SCHOUWEN EN DUIVELAND IN 1958
Januari
Februari
Maart
April
Juni
Verdere uitbouw van het
openbare leven in 1958
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE woensdag 31 december 1958 No. i»m
(Van onze redakteur)
Een karakteristiek te geven van het jaar 1958 op Schouwen-Duive-
land, is wat moeilijker dan in de afgelopen jaren na de ramp. Toen
immers stond het gehele openbare leven nog in het teken van weder
opbouw en herstel, maar in 1958 is dit niet louter meer het geval
geweest. Dit houdt intussen niet in, dat er toch In dit afgelopen jaar
nog niet weer talryke manifestaties zyn geweest, die rechtstreeks of
zijdelings uitvloeisel waren van het catastrophale rampgebeuren, de
hulpverlening en het proces van wederopbouw en herstel, maar het
was zeker niet meer exclusief. Schouwen-Duiveland kwam vaster te
staan in geordende banen en men mag aan heta eind van 1958 stellig
beweren, dat de ramp ook in deze streek historie is geworden.
Juist omdat zoveel „andere zaken", die inhaerent zjjn aan een wel
geordende samenleving, in sterkere mate dan voorheen de aandacht
vroegen, ligt de conclusie voor de hand dat het eiland zijn achterstand
snel aan het inlopen is. Als chroniquer van het dagelijks gebeuren mag
men daar wellicht wat sterker van overtuigd zijn dan anderen, in het
algemeen is dit juist en zien wij het goed, dan geloven wü dat 1958
in belangrijke mate heeft bijgedragen tot de verdere uitbouw van het
openbare leven. Duidelijker dan in andere na-rampse jaren kreeg het
leven weer kleur en onderging de bevolking de betere „bewoonbaar
heid" van deze streek als een weldaad, waarover aan het einde van de
jaarcirkel moeilijk anders dan grote dankbaarheid kan bestaan.
De belangrijkste gebeurtenissen hier nog eens de revue te laten pas
seren, is een opwekkende bezigheid, die ons weinig rust geeft, want
1958 was nieuwsjaar bij uitnemendheid.
Haamstede krijgt uitbreidingsplan. Talrijke
jubilea. Tragisch ongeluk. De ramp
herdacht. Vluchtberg aangetroffen. Tou-
ristische perikelen, Sneeuw over het eiland
In de eerste helft van januari
sloeg de gemeente Haamstede een
belangrijke slag met het (herzien)
uitbreidingsplan, dat sleutel beloof
de (en belooft) te worden tot oplos
sing van het ordeningsvraagstuk.
De groeiende betekenis van de ge
meente Haamstede als badplaats
noopte tot het nemen van maatre
gelen. Het massa-toerisme zal in
goede banen moeten worden geleid,
er is een zekere sanering nodig van
de kampeerbedrijven, terwijl ad-
spirant huizen- en bungalowbou
wers alsmede exploitanten van
kampeerbedrijven willen weten
waar zij recht op hebben. Bovenal
is belangrijk een veilig stellen van
de typische natuurgebieden. Op
vele van de hieromtrent bestaand
vragen geeft, het uitbreidingsplan
antwoord, zodat het een „working
paper" is in de handen van hen,
die met het besturen van gemeente
en de planning van het badgebied
zijn belast.
Vreugde en droefheid
Aan jubilea geen gebrek in het
afgelopen jaar. De rij werd geopend
op 10 januari, toen de afdeling
Schouwen-Duiveland van de Kon.
Ned. Vereniging „Schuttevaer" het
60-jarig bestaan herdacht op een
bijeenkomst te Zierikzee. Op 15 ja
nuari volgde de grootscheepse vie
ring van het zilveren jubileum van
de gewestelijke afdeling van de
Chr. Boeren- en Tuindersbond. Te
vens werd op de massale bijeen
komst te Zierikzee gehouden, het
25-jarig bestaan herdacht van de
Coöperatieve Aankoopvereniging
der C.B.T.B.
Vreugde en droefheid als tegen
stellingen aan het begin van het
jaar. Zeer tragisch was het ongeluk
te Burghsluis in de nacht van 2 op
3 januari. Een personenauto ge
raakte in het nachtelijk duister in
de haven van Burghsluis, waardoor
twee mensen het leven verloren.
Een omroepvereniging wijdde op 10
januari een uitzending aan Schou
wen-Duiveland. Enkele gezinnen,
die het rampwee aan den lijve had
den ervaren, kwamen voor de mi
crofoon.
Beenderen en gebruiks
voorwerpen
In de polder Dreischor werd een
onbekende vluchtberg aangetroffen
waaruit beenderen en gebruiks
voorwerpen uit oude tijden tevoor
schijn kwamen. „Nut en Genoegen"
te Dreischor vierde op 17 januari
het 90~jarig bestaan. Op 20 januari
vond - als belangrijke culturele ge
beurtenis - te Zierikzee een uitvoe
ring plaats van het oratorium „Pau-
lus" door het stedelijk oratorium
koor. Renesse kreeg het opwekkend
bericht, dat partikulieren het initia
tief namen tot de bouw van een
moder bungalowhotelpark, maar te
Zierikzee werd bekend dat het met
de plannen voor nieuwe zomer
avondfeesten niet erg „glad" zat.
Intussen deed het winters weer een
koude duit in het zakje. Het eiland
kreeg op 22 januari een felle
sneeuwjacht te verwerken, waar
door een isolement van enkele uren
optrad.
Herdenking stormramp. Rampboek ver
schenen. Delta-gesprek. 75-jarig jubi
leum lagere technische school. Dreischor
kreeg Dorpshuis. Aannemers schonken
gobelin
Droeve herinnering
Op 1 februari van dit jaar werd
op Schouwen-Duiveland het droe
ve feit herdacht van het rampge
beuren, dat vijf jaar tevoren plaats
vond. Te Nieuwerkerk en Ouwer-
kerk werden op de begraafplaatsen'
piëteitsvol de rampslachtoffers her
dacht. Als afsluiting van de adoptie
van beide gemeenten door de tex
tielstad Enschedé, werden zeer
stijlvolle herinneringsmonumenten
onthuld op de algemene begraaf
plaatsen. Te Nieuwerkerk voorstel
lend een opwiekende vogel en te
Ouwerkerk voorstellend twee han
den. Beide monumenten werden
ontworpen door de beeldhouwer
Marie Andriessen, die de plechtig
heid bijwoonde.
„Gekwelde grond"
Een feit van grote betekenis was
de tot stand koming van het ramp-
boek van Schouwen-Duiveland, een
uitgave van de Stichting „Nieuw
Schouwen-Duiveland". Een aantal
op Schouwen-Duiveland woonach
tige personen vormden een redak-
tiecommissie, die zich met de sa
menstelling van het boek belastte.
Er bestond bij verschijning voor dit
geschreven monument: „Gekwelde
Grond", veel belangstelling. Goed
geschreven, rijk geïllustreerd en
fraai uitgevoerd vormt het boek
een waardevol bezit voor ieder, die
de ramp in deze streek van nabij
heeft meegemaakt.
Belangrijk symposion
Het Deltaplan kwam in het afge
lopen jaar bij talrijke gelegenheden
ter sprake, niet in het minst ook
i.v.m. het begin van uitvoering dat
te Bruinisse werd gemaakt met de
grote werken, voortvloeiend uit dit
plan. Een belangrijke diskussie ont
stond op een symposion te Nieu
werkerk (7 februari), georganiseerd
door de Vereniging van Burgemees-
ir. Maris, directeur-generaal van de
Rijkswaterstaat, werd overgedragen
aan de burgemeester van Zierikzee,
namens de bevolking van Schou
wen-Duiveland. De plechtigheid
vond - onder auspiciën van de Ne
derlandse Kunststichting - plaats
in de Schutterszaal van het stad
huis. Medewerking werd o.m. ver
leend door de voordrachtkunste
ters en Secretarissen op Schouwen-
Duiveland. Een keur van sprekers
voerde het woord en tijdens de be
sprekingen werden de belangrijkste
facetten van het Deltaplan belicht.
Styivolle herdenking
Een belangrijk - nl. het 75-jarig -
jubileum vierde de technische
school te Zierikzee. Op stijlvolle
wijze werd dit feit herdacht, tijdens
een bijeenkomst in de school. Tal
rijke sprekers kregen gelegenheid
de ontwikkeling van het technisch
onderwijs hier ter stede in de loop
van drie kwart eeuw te schetsen.
De voorzitter van de Raad van Toe
zicht der school, mr. C. J. B. du
Croo, werd op grond van zijn ver
diensten voor deze school gerid
derd. De belangrijkheid van het
onderwijsinstituut voor de gemeen
schap van Schouwen-Duiveland
werd duidelijk in het licht gesteld.
Vervulde wens
Voor Dreischor ging een vurige
wens in vervulling, met de opening
van het dorpshuis op 21 februari.
De opening werd verricht door de
Commissaris der Koningin in de
provincie Zeeland, Jhr. mr. A. F. C.
de Casembroot. Een aparte Stich
ting zorgde voor de voorbereiding
en beslag kon worden gelegd op een
café, dat tot dorpshuis werd omge
bouwd. De gelegenheid werd te
vens benut de adoptiegemeenten
Renkum en Aalsmeer het dankbare
hart te tonen, voor de in adoptie-
verband verleende hulp. Deze ge
meenten kregen herinneringsramen
aangeboden.
Kunstzinnig geschenk
De gezamenlijke aannemers van
Schouwen-Duiveland, betrokken bij
herstel en vernieuwing na de ramp,
schonken de bevolking een fraai
gobelin: „De legende van Westen,-
schouwen", dat op 28 februari door
naar Albert Vogel en de Zierikzee-
se Oratoriumvereniging.
Kleine feitjes waren in februari
o.m. de oprichting van een afdeling
van de Bond voor Veilig Verkeer te
Zierikzee en de ingebruikneming
van het R.T.M.-veerhuis-café te
A.J.-polder, hetgeen een gemak be
tekent voor de reizigers van en
naar Schouwen-Duiveland.
Wykgebouw te Renesse. Gemeentelijke her
indeling. De schelpendieren cultuur. Seroos-
kerke brak school af
Maart roerde zijn staart heel
prettig voor Renesse, waar ook een
wens vervuld werd. Op 1 maart
opende de Commissaris der Konin
gin in de provincie Zeeland, jhr.
mr. A. F. C. de Casembroot, het
nieuwe Groene Kruis-gebouw in
deze gemeente. De Groene Kruis-
afdeling bleek er uitstekend voor
te staan en het bestuur gaf uiting
aan de dankbaarheid over het ver
kregen bezit door de Commissaris
een geschenk aan te bieden.
Naar zes gemeenten
Op 8 maart werd het wetsont
werp tot gemeentelijke herindeling
van Schouwen-Duiveland wereld
kundig. Het aantal van 18 gemeen
ten zou blijkens het ontwerp
teruggebracht dienen te worden tot
zes, terwijl de concentratie voor 1
januari 1960 zijn beslag zou dienen
te krijgen. De gemeentelijke her
indeling bleek zoals te verwach
ten was een heet hangijzer op
het eiland. Wolken diskussiestof
stegen op in de raadszalen en de
meeste gemeenteraden konden zich
niet met de voorstellen verenigen.
Delta-forum
Opnieuw kwamen de Deltavraag
stukken aan de orde op een forum,
belegd op 13 maart te Bruinisse,
door de Stichting' Eilandgemeen
schap. Verschillende sprekers voer
den het woord, die van mening wa
ren dat redding van de Zeeuwse
schelpdierencultuur mogelijk is,
maar sterk afhankelijk is van een
financieringsmogelijkheid.
Jubilea
Aan jubilea geen gebrek in maart.
Op de 5e werd het 15-jarig bestaan
van de vrouwenvereniging te Sir-
jansland feestelijk herdacht, ter
wijl medio maart de afd. van de
Ned. Chr. Bouwbedrijfsbond te
Nieuwerkerk het zilveren jubileum
herdacht.
Kordaat volk
Serooskerke bleek bevolkt met
kordate mensen, die van aanpak
ken weten. Het dorp zou een dorps
huis krijgen (intussen gereed),
maar eerst moest de oude school
worden afgebroken. Daarvoor was
geen geld meer. Geen nood„die
van Serooskerke" deden 't zelf. De
vrijwilligers traden aan in Schou-
wens kleinste gemeente en het
„klussie" was snel gefikst.
Geschenk voor Enschedé. Café brandde af.
Nieuwe kerk te Nieuwerkerk. Hr. M9. „Brouwers
haven" op bezoek. Bezoek uit Hatfield. Melk
op school
Voor Nieuwerkerk en Ouwerkerk
stond begin april in het teken der
dankbaarheid jegens de adoptie
gemeente Enschede, die op groot
scheepse wijze hulp verleende na
de ramp. Als stoffelijk blijk van
dankbaarheid boden beide burge
meesters der gemeenten hun En-
schedése collega een aantal fraaie
zilveren voorwerpen met inscriptie
aan.
Brand en ongeluk
In de avonduren van 10 april
woedde een felle uitslaande brand
in het bekende café „De Blauwe
Keet" te Oosterland. Het café
brandde geheel af, terwijl de laai
ende vuurzee belette de inboedel te
redden. Op 14 april kapseisde bij
het binnenvaren van de Zijpse
vluchthaven de baggermolen „Eu
reka V". Een der opvarenden van
de molen kwam opgesloten te zitten
in het ruim en verloor bij het on
geluk het leven. Later vond in de
zelfde maand te Zierikzee een ver-
drinkingsgeval plaats, dat het le
ven kostte aan een vierjarig jon
getje.
Fraaie aanwinst
Voor Nieuwerkerk betekende de
nieuwe Gereformeerde kerk een
belangrijke aanwinst. Het kerkge
bouw werd door de adviseur van
het Rampenfonds op 18 april over
gedragen aan de kerkeraad. Alom
werd het gebouw geroemd om de
geslaagde vormgeving era als su
bliem staal van moderne kerk
architectuur.
Marinebezoek
De Marine, meer concreet het
marinevaartuig Hr. Ms. „Brou
wershaven", bracht op 17 april een
bezoek aan de Smalstad. De gele
genheid was uniek de verhouding
tussen de bevolking en de „Jannen"
op stevige basis te zetten en de
burgerij viel dan ook een feestelijk
onthaal ten deel op deze „schuit".
Banden versterkt
- Zierikzee versterkte de banden
met de Engelse adoptiegemeente
Hatfield, de burgemeester van wel
ke gemeente een bezoek bracht aan
zijn Zierikzeese collega op 19 april.
Bij gelegenheid van dit bezoek
werd de Engelse burgervader de
ere-penning van de stad Zierikzee
uitgereikt, terwijl Hatfield' zich ook
niet onbetuigd liet, maar een fraaie
zilveren beker schonk.
Zoet besluit
De maand april kreeg in drie
erlei opzicht een zoet besluit. Ruim
achthonderd Zierikzeese kinderen
kregen voor het eerst melk op
school. Spatjes van de „lintjesre
gen" op Koninginnedag kwamen
ook op Schouwen-Duiveland te
recht, terwijl het gegraveerde glas
raam (geschenk aan Zweden) een
week te zien was in de Schutters
zaal van het stadhuis.
De oude tijd
Andere feiten waren in april nog:
de opening van het nieuwe sport
terrein te Serooskerke en het be
zoek van minister Algera aan
Schouwen- Duiveland. De kapitein
der Nat. Reserve P. Kloosterman
nam afscheid van Schouwen-Dui
veland.
Te Haamstede werd een nieuwe proeftuin in gebruik genomen.
Schouwse klederdrachten. Contra gemeentelijke
herindeling. Nieuwe proeftuin. Hengelaarswed
strijd. Gemeenteraadsverkiezingen. Gasbedrijf
heropend. Veerhaven „de Val" in gebruik
De „oude tijd" kenmerkte zich
ook op Schouwen-Duiveland door
de veelvuldig voorkomende kleder
drachten. Die tijd scheen te herle
ven op detweede lustrumviering
van het Comité Ned. Volkskleder
drachten. Een viertal Burghse da
mes in Schouwse klederdracht was
te gast tijdens deze viering in
het Openluchtmuseum te Arnhem.
Een bezwaarschrift
De predikant van Renesse, ds. F.
A. van Liere, liet een fel contra ho
ren in een door hem opgesteld' be
zwaarschrift inzake de herindeling
van gemeenten op Schouwen-Dui
veland. Het bezwaarschrift werd
gezonden naar G.S. van Zeeland.
In het bezwaarschrift stelde de
predikant dat de streekgemeen-
schap een gevaar vormt voor de
dorpsgemeenschap.
Ontwikkeling in de fruitteelt
De zorgvuldig aangelegde nieuwe
proeftuin van de Vereniging tot
Bevordering van het Tuinbouw-
onderwijs, gelegen aan de Hoge-
zoom te Haamstede, werd op 7 mei
officiëel in gebruik gesteld door ir.
A. W. v. d. Plassche. Het voortva
rend Initiatief een nieuwe tuin
was nodig omdat de oude teloor
ging leverde voor de ontwikke^-
ling van de fruitteelt een belang
rijk winstpunt op.
Veel vis
Hengelaars uit geheel Nederland
namen op Hemelvaartsdag deel aan
een hengel wedstrijd te Ouwerkerk.
Het hengelfeest want dat werd
het werd georganiseerd door de
Hengelclub „Oosterschelde". De
totale buit van de dag bedroeg ruim
70 pond vis.
Geen landelijk beeld
Bij de gemeenteraadsverkiezin
gen op Schouwen-Duiveland (28
mei) bleek het landelijk beeld niet
passend voor de uitslag in deze
streek. Hier boekten nl. de P.v.d.A.
en de Chr. partijen stemmenwinst,
in tegenstelling met de landelijke
uitslag die een verschuiving in te
gengestelde richting lieten zien.
Ander gas
Reeds enige tijd tevoren profi
teerden de gebruikers van een an
der soort gas, nl. propaan-lucht-
gas, dat in de gemoderniseerde ge
meentelijke gasfabriek werd ge
mengd, na aanvoer van het pro-
paangas. De nieuwe fabriek werd
op 30 mei door burgemeester mr.
Dijckmeester officieel in gebruik
gesteld.
Feit van de maand
Feit van de maand, of het jaar,
was op 31 mei de officiële inge
bruikstelling van de nieuwe veer
haven „De Val" onder de rook van
Zierikzee. Het werd echter een
feest „met deprimerende elemen
ten", want Zierikzee rouwde om
het vertrek van de provinciale boot.
uit de haven. Onder veelzeggende
stilte vertrok het m.s. „Oosterschel
de" voor het laatst vanaf 't Luitje.
Een brok historie werd afgesloten.
Andere feiten: „Delta Sport"
oogstte groot succes met de orga
nisatie van atletiekwedstrijden (15
mei). De vuurtoren te Haamstede
werd voor het publiek open ge
steld. De „Groene Draeck bracht
prinses Beatrix op 25 mei te Zie
rikzee. Het schoolvoetbalelftal van
het Prof. Zeemanlyceum werd kam
pioen van Zeeland. Te Bruinisse
verrees het nieuwe café-restaurant
„Bru".
Ballon daalde. Buitenlanders op bezoek. Zierik
zeese Avondvierdaagse. Sportveld voor Nieuwer
kerk. Museum heropend. Natuurgebied gered
Schouwse klederdrachten waren te zien op een expositie in het Open
luchtmuseum te Arnhem (mei).
Geen 1-april grap
De 1-aprilgrap van dit jaar „be
stond" uit de ballon van het echt
paar Boesman, die zou dalen op het
Havenplein van Zierikzee. Op 11
juni was het echter geen grap meer,
maar werkelijkheid, zij het met
enige variatie. Op die datum land
de het echtpaar Boesman met de
ballon „Jules Verne" komende van
Den Haag, nabij een boerderij te
Kerkwerve. Het werd een prima
landing na een geslaagde luchtreis.
Buitenlands bezoek
Herverkaveld Schouwen-Duive
land trok op 18 juni de bijzondere
belangstelling van een groep bui
tenlandse ingenieurs, die het eiland
grondig kwamen bekijken. Niet
minder dan 20 nationaliteiten wer
den aangetroffen in het gezelschap,
dat ten stadhuize van Zierikzee
werd ontvangen.
Geslaagde marsen
Geslaagde marsen maakten de
deelneemsters en deelnemers aan
de „Zierikzeese Avondvierdaagse",
die een triomfantelijk besluit kreeg
op de avond van de 19e juni Een
fleurige stoet trok weer door de
straten van Zierikzee. De vierdaag
se werd begunstigd door uitstekend
wandelweer.
Belangrijke aanwinst
Nieuwerkerk, dat de laatste hand
zag gelegd aan de wederopbouw, al
bleven er ook nog wensen over,
zag zich verrijkt met een fraai ge
legen sportveld, dat op 7 juni offi
cieel in gebruik werd genomen. De
Middelburgse Rotaryclub schonk
het clubgebouw, een feit dat de
plechtigheid dubbel opwekkend
maakte.
Historische schatten
Eind juni werd het uitgebreid en
vernieuwd stedelijk museum weer
voor het publiek open gesteld.
Schoner dan ooit werden de histo
rische schatten tentoongesteld en
de pronkstukken uit de collectie
kregen een waardige plaats.
Verheugend nieuws
Eind juni kwam er nog verder
verheugend nieuws en wel op de
vergadering van „Stad en Lande",
tijdens welke de mededeling werd
gedaan dat althans het doorsnee-
gebied van de kalkrijlce naar de
kalkarme duinen (van grote weten
schappelijke waarde) in de West
hoek veilig is gesteld.
Andere feiten: Een 20-jarige zee
man uit Brouwershaven verdronk
(19). Serooskerke kreeg zijn riool-
