing of ontsporing riskeren óf van de trein springen. Hij koos het laatste. Hij sprong, tolde langs de spoordijk, schuurde met gezicht en handen over grind en stenen en bleef bewusteloos onder aan de dijk liggen. Terwijl de onbemande trein naar de spoorbrug over de Elbe daver- PROEVEN MET HET RUIMTEVLIEGTUIG X-15 Het ruimte vliegtuig X-15 is bevestigd onder de vleugel van een straalbommenwerper B-52. Het zal daarmee worden opge voerd tot een hoogte van ruim 10.000 meter. De lengte van de X-15 bedraagt 15 meter, de vleugelspanning is slechts 6,6 meter. renesse In het dorpshuis hield de afd. Renesse en o. van de Bond voor Veilig Verkeer een bindingsavond, waaraan medewerking werd ver leend door de Kon. Shell en het plaatselijke fanfarekorps „Luctor et Emergo". In zijn openingswoord richtte de voorzitter, burgemeester mr. G. F. Luinsingh Tonckens, in het bijzonder een woord van wel kom tot de vertegenwoordiger van de Shell en het fanfarekorps. In het kort gaf de voorzitter een uit eenzetting over het doel en de taak welke de Bond voor Veüig Verkeer zich stelt. Hierna opende het fan farekorps, onder leiding van haar directeur de heer H. Blom, het programma met enige pittige num mers marsmuziek, welke buitenge woon in de smaak vielen. Nadat, ten behoeve van de verkeersma- quette, het nog resterende aantal loten in de zaal was verkocht werd een tweetal door de Shell gratis be schikbaar gestelde films vertoond. Buitengewoon fraai was hierbij de Ingezonden mededeling Bins Brandend Maagzuur met een of twee Bennies! In een handomdraai bent U van die schrijnende pijn verlost. Ren- nies zijn smakelijk, makkelijk in te nemen - gewoon laten smelten op de tong - Geen wonder dat die legioenen van zuurbrandlijders zweren zij Rennies, het ongeëve naarde, meestgebruikte maagtablet over de gehele wereld. Ja - Rennies zijn een prachtmiddel en boven dien hygiënisch en gemakkelijk verpakt om in Uw zak of handtas mee te nemen. Ned. vliegers op dreef in Ver. Staten 's-GRAVENHAGE, 16-4. „Het aerobatische team van de Konink lijke Nederlandse Luchtmacht heeft voor het wereldluchtvaartcongres een vliegdemonstratie gegeven van het allerhoogste gehalte", heeft de chef van de Amerikaanse lucht machtstaf, generaal Thomas D. White, getelegrafeerd aan zijn Ne derlandse collega. Ook Prins Bern- hard was zeer enthousiast, zo heeft de Nederlandse luchtmachtstaf ver der vernomen. Jongen gedood op straat AMSTERDAM, 16-4. Gistermid dag omstreeks vijf uur werd het 7-jarig jongetje Pelle Aldendorff in de Hugo de Vrieslaan te Amster dam ernstig gewond op de rijweg aangetroffen. De jongen werd met een bloedende hoofdwond en ver moedelijk een schedelbasisfraktuur naar het Wilhelmina gasthui9 over gebracht en is daar overleden. Bij onderzoek is gebleken dat Pelle was gaan voetballen en met zijn kor nuitjes onderweg naar huis als laatste de weg overstekend door een rode vrachtauto met aanhang wagen is aangereden. De bestuur der is doorgereden. de, wierp machinist Benno de deur van een seinpost open. Gejaagd, met korte onsamenhangende zin nen, stootte hij uit wat er gebeurd was. De dienstdoende wachter graaide naar de telefoon. „Een on bemande trein nadert het Hanno verse Bahnhof. Leid om op ander spoor, anders volgt een ramp". Op het Hauptbahnhof rinkelden onmiddellijk tal van telefoons. „Al le treinverkeer dat het spoor van trein 19091 kruist stopzetten!" „De machinist heeft vergeten de stoom- regelaar af te sluiten. De trein heeft zichzelf in beweging gezet. Trein omleiden op ander spoor!" Wissel wachter redt Trein 19091 passeerde de Elbe. Trein 19091 stormde naar het Han noverse Bahnhof. Trein 19091 zou zich daar te pletter rijden, ontspo ren, omvallen, ongelukken veroor zaken. Maar de wisselwachters kregen tijdig hun bevelen. Wissels werden omgezet. De trein raasde het Han noverse Bahnhof voorbij, op weg naar Wilhelmsburg, naar Hamburg, het Hauptbahnhof, en dan? Wisselwachter Erich Lange was ook gewaarschuwd. Reeds zag hij spooktrein naderen. Maar wat kon hij doen? Hij zou de wagons langs zich heen moeten laten stampen, zoals de spoorwegbeambten op het Hannoverse Bahnhof dat hadden gedaan, met werkeloze handen, zonder verder iets te kunnen doen. Maar even vóór Erich Lange's seinpost maakte de spoorlijn een vrij scherpe bocht en bovendien moesten de treinen daar wat klim men Die omstandigheden bij elkaar remden spooktrein 19091 toch wat in zijn vaart. Erich Lange wist het. Reeds was hij naar beneden gevlo gen. Daar 'kwam de trein. De wis selwachter rende er naast mee. Hij liep uit alle macht. En aan de stangen van de achterste wagon klemde hij zich vast. Hij werd mee gesleurd, maar sprong en trok zich op. Een greep naar de luchtdruk slang en de koppeling schoot los. De remmen werkten. Weer knarste en piepte 'het onder de trein. Het monster kwam tot stilstand. Erich Lange had het ontvluchte roofdier weer gevat en daarmee een wie zal zeggen hoe grote ramp voorkomen! Schoenenprijzen gaan omhoog en publiek zal het spoedig merken Oorzaak: stygende prijzen van huiden en vellen UTRECHT, 16-4. De schoenen- prijzen gaan omhoog en het publiek zal dit weldra in de winkels mer ken. Deze mededeling deed van middag de heer A. Mannaerts, voorzitter van de federatie van Ne derlandse schoenfabrikanten op een persconferentie te Utrecht ter ge legenheid van de tweede interna tionale schoenenbeurs, die van 20 tot en met 22 april in de jaarbeurs hallen te Utrecht zal worden ge houden. Deze internationale schoenen- beurs wordt gehouden onder, vol gens de heer Mannaerts, voor de schoenindustrie en schoenhandel uitermate moeilijke omstandighe den. De technische ontwikkeling heeft tot dusverre weinig kunnen veran deren aan het feit, dat de schoen industrie voor haar grondstoffen voor een groot deel is aangewezen op een natuurprodukt, namelijk de huiden. Dit natuurprodukt wordt niet terwille van de schoenindu strie geproduceerd, doch is feitelijk niet meer dan een bijprodukt van de primair op vlees- en melkpro- duktie gerichte veehouderij. Dit brengt mee, aldus de heer Man naerts, dat de produktie van hui den en vellen zich weinig aantrekt van de vraag naar leder, omdat deze door geheel andere factoren wordt bepaald. Gestegen vraag De vraag naar huiden en vellen heeft voor enige tijd een impuls gekregen door het sterk in de markt komen van de oost-Europese landen, waar blijkbaar de produk tie van consumptiegoederen, met name van schoenen en lederwaren, een hoge vlucht neemt. Ondanks deze toegenomen vraag wordt er geen koe .meer geslacht, zo zei de heer Mannaerts, die er in dit ver band op wees dat bijvoorbeeld in Argentinië, een der belangrijkste huidenproducerende landen, de slachtingen sterk verminderd zijn, om de veestapel te saneren. Ook in Noord-Amerika wordt tij delijk minder vee geslacht. Hier omdat het blijkbaar wegens d# la- pauze werd onder de aanwezigen kleurenfilm over Curagao. In de de fraaie door mevr. v. d. Weijde vervaardigde verkeerspop verloot. Nadat de trekking had plaats ge vonden van de loterij ten behoeve van de verkeersmaquette, werd de ze geslaagde avond besloten met het vertonen van een kleurenfilm over de vliegfeesten op het vlieg veld Ypenburg. NIEUWERKERK Van de chr. school deden 31 leer lingen mede aan het verkeersexa- men. Hiervan slaagden 28 leer lingen. Van de openbare school deden 24 leerlingen mee. Hiervan slaagden 16 leerlingen. SPORT VOETBAL K.N.V.B. Het programma voor zaterdag 18 april luidt als volgt: 2e klas B: ,s-H.H.kinderen- Wis- senkerke. 2e klas C: Brouwershaven III- Burgh III (4 uur, scheidsr. W. J. v. d. Maas). Junioren groep B VIII: Brou wershaven B I-Burgh B I (2.45 uur, scheidsr. G. M. v. d. Wielen); Drei- schor B I-SINOTO B I (3 uur, J. D. v. d. Linde scheidsr.). KORFBAL S.D.K.B. Het programma voor zaterdag 18 april a s. luidt: le klasse: Stormvogels-Burgh; Unitas-Zeemeeuwen; DSS-Brou- wershaven; Velocitas-Zwaluwen. 2e klasse: WIK-MEVO; NOAD- DOSKO; DES-SVOWK. Aanvang der wedstrijden 18 uur. Ingezonden mededeling heeft alles mee &ww«««eew«*b85SitóSi$v6»> x,-: i' ger veevoederprijzen lucratiever is het jonge vee wat langer in het le ven te laten. De toeneming van de vraag ener zijds en de vermindering van het aanbod anderzijds heeft een prijs beweging in het leven geroepen, die zich in korte tijd over de ge hele wereld heeft uitgebreid. Ingezonden mededeling teer, smeer, olie, vruchten, wijn, gras lipstick, parfum, stempelinkt, enz. verwijdert vlekken Royale tube f.1.95 LAHNEMANN Laren (N.H.) Postbus 18 Imp. v. PoIycoIor-K2r-Placentubex-Margrec Astor-Mouson-Blendax Talrijke gebruiken bij geboorte en overlijden XXIV Men verwisselde oudtijds niet graag van woning en sommige gebouwen warén echte familiehuizen. Zo weinig verandering kwam soms gedurende een lange reeks van jaren in het huiselijk leven, dat vaak de zelfde kamer door opvolgende generaties werd ge bruikt. Van de genoemde Compagne, die in 1837 als 76-jarige kinderloos weduwnaar stierf en vijf-kwart ton naliet, vertelde men dat hij in dezelfde bedstede gestorven is, als waarin hij het levenslicht aan schouwde. Voor zover bekend was - met uitzondering uiter aard der predikanten, wier ambtsgewaad het was - de allerlaatste die de voorvaderlijke kleding van pruik, steek en korte broek droeg, de kruidenier Gerrit van der Stam, die in 1838 op 91-jarige leeftijd over leed. Hij woonde op de hoek van de Dam (nu no. 2) en was bekend om de beste kaas en azijn, die men in zijn winkel bekomen kon en waarvan bij zijn over lijden nog een flinke hoeveelheid in zijn pakhuis op de Appelmarkt (nu no. 8) voqrhanden was. Oude gebruiken Het begin, midden en einde van het leven onzer voorouders, geboorte en doop, huwelijk, overlijden en begrafenis., ging met gebruiken gepaard en han delingen, waarvan een nauwkeurige beschrijving heel wat ruimte vergen zou. Spoedig na de geboorte werd gedoopt. Eén week of ten hoogste veertien dagen, wachtte men er mee. Liet men meer tijd verlopen, dan werd er schande van gesproken. Bij kraambezoek of doopmaal vond men bij degene, die het enigszins bekostigen kon, de kom met kandeel op tafel, waarin een kaneelstok stond. Was de moeder hersteld, dan deed ze haar kerkgang. Het huwelijk, sedert 1811 door de invoering van de burgerlijke stand eerst burgerlijk ten stadhuize voltrokken, zou in de ogen van onze voorouders, van welke richting ook, zeker niet in waarheid gesloten zijn geweest, wanneer het niet door een kerkelijke inzegening was gevolgd. Verreweg de meeste huwe lijken vonden plaats op woensdag. In de avonduren gingen bruidspaar en familie naar de Kleine kerk, waar de echtverbintenis in de dan meestal gehouden godsdienstoefening bevestigd werd. De hogere standen en enkele voorname burgers, trouwden ook wel op andere dagen, waarna dan gewoonlijk de kerkelijke inzegening in de Grote kerk plaats had. Soms werd ook in een besloten kerk gehuwd. De minder ge goeden en ook de burgers begaven zich te voet naar stadhuis en kerk. Slechts aanzienlijken reden en bij die gelegenheid werd dan nog wel eens gebruik ge maakt van een voorvaderlijk galarijtuig, dat meestal nog uit de achttiende eeuw stamde. Zo had o.a. mr. Johan Schuurbeque Boeije een dergelijk rijtuig, wit gelakt en met verguld lijstwerk afgezet. Dat bij de collekte in de kerk soms flink werd gegeven, was bekend en men wist te verhalen, dat toen op 30 mei 1828 een dochter van mevrouw de weduwe Mogge Pous met de heer Hoijer in de Grote kerk trouwde, er uitsluitend gouden tientjes in het kerkzakje ge vonden werden. Ilct stroleggcn Geen gebeurtenis in het menselijk bestaan werd echter van omslachtiger gebruiken en van ouder vormen vergezeld dan de begrafenis. Het sterfhuis was in de beschreven tijd en ook nog wel in de vijftiger jaren van de vorige eeuw, kenbaar aan het op de stoep opgestapelde lijkstro. Het aantal bossen was afhankelijk van leeftijd en maatschappelijke stand. Lagen er veel, zoals bv. in 1825, toen mevrouw de weduwe Van Gelre geboren Van Vrijberghe over leden was (zij bewoonde het in 1827 nieuw opge trokken huis, waarin thans het Kantongerecht is ge vestigd), dan kon men een veertigtal bossen tellen. Latten werden tegen de gevel gespijkerd om die hoop samen te houden. Dit stroleggen werd door oen van stadswege aangesteld persoon verricht en was nog, krachtens raadsbesluiten, tot 1843 verplicht gesteld.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1959 | | pagina 5